1. Ngue mu ya muesa Efeso 6:10-13, lombololenu imo ya vinjila vie ku tuya cikuma ku mutima ku tuala ha seho ya tu haka Yehova.

IMO ya vinjila vie ku tuya cikuma ku mutima ku tuala ha seho ya tu haka Yehova, ya pua ku cifua ce ku tu kuaselamo tu liniunge ku vitozi vetu. Vitozi vetu va kama va pua Satana na vandemone veni. Yehova ue ku tu lungula ku tuala hali ava vitozi, kaha ue ku tu hana viose via tondeka mu ku liniunga kuli vakevo. (Tandenu Efeso 6:10-13.) Nga tu tava vukuasi vua Yehova na ku mu kulahela na mutima uetu uose, tu hasa ku vula Satana. Tu ka kala na vusunga vua kele navuo kapostolo Paulu, mu ku handeka nguetu: “Nga Njambi ivene a li netu, iyandzo a ka hasa ku tu vindika?”—Loma 8:31.

2. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Mu ku pua Vakua Kilistu va vusunga, ka tue ku komoka Satana ni vandemone. Vunoni tue ku komoka Yehova, ku lilongesa vieni na ku mu pangela. (Visa. 25:5) Vutuhu ngoco, tua tondeka ku tantekeyako kamandende miheto ye ku pangesa Satana. Omo lia vika? Kati ngoco Satana a ka tu vula. (2 Kol. 2:11) Mu cilongesa cino, tu tantekeya imo njila ye ku pangesa Satana na vandemone mu ku hungumuna vantu. Tu hilula naua vati tu hasa ku va vula.

3-4. (a) Ku linga via mahamba ca pua vika? (b) Vantu vangahi va tsiliela mu via ngolo ya mahamba?

³ Imo njila ya kama ye ku pangesa Satana na vandemone mu ku hungumuna vantu ya pua ku linga via mahamba. Vakua ku  linga via mahamba ve ku handeka nguavo va kala na ngolo ya ku tantekeya ni ku linga viuma ka ve ku linga vantu ku ngolo yavo lika. Ca ku muenako, vamo va tsiliela ngecize citava ku tantekeya via ku lutue ku hitila mu ku taha ni muli vakua ku lilongesa via vintangantanga. Vakuavo co ve ku linga viuma vi muesa ngue vali na ku handeka na vantu vaze va tsa. Vamo ve ku linga vulozi na mahesi kaha ve ku seteka ku helema vakuavo. *

⁴ Vantu vangahi va tsiliela mu via mahamba? Kuliya na ku tondesesa ci va lingile mu vifuti 18 via ku Amerika Latina na ku Karibe va uanene ngecize umo lika ha vantu vatatu ua tsiliela mu mahesi na vulozi, kaha cingi cavo va tsiliela nguavo citava ku handeka na vimbembesi. Kaha ku tondesesa cikuavo ci va lingile mu vifuti 18 via mu Afrika, ca muesele ngecize cingi ca vantu va vehuile va tava nguavo vulozi ku vua kala. Vunoni kati ku vihela evi lika, kuose-okuo ku tua kala tua pande ku zangama na via mahamba. Muomu Satana ue “ku onga mavu ose.”—Ku-So. 12:9.

5. Vati Yehova ue ku ivua ku mutima ku tuala ku viuma via mahamba?

⁵ Yehova ikeye “Njambi ua vusunga.” (Visa. 31:5) Vati honi ue ku ivua ku mutima ku tuala ku viuma via mahamba? Ua vi zinda cikuma! Yehova ua lekele vaIsaleli ngueni: “Kati va ka uane hamo nove umosi mukua ku hitisa muaneni ua yala cipue muaneni ua mpuevo ku tuhia, umosi mukua ku taha ngombo, mukua ku tahesa via ku lutue, cipue mukua ku panda vumbanda, cipue cinganga, cipue mukua ku lisaku, cipue mukua mahamba, cipue mukua tufuta, cipue mukua ku tahesa civimbi. Muomu uose a ku linga viuma evi ikeye cizila kuli Yehova.” (Ndeu. 18:10-12) Vakua Kilistu ka va kele naua muintsi lia Masiko a Hanene Yehova ku vaIsaleli. Vunoni tuli na vusunga ngecize cifua ce ku muenamo viuma via mahamba ka ca alulukile.—Mal. 3:6.

6. (a) Vati Satana ue ku pangesa via mahamba mu ku vulumuna vantu? (b) Kuliya na Ekelesiaste 9:5, vatsi vali mu cifua cika mpundu?

⁶ Yehova ue ku tu lungula ku liniunga ku via mahamba muomu a tantekeya ngecize Satana ue ku a pangesa mu ku vulumuna vantu. Satana ue ku pangesa mahamba mu ku sambeya vilongesa vieni via makuli, ngeci mua cilongesa ca muesa ngecize muntu nga na tsi ue ku tualelelaho ku yoyela ku cihela ceka. (Tandenu Ekelesiaste 9:5.) Satana ue ku pangesa naua mahamba mu ku vuisa vantu liova na ku va tundisa kuli Yehova. Vutumbe vueni ku pikula vantu va tsiliele mu vimbembesi via ku zuala, kati muli Yehova.

7. Vika ue ku tu leka Yehova?

⁷ Ngue mu tu na handekele, Yehova ue ku tu leka vize vi tua pande ku tantekeya linga tu hase ku liniunga ku ku sevuisa ca Satana na vandemone. Tu talenu vimo vinanga vi tua pande ku puisamo linga tu hase ku vula Satana na vandemone.

8. (a) Njila ika ya kama cikuma i tu hasa ku liniungilamo ku vimbembesi via ku zuala? (b) Vati Visamo 146:4 ya aneka ha mutana makuli a Satana ku tuala ha cifua ca vatsi.

⁸ Puenu na ku tanda Lizi lia Njambi na ku lihilula. Eyi ikeyo njila ya kama cikuma i tu hasa ku liniungilamo ku vilongesa vi ve ku  sambeya vimbembesi via ku zuala. Lizi lia Njambi lia pua ngue mukuale ua ku vambuka u tu hasa ku tetangesa makuli eku sambeya Satana. (Efe. 6:17) Ca ku muenako, Mbimbiliya ye ku aneka ha mutana makuli a Satana a muesa ngecize vatsi va hasa ku handeka na vaze vali na muono. (Tandenu Visamo 146:4.) Ye ku tu vuluisa ngecize Yehova lika a hasa ku handeka via ku lutue mu vusunga. (Isaya 45:21; 46:10) Nga tu tanda na ku hilula Lizi lia Njambi matangua ose, tu ka livuahesela mu ku viana na ku zinda makuli a ve ku sambeya vimbembesi via ku zuala.

9. Ku vilinga vika via mahamba tua pande ku liniunga?

⁹ Vianenu ku linga nkala cuma ca likuata na mahamba. Mu ku pua Vakua Kilistu va vusunga ka tue ku linga na vimo viahi via likuata na mahamba. Ca ku muenako, ka tue kuya ku vingombo ni ku seteka ku handeka na vatsi mu njila yose-oyo. Ngue mu tua lilongesele mu cilongesa ci na hiti, nga muntu na tsi tue ku viana ku linga ni ku kava vizila via muesa ngecize vatsi ve ku tualelelaho ku yoyela ku cihela ceka. Kaha ka tue kuya kuli vakua ku tahesa vintangantanga ni ku vingombo mu ku seteka ku tantekeya via ku lutue. (Isaya 8:19) Muomu tua tantekeya ngecize vilinga viaco viose via kala na vusonde vua kama, kaha vi hasa ku tu lingisa ku likata mpundu na Satana na vandemone.

10-11. (a) Vika va lingile vamo vantu va ku sekulu ya ku livanga mu va lilongesele vusunga? (b) Kuliya na 1 Kolintu 10:21, omo lia vika tua pande ku tambuluisa lungano lua Vakua Kilistu va ku livanga, kaha vati tu hasa ku lingamo?

¹⁰ Mbilenu kuti viuma viose via likuata na via vulozi. Vamo vantu va kele mu mbonge ya Efeso ku sekulu ya ku livanga, va kele na ku linga via mahamba. Vunoni mu va lilongesele vusunga, ka va talele ku nima muomu cingi ca “vaze va lingile via vulozi va nehele mikanda yavo hamo lika, na ku i tsimika ku meso a vose.” (Vili. 19:19) Mua vusunga, ava vantu va tondele cikuma vene ku tsakunuka ku vimbembesi  via ku zuala. Muomu mavulu a va pangesele ku via mahesi a puile a ndando ya kama. Tele nga ve ku a hanene ku muntu uose-ouo ni ku a landesa, vunoni va a tsimikile. Va lisosomuene cikuma mu ku vuisa Yehova ndzolela, kati ha ndando ya mavulu avo.

¹¹ Vati tu hasa ku tambuluisa Vakua Kilistu va ku livanga? Mu ku mbila kuti viose vi tua kala navio via likuata na via mahamba. Ngeci mua mikalo, mifuka, na nkala viuma vikuavo vi ve ku pangesa vantu mu ku likikiya ni nguetu ku liniunga ku vimbembesi via ku zuala.​—Tandenu 1 Kolintu 10:21.

12. Vihula vika tua pande ku lihula ku tuala ku vueho vuetu?

¹² Hilulenu vuino ha vueho ni vusikameno vuenu. Lihulenu nguenu: ‘Vuno nje ku tanda mikanda, ni mizimbu ya mu Internete ya handeka via mahamba ni? Ambaco miaso i nje ku halakana, viuma vi nje ku tala ha TV, na vivideo-geme? Vuno kua kala vumo vueho vu nje ku linga vua likuata na via mahamba ni? Vuno nje ku tala vifilme via vandumba va vantu na vavampiro ni? Vuno vie ku lekesa mahesi, ku imbilikiya na ku loua ngue vueho vua ngoco ni?’ Vunoni kati vifilme viose via handeka via visimo ni tusau via likuata na mahamba, houe. Nga muli na ku hilula vueho vuenu, lihakelenu kapandi ka ku hangula vuze vu ka mi kuasa ku tina ku viuma via zinda Yehova. Tu tonda ku linga cose linga kati tu kale na citakutaku vunoni tu kale “na mutima ua ku zela mulonga.”—Vili. 24:16. *

13. Tua pande ku viana ku linga vika?

¹³ Kati mu pue na ku ta visimo ni mizimbu ya handeka via vandemone. Ku tuala hali evi, tu  tonda ku kava lungano lua tu sila Yesu. (1 Pet. 2:21) Tele kanda eze ha mavu, Yesu ua kele muilu, ngeci ua tantekeyele vuino Satana na vandemone. Vunoni ka kele na ku handeka via viuma vi va kele na ku linga ava vimbembesi via ku zuala, houe. Muomu ua tondele ku pua Mukaleho ua Yehova, kati kanganda ka Satana. Tu hasa ku tambuluisa Yesu mu ku viana ku sanduola mizimbu ya vandemone. Vunoni tue ku muesa ku hitila mu mezi etu ngecize, ‘mitima yetu ye ku sumpuoka na lizi lia cili’ ni nguetu na vusunga.​—Visa. 45:1.

14-15. (a) Omo lia vika ka tua pandele ku ivua liova lia vimbembesi via ku zuala? (b) Vukaleho vuka vua muesa ngecize Yehova ue ku niunga vantu veni?

¹⁴ Kati mu ivue liova lia vandemone. Mu mavu ano ka a tantulukile, viuma via ku vihia vie ku tu solokela ngoco. Viuma ngeci mua vimponde, ku vavala, ni vene ku-tsa ka vie ku sika. Vunoni ka tua pandele ku singanieka ngecize vimbembesi vakevo ve ku vi koka. Muomu Mbimbiliya nguayo ‘ntsimbu na luvinda’ vie ku solokela uose-ouo. (Ekel. 9:11) Yehova ua muesa ngecize ua kala na ngolo ya kama ku hiana vandemone. Ca ku muenako, Yehova ka tavesele Satana a tsihe Yombi. (Yombi 2:6) Yehova ua vulile vakua ku linga mahesi ku Ingito. (Ezu. 8:18; 9:11) Mu nima ya ntsimbu, omo Yesu ua hilukile muilu, Yehova ua mu hele ngolo ya ku mbila Satana na vandemone veni ha mavu. Kaha vuovuno va ka va mbila mu cina ka cesi na masima, muze ka va hasa naua ku pindisa na umo uahi.—Ku-So. 12:9; 20:2, 3.

¹⁵ Tue ku limuena vukaleho vua vuingi vua muesa ngecize Yehova ue ku niunga vantu veni lelo lino. Aci singaniekenuho: Tue ku ambulula na ku longesa vusunga ku mitamba yose ya mavu. (Mat. 28:19, 20) Ku lingamo, ca pua ku aneka ha mutana vilinga via Satana. Mua vusunga, nga Satana ue ku limona vumala, nga kemikile vipanga vietu viose ni? Vunoni ka hasa muomu Yehova ue ku tu niunga. Ngeci mukemuo, ka tua pandele ku ivua liova lia vimbembesi via ku zuala. Tu tantekeya ngecize “meso a Yehova a hita oku noku hose ha mavu, mu ku kuasa na zindzili zieni vaze vali na mutima ua ku tantuluka kuli ikeye.” (2 Miz. 16:9) Nga tu kakatela kuli Yehova, vandemone ka va hasa ku tu vulumuna.

16-17. Tumbulenu umo muzimbu ua muesa ku simpa ca tondeka mu ku viana vimbembesi via ku zuala.

¹⁶ Ku viana vimbembesi via ku zuala ce ku tondeka ku simpa, cikumakuma nga vavusoko ni vavusamba va tu haka seho va tu luisa. Vunoni Yehova ue ku vezikisa vaze ve ku muesa ku simpa caco. Halakanenu muzimbu ua ku kaniamesa ua ndumbuetu Erica ua ku Ghana. Erica ua putukile ku lilongesa Mbimbiliya tele ali na miaka 21. Mu ku linga ua puile muana ua umo sasendote mukua ku lemesa vanjambi va makuli, va mu kakateyele ku lia ntsitu (mbunda), i va kele na ku kombeleya vantu ku vanjambi vaco. Mua vianene Erica, kuli vavusoko ca puile ngue ku tuka vanjambi vaco. Kaha vusoko vuose vua kele na liova nguavo vanjambi vaco va va veta vuzaluke na mavezi akuavo.

¹⁷ Ngeci va setekele ku kakateya Erica ononoke ku cisemua caco, vunoni ka tavele, vutuhu ua tantekeyele ngueni va mu sekula hembo. Kaha vamo Vakaleho va mu tambuile na ku kala neni ku ndzivo. Yehova ua vezikisile Erica na vavusoko va vaha, ni nguetu, vamuanetu vaze va puile ngue vene vamuanaye va vamala na vampuevo va ku ntsitu. (Mako 10:29, 30) Vutuhu vavusoko vueni va tsihile vusoko neni, kaha va tsimikile vikuata vieni viose, vunoni Erica ua kakatelele kuli Yehova, va mu mbatiza kaha ua pua pioneiro ua ntsimbu yose. Ka kele na liova lia vandemone. Kaha ku tuala ha vavusoko vueni, Erica ngueni, “nje ku vundila matangua ose ngecize vavusoko vuange va kale na civezikiso ca ku lilongesa vusunga na ku yoya mu ciyulo ce ku iza omo lia ku pangela Yehova Njambi yetu ua cilemo.”

18. Vivezikiso vika tu ka tambula nga tu kulahela muli Yehova?

¹⁸ Vutuhu kati tu vose tu ka hita mu ceseko ca kama ngeci mueci, vunoni tu vose tua pande ku viana vimbembesi via ku zuala na ku tsiliela muli Yehova. Nga tu lingamo, tu ka tambula vivezikiso via vingi, na ku liohiela ku makuli a Satana. Kaha ka tu ka tavesa ku vuila vandemone liova ci tu vindike ku pangela Yehova. Helu lia viose, tu ka kaniamesa vusamba vuetu na Yehova. Mbimbiliya nguayo “ononokenu kuli Njambi, vunoni vianenu Satana kaha ikeye a ka mi tina. Suenenu kuli Njambi, kaha ikeye a ka suena kuli enu.”​—Tia. 4:7, 8.