1. Vati tu hasa ku tambuluisa Tatetu ua cilemo Yehova?

YEHOVA ua tu lema cikuma. (Yoa. 3:16) Kaha netu tu tonda ku mu tambuluisa mu ku pua Tatetu ua cilemo. Ngeci mukemuo tue ku lihakela kapandi ka ku muesa ‘ngozi na cilemo ngue vana va umo, kaha na nkeke” kuli vose vunoni cikuma-kuma kuli ‘vaze va pua vavusoko vuetu mu lutsilielo.’ (1 Pet. 3:8; Ngal. 6:10) Ngeci tue ku lihakela kapandi ka ku kuasa nkala kavusoko ketu mu lutsilielo nga ali na ku hita mu visoti.

2. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Vose va tonda ku kovela ku vusoko vua Yehova va ka hita mu visoti. (Mako 10:29, 30) Kaha omo tuya na ku suena ku ku kotoka, citava na visoti navio viya na ku livuezelela. Vati tu likuasa umo na mukuavo? Tu talenu vi tu hasa ku lilongesa ku mizimbu ya Lote, Yombi na Naomi. Kaha tu simutuila naua vimo visoti vi ve ku lihita navio vamuanetu lelo lino na ku mona vati tu hasa ku va kuasa.

3. Ngue mu ua muesa 2 Petulu 2:7, 8, cihangula cika ua lingile Lote, kaha vika viezilemo?

³ Lote ua lingile cihangula ca ku vihia ca ku ka yoyela mu Sondoma ha kati ka vakua masungu a ku vihia. (Tandenu 2 Petulu 2:7, 8.) Vutuhu cihela caco ca kele na vupite vua vuingi, vunoni mu ku nungulukilako Lote ua ka lituvile ku masiua a engi. (Njen. 13:8-13; 14:12) Mpueyeni halumo ua lemene cikuma ize mbonge ni vamo vantu va kelemo, ngeci ua muesele lisino ku lisiko lia Yehova. Kaha ua nongele omo Njambi ua nokesele tuhia na fofo. Aci singaniekenu naua ha vana vavali va Lote. Vamala  va va handekeyele va nongele. Lote ua zimbalesele vupite vueni, ndzivo yeni, kaha na cuma ca mu vavalele cikuma, mpueyeni. (Njen. 19:12-14, 17, 26) Mu visoti viose evi, Yehova ua muesele lukakatela kuli Lote.

4. Vati Yehova ua muesele lukakatela kuli Lote? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

⁴ Vutuhu Lote ua hanguile ku ka yoyela mu Sondoma, Yehova ku ngozi yeni ua tumine tungelo va ka mu ohiele hamo lika na vusoko vueni. Kaha naua tele nga uononokele vuasi-vuasi vimamuna via tungelo “vunoni ikeye ua tokeleho.” Noho tungelo va lingile ua ku kuata ku livoko na ku livoko lia mpueyeni na vana na ku va tuhula mu mbonge linga va tine. (Njen. 19:15, 16) Kaha tungelo va va lekele va tinine ku mincinda. Tele nga uononokele eli lisiko lia ku tunda kuli Yehova, vunoni ikeye ua vundila ku tinina ku imo mbonge ya ha hiehi. (Njen. 19:17-20) Yehova ua mu halakanene na lukakatela na ku mu tavesa aye ku mbonge yaco. Mu nima ya ntsimbu Lote ua vuile liova lia ku kala mu mbonge yaco, ngeci ua nungulukilile ku mincinda, kuze vene kua vianene ku tinina ha katete. (Njen. 19:30) Mua vusunga Yehova ua mu muesele lukakatela lua kama! Vati tu hasa ku tambuluisa Yehova.

5-6. Vati tu hasa ku linga vi ua handeka 1 Tesalonika 5:14, omo tu tambuluisa Njambi?

⁵ Ngeci mua Lote, umo kavusoko ketu mu lutsilielo a hasa ku linga cihangula ca ku vihia, na ku likokela visoti. Nga via cifua eci via soloka vati mu linga? Tu hasa ku ivua cizango ca ku mu tuvilamo nguetu vikuni via njamba, via ku litiavela. (Ngal. 6:7) Cili vene, ali na ku tia via na kunine, vunoni ka ci tondeka ku mu lekamo. Vi tua pande ku linga, ku tambuluisa lukakatela lua muesele Yehova kuli Lote. Mu njila ika?

⁶ Yehova ua tumine tungelo kati lika mu ku ka mamuna Lote vunoni na ku mu kuasa ku tina ku ku nonga ca Sondoma. Netu tu hasa ku mamuna muanetu nga tu mona ngecize ali na ku lituala ku visoti. Kaha tu hasa naua ku mu kuasa. Ambe nga kesi na vuasi vua ku ononoka vukuasi vua mu Mbimbiliya vua na tambula, tua pande ku kala na lukakatela. Puenu ngeci mua vaze tungelo vavali. Ka tua pandele ku likela ku va kuasa ni ku va sondoloka, tua pande ku tonda vinjila via ku vakuaselamo. (1 Yoa. 3:18) Tu hasa ku lihana mu ku mu kuata ku livoko, ni nguetu ku mu kuasa ku kava vimamuna via mu Mbimbiliya.—Tandenu 1 Tesalonika 5:14.

7. Vati tu hasa ku tambuluisa cifua ca muenenemo Yehova ngamba yeni Lote?

⁷ Yehova nga ua tualele cikuma mana ku visevuka via Lote. Vunoni ua tualele mana ku vucili vueni, ngeci ua huiminine kapostolo Petulu ku soneka ngecize Lote ua puile mukua vuviuke. Mua vusunga, ce ku tu vuisa ndzolela ku tantekeya ngecize Yehova ue ku ecela visevuka vietu! (Visa. 130:3) Netu tu hasa ku tambuluisa cifua ca muenenemo Yehova ngamba yeni Lote ni? Nga tu tuala mana ku vifua via cili via vamuanetu, tu ka va muesa lukakatela. Kaha nga tu lingamo, ci ka va puila ca casi ku tava vukuasi vuetu.

8. Cikeketima ci hasa ku tu vuisa cizango ca ku linga vika?

⁸ Umo ngamba mukuavo ua Njambi ua lizina Yombi, ka lingile cihangula ca ku pihia ngeci mua Lote. Vunoni ua hitile mu lamba ya kama: ua zimbalesele vupite vueni, kasingimiko ka va mu hakele vantu muimbo, na cihindu ceni. Kaha ua tsisile vana veni vose. Va mu vangeyele naua viuma via ku vihia ku vavusamba veni vatatu va makuli. Vika halumo via lingisile vavusamba vatatu va Yombi ku honoua ku muesa cikeketima kuli Yombi? Muomu ka va setekele ku ivuisisa vika mpundu ua kele na ku lihita  navio. Ngeci, va putukile ku mu singaniekela via ku vihia, na ku mu paya na vukenia. Vati tu hasa ku liniunga linga kati netu tu uile mu cisevuka caco? Kati mu suve ngecize Yehova lika ikeye a hasa ku tantekeya viose ku tuala ha nkala cimpande. Halakanenu vuino mezi a muanetu ali mu lamba. Kati mu halakane lika ku mezi eni vunoni setekenu ku lihaka mu cihela ceni na ku ivua ku vavala ci ali na ku ivua. Nga mua lingi evi, amba vuose mu ka hasa ku muesa cikeketima ca vusunga kuli vamuanoko.

9. Cikeketima ci ka tu vindika ku linga vika, kaha omo lia vika?

⁹ Cikeketima ci ka tu vindika ku sanduola mizimbu ya ku vihia ku tuala ha visoti vi va li na ku hita vakuetu. Mukua ku fueya ke ku kolesa cikungulukilo; vunoni ue ku ci puzula. (Visi. 20:19; Loma 14:19) Muntu uaco ke ku handeka na ngozi vunoni ku puzula ngoco, kaha vihandeka vieni vi hasa ku vulumuna muntu ali laza na ku yanda. (Visi. 12:18; Efe. 4:31, 32) Ngeci mukemuo ca pua ca cili ku tonda vifua via cili na ku singanieka ha vati tu hasa ku kuasa muanetu ku pinda na visoti!

10. Vika tu lilongesa ku mezi a ku Yombi 6:2, 3?

¹⁰ Tandenu Yombi 6:2, 3. Vintsimbu vimo, Yombi ua handekele ngoco. Vunoni mu nima ya ntsimbu ua litavelele ngueni amo mezi a handekele a puile a ku vihia. (Yombi 42:6) Ngeci mua Yombi, muntu nga ali na ku hita mu visoti lelo lino, a hasa ku handeka ngoco mezi a ku vihia kaha mu nima yaco a liveya. Vati tua pande ku linga nga umo muanetu a handeka ngoco? Ca cili ku mu lembezieka kati ku mu paya. Kaha kati mu suve ngecize visoti vi tue ku pinda navio lelo, ka via kele mu vutumbe vua Yehova. Ngeci mukemuo, ka ca puile vuhenge nga umo ngamba ya Yehova a handeka ngoco  mu ntsimbu ya tuyando. Kaha cipue nga a handeka vize ka via puile vusunga ku tuala hali Yehova, ka tua pandele ku tuntila ku mu paya ni ku mu tenukila houe.—Visi. 19:11.

11. Vati vakuluntu va hasa ku kava lungano lua Elihu, nga muntu ali mu visoti a tondeka ku mu sungamesa?

¹¹ Vutuhu ngoco, mukua ku hita mu cisoti ca kama neni ue ku tondeka ku mu sungamesa vintsimbu vimo. (Ngal. 6:1) Vati vakuluntu va hasa ku mu sungamesa mu ntsimbu eyi ya ikalu? Va hasa ku lingamo mu ku tambuluisa Elihu, mu ku halakana muntu uaco na ngozi ya kama. (Yombi 33:6, 7) Elihu ua sungamesele lika Yombi mu nima ya ku ivuisisa visinganieka vieni. Vakuluntu va pande ku tambuluisa Elihu mu ku halakana na civando na ku lihakela kapandi ka ku ivuisisa cisoti ci ali naco muntu. Kaha omo va ka mu sungamesa, mezi avo a hasa ku mu heta vuasi ku mutima.

12. Vati ua livuile Naomi mu nima ya ku tsisa yalieni na vana vavo vavali va vamala?

¹² Naomi ua puile mpuevo ua lutsilielo ua lemene Yehova. Vunoni mua tsile yalieni na vana vavo vavali va vamala, ua tondele ku alulula lizina lieni ku pua “Mala” kati naua Naomi. Lizina “Mala” lia lomboloka “ku sasa.” (Lute 1:3, 5, 20, 21) Nayemueno Lute ua tualeleleho ku kakatela kuli ikeye mu visoti viose vize via lihitile navio. Lute ka mu kuasele lika na mavoko vunoni ua mu lembeziekele naua na mezi a cili. Ua lekele Nayemueno Naomi ngecize ua mu lema kaha a ka mu kuasa.—Lute 1:16, 17.

13. Omo lia vika vaze ve ku tsisa mukua ndzivo yavo va tondeka vukuasi vuetu?

¹³ Nga umo kavusoko ketu ua mu lutsilielo a tsisa mukua ndzivo yeni, ue ku tondeka vukuasi vuetu, cipue nga mpuevo ni yala. Vaze va liambata, tu hasa ku va setekesa ku miti ivali ya kolela hamo, umo ku mukulo ua ukuavo. Mu ku hita ca ntsimbu, mizi ya miti yaco ye ku litamba-tamba. Nga va tombololaho umo, uze ukuavo ue ku supulukila ha handende. Na vuno vene, nga muntu na tsisa mukua ndzivo yeni, ue ku ivua ku vavala ku mutima mu ntsimbu ya laha. Ndumbuetu Paula * yalieni ua tsile mu ku tungumuna, ua handekele ngueni: “Nja livuile ngue intsi mu muziva. Muomu yaliange ikeye ua puile kavusamba kange ua kama. Nja kele na ku mu leka viose. Ua kele nange cipue mu ndzolela ni mu vusiua. Ikeye ua puile citsili cange ca ku lilila nga nji li mu visoti. Ngeci mua tsile nja vuile ngue va na nji vatula ha kati.”

14-15. Vati tu hasa ku lembezieka muntu ua tsisa mukua ndzivo yeni?

¹⁴ Vati tu hasa ku lembezieka muntu na tsisa mukua ndzivo yeni? Cinanga ca katete ca seho ca pua ku handeka neni, vutuhu ci hasa ku mi kaluuila ku lingamo ni ku uana mezi a cili a ku mu leka. Ndumbuetu Paula u tu na tumbuile, ngueni: “Nji tantekeya ngecize, nga muntu na tsisa, vantu ce ku va kaluuila cikuma ku mu lembezieka. Muomu ve ku lisosomua nguavo halumo va handeka vimo vi mu talukuna. Vunoni kuli vakua ku tsisa, ca cikalu kati ku ivua mezi a va talukuna, vunoni nga na umo uahi a seteka ku va lembezieka.” Mukua ku tsisa ke ku lavelela ngecize noho tu handeke mezi a ku lova, houe. Ndumbuetu Paula naua ngueni: “Ca nji ile cikuma ku mutima, ku ivua vavusamba vange va nji leka lika nguavo, ci na vihia cikuma.”

¹⁵ Muanetu William, mpueyeni ua tsile imo miaka ku nima. Ua handekele ngueni: “Nje ku vuahelela nga vakuetu va vuluka viuma via cili via lingile mpueyange; muomu ce ku nji hana vusunga ngecize va mu lemene na ku mu singimika. Eci cifua ca ku lembezieka ce ku nji  kuasa cikuma-kuma. Nje ku ivua ndzolela ya kama muomu mpueyange ua puile ua seho ya kama kuli yange kaha ua puile mutamba ua kama ua muono uange.” Umo ntuluue ua lizina Bianca, ua handekele ngueni: “Ce ku nji lembezieka cikuma nga vakuetu va nji kundika mu vivundilo viavo na ku nji tandela cimo cinimbu cipue vivali mu Mbimbiliya. Ce ku nji kuasa cikuma nga va handeka via yaliange na ku nji halakana mu nje ku handeka vieni.”

16. (a) Vika tua pande ku lingila muntu na tsisa? (b) Kuliya na Tiango 1:27, kapandi kaka tua tambula kuli Yehova?

¹⁶ Ngeci mua Lute uze ua tualeleleho ku kakatela kuli Naomi, netu tua pande ku tualelelaho ku kuasa vaze va tsisa kavusoko. Ndumbuetu Paula naua ngueni: “Tunde vene ha litangua lia tsile yaliange, nja tambuile vukuasi vua vuingi. Mu ku hita ca ntsimbu vantu va putukile ku tala honi viavo. Vunoni muono uange ua alulukile mu vutuntu. Ce ku kuasa cikuma nga vantu vevuisisa ngecize mukua ku tsisa ue ku tondeka vukuasi, kati lika ha litangua lia na tsisa vunoni na mu vingonde ni vene mu miaka ya ku lutue tunde ha litangua liaco.” Vantu va liseza-seza. Vamo ve ku hasa ku litombuesa vuasi ku ku aluluka ca muono uavo ku hianako vakuavo kamandende. Vunoni vakuavoco, ku linga lika liavo nkala cuma ci va lingile hamo lika na uze ua tsa, ce ku va vavala cikuma ku mutima. Evi via muesa ngecize, muntu ku muntu ua kala na cifua ceni ce ku liniengelamo. Ca seho ya kama kuli yetu, ku vuluka ngecize Yehova ua tu hana civezikiso na kapandi ka ku niunga na ku kuasa vaze va tsisa.​—Tandenu Tiango 1:27.

17. Omo lia vika vaze va ve ku seza ku vakua ndzivo yavo va tondeka vukuasi vuetu?

 ¹⁷ Vamo vamala na vampuevo ve ku pinda na cisoti ceka, kati ca ku tsisa mukua ndzivo yavo. Cisoti cika? Ku va seza kuli mukua ndzivo yavo. Ndumbuetu Joyce, yalieni ua mu seza na ku ambata mpuevo ueka, ngueni: “Ku-tsa ca vulo vuange ca nji vavalele cikuma ku mutima. Ku tuvakana vene na cifua ci nje ku livuililemo nga ua tsile. Muomu nga ua tsile ku mponde ni ku vuvezi nga kati ku cizango ceni. Vunoni ku tsiha vulo ua ci lingile vene ku cizango. Nja livuile ngecize na nji popolola cikuma na ku nji mona vulema.”

18. Vika tu hasa ku linga mu ku kuasa vaze ka vesi naua na mukua ndzivo?

¹⁸ Mu tue ku linga tuvilinga tua ngozi kuli vaze ka vesi naua na mukua ndzivo, tue ku va hana vusunga ngecize kasi tua va lema. Ha ntsimbu eyi, hakeho honi ha ve ku tondekela cikuma vavusamba va cili. (Visi. 17:17) Vati mu hasa ku muesa ngecize mua pua kavusamba kavo? Citava mu va lanie va ka hitiseko vimo mu kanua. Mu hasa ku lihana ku ka kala navo ku vumo vueho ni ku tuhuka navo mu lihia. Citava naua ku pua na ku va vundila vintsimbu vimo linga va ku lemese netu mu vusoko. Nga mu lingamo, mu ka vuisa Yehova ndzolela muomu ikeye ua kala ha “hiehi na vaze va li na mutima ua ku tsa,” kaha ikeye “ngazi ya vantuluue.”—Visa. 34:18; 68:5.

19. Kuliya na 1 Petulu 3:8, kapandi kaka tu tonda ku lihakela?

¹⁹ Vuovuno, omo Vuangana vua Njambi vu ka sika mavu, tu ka ‘suva mapakeso ose’ ni nguetu visoti viose. Ku ntsimbu yaco “vize via laza ka [tu] ka vi vuluka, cipue ku heta ku visinganieka” vietu. (Isaya 65:16, 17) Omo tu lavelela ntsimbu yaco, tu likuasenu umo na mukuavo ku hitila mu mezi na vilinga na ku muesa ngecize tua lema vantu vose va mu vusoko vuetu vua mu lutsilielo.​—Tandenu 1 Petulu 3:8.