“Tangua limo, mpanjange ua nji sangumukile, ngeci nja mu kuatele ha milivu na ku mu tikinia. Nja tondele ku mu tsiha.”​—Paul.

“Ku ndzivo, nja kele na ku niengua na viose-ovio, kaha nja kele na ku pazuola vitenga viose-ovio vi nja muene mu ndzivo.”—Marco.

Cingi cetu, ka tua kale na matoto a ku hianesamo ngeci mua ava va tua tumbula helu. Vunoni vintsimbu vimo, tu vose ce ku tu puila ca cikalu ku muesa ku lipokuesa. Omo lia vika? Muomu, tua zendamena ku vupi vu tua suana kuli yala ua katete Andama. (Loma 5:12) Ngeci mua Paul na Marco, vamo ce ku va kaluuila ku kuata mutima. Vakuavo co, ce ku va kaluuila ku pokuesa visinganieka viavo. Ve ku singanieke ha viuma vie ku va vuisa liova ni vene vie ku va zeyesa. Kaha kuli vamo ce ku va kaluuila ku viana ceseko ca ku linga vupangala, ku penda ni ku fuenia vidroga.

Vaze ve ku tavesa visinganieka, vizango na vilinga viavo vi va tuamenene, va hasa ku vihisa miono yavo. Vunoni tu hasa ku liniunga ku vusonde vuaco. Mu njila ika? Mu ku pua vakua ku lipokuesa. Linga tu hase ku vi puisamo, tu simutuilenu ha vihula vitatu: (1) Ku lipokuesa ca pua cika? (2) Omo lia vika ca tondeka cikuma? (3) Vati tu hasa ku pua va ku lipokuesa, cize ca pua “muhako ua Sipilitu”? (Ngal. 5:22, 23) Kaha tu hilula naua ha vika tua pande ku linga muntu ku muntu nga vintsimbu vimo ka tuesi na ku hasa ku lipokuesa.

Mukua ku lipokuesa ue ku ecelela vimo viuma vi mu hite, ke ku lingako mumo ku viuma viose ovio vi mu solokela. Ca ku muenako ke ku handeka ni ku linga viuma mu cifua ci vuisa Njambi vusiua.

Yesu ua muesele mu vilinga vieni, vi ca lomboloka ku lipokuesa. Mbimbiliya nguayo: “Omo va mu tukile, ka tukanene naua; omo ua yandele, ka lihalelele; vunoni ua likundikile kuli uze a sompela na vuviuke.” (1 Pet. 2:23) Yesu ua muesele ku lipokuesa omo vitozi va kele na ku mu tsopa tele va na mu sukika. (Mat. 27:39-44) Kaha naua ua muesele ku lipokuesa ca kama omo vakuluntu va malombelo vakele na ku mu linga vihula via vingi mu ku tonda kasuilo. (Mat. 22:15-22) Ku ntsimbu ya ku nima, ua tu sila lungano lua kama, omo vaYundeya va nienguele kaha va nonele mavue linga va mu ase. Vunoni “Yesu ua vandele, kaha ua tuhukile mu tembele,” ka linguile.—Yoa. 8:57-59.

Vuno tu hasa ku tambuluisa lungano lua Yesu ni? Eyo tu hasa, vutuhu kati mu vutantuluke. Kapostolo Petulu ua handekele ngueni: “Kilistu ua mi yandelele naua, ua mi sililile citambuluiso, linga mu kave mu zingano zieni.” (1 Pet. 2:21) Vutuhu ka tua tantulukile, tu hasa ku tambuluisa lungano lua Yesu mu ku pua va ku lipokuesa. Omo lia vika ca tondeka ku lihakela kapandi ka ku lingamo?

Linga tu ye Njambi ku mutima ca tondeka ku lipokuesa. Cipue nga tuli na ku pangela Yehova mu miaka ya ingi, vunoni nga ka tu pokuesa vihandeka na vilinga vietu, tu hasa ku zimbalesa vusamba vuetu neni.

Tu ci hilulenu ha lungano lua Mosesa uze, “ua konkamene cikuma, mu ku hiana vantu vose va kele ha mavu” ku ntsimbu ize. (Num. 12:3) Mu miaka ya yingi, Mosesa ua muesele lukakatela ku ku linienieta ca vaIsaleli. Vunoni tangua limo, ua zimbalesele ku lipokuesa ceni. Ua nienguele omo vaIsaleli va linienietele naua ngecize ka vesi na mema. Mosesa ua nienguele kaha ua lekele vantu na vutenu ngueni: “Halakanenu vuovuno, enu vakua zimpata; tu ka mi fumisila mema ku livue eli ni?”—Num. 20:2-11.

Mosesa ka hasele ku kuata mutima. Ka hanene vumpahu kuli Yehova mu ku linga cize cikomoueso. (Visa. 106:32, 33) Omo liaco, Yehova ka mu tavesele ku kovela mu Cifuti ca Cikulaheso. (Num. 20:12) Mosesa citava ua liveyele na ha litangua lia kutsa ceni omo lia ku hona ku kuata mutima.—Ndeu. 3:23-27.

Vika tu lilongesaho? Cipue nga tuli mu vusunga mu miaka ya ingi, ka tua pandele ku handeka na kasahuntu, kuli vaze ve ku tu nienguesa ni vaze ve ku tondeka ku va sungamesa. (Efe. 4:32; Kolo. 3:12) Omu tu ya na ku kola vintsimbu vimo, ca pua ca cikalu ku muesa lukakatela. Vunoni kati mu suve muzimbu ua Mosesa. Ka tu tondo litangua lia ngongo lia ku hona ku muesa ku lipokuesa, li vihise miaka ya ingi i tuli mu ku pangela Yehova. Vati honi tu hasa ku kala neci cifua ca tondeka cikuma?

Ku vundila sipilitu santu. Omo lia vika? Muomu ku lipokuesa ca pua umo ua mihako ya sipilitu santu ya Njambi. Kaha Yehova ue ku i hana kuli vose vaze va mu vundilayo. (Luka 11:13) Yehova a hasa ku tu hana ngolo i tua tondeka, ku hitila mu sipilitu santu yeni. (Fili. 4:13) A hasa naua ku tu kuasa ku kala na vifua vikuavo via sipilitu santu ngeci mua cilemo, cize ci hasa ku kaniamesa ku lipokuesa cetu.—1 Kol. 13:5.

Liniungenu ku nkala cuma ci hasa ku zeyesa ku lipokuesa cetu. Ca ku muenako, puenu na ku tina visaiti na vueho vue ku sambeya vilinga via ku vihia. (Efe. 5:3, 4) Kaha cikuavo naua, tu tinenu nkala viuma vi hasa ku tu uisila mu ceseko ca ku linga viuma via ku vihia. (Visi. 22:3; 1 Kol. 6:12) Ca ku muenako, nga muntu ua kala na vumo vuzeye ku via vupangala na pande ku linga cose mu ku liniunga ku mavulu ni vifilme vize vie ku sambeya vupangala.

 Halumo ce ku tu kaluuila ku niunga eci cimamuna. Vunoni nga tu lihakela kapandi, Yehova a ka tu hana ndzili i tua tondeka linga tu pue va ku lipokuesa. (2 Pet. 1:5-8) Kaha a ka tu kuasa naua ku pokuesa visinganieka, vihandeka na vilinga vietu. Ku ambulula nkala livindi, Paul na Marco va tua tumbula ku nima, va lilongesele ku pokuesa vutenu vuavo. Halakanenu naua via umo muanetu ua kele na ku niengua vuasi, nga ali na ku endesa likalu. Kaha vintsimbu via vingi ua kele na ku licokota na vakuavo vakua ku endesa makalu. Vati ua hasele ku pangelaho? Ivene ngueni: “Nja kele na ku vundila cikuma-kuma nkala litangua. Cikuavo naua, nja kele na ku lilongesa mizimbu ya handeka via ku lipokuesa, na ku patekeya vimo vinimbu via mu Mbimbiliya via likuata na vuzeye vuange. Kaha nja pangela ha vutenu vuange mu miaka ya yingi, vunoni ku kala na vutumbe vua ku kuata mutima nkala litangua, ce ku nji kuasa. Kaha nja kele na ku lihakela kapandi ka ku livanga cikuma nga nji ya kumo, linga kati nji ende mu vuasi-vuasi.”

Vintsimbu vimo tu ka honoua ku muesa ku lipokuesa. Nga via cifua eci via tu solokela tu hasa ku ivua ntsuamua ya ku vundila kuli Yehova. Vunoni eyi, ikeyo ntsimbu i tua tondeka cikuma ku vundila kuli Yehova linga a tu kuase. Ngeci mukemuo, puenu na ku vundila kuli Yehova. Mu vundilenu linga a mi ecele ku vi sevuka vienu, na ku vundila vukuasi vueni, kaha lihakelenu kapandi ka ku hona ku uila lueka naua mu cisevuka caco. (Visa. 51:9-11) Yehova, na limo litangua liahi, a ka sembulula eci civundilo cenu ca ku tundilila ku mutima. (Visa. 102:17) Kapostolo Yoano ua tu vuluisa ngecize, maninga a muana Njambi, “a tu vukisa ku vipi viose.” (1 Yoa. 1:7; 2:1; Visa. 86:5) Vulukenu ngecize, Yehova ue ku leka vangamba veni va pue na ku liecela umo na mukuavo ku sua kumo. Ngeci mukemuo, tu kalenu na vusunga ngecize neni a ka tu ecela.—Mat. 18:21, 22; Kolo. 3:13.

Vutuhu ntsimbu imo mu vindinda Yehova ua nienguele na Mosesa omo lia ku hona ku lipokuesa, vunoni ua mu ecelele ku vupi vueni. Kaha Mbimbiliya ya muesa ngecize, Mosesa ua kele na lutsilielo lua ku komouesa lu tua pande ku tambuluisa. (Ndeu. 34:10; VaHe. 11:24-28) Yehova ka tavesele Mosesa ku kovela mu Cifuti ca Cikulaheso, vunoni a ka mu tambula na mavoko avali mu Citungu, kaha na ku mu hana lulavelelo lua ku yoya miaka yose. Netu tu ka tambula lulavelelo lua ku yoya miaka yose, nga tu lihakela kapandi ka ku kala neci cifua ca tondeka cikuma—ku lipokuesa.—1 Kol. 9:25.