1. Vati Yehova ua lifua na mpuevo mukua ku amuesa?

KU MATANGUA a kapolofeto Isaya, Yehova uehuile ngueni: “Mpuevo a hasa ku suva muaneni ua ku amua ni?” Kaha ua lekele naua vantu veni ngueni: “Cili, ava va hasa ku suva” vunoni ange “ka nji ka ku suva.” (Isaya 49:15) Yehova ke ku lisetekesa ntsimbu yose na cisemi ua mpuevo, vunoni ha ntsimbu eyi ua lingilemo. Ua pangesele ku likata ca cisemi ua mpuevo na muaneni, mu ku muesa ku likata ca kala hali ikeye na vangamba veni. Vampuevo vavengi ve ku livua ngeci mua livuile umo ndumbuetu ua lizina Jasmin. Ndumbuetu uaco ua handekele ngueni: “Mpuevo nga ali na ku amuesa ue ku likata na muaneni mu cifua ca ku lifuila, kaha ku likata caco ce ku tualelelaho mu muono ueni uose.”

2. Vati Yehova ue ku ivua ku mutima nga umo muaneni a sondoloka kuli ikeye?

² Yehova ue ku monako ambe nga muaneni umo lika a likela ku ambulula na ku likata na cikungulukilo. Aci singaniekenu honi ha vusiua vue ku ivua, mue ku mona makulukazi na makulukazi a vana veni va zeya mu lutsilielo * nkala muaka.

3. Vika ua tonda Yehova?

³ Cingi ca ava vamuanetu na vandumbuetu va zeya mu lutsilielo, ve ku hiluka mu cikungulukilo, kaha tue ku viukilila cikuma mu ve ku hiluka! Muomu Yehova a tonda vose va hiluke kuli ikeye, kaha netu vikevio vi tu tonda. (1 Pet. 2:25) Vati tu hasa ku va kuasa? Ntsimbu kanda tu kumbulule eci cihula, ci ka pua ca cili ha katete ku tantekeya omo lia vika ve ku likela ku kunguluka na ku ambulula.

4. Vika vie ku solokela vamo ku vipanga viavo?

⁴ Vamo ve ku putuka ku ecelela vipanga vi pue cuma ca seho mu miono yavo. Ca ku muenako, umo muanetu ua ku Asia, ua lizina Hung * ua litavelele ngueni: “Nja kele na ku pangesa ntsimbu na ndzili ya kama ku vipanga viange. Kaha nja kele na ku lionga ange ivene nguange, nga nji uanako tumo tu vupite, nji ka hasa ku pangela Yehova na mutima umo. Ngeci nja vuezele ku viola via ku fuitangana cange. Kaha kamandende-kamandende nja putukile ku likela kuya ku vimo viuano, ku heta haze, nja likelele mu vutuntu ku likata na cikungulukilo. Mu ku mona cange, mavu va a tanga mu cifua ce ku sondolola kamandende-kamandende vantu kuli Njambi.”

5. Vati umo ndumbuetu ua li tuvile ku visoti viose via mu solokelele?

⁵ Vamo vamuanetu na vandumbuetu, ve ku zeya omo lia ku lana ca visoti vi ve ku lihita navio. Ndumbuetu Anne, ua ku Ingraterra ua kala na vana vatanu, ua handekele ngueni: “Umo muanange ua semuka na vumo vulema vua kama, kaha mu nima ya ntsimbu umo muanange ua mpuevo ua uile mu cikungulukilo. Kaha muanange mukuavo va mu uanene na vumo vuvezi vua mu vuongo. Evi via nji kokelele vusiua vua kama, ngeci nja likelele ku kunguluka na ku ambulula. Kaha mu ku hita ca ntsimbu, nja zeyele mu lutsilielo.” Evi visoti via ndumbuetu Anne na vusoko vueni vie ku tu vavalesa cikuma ku mutima tu vose. Kaha kati vieni lika vunoni na via vamuanetu mu mavu ose.

6. Vati umo muanetu a hasa ku likela ku likata na cikungulukilo nga ka kava cimamuna ca ku Kolose 3:13?

⁶ Tandenu Kolose 3:13. Vamo vamuanetu ve ku va vulumuina kuli vamuanetu vakuavo mu cikungulukilo. Kaha kapostolo Paulu ua muesele ngecize: Cili vene vintsimbu vimo umo muanetu ni ndumbuetu a hasa ku kala na vimo via ‘ku linienga ku tuala hali mukuavo.’ Mua vusunga, vamuanetu va hasa ku tu linga vumo vuhenge vua kama. Kaha nga ka tua zangamene tu hasa ku kala na nkulundundu. Kaha nkulundundu yaco i hasa ku tu lingisa tu sondoloke kuli Yehova kamandende-kamandende. Halakanenu muzimbu ua muanetu Pablo ua ku Amerika do Sul. Muanetu Pablo, va mu vangeyele nguavo na lingi vumo vupi, kaha omo liaco va mu tambuile viteli via kele navio mu cikungulukilo. Vati ua lingile? Ivene ngueni: “Nja nienguele cikuma kaha kamandende-kamandende nja putukile ku tunda mu cikungulukilo.”

7. Vati ku livua mulonga ci hasa ku yandesesa muntu?

⁷ Ku livua mulonga, ci hasa ku yandesesa muntu ua vulumuine ku nima na ku mu lingisa ku livua ngecize, ka fuililile ku mu muesa cilemo kuli Njambi. Cipue nga ua liveyele, kaha Yehova ua mu muesele cikeketima kasi a hasa ku livua ngecize, ka fuililile ku pua naua umo ua vangamba va Njambi. Mukemuo mua livuile umo muanetu ua lizina Francisco. Muanetu Francisco ngueni: “Ntsimbu imo va nji sungamesele mu cikungulukilo omo lia ku linga vupangala, kaha vutuhu ha katete nja tualeleleho ku kunguluka, vunoni nja uililile mu vusiua vua kama. Kaha nja livuile naua ngecize ka nja fuililile ku kala ha kati ka vangamba va Yehova. Mutima uange ua kele na ku nji pindisa, kaha eci ca nji lingisile ku tsiliela ngecize, Yehova ka nji konekelele. Ngeci, mu nima ya ntsimbu nja likelele ku likata na cikungulukilo.” Vati mue ku livua ku tuala ha vamuanetu na vandumbuetu ve ku hita mu visoti ngeci muevi vi tua tumbula helu? Vuno mue ku va vuila ngozi ni? Kaha ca seho ya kama vati ue ku livua Yehova ku tuala hali vakevo?

8. Vuno Yehova ue ku suva vaze va mu pangelele ku nima ni? Lombololenu.

⁸ Yehova ke ku suva vaze va mu pangelele ku nima vunoni va ci likela. Kaha naua ke ku  suva vipanga vi va mu lingililile. (VaHe. 6:10) Kapolofeto Isaya ua sonekele cimo cimueso ca cili ca muesa vati Yehova ue ku niunga vantu veni. Ngueni: “A ka lisa vutanga vueni ngue kaniungi, A ka kungulula vana va vampanga mu livoko lieni, Na ku va ambata ku ntulo yeni.” (Isaya 40:11) Vati kaniungi ua kama Yehova ue ku livua ku mutima nga umo mpanga yeni a likela ku mu pangela? Yesu ua muesele cifua ce ku livuilamo Yehova ku mutima mue huile vandongesi veni ngueni: “Mu na singanieka vatindzo? Muntu umosi nga a li na cihita ca vampanga, kaha umo na zimbala, kati a seza vaze makumi atanu na auana na vatanu na vauana, kaha a ye ku mincinda ku ka lengeya uze na zimbala, ni? Kaha nga a mu uana, mua vusunga nji ku mi leka, nguange, a ka mu zolelela cikuma, vaze ka va zimbalele ha nima.”—Mat. 18:12, 13.

9. Vati tuniungi va cili va kele na ku niunga vampanga vavo ku laza? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

⁹ Omo lia vika tu hasa ku setekesela Yehova na kaniungi ua vampanga? Muomu ku ntsimbu ya ku laza, kaniungi ua hakele seho ya kama ku vampanga veni. Ca ku muenako, Ndaviti ua luile na ndumba na ulusu mu ku ohiela vutanga vueni. (1 Sam. 17:34, 35) Mua vusunga, kaniungi ua cili ue ku hasa ku nongonona cipue nga mpanga umo lika na zimbala. (Yoa. 10:3, 14) Kaha kaniungi uaco ua kele na ku seza vampanga 99 mu limba ni na vakuavo tuniungi, kaha ua ile na ku tonda uze umo lika ua zimbalele. Yesu ua pangesele eci cimueso mu ku tu longesa ovu vusunga vua kama, ngueni: “Kati cizango ca Isuenu u li muilu, ngecize umo ua ava va vandende a ka nonge.”—Mat. 18:14.

10. Kuliya na Ezekiele 34:11-16, vika Yehova ua kulahesele ku tuala ha vampanga veni va ku zimbala?

¹⁰ Yehova ua tu lema muntu ku muntu, cipue vene “ava va vandende” ve ku tanguka ku vutanga vueni. Ku hitila muli kapolofeto Ezekiele Njambi ua kulahesele ngecize, a ka tonda vampanga veni va ku zimbala na ku va kuasa ku kanguka mu lutsilielo. Ua lomboluele via ka linga mu ku vohiela, viuma vie ku lingile Yehova mu ku vohiela via puile vize vene via kele na ku linga kaniungi nga na zimbalesa mpanga. (Tandenu Ezekiele 34:11-16.) Ha katete kaniungi ua kele na ku tonda mpanga, kaha eci ca tondekele  ku lihakela kapandi na ntsimbu ya kama. Kaha mua mu uanene ua mu hiluisile ku vutanga. Cikuavo naua nga ua mu uanene na vulumuka ni ali mu ndzala ya kama, kaniungi ua kele na ku mu kuasa ngeci mua ku mu kuta ha vimbandu, ku mu ambata kaha na ku mu lisa. Vakuluntu vaze va pua tuniungi va “vutanga vua Njambi,” va pande ku kava evi vinanga linga va kuase uose-ouo na tundu mu cikungulukilo. (1 Pet. 5:2, 3) Vakuluntu ve ku mu tonda, ku mu kuasa linga a hiluke ku vutanga, kaha na ku mu muesa cilemo mu ku hana vukuasi vuose vua mu lutsilielo vua tondeka. *

11. Vika uevuisisile kaniungi ua cili?

¹¹ Kaniungi ua cili uevuisisile ngecize, vampanga va hasa ku zimbala. Kaha nga umo mpanga na sondoloka ku vutanga, kaniungi ka kele na ku mu hana kasitiku. Talenu lungano lua tu sila Njambi, omo ua kele na ku kuasa vamo vampanga veni va tangukile mu ntsimbu imo ku nima.

12. Vati Yehova ua lingile Yona?

¹² Yona ua tinine ku cipanga ca mu hele Njambi. Vutuhu ngoco, Yehova ka tuntilile ku mu mbila kuti houe. Vunoni ngeci mua kaniungi ua cili, Yehova ua mu ohielele na ku mu kuasa mu ku mu hana ndzili ya tondekele linga a puisemo cipanga ceni. (Yona 2:7; 3:1, 2) Mu nima ya ntsimbu, Njambi ua pangesele ciputa ca vimono mu ku kuasa Yona ku ivuisisa ngecize, nkala muono ua muntu ua kala na seho. (Yona 4:10, 11) Vika tu lilongesaho? Vakuluntu mu cikungulukilo ka va pandele ku likela mu vuasi-vuasi ku kuasa muntu na zeye mu lutsilielo. Vunoni va na pande ku lihakele kapandi ka ku ivuisisa vika via lingisa muntu uaco ku tanguka ku vutanga. Kaha nga mpanga uaco na hiluka kuli Yehova, vakuluntu ve ku tualelelaho ku mu muesa cilemo na ku mu haka seho.

13. Vika tu hasa ku lilongesa ku viuma via lingile Yehova kuli mukua ku soneka Visamo 73?

¹³ Mukua ku soneka Visamo 73 ua vuile vusiua mua muene ngecize vakua vupi vali na ku yoya vuino. Kaha ua kele na ku singanieka nga ku linga cizango ca Njambi ca puile ku lipakesa ngoco. (Visa. 73:12, 13, 16) Vati ua lingile Yehova? Yehova ka hisile uze yala, vunoni ua lingisile na  mezi eni va a soneke mu Mbimbiliya. Mu nima ya ntsimbu, uze mukua visamo ua hetele ha ku nongonona ngecize ku likuata vusamba na Yehova ca pua ca seho ku hiana nkala viuma vieka, kaha ce ku lingisa muono ku pua ua seho. (Visa. 73:23, 24, 26, 28) Vika tu lilongesaho? Vakuluntu mu vikungulukilo ka va pandele ku tuntila ku hisa vaze va kala na vimpata ku tuala ha seho ya kala ha ku pangela Yehova. Vunoni va pande ku lihakela kapandi ka ku seteka ku ivuisisa omo lia vika vamuanetu vaco ve ku singanieka mu cifua oco. Mu nima yaco amba vuose vakuluntu va pande ku tala ha vati va hasa ku kaniamesa vamuanetu vaco na vukuasi vua mu Mbimbiliya.

14. Omo lia vika Eliya ua tondekele vukuasi, kaha vati Yehova ua mu helevuo?

¹⁴ Kapolofeto Eliya ua tinine Lisano Yezevele. (1 Vam. 19:1-3) Eliya ua singaniekele ngueni, ka kuesi naua kapolofeto ueka uahi ua kele na ku pangela Yehova, kaha ua livuile ngecize vipanga vieni ka via kele na seho. Eliya ua vuile vusiua vua kama ngeci ua tondele ku tsa. (1 Vam. 19:4, 10) Vutuhu ngoco, Yehova ka hisile Eliya, vunoni ua mu hele vusunga ngecize ka kele lika lieni, kaha ue ku mu kuasele na ngolo yeni. Cikuavo naua uze kapolofeto ua kele na vipanga via vingi via pandele ku linga. Yehova ua halakanene na ngozi kuli Eliya, kaha ua mu hele vipanga vikuavo via pandele ku puisamo. (1 Vam. 19:11-16, 18) Vika tu lilongesaho? Tu vose, cikuma-kuma vakuluntu mu cikungulukilo, tua pande ku muesa ngozi ku vampanga va Yehova. Ambe nga muntu a handeka na matoto vili ku mutima ueni, ni a livua ngecize ka fuililile ku mu muesa cikeketima kuli Yehova, vakuluntu va na pande ku mu halakana omo a handeka. Kaha mu nima  yaco, va ka lihakela kapandi ka ku hana vusunga kuli uze mpanga ua ku zimbala ngecize Yehova ua mu haka seho ya kama.

15. Kuliya na Yoano 6:39, vati Yesu ua muesele cifua ce ku muenamo Yehova vampanga?

¹⁵ Vuno Yehova ua tonda tu ivue vati ku mutima ku tuala ha vampanga veni ve ku zimbala? Yesu ua tu sila lungano lu tua pande ku kava. Ikeye ua tantekeyele ngecize vampanga va Njambi vose va kala na seho ku meso Eni. Ngeci ua lingile viose via hasele mu ku kuasa “vampanga va ku zimbala ku ndzivo ya Isaleli” va hiluke kuli Yehova. (Mat. 15:24; Luka 19:9, 10) Mu ku pua naua kaniungi ua cili, Yesu ua lihakelele kapandi ka kama linga kati a zimbalesa na umo mpanga ua Yehova uahi.—Tandenu Yoano 6:39.

16-17. Vati vakuluntu va pande ku livua ku mutima ku tuala ha ku kuasa vaze va tanguka? (Talenu cikasa “ Mua Hasa ku Livua Mpanga nga na Zimbala.”)

¹⁶ Kapostolo Paulu ua kaniamesele vakuluntu va mu cikungulukilo ca ku Efeso, va tambuluise lungano lua Yesu. Ua va lekele ngueni: “Mua pande ku kuasa vakua ku zeya, na ku vuluka mezi aze a Muangana Yesu, a a handekele ivene, ngueni, Ku-hana ca hiana ku-tambula mu ku vezika.” (Vili. 20:17, 35) Mua vusunga, aa mezi a muesa ngecize vakuluntu lelo lino va kala na citeli ca ku lifuila. Umo mukuluntu ua ku Espanha ua lizina Salvador ua handekele ngueni: “Mu nje ku singanieka ha seho ya haka Yehova ku vampanga veni va ku zimbala, nje ku ivua cizango ca ku linga viose vi nji hasa mu ku va kuasa.” Kaha naua ngueni: “Mu ku pua kaniungi ua mu lutsilielo, nji li na vusunga ngecize Yehova ua tonda nji va kuase na ku va niunga.”

¹⁷ Vose vamuanetu na vandumbuetu va tangukile va tu na tumbula mu cilongesa cino, va va kuasa ku hiluka kuli Yehova. Kaha mu ntsimbu ino vene, vampanga vakuavo va ku zimbala navo va tonda ku hiluka kuli Yehova. Cilongesa ci na hatako ci ka lombolola mu vukama, vi tu hasa ku linga mangana tu va kuase ku hiluka kuli Yehova.