1. Vika tue ku kumbuluila ku viuano?

 VIKA tue ku kungulukila ku viuano? Ca katete, linga tu sangaziale Yehova. (Visa. 26:12; 111:1) Kaha naua tue ku kumbulula ku viuano linga tu hase ku li kaniamesa umo na mukuavo mu vintsimbu vino via vikalu. (1 Tes. 5:11) Mu tue ku imika livoko na ku kumbulula, tue ku puisamo ovu vutumbe vuose vuvali.

2. Vukovelelo vuka tua kala navuo vua ku kumbulula ku viuano?

² Nkala simano, tua kala na vukovelelo vua vuingi vua ku kumbulula ku viuano. Ca ku muenako, ku ntsongo ya visimano tu hasa ku kumbulula mu Cilongesa ca Vutala. Kaha mu kati ka visimano, tu hasa ku kumbulula ku Vupite vua mu Lutsilielo, ku Cilongesa ca Mbimbiliya mu Cikungulukilo kaha na mitamba ikuavo ya ku lisavuila na mbunga.

3. Vitanga vika tu hasa ku kala navio kaha vati VaHevelu 10:24, 25 i hasa ku tu kuasa?

³ Tu vose tua lema ku sangaziala Yehova na ku kaniamesa vamuanetu. Vunoni ku tuala ha ku kumbulula, tu hasa ku liuana na vitanga. Ku kumbulula, ci hasa ku tu umisa mutima ni halumo tua lema mua kama ku kumbulula vunoni ka ve tu inika ntsimbu yose i tu na zange. Vati tu hasa kulua na citanga caco? Cikumbululo tu ci uana ku mezi a handekele kapostolo Paulu ku mukanda ua tumine ku vaHevelu, mua kele na ku handeka via seho ya ku kunguluka. Ua tu lekele ngueni tua pande ku tuala mana ku “ku limamuna vene,” ni nguetu ku likaniamesa umo na mukuavo. (Tandenu VaHevelu 10:24, 25.) Ku nongonona ngecize tu hasa ku kaniamesa vakuetu mu  mbunga ambe na mezi a andende lika, ce ku tu vuisa cizango ca ku kumbulula. Kaha ambe nga ka va tu inikile vintsimbu viose vi tu tonda, tu ka viukilila mu ku tantekeya ngecize vamuanetu mu cikungulukilo navo va kala na vukovelelo vua kumbulula.—1 Pet. 3:8.

4. Viuma vika vitatu tu simutuila mu cilongesa cino?

⁴ Mu cilongesa cino ha katete, tu simutuila vati tu hasa ku likaniamesa umo na mukuavo mu cikungulukilo ca cindende, ca mu civali, vati tu hasa ku likaniamesa umo na mukuavo mu cikungulukilo ca kama. Kaha mu ku manusuila, tu simutuila mu vinjila vika tu hasa ku viukisilamo vikumbululo vietu linga vi kaniamese mpundu vakuetu.

5. Vati tu hasa ku likaniamesa umo na mukuavo nga tu va vandende mu mbunga?

⁵ Mu civunga ni mu cikungulukilo ca cindende, vakua ku kumbulula navo ve ku pua va vandende. Ngeci mukemuo, vintsimbu vimo ntuamena ue ku lavelela imo ntsimbu, amba vantu va hase ku imika mavoko. Evi vie ku lingisa ciuano ku soloka ngue ci li na ku simbula mua kama. Kaha ku simbula ca ciuano ka ce ku kaniamesa. Vika mu hasa ku linga? Lihakelenu kapandi ka ku vueza ku vintsimbu vi mue ku katula livoko. Ku lingamo, ci ka kaniamesa vakuenu navo linga va kumbulule ku-sua kumo.

6-7. Vika vi hasa ku tu kuasa linga kati tu ume mutima nga tu tonda ku kumbulula?

⁶ Vati co nga, ambe ku singanieka lika ha ku kumbulula ce ku mi umisa mutima? Vavengi ve ku livua ngoco. Ngeci mukemuo, mu vinjila vika mu hasa ku tepulula ku ku lisosomua cenu, linga mu ka hase ku ku kumbulula mu kaniamesa vamuanoko?

⁷ Mu hasa ku uana vukuasi vua kama nga mu hituluka mu amo maVutala a ku nima, a handekele ha cimpande caco. b Ca ku muenako, liviukisilenu vuino. Muomu nga cimpande ci tu ka simutuila ci na mi lomboloka vuino, mu ka livua ku zituka mu ku imika livoko. Ca mu civali, hanenu vikumbululo via vihi. (Visi. 15:23; 17:27) Ku hana cikumbululo ca cihi, ci hasa ku tepulula ku ku lisosomua cenu. Kaha naua cikumbululo ca cihi, ce ku pua ca casi ku ci vuluka ku li vaze va li mu mbunga ku hiana ca laha. Mu ku hana vikumbululo via vihi kaha mu mezi enu, mu ka muesa ngecize mu na liviukisile vuino kaha naua na cimpande ci na mi lomboloka vuino.

8. Vati Yehova ue ku mona kapandi kose ka tue ku lihakela?

⁸ Vati co nga, mu neseka vimamuna viose evi vunoni kasi mu li na ku lisosomua ku kumbulula luvali ni lutatu? Kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka haka seho ya kama ku kapandi kose ka mu ka lihakela. (Luka 21:1-4) Ku lihakela kapandi, ka ca lombolokele ku likanieka cikuma ku hiana na muze mu mu hasa ku linga. (Filp. 4:5) Nongononenu haka mu hasa ku lengela, lihakelenu kapandi ka ku hetaho kaha vundilenu mutima ua ku lembama. Halumo cizango ca katete ci mu ka lihakela ci pua, ku kumbulula lumo lika kaha mu vuihi.

9. Vika ci hasa ku puila ca cikalu ku kumbulula mu cikungulukilo ca kama?

⁹ Nga cikungulukilo cenu ca kala na vakua ku ambulula vavengi kaha mu hasa ku pinda na citanga ceka. Mu ku linga vakua ku kumbulula vavengi, ntuamena a hasa ku mi tumbuka-tumbuka ku-sua kumo. Ca ku  muenako, Ndumbuetu Daniele ua lema ku kumbulula ku viuano ntsimbu yose. c Muomu kuli ikeye, ku kumbulula ca pua mutamba ua ku lemesa, ua ku kaniameselamo vakuavo na ku kaniameselamo lukulahelo lueni ku tuala ha vusunga vua mu Mbimbiliya. Vunoni mua nungulukilile mu cikungulukilo ca kama, ka va kele naua na mu inika ku-sua kumo kaha vintsimbu vimo, ciuano ca kele na ku huila vene. Ivene ngueni: “Nja kele na ku ivua matoto muomu nja livuile ngue, cimo civezikiso ca nji hiti. Kaha nga vi soloka ku-sua kumo, u hasa ku soloka ngue vamuanetu vali na ku vi lingila ku cizango.”

10. Vati tu hasa ku vueza ku vukovelelo vua ku tu hangula linga tu kumbulule?

¹⁰ Vuno nenu mue ku livua ngeci mua ndumbuetu Daniele ni? Nga mukemuo, halumo mu hasa ku ivua cizango ca ku halakana lika ciuano na ku kumbulula. Vunoni kati mu likele ku kumbulula. Vika mu hasa ku linga? Halumo ku liviukisila vikumbululo via vingi ci hasa ku kuasa. Muomu nga ku vuputukilo vua cilongesa ka va mi hanguile, kasi mu ka kala na mavukovelelo akuavo a ku imika livoko mu ku hita ca ciuano. Nga muli na ku liviukisila cilongesa ca Vutala vua Kaniungi, setekenu ku nongonona vati nkala cinanga ca likuata na mutue ua cilongesa. Ku lingamo, cika mi kuasa ku ivuisisa vutumbe vua cimpande cose kaha na ku mi asiuila ku kumbululaho vimo. Cikuavo naua, mu hasa ku liviukisila ku ka kumbulula ha vinanga via kala na vusunga vua ku lova vua vukalu ku vu lombolola. (1 Kol. 2:10) Omo lia vika? Muomu citava vantu va vandende lika va kemika mavoko ha mutamba uaco. Vati co nga ambe ku kava evi vimamuna, kasi mu mona ngecize mu nima ya viuano via vingi ka muesi na ku uana vukovelelo vua ku kumbulula? Citava mu ka handeke na ntuamena ua Vutala ntsimbu ciuano kanda ci putuke na ku mu leka cihula ci mu tonda ku ka kumbulula.

11. Vika Filipu 2:4 ya tu kaniamesa ku linga?

¹¹ Tandenu Filipu 2:4. Kapostolo Paulu va mu huiminine ku kaniamesa Vakua Kilistu, linga va pue na ku tuameka ku lutue vizango via vakuavo. Vati tu hasa ku kava eci citume mu ntsimbu ya ciuano? Mu ku vuluka ngecize  ngeci muetu, vakuetu navo va tonda ku kumbulula.

12. Tumbulenu imo njila ya cili ya ku kaniameselamo vakuetu ku viuano. (Talenu cikupulo.)

¹² Tu hilenuho mu njila eyi. Nga muli na ku simutuila na vavusamba venu, vuno mu ka handeka mua kama mu cifua ca ku linga ka mu ka hana honi vakuenu vukovelelo vua ku handeka ni? Houe ka mu ka lingimo. Muomu mu tonda navo va kale na mutamba mu ku simutuila cenu. Na vuno vene, ku viuano tue ku tonda vakuetu vavengi linga navo va kumbulule. Kaha imo njila ya cili cikuma i tu hasa ku kaniameselamo vamuanetu na vandumbuetu, ya pua mu ku va hana vukovelelo vua ku muesa lutsilielo luavo ku hitila mu vikumbululo. (1 Koli. 10:24) Tu hilulenu vati tu hasa ku lingamo.

13. Vati tu hasa ku tavesa vakuetu vavengi ku kumbulula?

¹³ Cimo ca viuma vi tu hasa ku linga, ca pua ku kehesa ku vikumbululo vietu. Muomu eci ci hana ntsimbu ku vakuetu vavengi ku kumbulula. Vakuluntu na vamuanetu va vutongue mu cikungulukilo, vakevo va na pande ku hana lungano lua cili. Kaha ambe nga mu hana cikumbululo ca cihi, kati mu handeke ha vintsina via vingi cikuma. Muomu nga mu handeka ha vintsina viose vili ha cinanga, vakuenu ka va ka kala na vimo viahi via ku handekaho. Ca ku muenako, ha cinanga cino, hali vintsina vivali: Ku hana vikumbululo via vihi na ku honoua ku handeka ha vintsina viose. Nga yenu mu livanga ku kumbulula ha cinanga cino, ci pua ca cili nga mu kumbulula lika ntsina imo.

14. Vika vi hasa ku tu kuasa ku hangula vintsimbu vingahi tu imika livoko? (Talenu cikupulo.)

¹⁴ Kalenu na liano mu ku hangula vintsimbu vingahi mu ku katula livoko. Nga tu hianesamo mu ku imika livoko, mukua ku endesa mutamba a kevua ntsindiye ya ku tu hangula ku-sua kumo, vutuhu halumo vantu veka kanda va ci kumbulule. Kaha evi vi  hasa ku lingisa vakuetu va likele ku imika mavoko.—Ekel. 3:7.

15. (a) Vika tua pande ku linga nga ka va tu hanguile mu ku kumbulula? (b) Vati vakua ku endesa mitamba va hasa ku muesa seho ku vose? (Talenu cikasa “ Nga Muli na ku Endesa Umo Mutamba.”)

¹⁵ Nga vakua ku ambulula vavengi va li na ku imika mavoko avo mu cimo cilongesa, halumo ka tu ka kumbulula vintsimbu viose vi tu tonda. Kaha mukua ku endesa, halumo ka ka tu hangula vene mu mutamba uose. Ku honoua ku tu hangula, ci hasa ku tu vavala ku mutima. Vunoni tua pande ku lihakela kapandi linga kati tu sisue.—Ekel. 7:9.

16. Vati tu hasa ku kaniamesa vakuetu ve ku kumbulula?

¹⁶ Nga ka muesi na ku hasa ku kumbulula vintsimbu viose vi mu tonda, ci ka pua ca cili nga mu tuala mana ku vikumbululo via vakuenu kaha mu nima ya ciuano, ku va sangala ku vikumbululo viavo. Ku sangala cenu ci ka hasa ku kaniamesa vakuenu, ngue vene cikumbululo ci mue ku hanene ku ciuano. (Visi. 10:21) Mua vusunga, ku sangala ya pua njila ikuavo i tu hasa kuli kaniameselamo umo na mukuavo.

17. (a) Vati visemi va hasa ku kuasa vana vavo ku li viukisila vikumbululo? (b) Kuliya na video, tumbulenu vinanga viuana via tondeka mu ku liviukisila cikumbululo. (Talenu litota.)

¹⁷ Mu njila ika naua tu hasa ku kaniamesa vakuetu ku viuano? Nga mua pua cisemi, kuasenu  vana venu linga va pue na ku liviukisila vikumbululo kuliya na citso cavo. (Mat. 21:16) Vintsimbu vimo, mu ciuano ve ku handeka via vimpande via kama, ngeci mua visoti via mu vulo ni vilinga via ku lela. Vutuhu ngoco, kasi kue ku kala cimo cinanga ni vivali via ku linga vanike citava va kumbulule. Kaha kuasenu naua vana venu ku ivuisisa, omo lia vika ka va ka va hangula ntsimbu yose i va ka katula livoko. Ku va lomboluela evi, ci ka va kuasa linga kati va ka niengue nga ka va venikile.—1 Tim. 6:18. d

18. Nga tuli na ku kumbulula vati tu hasa ku liniunga ku ku limuesa? (Visimo 27:2)

¹⁸ Tu vose tu hasa ku liviukisila vikumbululo, vize vi zumbangeya Yehova na ku kaniamesa vakuetu. (Visi. 25:11) Vutuhu tu hasa ku handeka via cimo cimona ci tua lihitile naco, vunoni ka tua pandele ku handeka mua kama via muono uetu lika. (Tandenu Visimo 27:2; 2 Kol. 10:18) Vunoni tu lihakelenu kapandi ka ku tsindika via Yehova, via Lizi lieni na via vangamba veni mu ku pua civunga. (Ku-So. 4:11) Vunoni nga cihula mpundu ca mu cinanga ci na pingi ku handeka via cimona cetu, kaha ka hesi vitanga na vimo viahi via ku lingamo. Cimo cimueso tu ci mona mu cinanga ci na hatako.

19. (a) Nga tu muesa seho ku vose va li mu mbunga, vika vi kezamo? (Loma 1:11, 12) (b) Vika mua lema cikuma ku tuala ha ku kumbulula ku viuano?

¹⁹ Vutuhu ka kua kele masiko, ku tuala ha cifua ca ku kumbuluilamo, tu vose tue ku lihakela kapandi ka ku hana vikumbululo vize vi kaniamesa vakuetu. Kaha halumo tu hasa ku lingamo mu ku vueza ku vintsimbu via ku kumbulula ni ku tava ngecize vintsimbu vimo, ka va ka tu hangula vintsimbu via vingi mu ku hana vakuetu vukovelelo vua ku kumbulula. Muomu navo va haka seho ku civezikiso caco ngeci muetu. Mua vusunga, nga tu pua na ku tuala mana ku vizango via vakuetu omo tuli ku viuano, tu vose tu ka hasa ku ‘likolesa umo na mukuavo.’—Tandenu Loma 1:11, 12.