1. Cizango cika tua kala naco tu vose ku tuala ha vavusoko vuetu?

UMO NDUMBUETU ua lizina Pauline ua handekele ngueni: “Tunde ha litangua li nja putukile ku lilongesa vusunga, nja tonda vavusoko vuange vose va ka kale nange mu Citungu. Cikuma-kuma yaliange na munetu ua yala.” * Nenu muli na vavusoko kanda va tantekeye Yehova na ku mu lema ni? Nga mukemuo, citava nenu mue ku livua ngeci mua ndumbuetu Pauline.

2. Vihula vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Ka citava ku sindiya vavusoko vuetu va tave muzimbu ua cili na ku ka tambula muono, vunoni tu hasa ku va kuasa ku sokolola mitima yavo ku muzimbu ua mu Mbimbiliya. (2 Tim. 3:14, 15) Omo lia vika tua pande ku ambuluila vavusoko vuetu? Omo lia vika tua pande ku lihaka mu cihela cavo? Vika tu hasa ku linga mangana tu kuase vavusoko vuetu va leme Yehova ngeci muetu? Kaha vati vamuanetu vose mu cikungulukilo va hasa ku kuasa?

3. Kuliya na 2 Petulu 3:9, omo lia vika tua pande ku ambuluila vavusoko vuetu?

³ Vuovuno Yehova a ka nongesa ano mavu. Vaze vali na cizango ca ku ka tambula muono vakevo lika va kovoka. (Vili. 13:48) Mu ku linga tue ku lihakela kapandi ka kama ka ku ambuluila vantu veka, ka ca puile vupi ku tonda ngecize vavusoko vuetu navo va putuke ku pangela Yehova hamo lika netu. Tatetu ua cilemo Yehova, “ka hianga ngecize umosi a ka nonge, vunoni  ngecize vose va hete ku ku-aluluka.”—Tandenu 2 Petulu 3:9.

4. Cisevuka cika tu hasa ku linga omo tu ambuluila vavusoko vuetu?

⁴ Ka tua pandele ku suva ngecize kua kala cifua ca cili na cifua ca ku vihia ca ku ambuluilamo muzimbu ua cili. Mu tue ku ambuluila vantu veka tue ku lingamo na liano, vunoni nga tu ambuluila vavusoko, tue ku ivua cizango ca ku va lekela vene ku meso, kati ku ongoloka.

5. Vika ka tua pandele ku suva nga tu ambuluila vavusoko?

⁵ Cingi cetu, mu tue ku singanieka ha litangua lia ku livanga li tua setekele ku ambuluila vavusoko, tue ku liveya nguetu ka tua lingilemo mu njila ya cili. Kapostolo Paulu ua mamuine Vakua Kilistu ngueni: “Vihandeka vienu vi kale na kavumbi ntsimbu yose, via ku tova na muongua, linga mu tantekeye vati mu na pande ku kuania vantu vose.” (Kolo. 4:5, 6) Ca pua ca cili ku vuluka eci cimamuna nga tu ambuluila vavusoko vuetu. Muomu ku pangesa mezi etu ngue mukuale ci ka va sondolola.

6-7. Vati mukua Kilistu a hasa ku muesa ngecize ua lihaka mu cihela ca mukua ndzivo yeni? Tumbulenu lumo lungano.

⁶ Lihakenu mu cihela cavo. Ndumbuetu Pauline u tu na tumbula helu, ngueni: “Ha katete, nja tondele ku simutuila na yaliange via Mbimbiliya lika kunahu. Ka nja tondele ku simutuila neni vieka.” Vunoni, mu ku linga yalieni Wayne ka tantekeyele vuino Mbimbiliya, ka kele na ku ivuisisa vika mpundu ua kele na ku handeka mpueyeni. Kaha ua muene ngecize mu mutue ua mpueyeni via vulombelo lika honi via kelemo, vieka viahi. Ua lisosomuene ngecize mpueyeni na kovela mu vulombelo vua vusonde kaha ali na ku tanguka.

⁷ Ndumbuetu Pauline ua litavelele ngueni, ha  katete, ku vinguezi na ku ku-hua ca visimano, ua kele na ku linga lika via mu lutsilielo. Ngeci mua ku kunguluka, ku ambulula, na ku ka meneka vamuanetu ku vindzivo viavo. Ndumbuetu Pauline ngueni: “Vintsimbu vimo, yaliange mua kele na ku hiluka ha ndzivo, ua kele na ku tulila mu ngundu, ngeci ua livuile vulika.” Cili vene, Wayne ua kele na ku ivua vusona vua mpueyeni na muanavo. Kaha ka tantekeyele kulihi va kele ni na veya. Cikuavo naua, ca solokele ngue vantu vaco vakevo honi va kele na seho ya kama kuli mpueyeni ku hiana ikeye. Ngeci ua zuzuisile mpueyeni ngueni a mu kondola. Mu ku mona cenu, vati ndumbuetu Pauline ue ku lihakele mu cihela ca yalieni?

8. Kuliya na 1 Petulu 3:1, 2, vavusoko vuetu ve ku tuala cikuma mana ku vika?

⁸ Ecelenu vuntu vuenu vu mi handekeleko. Vintsimbu via vingi, vavusoko vuetu vue ku tuala cikuma mana ku viuma vi tue ku linga ku hiana vihandeka vietu. (Tandenu 1 Petulu 3:1, 2.) Mu nima ya ntsimbu, ndumbuetu Pauline ua nongonuene ovu vusunga. Kaha ua handekele ngueni: “Nja tantekeyele ngecize yaliange ua nji lema kaha ua lema muneni. Ka tondele mpundu ku nji kondola. Vunoni mua nji lekele ngueni a nji kondola, nja muene ngecize ka njesi na ku kava vitume via Yehova ku tuala ha vulo. Kaha nja pande ku aluluka. Ka nja pandele ku tuntila lika ku mu ambuluila, vunoni ku ecelela lungano luange lua cili lu nji ambuluileko.” Ngeci ndumbuetu Pauline ua likelele ku handeka via Mbimbiliya na yalieni, na ku putuka ku simutuila neni viuma via tangua na tangua. Yala ua muene ku aluluka ca mpueyeni na ku mona ku tepuluka ca lisino muli muanavo. (Visi. 31:18, 27, 28) Omo Wayne ua muene ngecize Mbimbiliya ili na ku kuasa vusoko vueni, mutima ueni ua putukile ku votsika ku tuala ha muzimbu ua cili.—1 Kol. 7:12-14, 16.

9. Omo lia vika tua pande ku tualelelaho ku kuasa va vusoko vuetu?

 ⁹ Muesenu lukakatela mu ku kuasa vavusoko vuenu. Yehova ua tu muesa lungano lua cili mu cifua eci. Muomu “litangua ku litangua” ue ku hana vantu vukovelelo vua ku tava muzimbu ua cili, linga va ka uane muono. (Yele. 7:25) Kapostolo Paulu ua lekele Timoteo a muese lukakatela mu ku kuasa vakuavo. Omo lia vika? Muomu ku lingamo ce ku mu ovuele ikeye ivene na vaze va mu halakanene. (1 Tim. 4:16) Tua lema vavusoko vuetu, kaha tu tonda ku va kuasa va tantekeya vusunga. Mu nima ya ntsimbu, mezi na vilinga via ndumbuetu Pauline via kuasele vusoko vueni. Ua kala honi na ndzolela muomu ali na ku pangela Yehova hamo lika na yalieni. Vose va pua vapioneiro kaha yala naua ua pua mukuluntu mu cikungulukilo.

10. Omo lia vika tua pande ku kala na lukakatela?

¹⁰ Kalenu na lukakatela. Mu tue ku lilongesa vusunga, tue ku alulula muono uetu mu ku ononoka masiko a Njambi. Vunoni vavusoko vuetu ci hasa ku va kaluuila ku tava eci ku aluluka ca muono uetu. Vintsimbu via vingi, ku aluluka ca katete ci ve ku mona kuli yetu, ca pua ku likela ku likata navo mu vilika vi va tenda vakua mavu na vakua malombelo kaha na ku litundisa mu pulitika. Ku vuputukilo, vamo vavusoko va hasa ku niengua netu. (Mat. 10:35, 36) Vunoni ka tua pandele ku singanieka nguetu na limo litangua liahi va ka aluluka, houe. Muomu nga tu likela ku va kuasa ku ivuisisa vusunga, ci na pu vene ngue tu na va hisa nguetu ka va fuililile ku tambula muono ua ya-ye. Yehova ka tu kundikile cipanga ca ku sompesa vantu houe, ua ci hana kuli Yesu. (Yoa. 5:22) Yetu mutamba uetu ku va muesa lukakatela. Nga tu lingamo, citava mu ku hita ca ntsimbu vavusoko vuetu va ka tonda ku lilongesa vusunga.​—Talenu cikasa “Pangesenu Saiti Yetu mu ku Longesa.”

11-13. Vika mu na lilongesa ku cifua ca kuaselelemo Alice visemi veni?

¹¹ Muesenu ngozi ku vavusoko, vunoni kati mu va tave ku alulula vihangula vienu. (Visi. 15:2) Tu hilulenu ha lungano lua ndumbuetu Alice. Visemi veni ka va tsilielele muli Njambi kaha va lihakele cikuma mu pulitika. Vunoni ikeye ua lilongesele vusunga mua ka kele ku laako navo. Ngeci ua muene ngecize ua pandele ku va lekako vuasi-vuasi via muzimbu ua cili ua kele na ku lilongesa. Ngueni muomu nga “muntu a hitisamo ntunda ya kama amba a leke vavusoko vueni via lutsilielo lueni lua luha, kaha va lisimuoka cikuma na ku ivua vutenu vua kama. Noho ku livangelela.” Ngeci ua hanguile vimpande via singaniekele ngueni vi ka vaya ku mutima, ngeci mua cilemo. Kaha ua va sonekelele mikanda mu ku lombolola vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha vimpande viaco, na ku vehula vika va singaniekele ku tuala ha vimpande viaco. (1 Kol. 13:1-13) Ua va tumine vuana na ku va santsela naua mu ku mu lela na ku mu niunga. Mua kele na kuyako mu ku va mona, ua kele na ku lihakela kapandi ka ku kuasa vanaye ku vipanga via ha ndzivo. Ha katete visemi ka va lemene muzimbu ua va lekele muanavo Alice ku tuala ha lutsilielo lueni.

¹² Omo ua kele ku ndzivo ya visemi ua tualeleho ku tanda Mbimbiliya matangua ose. Ua handekele ngueni: “Eci ca kuasele vanana ku mona seho i nja haka ku Mbimbiliya.” Mu ntsimbu yaco, vaise va tondele ku lilongesa Mbimbiliya linga evuisise vika via lingisile munavo ku aluluka. Kaha va tondele ku uana hamo ha ku payela Mbimbiliya. Ngeci Alice ua va hanene Mbimbiliya na ku va hakelamo kamo kamukanda. Vika viezilemo? Vaise ka va uanene na hamo hahi ha ku payela Mbimbiliya, vunoni vi va tandelemo via va kuatele cikuma ku mutima.

¹³ Tua pande ku pua va ku kaniama na ku  muesa ngozi, cipue nga tu hita mu vieseko. (1 Kol. 4:12b) Ca ku muenako, Alice va kele na ku mu luisa kuli vanaye, vunoni ua kolesele. Ua handekele ngueni: “Mu va nji mbatizile, vanana va nji tumbuile nguavo ‘mukua vimpata.’” Vati Alice ua lingile? Ivene ngueni: “Ka njecelele cimpande caco muze vene, vunoni na kasingimiko, nja va lomboluelele nguange nji na hangula ku pua Mukaleho ua Yehova kaha ka nji alulula cihangula cange. Nja lihakelele naua kapandi ka ku kaniamesa vanana nguange kasi nja va lema cikuma. Nange na vanana tua lilile, kaha nja va telekelele via-ku-lia via cili. Kaha tunde tangua lize, vanana va putukile ku nongonona ngecize Mbimbiliya ili na ku nji puisa muntu ua cili.”

14. Omo lia vika ka tua pandele ku uila mu ntsindiye ya vavusoko?

¹⁴ Ci hasa ku ambata ntsimbu ya kama linga vavusoko vuetu vevuise ngecize nkuma ka tuesi na kueha ku tuala ha cihangula cetu ca ku pangela Yehova. Ca ku muenako, omo Alice ua hanguile ku seza sikola ya kama i va mu tumine visemi, na ku kovela mu vupioneiro, vanaye va lilile naua. Vunoni Alice ka tavesele visemi va alulule cihangula ceni. Muomu ua singaniekeleho ngueni: “Nga u tava ku likela vimo omo lia ntsindiye ya vavusoko, mu va monako, va ku kakateya ku likela vikuavo naua. Vunoni nga u va muesa ngozi, oku u na kakatela ku vusunga, vamo va hasa ku ku halakana.” Evi vikevio via solokele ku vusoko vua Alice. Vaise na vanaye va pua vapioneiro, kaha vaise naua va pua mukuluntu mu cikungulukilo.

15. Kuliya na Mateo 5:14-16 na 1 Petulu 2:12, vati ‘vilinga via cili’ via vamuanetu vi hasa ku kuasa vavusoko vuetu?

¹⁵ Yehova ue ku koka vantu veze mu vusunga  ku hitila mu ‘vilinga via cili’ via vangamba veni. (Tandenu Mateo 5:14-16; 1 Petulu 2:12.) Nga mukua ndzivo yenu ka puile Mukaleho, vuno a tantekeya vamo vamuanetu va mu cikungulukilo cenu ni? Ndumbuetu Pauline u tu na tumbuile laza, ua laniene vamuanetu ku ndzivo yeni, linga yalieni Wayne a va tantekeye. Umo muanetu ua kuasele Wayne ku ivuisisa vati mpundu va fua Vakaleho va Yehova. Wayne ngueni: “Tangua limo, muanetu uaco ua tambuile litangua lia ku huima ku vipanga, linga a ku tale nange bola ku televizau. Evi via nji kuasele ku mona nguange nkuma Vakaleho navo vantu ngeci mua vose. Navo va lema ku linga vimo viuma vi ve ku linga vantu vose.”

16. Omo lia vika tua pande ku lania vavusoko vuetu ku viuano?

¹⁶ Imo njila ya cili ya ku kuaselamo vavusoko vuetu ya pua mu ku va lania va ku likungulule ku viuano. (1 Kol. 14:24, 25) Ciuano ca katete ca ile Wayne ca puile Mulalelo, muomu ca keleko mu nima ya vipanga vieni kaha ka ca ambatele ntunda ya kama. Ivene ngueni: “Cimpande ka ca nji lombolokele, vunoni nja komokele cifua ca vantu. Vose vezile kuli yange na ku nji meneka na ndzolela. Nja muene ngecize ava nkuma vantu va cili.” Umo muanetu na mpueyeni tele va sua laza ku kuasa ndumbuetu Pauline na muaneni ua yala, cipue ku viuano ni mu lihia. Ngeci mukemuo omo Wayne ua tondele ku ivuisisa vuino via vulombelo vua mpueyeni Pauline, ua vundilile muanetu uaco linga a mu longese Mbimbiliya.

17. Omo lia vika ka tua pandele ku lituika mulonga nga vusoko vuetu ka vesi na ku tava vusunga, vunoni omo lia vika ka tua pandele ku likela ku va kuasa?

¹⁷ Tua lavelela ngecize vavusoko vuetu vose tangua va ka lipandakana netu mu ku pangela Yehova. Vunoni vutuhu tue ku linga cose mu ku va kuasa linga navo va pue vangamba va Njambi, halumo va ka tualelelaho ku viana. Vutuhu ngoco, ka tua pandele ku lituika mulonga ua cihangula cavo. Muomu ka tuesi na mpoko ya ku sindiya muntu ku tava vusunga. vunoni nga vavusoko vuenu va mona ngecize muli na ndzolela omo lia ku pangela Yehova, eci ci hasa ku va kuasa cikuma. Puenu na ku va kundika mu vivundilo. Na ku va ambuluila na liano. Kati mu likele ku va kuasa! (Vili. 20:20) Kaha kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka vezikisa kapandi kenu. Cikuavo naua, nga vusoko vuenu va ka mi halakana, kaha navo va kovoka!