1. Vati Yehova ue ku ivua ku mutima ku tuala hali mukua ku likehesa? Lombololenu.

YEHOVA ua lema mukua ku likehesa. Kaha mukua ku likehesa mu vusunga ikeye lika a hasa ku likuata vusamba neni. Vunoni “mukua ku lihalesa” a mu tantekeyela ku laako. (Visa. 138:6) Tu vose tua tonda ku ya Yehova ku mutima kaha tua tonda a pue kavusamba ketu. Ovu vua pua vusunga vua kama vua pande ku tu lingisa ku pua vakua ku likehesa.

2. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

² Mu cilongesa cino tu kumbulula vihula vitatu: (1) Ku likehesa ca lomboloka vika? (2) Omo lia vika tua pande ku lilongesa ku muesa cifua caco? (3) Viuma vika vi hasa ku kaluuisa Mukua Kilistu ku pua ua ku likehesa? Ngue mu tu simutuila lelo, ku lilongesa ku pua va ku likehesa, ce ku vuisa Yehova ndzolela na ku tu kuasa etu vavene.—Visi. 27:11; Isaya 48:17.

3. Ku likehesa ca lomboloka vika?

³ Ku likehesa ca pua, muntu ku lihaka ku vundende mu visinganieka vieni, kaha ke ku lituntula ha kati ka vakuavo. Muntu uaco ka puile mukua ku lihalesa. Mukua ku likehesa a tantekeya ngecize Yehova Njambi ua mu hiana cikumakuma. A tantekeya naua cihela ci va kala naco vakuavo vantu, ni nguetu, ue ku tava naua ngecize vakuavo va mu hiana ku vimo viuma.—Filp. 2:3, 4.

4-5. Vika tu hasa ku handekela nguetu ku likehesa ca vusunga ka ca puile ca helu-helu?

⁴ Ku likehesa ca vamo vantu ca pua ca helu-helu. Halumo va pua va muekulu. Ni ve ku muesa kasingimiko ku vakuavo omo  lia cisemua cavo ni omo lia ku va longesa kasingimiko ku visemi. Vunoni mu kati kavo mpundu va pua vakua ku lihalesa. Mu ku hita ca ntsimbu, vuntu vuavo mpundu vue ku lisolola.—Luka 6:45.

⁵ Vamo vantu va pua va ku simpa kaha ka ve ku kuata-kuata mu masinde nga va tonda ku handeka vimo, vunoni eci ka ca lombolokele ngecize va pua vakua ku lihalesa, houe. (Yoa. 1:46, 47) Vunoni vantu va cifua eci, va pande ku zangama linga kati va likulahele vakevo vavene omo liovu vuntu vuavo. Ngeci mukemuo, cipue nga tua pua tu vamuekulu ni kuahi, tu vose tua pande ku lihakela kapandi ka ku pua vakua ku likehesa.

6. Ngue mu ua muesa 1 Kolintu 15:10, vika tu lilongesa ku lungano lua Paulu?

⁶ Aci singaniekenu hali kapostolo Paulu. Yehova ua mu pangesele cikuma mu ku sokolola vikungulukilo via viha mu vimbonge via vingi. Kaha citava ikeye ua lingile via vingi mu lihia ku hiana vandongesi va Yesu Kilistu. Vunoni Paulu ka lituntuile ha kati ka vamuanaye. Na ku likehesa cose, ua litavelele ngueni: “Yange nji ua mundendende ha kati ka vapostolo, yange ka va pandele ku nji tumbula kapostolo, muomu nja yandesele mbunga ya Njambi.” (1 Kol. 15:9) Mu nima yaco, Paulu ua hanene kuli Yehova vumpahu vua viose via puisilemo. Ka lisangelele ivene. (Tandenu 1 Kolintu 15:10.) Mua vusunga Paulu ua muesele lungano lua cili lua ku likehesa ceni, mu mukanda ua tumine kuli Vakua Kolintu. Muomu mu cikungulukilo caco mua kele vamo va kele na ku seteka ku lituala ha matunta neni.—2 Kol. 10:10.

7. Vati umo muanetu ua kele na viteli via kama ua muesele ku likehesa?

⁷ Umo muanetu ua muesele lungano lua cili omo lia ku likehesa ceni, ua puile muanetu Karl Frederick Klein. Muanetu Klein ua puile  ua ku Civunga ca Vantuamena. Mua sonekele muzimbu ua muono ueni, Muanetu Klein, na ku likehesa cose, ua tumbuilemo via vuzeye vueni. Ca ku muenako, ua handekele ngueni lua ku livanga lua lingile cipanga ca ku ambuluila ku ndzivo na ndzivo, lua puile mu 1922. Vunoni ca mu kaluuilile cikuma ngeci ua likelele ku ambuluila ku ndzivo na ndzivo mu miaka ivali yose. Cikuavo naua, muezile ha Mbetele umo muanetu ua mu hanene cimo cimamuna, vunoni ua vuilile muanetu uaco nkulundundu. Kaha ku lisosomua na cikela via mu kokelele ku vavala, vunoni ua kangukile. Vutuhu ngoco ua tambuile vivezikiso via vingi. Mua vusunga, Muanetu Klein ua puile ua ku likehesa cikuma mu ku handeka vievi visevuka vieni, muomu ua kele na viteli via kama mu lukungulukilo! Vamuanetu vavengi ve ku mu vuila vusona, kaha va lema cifua ca sonekelelemo muzimbu ueni na ku likehesa cose. *

8. Vati 1 Petulu 5:6 ua muesa ngecize ku likehesa ce ku vuisa Yehova ndzolela?

⁸ Vusunga vua kama vue ku tu lingisa ku lihakela kapandi ka ku pua vakua ku likehesa vua pua muomu ku likehesa ce kuya Yehova ku mutima. Kapostolo Petulu ua vi lomboluele vuino, ngueni: “Ngoco vene likehesienu muintsi lia livoko lia Njambi lia ngolo, linga ikeye a mi hake ku vukama ku ntsimbu ya cili.” (Tandenu 1 Petulu 5:6.) Livulu Venha Ser Meu Seguidor lia lombolola aa mezi a Petulu. Ngualio: “Ku lihalesa ca pua ngue vusungu. Muomu ce ku vihisa via vingi. Cifua caco ce ku lingisa muntu ku pua ua ngoco ku meso a Njambi, cipue nga ua kala na vutongue vua ku lifuila. Vunoni ku likehesa ce ku lingisa cipue muntu uze ka tantekeya na vimo viahi, ku pua ua seho kuli Yehova. . . . Njambi a kevua ndzolela ya kama mu ku mi vezikisa omo lia ku likehesa cikuma.” * Vuno kuli vieka vi hasa ku tuya cikuma ku mutima ku hiana ku vuisa Yehova Njambi yetu ndzolela ni?—Visi. 23:15.

9. Mu njila ika ku likehesa ce ku lingisa vantu va tu leme?

⁹ Ku tundisako ku vuisa Yehova ndzolela, tue ku tambula naua vivezikiso via vingi nga tu likehesa. Ku likehesa ce ku lingisa vantu va tu leme. Omo lia vika? Aci singaniekenu ha cifua ca vantu va mua lema ku likata navo. (Mat. 7:12) Cingi cetu ka tua lemene ku likata na vantu ve ku tonda tu linge viose muaya visinganieka viavo, kaha vakua vimpata. Vunoni tua lema ku likata na vamuanetu “vakua  ngozi, vakua cilemo ngue vana va umo, vakua nkeke, [kaha] vakua ku konkama.” (1 Pet. 3:8) Mua vusunga tua lema ku likata na vantu va cifua eci, navo va ka lema ku likata netu nga tu pua va ku likehesa.

10. Vati ku likehesa ce ku asiuisa muono uetu?

¹⁰ Ku likehesa ce ku asiuisa muono uetu. Vintsimbu vimo tu hasa ku mona ni ku hita mu vumo vuhenge. Solomone Muangana ua mana ua handekele ngueni: “Nji na mono vangamba ha tuvalu, na vamiata ku enda ngue vangamba ha mavu.” (Ekel. 10:7) Vintsimbu vimo, ca ku mbongo ce ku kala ku muncinda, ni nguetu, vaze ka va kele na vumo vutongue vuahi ve ku va sangala, vaze co va kala navuo na umo uahi ue ku va sangala. Vutuhu ngoco Solomone ua muene ngecize, ca cili ku tava muono ngue mu ua fua, kati ku uma cikuma mutima na vize ka vie ku enda vuino. (Ekel. 6:9) Nga tua pua va ku likehesa tu ka tava muono ngue mu ua fua mpundu, kati ngue mu tue ku u tondelamo yetu.

11. Vati tua pande ku linga nga va tu mamuna?

¹¹ Nkala litangua tue ku kala na vukovelelo vua vuingi vua ku muesa ku likehesa. Tu talenu vimo vimueso. Nga va tu mamuna. Tua pande ku vuluka ngecize, vintsimbu vimo, nga muntu a tu mamuna, cisevuka cetu ca kama, yetu lika ka tua muene vukama vuaco. Nga muntu a tu mamuna, visinganieka via ku livanga vie ku iza mu mutue uetu, via pua ku viana cimamuna caco, ku paya uze na tu hanaco ni cifua ca na handekelamo. Vunoni nga tu vakua ku likehesa tu ka linga cose tu mone cimamuna caco mu njila ya cili.

12. Kuliya na Visimo 27:5, 6, omo lia vika tua pande ku santsela muntu a tu hana cimamuna? Hanenu cimueso.

¹² Mukua ku likehesa ue ku muesa ku santsela ku cimamuna. Ca ku muenako: A ci singaniekenu nga muli na ku simutuila na vamo vamuanetu ku ndzivo ya Vuangana ni ku Ndzivo ya Viuano. Kaha umo uavo a mi sanena ku mukulo na ku mi leka ngueni kuli vimo via-ku-lia vi na mi sata ha mazo. Mua vusunga mu kevua ntsoni ya kama. Kaha mu ka santsela cikuma ku muntu na mi mamuna. Halumo mu hasa na ku singanieka nguenu, “nga ku na kele ueka na livangele ku nji mamuna, nga nji na vi tundisile laza.” Na vuno vene tua pande ku likehesa na ku santsela ku nkala muanetu a tu mamuna. Na ku mona muntu uaco ku pua kavusamba, kati citozi.—Tandenu Visimo 27:5, 6; Ngal. 4:16.

13. Vati tu hasa ku muesa ku likehesa nga vakuetu va tambula viteli?

¹³ Nga vakuetu va tambula viteli. Umo mukuluntu mu cikungulukilo ua lizina Jason ua  litavelele ngueni: “Mu nje ku mona vakuetu va tambula viteli, vintsimbu vimo nje ku lihula nguange angeco vika ka va nji hanguilile?” Nenu vintsimbu vimo mue ku livua ngoco ni? Nga mukemuo, tantekeyenu ngecize ku “lengeya vipanga” mu cikungulukilo ca pua ca cili. (1 Tim. 3:1) Vunoni tua pande ku niunga visinganieka vietu, kati ngoco mutima uetu u hasa ku putuka ku lihalesa. Ca ku muenako, Mukua Kilistu ua yala a hasa ku putuka ku singanieka ngueni ikeye lika na fuila ku linga cimo cipanga mu cikungulukilo. Ni Mukua Kilistu ua mpuevo a hasa ku singanieka ngueni “Yaliange ikeye a hasa ku linga vuino eci cipanga, ku hiana muanetu ngandi!” Vunoni nga tu vakua ku likehesa mpundu, ka tu kecelela eci cimbembesi ci tu kovele.

14. Vika tu hasa ku lilongesa kuli Mosesa omo vakuavo va tambuile viteli?

¹⁴ Tu hasa ku lilongesa via vingi kuli Mosesa omo vakuavo va tambuile viteli. Vutuhu Mosesa ua hakele seho ya kama ku citeli ca tambuile ca ku tuamenena vaIsaleli. Vati ua lingile Mosesa omo Yehova ua hanene vimo vipanga via kele na ku linga ku vantu veka? Mosesa ka vuile cipululu. (Num. 11:24-29) Kaha ku tuala ha cipanga ca vungazi, ua tavesele vakuavo va mu kuaseko ku pua vangazi. (Ezu. 18:13-24) Ku lingamo, ca kuasele cikuma vaIsaleli. Muomu ku livuezelela ca vangazi, ca lingisile vaIsaleli kati va vandamene ntsimbu ya kama amba va va sompese. Eci ca muesele ngecize Mosesa ka hakele viteli vieni ku lutue lua visoti via vakuavo. Mua vusunga Mosesa ua tu sila lungano lua kama! Nga tu tonda ku pua va seho kuli Yehova, tua pande ku haka seho ya kama ku ku likehesa cetu, kati ku vutongue vuetu. “Muomu vutuhu Yehova ikeye ua kama, [ue ku] tala kuli mukua vundende.”—Visa. 138:6.

15. Vati viteli via vamo vamuanetu via aluluka?

¹⁵ Nga viteli vietu mu lukungulukilo vi aluluka. Ku miaka ino, cingi ca vamuanetu vakua vutongue vua kama, va va alulula viteli viavo. Ca ku muenako, mu 2014, lukungulukilo  lua vatuileko cipanga ca vuniungi vua mihato, ngeci tuniungi va mihato na vampuevo vavo, va va hanene viteli vieka. Kaha tunde naua mu muaka uaco, tuniungi va ku zinguluka va va hakelele muaka ua ku lembuka ha cipanga caco. Va pandele ku lembuka nga va na puisa miaka 70. Kaha nga umo mukuluntu mu cikungulukilo a puisa miaka 80, ka citava naua a pue mukua ku kuatesa civunga ca vakuluntu. Ku vueza hali evi, vamuanetu vavengi va ku vusoko vua Mbetele va va tuma ku ka linga vupioneiro. Vakuavo va sezela ha kati cipanga ca ku lifuila ca ntsimbu yose, omo lia cihindu, viteli mu vusoko, ni visoti vikuavo.

16. Vati vamuanetu va muesa ku likehesa ku tuala ha ku tambula viteli via viha?

¹⁶ Ku litombuesa ku ku aluluka caco, ca kaluuilile cingi ca ava vamuanetu. Muomu va lemene cikuma viteli viavo via laza. Kaha vutuhu va kele na ku litombuesa ku viteli via viha vunoni va “liniengele” viteli viavo via laza. Vunoni mu ku hita ca ntsimbu va hasele ku izilila. Omo lia vika? Vutuhu kua kala vusunga vua vuingi, vunoni vua kama cikuma vua pua muomu va lema Yehova. Va tantekeyele ngecize valihanene kuli Yehova kati ku cimo cipanga ni citeli. (Kolo. 3:23) Ve ku tava ku pangela Yehova mu nkala cipanga ci ve ku tambula. Kaha naua ve ku ‘mbila cisoti cavo kuli ikeye’ muomu va tantekeya ngecize ikeye a va lela. —1 Pet. 5:6, 7.

17. Omo lia vika tue ku santsela cikuma ngecize Lizi lia Njambi lia tu kaniamesa ku pua vakua ku likehesa?

¹⁷ Tue ku santsela cikuma ngecize Lizi lia Njambi lia tu kaniamesa ku pua vakua ku likehesa. Ku lilongesa ku muesa eci cifua ca seho, ci ka tu vezikisa etu vavene na vakuetu. Ci ka tu kuasa ku kolesa mu visoti via muono. Kaha helu lia viose evi, tue ku likuata vusamba vua kama na Tatetu ua muilu Yehova. Tue ku santsela cikuma mu ku tantekeya ngecize vutuhu “Mukua ku Tuntuka na ku Zunduka” vunoni ua lema vakua ku likehesa na ku va haka seho!—Isaya 57:15.