1-2. (a) Omo lia vika Alemangendo ya pua muzimbu ua cili ku vantu? (b) Vihula vika tu simutuila mu cilongesa cino?

MUEVUAHO laza vantu va handeka nguavo “Alemangendo” i ka pua ciyovo ni ndzita i ka nongesa mavu ose ni? Vunoni vi ya handeka Mbimbiliya ku tuala ha Alemangendo via pua muzimbu ua cili, muzimbu ua ndzolela! (Ku-So. 1:3) Ndzita ya Alemangendo ka i ka nongesa vantu, vunoni i ka vohiela. Vati omuo?

² Mbimbiliya ya muesa ngecize ndzita ya Alemangendo i kovola vantu mu ku manusula mavuangana a vantu. Ndzita yaco i kohiela vakua vuviuke na ku nongesa vakua vupi. Kaha i kohiela vantu mu ku niunga ano mavu linga kati a ka nonge. (Ku-So. 11:18) Linga evi vilongesa vi tua tumbula vi tu lomboloke vuino, tu simutuilenu ha vihula viuana: (1) Vika ya lomboloka Alemangendo? (2) Viuma vika vi ka soloka ntsimbu Alemangendo kanda ize? (3) Vati tu hasa ku ka pua umo ua vaze va kovoka ku Alemangendo? kaha (4) Vati tu hasa ku tualelelaho ku muesa lutsilielo ntsimbu Alemangendo kanda i hete?

3. (a) Lizi “Alemangendo” lia lomboloka vika? (b) Vati Ku-Solola 16:14, 16, ya muesa ngecize Alemangendo ka ya puile cihela mpundu?

³ Tandenu Ku-Solola 16:14, 16. Lizi “Alemangendo” va litumbula lumo mu Mbimbiliya. Lizi liaco lia tunda ku ciHevelu kaha lia lomboloka “Muncinda ua Mengindo.” Mengindo ya puile mbonge ya mu Isaleli ya ku laza. (Yeho. 17:11) Alemangendo ka ya puile cihela mpundu. Vunoni yemanena cifua ci va ka likunguluilamo “vamiangana va mavu ose” mu ku luisa Yehova. (Ku-So. 16:14) Mu cilongesa cino tu pangesa lizi “Alemangendo” mu ku ntsindika ha ndzita ika katuka mu nima ya ku likungulula ca vamiangana va mavu. Vati tua tantekeya nguetu Alemangendo  ya pua lika citantekeyeso? Tua tantekeyamo muomu, ha katete, ka kua kele na umo muncinda uahi u va luka mpundu nguavo Mengindo. Ca mu civali, mbonge ya Mengindo ya pua ya indende cikuma, ka citava “vamiangana va mavu ose” hamo lika na vivunga viavo via masualale na vitua via ndzita, va ka likunguluileko. Ca mu citatu, ngue mu tu simutuila mu cilongesa cino, ndzita ya Alemangendo i ka putuka omo “vamiangana va mavu” va ka luisa vangamba va Njambi. Kaha vangamba va Njambi va lisanduoka mu mavu ose, ka va kele ku cihela cimo lika, houe.

4. Omo lia vika Njambi ua luka ndzita yeni ya kama ngueni Alemangendo?

⁴ Omo lia vika Yehova ua tokeka ndzita yeni ya kama ku Mengindo? Muomu ku laza, vindzita via vingi via kele na ku hitila ku Mengindo na cimbongo ca Yezelele ca kele ha hiehi nayo. Vintsimbu vimo, Yehova ua kele na ku lihaka mu vindzita viaco na ku luila vantu veni. Ca ku muenako, “ku mema a Mengindo” Njambi ua kuasele ngazi ua kaIsaleli Mbalake, ku vula civunga ca masualale va mu Kanana ca tuamenene kapitau Sisela. Kaha Mbalake na kapolofeto ua mpuevo Ndevola va santselele Yehova mu ku va kuasa ku vula ndzita yaco. Vembile muaso nguavo: “Fume muilu zintangantanga zia luile . . . na Sisela. Ndonga Kisone ua va tualele” ni nguetu ua va hungumuine.—Vang. 5:19-21.

5. Mu cifua cika ndzita ya Alemangendo i ka litepa na ndzita ya Mbalake?

⁵ Mbalake na Ndevola va manusuile muaso nguavo: “Vitozi vove vose va nonge ngecize vene, A Yehova, vunoni vaze va mu lema va pue ngue litangua omo li tuhuka ku ngolo yalio.” (Vang. 5:31) Mukemuo mu i ka fua na ndzita ya Alemangendo. Vitozi va Njambi va ka nonga, vunoni vaze va mu lema va kovoka. Vunoni hali evi vindzita vivali ha kala cimo ku litepa. Vutuhu ku nima, vangamba va Njambi navo va luile, vunoni mu ndzita ya Alemangendo ka va ka lua. Cipue vitua ka va ka kala navio. Muomu “mu ku holoka kulu na mu ku tsiliela” Yehova na masualale veni va muilu, mukemuo “mu ka kala ngolo” yavo.—Isaya 30:15; Ku-So. 19:11-15.

6. Vati halumo Yehova a ka vula vitozi veni mu ndzita ya Alemangendo?

⁶ Vati Njambi a ka vula vitozi veni ku Alemangendo? Citava a ka pangese nkala njila ya tonda. Ca ku muenako citava a ka pangese mandunduma, mema a civue ni mihiato. (Yombi 38:22, 23; Ezek. 38:19-22) Cipue ku lingisa vitozi va litengulukile, na ku liluisa umo na mukuavo. (2 Miz. 20:17, 22, 23) A hasa naua ku tuma tungelo veni mu ku nongesa vakua vupi. (Isaya 37:36) Mua vusunga, nkala njila ya ka pangesa Yehova mu ku lua, kasi ikeye vene a ka vula. Vitozi veni vose va ka nonga. Kaha vakua vuviuke vose va kovoka.—Visi. 3:25, 26.

7-8. (a) Kuliya na 1 Tesalonika 5:1-6, mutambi uka va ka linga vamiangana va mavu? (b) Omo lia vika mutambi uaco u ka pua makuli a vusonde vua kama?

⁷ Ku ka kala mutambi “kua holo tu novoka” ntsimbu kanda “litangua lia Muangana”Yehova li hete. (Tandenu 1 Tesalonika 5:1-6.) Lizi “litangua lia Muangana” li va tumbula ku 1 Tesalonika 5:2, liemanena ‘lamba ya kama.’ (Ku-So. 7:14) Vati tu ka tantekeya ngecize lamba ya kama i na hete? Mbimbiliya nguayo ku ka kala umo mutambi. Mutambi uaco u ka pua ngue citantekeyeso ci ka tu kuasa ku tantekeya ngecize lamba ya kama i putuka.

⁸ Mutambi uaco u ka pua “kua holo tu novoka.” Vuno vamiangana va mavu vakevo va ka linga mutambi uaco ni? Vuno vakuluntu va malombelo navo va ka lihakamo mu ku linga mutambi uaco ni? Citava. Vunoni ka tua pandele ku suva nguetu mutambi uaco u ka pua umo ua makuli a va ka sanduola vandemone. Makuli aco a ka pua a vusonde cikuma muomu a ka lingisa vantu ku kosa mu kaali  nguavo va novoka muomu visoti via mavu vi na tepuluka cikuma, nkuma lamba ya kama cikuma-kuma i na hete. Cili vene, “ku-nonga ca vuasi-vuasi ci keza kuli vakevo, ngue musongo ua ku sulumuna muana ue ku uana mpuevo.” Amba co vangamba va ku ononoka va Yehova? Vutuhu navo litangua lia Yehova li ka va tungumuna, vunoni ka li ka va uana ku ndzimba.

9. Vuno Yehova a ka nongesa mavu a Satana mu ntsimbu imo lika ni? Lombololenu.

⁹ Yehova ka ka nongesa mavu a Satana mu ntsimbu imo lika, ngue mua lingile ku matangua a Noa, houe. Vunoni ku nongesa caco a ka ci tepa muvali. Ha katete, a ka nongesa Mbambilone ya Kama ni nguetu malombelo a makuli ose. Ca mu civali, mu ndzita ya Alemangendo, a ka nongesa honi viose vi ka lisupa ku mavu a Satana, ngeci mua vakua pulitika, vivunga via masualale na vivunga via mingoso. Tu ci hindenu vuino, hali eyi mizimbu ivali.

10. Kuliya na Ku-Solola 17:1, 6, na 18:24, vika Yehova a ka nongesela Mbambilone ya Kama?

¹⁰ “Cihiso ca lipangala uze ua kama.” (Tandenu Ku-Solola 17:1, 6; 18:24.) Mbambilone ya Kama ya kuita mazilo a engi ku lizina lia ku lela lia Njambi. Ya longesa makuli ku tuala hali Njambi. Ye ku linga vupangala vua mu lutsilielo, mu ku likuatasana na vamiangana va mavu. Ye ku pangesa mpoko yayo mu ku pakesa vantu vayo. Kaha ya muania maninga, mu ku tsiha vantu vavengi, hamo lika na vangamba va Njambi. (Ku-So. 19:2) Vati Yehova a ka nongesa Mbambilone ya Kama?

11. Iya ua pua “kasitu ua ku tila ngengu,” kaha vati Njambi a ka mu pangesa ku tuala hali Mbambilone ya Kama?

¹¹ Yehova a ka nongesa “lipangala uze ua kama” ku hitila mu “zimbinga likumi” zia “kasitu ua ku tila ngengu.” Kasitu uaco ua pua ua cimueso lika kaha uemanena vakua Nações Unidas. Vimbinga likumi viemanena vivunga via pulitika vie ku kuasa vakua Nações Unidas. Mu i ka heta ntsimbu ya hangula Njambi, vivunga viaco via pulitika vi ka alulukila Mbambilone ya Kama na ku i luisa. Kaha ou lipangala ua kama “va ka mu puisa ua mupulungua ua vuntselentsele,” mu ku mu nieka vupite vueni na ku aneka vupi vueni ku mutana. (Ku-So. 17: 3, 16) Eci ku nonga ca vuasi-vuasi ca Mbambilone ya Kama ci ka lingisa vaze va kele na ku i kuasa ku lisimuoka. Muomu va ka mona ngue i na nongo mu “litangua limo lika.” Cili vene, va ka lisimuoka muomu lipangala uaco ue ku lihalesa, ngueni: “Nji na tumama ngue lisano, kati nji cimbundu [ni ntuluue], ka nji ka mona ku lila na vusiua.”—Ku-So. 18:7, 8.

12. Yehova ka ka tavesa vakua vifuti ku linga vika?

¹² Njambi ka ka tavesa vakua pulitika ku nongesa vantu veni. Muomu vantu veni, ve ku linga cose mu ku hakuila lizina lieni, kaha ve ku ononoka lisiko lieni lia ku tina mu Mbambilone ya Kama. (Vili. 15:16, 17; Ku-So. 18:4) Cikuavo naua, ve ku linga cose mu ku lungula vakuavo linga va tinemo. Ngeci mukemuo, vangamba va Yehova ka va ka ‘tambula ku tuyando tueni.’ Vutuhu ngoco, navo va ka hita mu vieseko. Vieseko vika?

13. (a) Ngonge ya pua ika? (b) Kuliya na Ezekiele 38:2, 8, 9, vika vi ka lingisa Ngonge kuya ku cihela ci va luka nguavo Alemangendo?

¹³ Ku luisa ca Ngonge. (Tandenu Ezekiele 38:2, 8, 9.) Mu nima ya ku nonga ca malombelo a makuli ose, vangamba va Yehova va ka lisupaho, ngue muti u novoka ku mpuendza ya kama. Ovio vikevio vi ka kokela Satana litoto. Litoto liaco li ka mu lingisa ku pangesa vandemone ni nguetu ‘vimbembesi via ku zuala’ mu ku kungulula civunga ca vakua vifuti, linga ci ka luise vangamba va Yehova. (Ku-So. 16:13, 14) Mbimbiliya ya luka civunga caco nguayo “Ngonge ua ku cifuti ca Mangonge.” Omo vakua vifuti va ka putuka ku luisa vangamba va Njambi, ci ka pua ngue va na hete honi ku cihela ci va luka nguavo Alemangendo.—Ku-So. 16:16.

14. Vika Ngonge i ka kotokela ku nongonona?

¹⁴ Ngonge a ka kulahela mu “livoko lia ntsitu” ni nguetu mu masualale vayo na vitua viavo. (2 Miz. 32:8) Vunoni etu tu ka kulahela muli Yehova Njambi yetu. Ku lingamo, ci ka lingisa vakua mavu ku singanieka nguavo tu viheve. Omo lia vika? Muomu nguavo hitukila Mbambilone ya Kama, ize i kohola i zekula, vanjambi vayo ka va hasele ku yohiela kuli “kasitu ua ku tila” na ku “zimbinga likumi”! (Ku-So. 17:16) Va ka singanieka nguavo etu ni vuasi-vuasi lika tu na nongo. Kaha va keza mu ku tu  luisa “ngue liselua mu ku fuika cifuti.” (Ezek. 38:16) Nkuma ci ka pua ku sevuka ca kama, ngue cize ca lingile Falao ku Cisali ca ku Tila. Ngonge i ka nongonona ngecize nkuma ili na ku luisa Yehova Njambi. Vunoni ka va ka uana honi na kumo kua ku tinina kuahi.—Ezu. 14:1-4; Ezek. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Vika Kilistu a ka linga mu ndzita ya Alemangendo?

¹⁵ Kilistu na vivunga via masualale va muilu va kohiela vangamba va Njambi na ku nongesa Ngonge hamo lika na masualale vayo. (Ku-So. 19:11, 14, 15) Vunoni, kasi ku ka lisupa citozi ua kama ua Yehova, uze uongele vakua vifuti linga va luise vangamba va Yehova ku ndzita ya Alemangendo. Iya? Satana. Amba ikeye co va ka mu linga vati? Yesu a ka mu mbila hamo lika na vandemone veni mu cina ka cesi na masima, kaha a ka va patelamo mu likulukazi lia miaka.—Ku-So. 20:1-3.

16. (a) Vati tu hasa ku muesa ngecize tua “tantekeya Njambi”? (b) Omo lia vika ku tantekeya Njambi ci ka pua civezikiso ca kama ku Alemangendo?

¹⁶ Ambe nga tuli mu vusunga miaka ya yingi ni kuahi, linga tu kovoke ku Alemangendo, tua pande ku muesa ngecize tu “tantekeya Njambi” kaha tue ku ononoka ni nguetu ku “tamunuka ku zimpande zia cili zia Muangana uetu Yesu.” (2 Tes. 1:7-9) Ku “tantekeya Njambi” ca lomboloka ku tantekeya vize via lema na vize ka lemene, kaha na ku tantekeya naua vitume vieni. Kaha tue ku muesa ngecize tu tantekeya Njambi mu ku mu lema, ku mu ononoka na ku lemesa lika ikeye. (1 Yoa. 2:3-5; 5:3) Nga tu linga evi, Njambi a ka tu “tantekeya,” ni nguetu tu ka mu ya ku mutima. (1 Kol. 8:3) Kaha vose ve ku ya Njambi ku mutima vakevo va va ka ohiela ku Alemangendo!

17. “Zimpande zia cili zia Muangana uetu Yesu” via pua vika?

¹⁷ “Zimpande zia cili zia Muangana uetu Yesu” via pua viuma viose via longesele Yesu ngue mu va visoneka mu Lizi lia Njambi. Kaha tue ku tamunuka ku vikevio mu ku vi pangesa muono uetu. Ku tamunuka caco naua ca lomboloka ku tuameka Vuangana mu muono, ku yoya muaya vitume vieni, na ku ambulula muzimbu ua Vuangana. (Mat. 6:33; 24:14) Ca  ambatesela kumo naua na ku kuasa vamuanaye va Kilistu va ku vuavesa, mu cipanga ca seho ci va tambula.—Mat. 25:31-40.

18. Mu njila ika Vakua Kilistu va ku vuavesa va ka lunguisa “vampanga veka”?

¹⁸ Vuovuno Vakua Kilistu va ku vuavesa va ka lunguisa “vampanga veka” omo lia vukuasi vu va va hanene. (Yoa. 10:16) Mu njila ika? Ntsimbu kanda Alemangendo i putuke, Vakua Kilistu va ku vuavesa vose va ka ya muilu mu ku pua vana va Njambi va ku sipilitu. Kaha va ka pua mutamba ua masualale va Njambi, vaze va ka nongesa Ngonge na ku ohiela “civunga ca kama” ca vampanga veka. (Ku-So. 2:26, 27; 7:9, 10) Mua vusunga, vakua civunga ca kama va ka viukilila nguavo ‘kali-kali tua kuasele Vakua Kilistu va ku vuavesa va lisupile ha mavu!’

19-20. Vutuhu tue ku hita mu visoti, vati tu hasa ku tualelelaho ku kolesa omo Alemangendo i ya na ku suena ku hiehi?

¹⁹ Kuno ku matangua a ku kotokela, cingi ca vangamba va Yehova vali na ku hita mu vieseko. Vutuhu ngoco, tu hasa ku kolesa na ndzolela. (Tia. 1:2-4) lihungu li hasa ku tu kuasa cikuma lia pua ku vundila ntsimbu yose. (Luka 21:36) Kaha tua pande naua ku linga vize via litombola na vivundilo vietu, ngeci mua ku tanda Lizi lia Njambi na ku hilula vize vi tue ku tandamo. Cikumakuma vupolofeto vua handeka via viuma vili na ku soloka ntsimbu ino. (Visa. 77:12) Ku linga evi, na ku fuitangana mu lihia, ci ka kaniamesa lutsilielo na lulavelelo luetu!

²⁰ Aci singaniekenu ha ndzolela i mu kevua omo Mbambilone ya Kama va ka i nongesa na mu nima ya Alemangendo! Helu lia viose evi, singaniekenu ndzolela i mu kevua omo vantu vose va ka hakuila lizina lia Njambi na mpoko yeni ya ku sika! (Ezek. 38:23) Mua vusunga, vose vaze va tantekeya Njambi, ve ku ononoka Muaneni, na ku kolesa na ku ku-hua, ve ku lavelela Alemangendo na ndzolela.—Mat. 24:13.