1. Omo lia vika tua pande ku tuala mana ku cimamuna ca Yesu?

YESU ua handekele via matangua a ku kotokela, ngueni: “Liniungienu ku tina mitima yenu i ka lemuua na . . . visoti via muono,” ni nguetu visoti vi tue ku pinda navio tangua na tangua. (Luka 21:34) Tua pande ku tuala mana ku cimamuna caco. Omo lia vika? Muomu netu tue ku pinda na visoti via vikalu vi ve ku pinda navio vantu vose.

2. Visoti vika via vikalu ve ku lihita navio vamo vamuanetu?

² Vintsimbu vimo, visoti via vingi vie ku tu solokela ha ntsimbu imo lika. Tu talenu vi va lihitile navio vamo vamuanetu. Muanetu John, * ua vavala Esclerose múltipla (vuvezi vue ku tsiha ndzili ya vilio via muvila) ua lisimuokele na ku ivua vusiua vua kama omo mpueyeni ua mu tinine mu nima ya miaka 19 ya vulo. Mu nima yaco vana veni vavali va vampuevo va likelele ku pangela Yehova. Vunoni muanetu Bob na mpueyeni Linda va hitile mu visoti via cifua ceka. Vose vavali va va tundisile ha vipanga. Mu ku vueza kuli evi, ndumbuetu Linda va mu uanene naua na vuvezi ku mutima vue ku liana, kaha va mu uanene na vuvezi vukuavo naua vue ku zeyesa ndzili ya muvila ya ku luisa mavezi.

3. Kuliya na Filipu 4:6, 7, vusunga vuka tu hasa ku kala navuo?

³ Tu hasa ku kala na vusunga ngecize Sakatanga na Tatetu, Yehova, ue ku ivuisisa vati vusiua vue ku tu yandesa. Kaha ua tonda ku tu kuasa ku pinda na visoti vie ku tu solokela. (Tandenu Filipu 4:6, 7.) Mu Mbimbiliya mua kala mizimbu ya yingi ya vangamba va Njambi va hitile mu visoti. Mua kala naua mizimbu  ya vati Yehova ua va kuasele ku pinda na visoti viaco. Tu talenu amo malungano.

4. Visoti vika ua lihitile navio Eliya kaha vati ua livuile ku mutima ku tuala hali Yehova?

⁴ Eliya ua pangelele Yehova mu ntsimbu ya ikalu kaha ua hitile mu visoti via kama. Muangana Ahave, ua puile umo ua vamiangana va vakalu cikuma mu Isaleli, kaha ua ambatele umo mpuevo mukua ku lemesa Mbale, lizina lieni Yezevele. Kaha mu vuvali vuavo va sulisile Isaleli na ku lemesa ca makuli na ku tsiha vapolofeto vavengi va Yehova. Eliya ua hasele ku tina, oko kua tininine ue ku landukile ku ndzala vunoni uovokele muomu ua kulahelele muli Yehova. (1 Vam. 17:2-4, 14-16) Kaha Eliya ua kulahelele naua muli Yehova mu vakele na ku mu luisa kuli vapolofeto va Mbale na vakua ku mu lemesa. Ua kaniamesele vaIsaleli va pangele Yehova. (1 Vam. 18:21-24, 36-38) Eliya ua muene vati Yehova ua mu niungile na ku mu kuasa mu vintsimbu vize via vikalu.

5-6. Kuliya na 1 Vamiangana 19:1-4, vati Eliya ua vuile ku mutima, kaha vati Yehova ua mu muesele ngecize ua mu lema?

⁵ Tandenu 1 Vamiangana 19:1-4. Vutuhu ngoco, Eliya ua vuile liova mu va mu kulahesele ku mu tsiha kuli Yezevele. Ngeci ua tininine ku Mbele-seva. Ua vuile vusiua vua kama vua ku linga ua vundilile kuli Yehova “ngueni a tse.” Vika via mu lingisile ku livua ngoco? Ua livuile ngoco muomu neni “ua puile muntu mukua vifua ngue vietu.” (Tia. 5:17) Citava halumo vusiua na vikatalo via mu loluele cikuma. Citava ua kele na ku singanieka ngueni kapandi ka lihakelele  mu ku hakuila ku lemesa ca vusunga ka ile mu ngoco, na vimo vi ca kuasele mu Isaleli viahi. Kaha naua ua singaniekele ngueni ikeye lika ua lisupileho mu ku lemesa Yehova. (1 Vam. 18:3, 4, 13; 19:10, 14) Tu hasa ku komoka cifua ca livuililemo ou kapolofeto. Vunoni Yehova uevuisisile cifua ca kele na ku livuilamo.

⁶ Yehova ka tenukilile Eliya mu ku handeka via kele na ku ivua ku mutima, houe. Vunoni ua mu kuasele ku kaniama naua. (1 Vam. 19:5-7) Yehova ua sungamesele visinganieka via Eliya mu ku mu lekesa vukama vua ngolo Yeni. Kaha Yehova ua mu lekele ngueni mu Isaleli kasi mua lisupile vantu 7.000 va vianene ku lemesa Mbale. (1 Vam. 19:11-18) Yehova ua lingile vimo viuma kuli Eliya mu ku mu muesa ngecize ua mu lemene.

7. Vati cifua ca kuaselelemo Yehova kapolofeto Eliya, ci hasa ku tu kaniamesa?

⁷ Muli na ku hita mu vimo visoti via kama ni? Nga mukemuo, kaha ku tantekeya ngecize Yehova uevuisisile visoti via Eliya, mua vusunga, ce ku mi lembezieka! Ce ku tu hana naua vusunga ngecize ue ku ivuisisa visoti vi tue ku pinda navio mu visinganieka. A tantekeya ha ya lenga ndzili yetu, kaha a tantekeya naua visinganieka vietu na vati tue ku livua. (Visa. 103:14; 139:3, 4) Nga tu tambuluisa Eliya mu ku kulahela Yehova, kaha netu a ka tu kuasa mu tu ka hita mu visoti via kama.​—Visa. 55:22.

8. Vati Yehova a ka mi kuasa ku pinda na cikela ci vie ku mi kokela visoti?

⁸ Visoti vi hasa ku tu lingisa ku kala na visinganieka via ku henga na ku tu lingisa ku ivua vusiua vua kama. Nga via mi solokela vulukenu ngecize Yehova a ka mi kuasa ku pinda na cikela caco. Vati a ka lingamo? Ua mi lania mu mu lekeko visoti na vati muli na ku livua. Kaha a ka mi hana vukuasi vu mu tondeka. (Visa. 5:3; 1 Pet. 5:7) Ngeci mukemuo vundilenu kuli Yehova na ku mu leka visoti vienu. Vutuhu ka ka handeka nenu mpundu ngue mua lingile na Eliya, vunoni a hasa ku handeka nenu ku hitila mu Lizi lieni, Mbimbiliya, na ku hitila mu lukungulukilo lueni. Ku tanda mizimbu ya mu Mbimbiliya ci hasa ku mi lembezieka na ku mi hana lulavelelo. Kaha naua vamuanoko mu lutsilielo va hasa ku mi kuasa.—Loma 15:4; VaHe. 10:24, 25.

9. Vati kavusamba ua kama a hasa ku mi kuasa?

⁹ Yehova ua lekele Eliya a kundike vimo viteli kuli Elisa. Mu ku lingamo, Yehova ua hanene Eliya muntu ya tondekele cikuma mu ku mu kuasako nga ali mu vusiua. Netu nga tu lekako visoti vietu kuli umo kavusamba u tua kulahela, a hasa ku tu kuasa ku pinda na visoti vietu. (2 Vam. 2:2; Visi. 17:17) Vunoni nga mu mona ngecize ka muesi na muntu u mua kulahela mu ku mu leka visoti vienu, vundilenu kuli Yehova a mi kuase ku uana mukua Kilistu uze a hasa ku mi kuase ku kaniama na visoti via mu visinganieka.

10. Vati via lihitile navio Eliya via tu hana lulavelelo, kaha vati cikulaheso ca ku Isaya 40:28, 29, ci hasa ku tu kaniamesa?

¹⁰ Yehova ua kuasele Eliya ku hita mu visoti via kama linga a mu pangele mu miaka ya yingi. Via lihitile navio Eliya vie ku tu hana lulavelelo. Vintsimbu vimo tue ku hita mu visoti via kama vize vi hasa ku tu zeyesa ku muvila na mu visinganieka. Vunoni, nga tu kulahela muli Yehova, a ka tu hana ndzili ya ku tualelelaho ku mu pangela.—Tandenu Isaya 40:28, 29.

11-13. Vati visoti via vuisile vamo vangamba va Njambi vatatu va ku laza?

¹¹ Mu Mbimbiliya va tumbulamo vantu vakuavo va hitile mu visoti via kama. Ca ku muenako, Hana va mu muesele kahangu omo lia ku pua ntsimpi kaha kavuhale keni ua kele na ku mu tsopa. (1 Sam. 1:2, 6) Evi visoti via lihitile  navio Hana via mu vuisile vusiua vua ku linga ka vuile cizango ca ku lia vunoni ku lila lika.—1 Sam. 1:7, 10.

¹² Vintsimbu vimo, ku lana ca visoti ca zeyesele cikuma Muangana Ndaviti. Aci singaniekenu ha visoti via lihitile navio. Ua lemuuile mutima omo lia citaku-taku ca vipi via lingile. (Visa. 40:12) Muaneni Avisalome ua mu alulukilile, kaha eci ku luisa ceni ca mu kokelele ku-tsa. (2 Sam. 15:13, 14; 18:33) Kaha Ndaviti va mu endele vungungu kuli vavusamba veni va kama. (2 Sam. 16:23–17:2; Visa. 55:12-14) Cingi ca visamo via sonekele Ndaviti via muesa vusiua vua kele na ku ivua, na lutsilielo lua ku kaniama lua kele naluo muli Yehova.—Visa. 38:5-10; 94:17-19.

¹³ Kaha umo mukua visamo ua putukile ku vuila cipululu yoyesi ya vakua vupi. Citava halumo mukua visamo uaco ua kele na ku pangela “ku ndzivo ya ku lela ya Njambi,” kaha ua puile ua ku cikota ca umo kaLevi ua lizina Asafe. Ou mukua visamo ua kele na ku pinda na visinganieka via ku vihia, ngeci ua uilile mu vusiua kaha ua likelele ku viukilila na vize via kele navio. Ua putukile vene na ku singanieka ngecize vivezikiso vie ku iza mu ku pangela Njambi ka via puilemo.​—Visa. 73:2-5, 7, 12-14, 16, 17, 21.

14-15. Vika tu lilongesa ku mizimbu ya vangamba va Njambi vatatu ku tuala ha ku kulahela muli Yehova a tu kuase?

¹⁴ Ava vangamba vatatu va Yehova va tua tumbula, vose va kulahelele mu vukuasi vueni. Va mu lekeleko visoti viavo ku hitila mu vivundilo. Va mu fukuilile mitima yavo na ku mu leka omo lia vika va kele mu vusiua vua kama. Kaha va tualeleho ku ka lemesa Yehova ku tembele.​—1 Sam. 1:9, 10; Visa. 55:22; 73:17; 122:1.

¹⁵ Yehova ua kuasele vose vatatu, umo ku  umo. Ua hanene ciyulo ca mu mutima kuli Hana. (1 Sam. 1:18) Kaha Ndaviti ua sonekele ngueni: “Tua tuingi tuyando tua mukua vuviuke; vunoni Yehova a mu ohiela ku viose ovio.” (Visa. 34:19) Mu nima ya ntsimbu, mukua visamo ua vuile ngecize Yehova “na kuata livoko [lieni] lia cilio” mu ku mu tuamenena na vimamuna. Ngeci ua vundilile ngueni: “Vunoni ca nji viukila ku suena ku hiehi na Njambi: Sukulu Yehova nja mu puisa vutinino vuange.” (Visa. 73:23, 24, 28) Vika tu lilongesa ku mizimbu ya ava vangamba va Njambi vatatu? Vintsimbu vimo, netu tu ka lemuua na visoti vi ka tu umisa mitima. Vunoni tu ka hasa ku kolesa nga tu hilula ha cifua ca kuaselamo vakuetu Yehova, ku muesa ngecize tua mu kulahela ku hitila mu vivundilo, na ku mu ononoka.—Visa. 143:1, 4-8.

16-17. (a) Omo lia vika ka tua pandele ku sondoloka kuli Yehova na ku vamuanetu? (b) Vati tu hasa ku kaniama naua nga visoti vi tu zeyesa?

¹⁶ Eyi mizimbu itatu i tu longesa naua cuma cikuavo ca seho. Cilongesa cika? Ka tua pandele ku sondoloka kuli Yehova na ku vangamba veni. (Visi. 18:1) Umo ndumbuetu Nancy ua hitile mu cisoti ca kama ca ku mu seza kuli yalieni, ua handekele ngueni: “Amo matangua ka nja tondele ku mona ni ku handeka na muntu na  umo uahi. Vunoni mu nja sondolokele cikuma ku vakuetu, na vusiua vuange vua livuezelele cikuma.” Vunoni viuma via alulukile omo Nancy ua putukile ku tonda vinjila via ku kuaselamo vaze va kele mu visoti. Ivene ngueni: “Nja kele na ku halakana vuino nga vakuetu va nji leka visoti vi va kele na ku pinda navio. Kaha nja muene ngecize ku tuala mana ku visoti viavo ca nji kuasele, muomu ka nja kele na ku singanieka cikuma ha visoti viange.”

¹⁷ Nga visoti vi na tu lolola, ku kunguluka ci hasa ku tu kuasa ku kaniama naua. Muomu nga tuli ku viuano, tue ku hana Yehova vukovelelo vukuavo vua ‘ku tu kuasa, na ku tu lembezieka.’ (Visa. 86:17) Ku viuano kukekuo kue ku tu lembeziekela Yehova na sipilitu santu yeni, Lizi lieni kaha na vangamba veni. Kukekuo naua ku tue ku uana vukovelelo vua ku ‘likolesa umo na mukuavo.’ (Loma 1:11, 12) Umo ndumbuetu ua lizina Sofia, ua handekele ngueni: “Yehova na vamuanetu va nji kuasele ku kolesa.” Viuano via puile kaha kasi via pua via seho ya kama kuli yange. Nje ku limuena ngecize, nga nji lihaka cikuma mu cipanga ca ku ambulula na ku kunguluka, nje ku hasa ku pinda na nkala visoti vie ku nji umisa mutima.”

18. Nga tuli mu vusiua, vukuasi vuka Yehova a hasa ku tu hana?

¹⁸ Nga tuli mu vusiua, kati tu suve ngecize Yehova ka tu kulahesele lika ku ka manusula visoti vietu ku lutue, vunoni cipue lelo lino vene ue ku tu kuasa. Ue ku tu hana ‘cizango na ngolo’ ya ku vula vusiua na ku tu hana lulavelelo.—Filp. 2:13.

19. Vusunga vuka ya tu hana Loma 8:37-39?

¹⁹ Tandenu Loma 8:37-39. Kapostolo Paulu ua tu hana vusunga ngecize na vimo viahi vi hasa ku tu tepa ku cilemo ca Njambi. Vunoni vati tu hasa ku kuasa vamuanetu vali na ku pinda na visoti? Cilongesa ci na hatako ci ka muesa vati tu hasa ku tambuluisa Yehova mu ku muesa cikeketima na ku kuasa vamuanetu vali mu visoti.