Skip to content

Skip to table of contents

Cisoneka ca laza ca vakua Kanana cili ha imo ntsuua ya miaka 3.000 hali lizina lia mu Mbimbiliya

Ntsuua ya ku Laza i va Soneka Lizina lia mu Mbimbiliya

Ntsuua ya ku Laza i va Soneka Lizina lia mu Mbimbiliya

Mu 2012, vakua ku hinda mu vingundu va uanene vimo vivalavala via ntsuua i li na miaka 3.000. Vakua ku tondesesa va viukilile cikuma ku i uana. Omo lia vika? Kati omo lia ntsuua yaco, vunoni omo lia cisoneka ci va uaneneho.

Omo vakua ku hinda mu vingundu va tokakanene vivalavala viaco va hasele ku tanda cisoneka ca vakua Kanana ca keleho. Nguavo: “Ese-mbale Mbene Mbenda” cisoneka caco ca lomboloka “Ese-mbale, muana Mbenda.” Eli lizina, lua mbangelo va li uana ha citenga ca laza kuli vakua ku hinda mu vingundu.

Mu Mbimbiliya va tumbulamo muntu mukuavo ua lizina Ese-mbale. Ua puile umo ua vana va Muangana Saulu. (1 Mizimbu 8:33; 9:39) Yosef Garfinkel, umo ua vaze va uana ntsuua yaco ua handekele ngueni: “Tua viukilila ku mona ngecize lizina Ese-mbale lia soloka mu Mbimbiliya, kaha tua liuana naua mu vitenga via ku hinda, viose via ku ntsimbu ya puile Ndaviti muangana.” Eyi ntsuua i na pu cuma cikuavo ca muesa vati viuma via ku hinda vie ku kuasa Mbimbiliya!

Mu Mbimbiliya, Ese-mbale muana Saulu va kele na ku mu sana naua nguavo Ise-mbosete. (2 Samuele 2:10) Omo lia vika ha “mbale” va hingisaho “mbosete”? Vakua ku tondesesa nguavo halumo mukua ku soneka Livulu lia mu Civali lia Samuele ua tinine ku pangesa Ese-mbale, muomu lizina liaco lia vuluisile vaIsaleli via Mbale njambi ua niondzi u va kele na ku lemesa vakua Kanana. Vunoni mu Livulu lia ku Livanga lia Mizimbu, kasi tu hasa ku uanamo lizina Ese-mbale.