1. Viuma vika vi na aluluka ku miaka ino?

TUNDE ku laza, cingi ca vantu mu mavu ose va kele ku vumo vulombelo. Vunoni mu miaka ino viuma vi na aluluka cikuma. Vantu vavengi va na putuka ku likela via ku lemesa, ka vesi naua ku vulombelo na vumo vuahi. Kaha mu vifuti vimo, cingi ca vantu va na putuka honi ku litumbula nguavo ka ve ku lemesa. *—Mat. 24:12.

2. Vusunga vuka vua lingisa vamo vantu ku likela via ku lemesa?

² Vika vili na ku lingisa vantu vavengi ku likela via ku lemesa? * Vamo vali na ku tanguka na senga vakuavo na visoti via muono. (Luka 8:14) Kaha vamo va na putuka vene na ku tsiliela nguavo Njambi ka keleko. Vakuavo va tsiliela muli Njambi vunoni nguavo via ku lemesa via laza, ka viesi naua na seho, ni nguavo ka via litombuele na siensia. Vamo ve ku futuka ku mutima omo lia mutupu ua vimbongo na lutsimo u vali nauo vakuluntu va malombelo. Kaha mu vifuti vimo, nguvulu i na putuka vene na ku tumbika masiko a vindika vimo vipanga via vakua malombelo.

3. Vutumbe vua cino cilongesa vuka?

³ Yesu ua tonda ‘tu puise vantu vandongesi veni mu vifuti viose.’ (Mat. 28:19) Vati tu hasa ku kuasa vantu ka ve ku lemesa va lilongesa ku lema Njambi na ku pua vandongesi va Yesu? Tua pande ku tantekeya ngecize cifua ce ku tavelamo muntu muzimbu uetu ca hitukila ku cihela ca kolela. Ca ku muenako, cifua ci ve  ku tavelamo vakua Europa muzimbu uetu ca litepa na ca vakua Azia. Omo lia vika? Ku Europa, vantu vavengi va tantekeya vimo mu Mbimbiliya kaha vevuaho laza cilongesa ca muesa ngecize Njambi ua tangele viuma viose. Vunoni ku Azia, cingi ca vantu ka va tantekeya na vimo viahi mu Mbimbiliya, kaha ka va tsilielele ngecize kua kala Sakatanga ua viuma viose. Vutumbe vua cino cilongesa ku tu kuasa ku heta ku mitima ya vantu vose va tue ku uana mu lihia, cipue nga va tsiliela ni ka va tsilielele, ni va kolela ku cihela ceka.

4. Omo lia vika tua pande ku mona vaze ka ve ku lemesa mu njila ya cili?

⁴ Va Singaniekelenu via Cili. Nkala muaka, vantu vavengi vaze ka ve ku lemesa va na putuka ku pua Vakaleho va Yehova. Cingi cavo, va puile laza vakua vilinga via cili kaha civembulu ca vakua malombelo ca kele na ku va futula ku mitima. Vakuavoco va kele na vilinga via ku vihia, kaha vamo va kele na vimo viuma via va tenguile, vunoni va hasa ku likela. Mua vusunga, na vukuasi vua Yehova, tu hasa ku kala na vusunga ngecize tu hasa ku uana vaze va kala na cizango ca ku ka tambula “muono ka ue ku hua ua ya-ye.”—Vili. 13:48; 1 Tim. 2:3, 4.

5. Vintsimbu via vingi, vika vie ku lingisa vantu ku halakana ku muzimbu uetu?

⁵ Va Muesenu Ngozi na Liano. Vintsimbu via vingi, vantu ve ku tu halakana, kati omo lia vize vi tue ku handeka, vunoni omo lia cifua ci tue ku vi handekelamo. Ce ku vaya ku mutima nga tu va muesa ngozi, liano na ku va haka seho. Ka tua pandele ku va kakateya ku tava vi tua tsiliela houe. Vunoni tua pande ku lihakela kapandi ka ku ivuisisa vika via va lingisa ku mona via ku lemesa, mu cifua ci ve ku vi muenamo. Ca ku muenako, vamo ka va lemene ku handeka via malombelo na muntu ka va tantekeya. Vakuavo nguavo, ku hula muntu via Njambi ca pua kasahuntu. Kasi vakuavo naua, ve ku ivua ntsuamua ya ku va mona va tanda Mbimbiliya, cikuma kuma nga na Vakaleho va Yehova. Vunoni nkala cifua na muntu u tu liuana neni, tu lihakelenu kapandi ka ku singimika cifua ce ku muenamo viuma.—2 Tim. 2:24.

6. Mu njila ika kapostolo Paulu ua litombuesele ku vantu, kaha vati tu hasa ku mu tambuluisa?

⁶ Nga tu simutuila na muntu kaha tu pangesa ngeci mua “Mbimbiliya,” “via-ku-tanga,” “Njambi,” na “vulombelo,” vunoni ka viesi na ku muya ku mutima, vati tua pande ku linga? Tu hasa ku tambuluisa kapostolo Paulu mu ku tombuesa ku ambulula cetu ku muntu. Mua kele na ku handeka na vaYundeya, ua hiluile navo Visoneka via ku Lela. Vunoni mua handekele na vaNgelengu ku Aleopangu, ka tumbuile mpundu ngueni vize via kele na ku va leka via mu Visoneka via ku Lela. (Vili. 17:2, 3, 22-31) Vati tu hasa ku tambuluisa lungano lueni? Nga muli na ku simutuila na muntu ka tsilielele mu Mbimbiliya, ca cili kati ku tumbula mpundu nguenu vi muli na ku handeka via mu Mbimbiliya. Nga mu mona ngecize muntu u muli na ku tandela Mbimbiliya mu lihia, na putuka ku lisosomua muomu vantu vali na ku mi tala, kaha mu tandelenuyo mu cifua ka ci soloka cikuma ku mbunga, ngeci mua ku pangesa telefone ni tablet.

7. Ngue mu ya muesa 1 Kolintu 9:20-23, vati tu hasa ku tambuluisa Paulu?

⁷ Puenu na ku ivuisisa visinganieka viavo na ku va halakana. Tua pande ku seteka ku ivuisisa cifua ci ve ku livuilamo vantu va tue ku liuana navo. (Visi. 20:5) Tu hilulenu naua ha lungano lua Paulu. Ua kolelele ha kati ka vaYundeya. Ngeci mukemuo ua pandele ku lilongesa ku litombuesa ku ambulula ceni kuli vakua vifuti, vaze ka va tantekeyele Yehova ni Visoneka via ku Lela. Halumo ce ku tondeka ku tondesesa ni ku hula vamuanetu va vutongue mu cikungulukilo, linga va tu leke cifua ca vantu va kala mu cihela ci tue ku ambuluila na vati tu hasa ku litombola navo.—Tandenu 1 Kolintu 9:20-23.

8. Hanenu cimueso ca vati tu hasa ku simutuila na muntu ca ku hona ku tumbula lizi “Mbimbiliya”?

 ⁸ Vutumbe vuetu ku uana vaze va na “viukila” muzimbu ua cili ni nguetu vali na cizango ca ku tantekeya vusunga. (Mat. 10:11) Linga tu hase ku va kuasa, tua pande ku va vundila va tu leke vika ve ku singanieka ku tuala ha nkala cimpande kaha na ku va halakana vuino. Umo muanetu ku Inglaterra ue ku hula vantu ha vimpande ngeci mua: “‘Vati vantu va hasa ku kala na vulo vua ndzolela?’ ni ‘Vati visemi va hasa ku lela vana?’ cipue ‘Vati tu hasa ku kolesa nga tu hita mu vuhenge?’” Kaha mu nima ya ku va halakana, ue ku vehula naua ngueni: “Mu ku mona cenu, aa mezi a va sonekele miaka 2.000 ku nima, a hasa ku kuasa ni?” Kaha ue ku va tandela cimo cinimbu ca ku hangula vuino, ca ku hona ku tumbula mpundu lizi “Mbimbiliya.”

9. Vati tu hasa ku kuasa vantu ve ku viana ku handeka via Njambi?

⁹ Tu hasa ku heta ku mitima ya vantu ve ku viana ku handeka via Njambi, mu ku handeka ha vimpande vieka vi va lema. Ca ku muenako, vamo ve ku komoka via-ku-tanga. Nga mua liuana na umo, mu hasa ku handeka nguenu: “Vakua siensia ve ku panga viuma mu ku temunuina viuma via-ku-tanga. Ca ku muenako, vakua ku panga vimikrofone ve ku lilongesa via matuitui, kaha vakua ku panga vikamera ve ku lilongesa via meso. Mu mue ku ivua lizi ‘via-ku-tanga,’ vika mue ku singanieka? Vuno via lisolokelele vivene ni kuli umo ua vi tangele?” Kaha mu nima ya ku mu halakana, mu hasa ku vuezako nguenu: “Omo vaEnginheiro ve ku temunuina matuitui na meso, iya mpundu ve ku temunuina? Mezi a handekele umo mukua mana ku nima a nji lingisile ku hilulaho vuino. Mukua mana uaco ua handekele ngueni: “Uze ua tombekele lituitui, ka li kevua ni? Uze ua pangele liso, ka li ka mona ni? . . . Uze vene [ikeye] ue ku longesa vantu mana.” (Visa. 94:9, 10) Mu nima yaco tu hasa ku mu lekesa imo video ya mu jw.org^® ya mu “Entrevistas e Casos Reais” mu mutamba “A Origem da Vida: Teorias e Fatos.” (Kovelenu mu PUBLICAÇÕES > VÍDEOS.) Ni tu hasa ku va hana nkala mukanda, hali eyi ivali: A Vida—Teve um Criador? ni A Origem da Vida—Cinco Perguntas Que Merecem Resposta.

10. Vati tu hasa ku putuka ku simutuila na muntu ka lemene ku handeka via Njambi?

¹⁰ Vantu vavengi va tonda viuma vi ka vuahe ku lutue. Vunoni cingi cavo va kala na liova nguavo vantu tangua va ka nongesa mavu, muomu vali na ku a pihisa cikuma. Umo kaniungi ua ku zinguluka ua ku Noruega ngueni vaze vantu  ka va lemene ku handeka via Njambi, va lema ku handeka via ku pihia ca viuma ha mavu. Mu nima ya ku meneka muntu, ue ku mu hula ngueni: “Mu ku mona cenu, vuno mavu tangua a ka vuaha ku lutue ni? Nga mukemuo, veya va ka hasa ku a vuahesa? Vakua pulitika, ni vakua siensia ni vakuavo?” Mu nima ya ku va halakana vuino, ue ku va tandela cimo cinimbu ca mu Mbimbiliya ca muesa ngecize viuma tangua vi ka vuaha. Vamo ve ku komoka ku ivua vikulaheso via Mbimbiliya via muesa ngecize mavu a ka tualelelaho ku miaka yose kaha vantu va cili vakevo va ka kalaho.—Visa. 37:29; Ekel. 1:4.

11. Omo lia vika tua pande ku pangesa vinjila via ku liseza-seza, kaha vati tu hasa ku tambuluisa Paulu, ngue mu ya muesa Loma 1:14-16?

¹¹ Ca pua ca cili ku pangesa vinjila via ku liseza-seza mu ku handeka na vantu va tue ku uana. Omo lia vika? Muomu nkala muntu ua lifuila. Via lema umo, halumo mukuavo ua vizinda. Vamo ka va kele na citanga ca ku handeka via Njambi ni via Mbimbiliya, vunoni vakuavo noho ku putuka na vimpande vieka. Vunoni linga tu hase ku ambuluila vantu va vifua viose, nkala muntu u tu liuana neni, tua pande ku pangesa vuino vukovelelo vuaco mu ku mu ambuluila. (Tandenu Loma 1:14-16.) Vutuhu ngoco, ka tua pandele ku suva, ngecize Yehova ikeye ue ku kolesa vusunga mu mitima ya vaze vali na cizango ca ku lilongesa vusunga.—1 Kol. 3:6, 7.

12. Vati tu hasa ku kuasa vamo vantu va ku Azia vaze kanda va ci hilule ha cimpande ca Sakatanga, nga kua kala ni kuahi?

¹² Mu mavu ose, vakua ku ambulula va na putuka ku litulukua cikuma na vantu va ku vifuti via Azia, vamo ha kati kavo, va tunda ku vifuti vi ya vindika nguvulu vipanga vietu. Mu vifuti via vingi via ku Azia, vantu vavengi kanda va ci hilule ha cimpande ca Sakatanga, nga kua kala ni kuahi. Vutuhu ngoco, vamo va lema ku lilongesa viuma via viha, ngeci vuasi-vuasi ve ku tava vilongesa via Mbimbiliya, vunoni vakuavo ve ku likanuuela ku lilongesa. Vika tu hasa ku linga mangana tu va kuase? Vamo vakua ku ambulula va vutongue ve ku hasa ku lingisa muntu a tave muzimbu ua cili, mu ku putuka ku simutuila neni ha cimpande ceka, ku mu muesa seho, kaha nga citava na ku mu leka vati muono uavo ua aluluka tunde ha va putukila ku lilongesa Mbimbiliya.

13. Vika vi hasa ku kuasa vantu linga va leme ku lilongesa via Mbimbiliya? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

¹³ Cingi ca vantu va lema ku lilongesa vinguli via mana via mu Mbimbiliya. (Ekel. 7:12) Mu Nova Yorke, umo ndumbuetu ue ku ambuluila cikuma vakua ku handeka Mandarin, ngueni: “Ha katete nje ku seteka ku muesa seho ku muntu na ku mu halakana. Kaha nga nji mona ngecize muntu uaco mulungi ni nguetu ngendzi, nje ku mu hula nguange: ‘Vati vulungi kasi vuli na ku mi kaluuila ni mu na putuka ku livuako vundambo? Mu na uana vipanga? Ambaco vandambo, ka ve ku mi pindisa?’” Vintsimbu vimo, ku linga evi, ce ku kuasa ku putuka ku simutuila na muntu via mu Mbimbiliya. Kaha ndumbuetu, ue ku hasa ku vuezako ngueni: “Kuli yenu, lihungu lia ku litombola na vantu lia pua lika? Citava nji mi lekese cimo cinimbu ca mu Mbimbiliya? Nguaco: “Ku-sangumuka ca luozi ci na fu ngue ku zikula ku mema: ngoco vene likele ku zimpata, ntsimbu kanda ku kale luozi.” (Visi. 17:14) Ku simutuila navo mu cifua eci, ci hasa ku tu kuasa ku tantekeya nga citava kua ku va linga mangendzi a ku hilukila ni kuahi.

14. Vati umo muanetu ku vucelo vua Azia ue ku kuasa vantu va tsilielele muli Njambi?

¹⁴ Ambaco vaze ve ku tu leka nguavo ka va tsilielele muli Njambi? Umo muanetu ua ku vucelo vua Azia ua kala na vutongue via ku ambuluila ku vantu ka ve ku lemesa, ngueni: “Muno mu cifuti cetu, nga muntu ngueni ‘ka nja tsilielele  muli Njambi,” ca lomboloka ngecize ka tsilielele mu vanjambi va cisemua. Ngeci nje ku va tava nguange vali na vusunga muomu cingi ca vanjambi va pua va ku panga ku vantu. Kaha nje ku va tandela Yelemiya 16:20: ‘Citava muntu a lipangele vanjambi na ku va lemesa ni?’ Kaha nji mu hula naua nguange: ‘Vati tu hasa ku tepesa Njambi ua vusunga ku vanjambi va ku panga ku vantu?’ Kaha nje ku mu halakana vuino, mu nima yaco nje ku tanda Isaya 41:23: ‘Ambululenu vize vi keza fume hano, Linga tu tantekeye ngecize enu mu vanjambi.’ Kaha nje ku va hana cimo cimueso ca viuma via kulahesa Yehova ku lutue.”

15. Vika tu lilongesa ku lungano lua umo muanetu ua ku vucelo vua Azia?

¹⁵ Umo muanetu ua ku vucelo vua Azia mue ku linga mangendzi a ku hilukila ue ku handeka ngueni: “Nje ku va lekesa vimo vinguli via mana via mu Mbimbiliya, vumo vupolofeto vua lipuisamo ni vene ndzili ye ku endesa melu na mavu. Kaha na ku va lekesa vati mizimbu yaco ya muesa ngecize kua kala Sakatanga ua cilemo na mana. Nga muntu uaco a putuka ku tavuluka na ku handeka ngueni Njambi kua kala, nje ku mu lekesa honi vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala hali Yehova.”

16. Kuliya na VaHevelu 11:6, omo lia vika vandongesi va na pande ku tsiliela muli Njambi na mu Mbimbiliya, kaha vati tu hasa ku va kuasa ku kala na lutsilielo luaco?

¹⁶ Nga tue ku lilongesa Mbimbiliya na muntu ke ku lemesa, tua pande ku tualelelaho ku mu kuasa linga a kaniamese lutsilielo lueni ngecize Njambi kua kala. (Tandenu VaHevelu 11:6.) Tua pande naua ku va kuasa ku tsiliele vi ya handeka Mbimbiliya. Eci halumo ci hasa ku tondeka ku va lomboluela vimo vilongesa vintsimbu via vingi. Nkala litangua li tu lilongesa navo, tua pande ku simutuila navo naua vumo vusunga vua muesa ngecize Mbimbiliya ya pua Lizi lia Njambi. Vusunga ngeci mua, vupolofeto vua mu Mbimbiliya vua lipuisamo, ku litombola cayo na siensia na mizimbu ya laza kaha na vitume via mana via kalamo.

17. Nga tu muesa cilemo ku vantu, ci hasa ku va lingisa vika?

¹⁷ Tue ku kuasa vantu ku pua vandongesi va Yesu mu ku va muesa cilemo, cipue nga ve ku lemesa ni kuahi. (1 Kol. 13:1) Omo tu va longesa, vutumbe vuetu ku va muesa ngecize Njambi ua tu lema kaha ua tonda netu tu mu leme. Nkala muaka, makulukazi a vaze ka va hakele seho ku via ku lemesa laza, ve ku lilongesa via Njambi ku lihana kuli ikeye, ku va mbatiza na ku tualelelaho ku lema Njambi. Ngeci mukemuo, puenu na ku mona viuma mu njila ya cili kaha muesenu seho ku vantu va vifua viose. Va halakanenu. Setekenu ku vevuisisa. Kaha ku hitila mu lungano luenu, va longesenu mua ku puila ndongesi ua Yesu.