OMO VAISALELI va kele na ku liviukisila ku zavuka Ndonga Yondau linga va kovele mu cifuti ca va kulahesele Njambi, va tambuile vangendzi. Vangendzi vaco va puile vamo vampuevo va ku cifuti ceka, vezile mu ku lania vamala va vaIsaleli ku cilika. Citava cilanio caco ca solokele ngue ca puile vumo vukovelelo vua ku lifuila. Ngeci mua ku uana vavusamba va vaha, ku kina na via-ku-lia via ku tovala. Cisemua na vilinga via vaze vampuevo vaco ka via litombuele na vize via hele Njambi ku vaIsaleli. Vunoni halumo vaIsaleli va singaniekele nguavo: ‘Ovioni ka vi ka tu sambukila muomu tu tantekeya via cili na via vipi. Kaha naua tu ka liniunga.’

 Vunoni vika via va solokelele? Mbimbiliya nguayo: “Kaha vantu va sangumukile ku linga vupangala na vana va vampuevo va ku Moave.” Vi va tondele vaze vampuevo ku uisila vaIsaleli mu ku lemesa vanjambi va makuli. Kaha va hasele vene ku va sevuisa! Ngeci “vutenu vua Yehova vua suamenene Isaleli.”​—Num. 25:1-3.

Vaze vaIsaleli va tsihile masiko a Njambi mu vinjila vivali: (1) Va tsikamenene tumponia, kaha (2) va lingile vupangala. Makulukazi a vaIsaleli va tsile omo lia ku muesa lisino kuli Njambi. (Ezu. 20:4, 5, 14; Ndeu. 13:6-9) Omo lia vika vupi vuavo vu vavalesa cikuma ha mutima? Omo lia ntsimbu i va vu lingile. Muomu nga vaze vamala va koleseleko lika kamandende, nga vose va zavukile Yondau na ku kovela mu Cifuti ca Cikulaheso. Vunoni aze makulukazi a ku pua haze, vose va nongelele vene ku vukovelelo.​—Num. 25:5, 9.

Ku tuala ha vimpande viaco, kapostolo Paulu ua sonekele ngueni: “Viuma viose evi [via va solokelele mu ku pua] vimueso; kaha va tu sonekelavio mu ku tu nangula, etu tu vantu tua heta ku zintsimbu zia ku kotoka.” (1 Kol. 10:7-11) Mua vusunga Satana ua vuile ndzolela mu ku hasa ku uisila vaze vaIsaleli mu vupi vua kama linga kati va kovele mu Cifuti ca Cikulaheso. Ngeci mukemuo, tu ka muesa mana nga tu niunga cinangula caco, muomu tua tantekeya ngecize Satana a tonda linga kati tu ka kovele mu mavu a aha a Njambi!

Satana ue ku tela Vakua Kilistu miheto yeni ya tsimana cikuma kaha ua lavulamo laza vantu vavengi. Ngue mu tu na muene, Satana ua pangesele vupangala mu ku hungumuna vaIsaleli. Vunoni na lelo lino, vupangala kasi vua pua muheto ue ku liana cikuma. Cimo cuma ca kama ci hasa ku tu uisila mu vupangala ca pua ku tala via vuntselentsele.

Lelo lino, citava muntu a tale via vuntselentsele kaha na umo uahi a hasa ku monako ni ku vi tantekeya. Vunoni imo miaka ku nima, uose ua tondele ku tala via vuntselentsele ua pandele kuya ku vindzivo via ku talela vifilme ni kuya ku vindzivo vi ve ku landesela mavulu a ve ku sana nguavo mavulu a cikuluntu, linga a ka lande mavulu a handeka via vuntselentsele. Citava vavengi va kele na ku ivua ntsuama ya ku va mona mu vindzivo viaco ni ku hiehi navio, ngeci ka va kele na kuyako. Lelo lino honi vi na asiua cikuma, muomu nga muntu a kovela mu internete, a hasa ku tala via vuntselentsele cipue nga ali ku vipanga ni mu likalu. Kaha mu vifuti via vingi, yala cipue mpuevo a hasa ku tala via vuntselentsele mu ndzivo yeni vene, ka ci tondeka kuya ku laako.

Vunoni kati evi lika. ViSmartphone (vitelefone via kala na kamera, kaha vie ku kovela vikupulo na vivideo) viIpad, viTablet na vikuavo vi li na ku asiuisa vantu ku tala via vuntselentsele. Vantu vali na ku pangesa evi mu ku tala via vuntselentsele cipue nga vali na ku enda mu njila, vali mu makalu a mbunga ni vene mu kumboyo.

Mu ku linga ci na asiua ku tala via vuntselentsele, ca ku hona vantu veka ku vi tantekeya, via vuntselentsele vi li na ku vihisa vantu vavengi ku hiana ku laza. Makulukazi a vantu ve ku tala via vuntselentsele ve ku vihisa malo avo, visinganieka viavo kaha ka ve ku lisingimika vakevo vavene. Kaha citanga ca kama ci ve ku likokela ca pua ku haka mu vusonde vusamba vuavo na Njambi. Ngeci mukemuo, muli na vusunga nga mu handeka nguenu via vuntselentsele vie ku yandesa vaze ve ku vi tala. Vamo ve ku tundisaho vimbandu via kama via mu visinganieka. Vutuhu vimbandu viaco vi hasa ku kanguka kamandende kamandende, vunoni vie ku seza vitamba mu tunda ya laha.

Vutuhu ngoco tua pande ku tantekeya ngecize Yehova ua lihana mu ku tu kuasa ku liniunga ku muheto uaco. Vunoni linga Yehova a tu niunge, tua pande ku linga vize vi va honouele vaze vamala va mu Isaleli. Vika? Ku ‘ononoka mu vusunga’ ku lizi lia Yehova. (Ezu. 19:5) Tua pande ku tantekeya ngecize Njambi ua zinda cikuma-kuma via vuntselentsele. Vika tu handekela ngoco?

Aci singaniekenu hali evi: mu mavu ose, vaIsaleli vakevo lika va tambuile masiko kuli Njambi ku ntsimbu ize. Masiko aco a puile ngue civumbe ca niungile vaIsaleli ku vantu va mu vifuti vi va lihatele navio na vilinga viavo via ku vihia. (Ndeu. 4:6-8)  Aze masiko a muesele ha toma vumo vusunga vua kama, ngecize Yehova ua zinda vupangala.

Yehova ua tandangele vilinga via ku vihia via mu vifuti via lihatele na Isaleli, kaha mu nima yaco ua vuezeleko ngueni: “Kati mu ka linge . . . vilinga via cifuti ca Kanana kuze ku nji li na ku mi tuala. . . . Cifuti [caco ca zuala ngeci] nji hetesa vipi viaco ku cikeco.” Kuli Njambi ua ku lela ua Isaleli, yoyesi ya vakua Kanana ya puile ya ku vihia cikuma, ngeci ua muene cifuti caco cose ku pua ca ku zuala ni nguetu ca mazilo.—Levi. 18:3, 25.

Vutuhu Yehova ua hele kasitiku kuli vakua Kanana, vantu veka va tualeleho ku linga vupangala. Ngeci mu nima ya miaka 1.500, Paulu ua tumbuile vifuti vi va yoyelele Vakua Kilistu, ngueni: “Vakevo omo ka vesi na ntsoni va na lihana ku masungu a api, mu ku panga mazilo ose na cipululu.” (Efe. 4:17-19) Na lelo lino, vantu vavengi ve ku linga via masungu a mazilo ca ku hona ntsuama. Vakua Kilistu va vusunga va pande ku linga cose mu ku viana ku tala vilinga via mazilo vi ve ku linga vakua mavu.

Via vuntselentsele vie ku muesa kasahuntu ka kama kuli Njambi. Muomu ua tangele vantu mu cifua na ciseteko ceni na ku tu hana vuhasi vua ku mona nga viuma via cili ni via ku vihia. Mu mana eni a ku hiana, Njambi ua tumbikile masiko ku tuala ha ku limona ku mivila. Muomu ua a tangelele ku vueza ku ndzolela ya vaze va liambata. (Njen. 1:26-28; Visi. 5:18, 19) Vunoni vakua ku panga na ku sambeya via vuntselentsele ve ku muesa kasahuntu ka kama ku masiko a Njambi. Cili vene, vakua ku sambeya via vuntselentsele ve ku muesa kasahuntu kuli Yehova mpundu. Kaha tangua a ka sompesa vaze ve ku sembulula masiko eni mu ku panga ni ku sambeya vilinga via mazilo.—Loma 1:24-27.

Vikaco ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha vantu ve ku tanda ni ku tala via vuntselentsele ku cizango? Vamo nguavo via pua vueho vua ngoco. Vunoni vaze ve ku tanda ni ku vi tala ve ku kuasa vaze va tua tumbula nguetu ve ku muesa kasahuntu kuli Yehova. Veya? Vakua ku vi panga na vakua ku vi sambeya. Vamo mu ve ku putuka ku tala via vuntselentsele ka ve ku kala na vutumbe vua ku sahula Njambi. Vutuhu ngoco, Mbimbiliya ya muesa ha toma ngecize vakua ku lemesa Njambi mu vusunga va pande ku viana via vuntselentsele na ndzili yavo yose, nguayo: “A! enu vakua ku lema Yehova, zindenu vupi.”—Visa. 97:10.

Cipue vaze ve ku viana ku tala via vuntselentsele ci hasa ku va kaluuila ku ononoka eci cinimbu.  Muomu ka tua tantulukile, kaha tu hasa ku pinda na citanga ca ku viana masungu a ku vihia. Cikuavo naua mitima yetu ya ku hona ku tantuluka i hasa ku tu lingisa ku ongoloka eli lisiko lia Njambi. (Yele. 17:9) Vunoni cingi ca vaze va kele na ku pinda na cisoti caco, ve ku hasa ku ci vula mu nima ya ku pua Vakua Kilistu. Ku tantekeya evi, ci hasa ku mi kaniamesa nga nenu muli na ku pinda na cisoti ngeci mueci. Tu talenu vati Mbimbiliya i hasa ku mi kuasa ku liniunga ku muheto ua Satana ua ku tala via vuntselentsele.

Ngue mu tu na tumbuile laza, cingi ca vaIsaleli va tavesele masungu a va tuale ku vusonde. Na lelo lino viuma viaco vi hasa ku soloka. Tiango, ntsongo ya Yesu kuli vanaye, ua lomboluele vusonde vuaco ngueni vantu “vose . . . masungu avo vavene a va kokola na ku va suangeleya. Amba ni masungu omo emita, a sema vupi.” (Tia. 1:14, 15) Nga lisungu lia ku vihia li kola mu mutima ua muntu, muntu uaco a hasa vene ku vulumuna. Ngeci mukemuo ka tua pandele ku liecelela ku singanieka via masungu.

Nga visinganieka via ku vihia vi mi kokola, lingenuko mumo vuasi-vuasi. Yesu ua handekele ngueni: “Kaha livoko cipue ciliato cove nga ci ku suntsuisa, ci vatule, u ci mbile kuti . . .  Kaha nga liso liove li ku suntsuisa, li tsokovolemo u li mbile kuti.” (Mat. 18:8, 9) Yesu ka kele na ku handeka ngecize tua pande ku vatula mpundu vilio via muvila. Vunoni via tondele ku handeka, kapandi ka tua pande ku lihakela mu ku tundisa vuasi nkala cuma ci hasa ku tu sevuisa. Vati tu hasa ku pangesa cimamuna caco ku via vuntselentsele?

Nga via vuntselentsele via mi solokela, kati mu singanieke nguenu, ‘Ka vi hasa ku nji sevuisa.’ Vuasi-vuasi talenu kueka. Nga ha televizau i zimenu vuasi-vuasi. Nga komputador, telefone ni vikuavo vi zimenu vuasi-vuasi. Kaha tualenu mana ku viuma vieka via cili. Ku lingamo ci ka mi kuasa ku pokuesa visinganieka vienu, kati ku viecelela vi mi pokuese vikevio.

Halumo mua vula laza vupi vua ku tala via vuntselentsele, vunoni vintsimbu vimo kasi mue ku vuluka vi mua muene laza. Vati mu hasa ku linga?  Visinganieka ni vikupulo vie ku muesa via vuntselentsele vi hasa ku simbula miaka mu vuongo vua muntu. Muntu a hasa ku vi vuluka ku ndzimba. Nga via mi solokela, mu hasa ku ivua cizango ca ku linga vimo via mazilo, ngeci mua ku linga mututa ni vieka via ku hiana ovio. Ngeci mukemuo, nangukenu ngecize visinganieka viaco vi hasa ku mi uana ntsimbu yose-oyo, kaha mua pande ku liviukisila mu ku vi luisa.

Kaniamesenu kapandi ka mua lihakela mu ku ononuesa visinganieka na vilinga vienu ku cizango ca Njambi. Puenu ngeci mua kapostolo Paulu, uze ua handekele ngueni: “Nji pokuesa muvila uange, kaha nji u himpuisa ku vundungo.” (1 Kol. 9:27) Nenu kati mu tavese masungu enu a mi puise ndungo yao. “Kaha kati mu lifuise na viuma via ntsimbu ino: vunoni lialuluisienu na mitima ya iha, linga [mu limuene ngecize] cizango ca Njambi, cikeco ca cili, ca mu leme, ca ku tantuluka.” (Loma 12:2) Vulukenu ngecize: Ku singanieka na ku linga viuma via litombola na cizango ca Njambi, ce ku neha vivezikiso via vingi, ku tuvakana ku ononoka masungu a ku vihia.

Setekenu ku patekela vimo vinimbu via mu Mbimbiliya. Kaha nga visinganieka via mazilo vi neza, likakateyenu ku singanieka ha vinimbu viaco. Vinimbu ngeci mua, Visamo 119:37; Isaya 52:11; Mateo 5:28; Efeso 5:3; Kolose 3:5; 1 Tesalonika 4:4-8, vi ka mi kuasa ku tombuesa visinganieka vienu ku cifua ce ku muenamo Yehova via vuntselentsele. Kaha vi ka mi kuasa naua ku tantekeya via tonda Yehova kuli enu.

Vati mua pande ku linga nga mu ivua ngecize cizango ca ku singanieka ni ku tala via vuntselentsele ci tonda ku mi vula? Lihakelenu kapandi ka ku kava lungano lua Muangana Yesu. (1 Pet. 2:21) Yesu mu nima ya mbatizimu yeni, Satana ua tualeleleho ku mu eseka. Vati ua lingile Yesu? Ua tualeleleho ku vi viana. Kaha ntsimbu yose ya vianene, ua pangesele visoneka. Mu nima yaco ua handekele ngueni: “Fumako, ove Satana” kaha Satana ua mu sile. Ngeci mua Yesu, nenu kati mu likele ku viana vieseko via Satana. (Mat. 4:1-11) Satana na vakua mavu, va tualelelaho ku linga cose mangana va sulise visinganieka via mazilo mu mutue uenu, vunoni kati mu likele ku mu viana. Citava ku vula ndzita ya ku tala via vuntselentsele. Kaha na vukuasi vua Yehova mu hasa ku vula ou citozi.

Tualelenuho ku vundila kuli Yehova linga a mi kuase. Paulu ua handekele ngueni: “Tumbulenu vizango vienu kuli Njambi. Kaha ciyulo ca Njambi cize ca hiana mana ose, ci ka niunga mitima yenu na visinganieka vienu muli Kilistu Yesu.” (Filp. 4:6, 7) Ciyulo ca Njambi ci ka lembamesa visinganieka vienu omo mu lua na vupi. Kaha nga mu suena kuli Yehova, “kaha ikeye a ka suena kuli enu.”—Tia. 4:8.

Vutinino vua cili cikuma vua hasa ku tinina muntu ali mu vusonde vua pua ku likuata vusamba vua kama na Yehova, Mukua Ngolo yose. Yesu ua handekele ngueni: “Ka nji handeka via vingi nenu naua, muomu [Satana] muangana ua hano ha mavu [a li na] ku iza: kaha muli ange kesi na vimo.” (Yoa. 14:30) Vati Yesu ua tantekeyele ngueni Satana ka mu hasa? Ivene ua lomboluele ngueni: “Uze ua nji tumine a li nange; ka nji sile lika liange; muomu ntsimbu yose nji linga vize via mu leme.” (Yoa. 8:29) Nga nenu mu tualelelaho ku linga viuma vie kuya Yehova ku mutima, mu hasa ku kala na vusunga ngecize ikeye ka ka mi seza. Liniungenu ku via vuntselentsele, kaha Satana ka ka uana ha ku mi kuatela.