1. Vati vantu vavengi ve ku mona vipanga?

VATI cingi va vantu va ku cihela ci mua kala ve ku mona vipanga? Vantu vavengi ka va tantekeya cihela cika via pande ku kala vipanga. Ca ku muenako, mu vifuti via vingi, vantu va na putuka ku fuitangana cikuma, ku hiana miaka ya ku nima. Kaha omo lia ku hianesamo ku panga, ka ve ku kala na ntsimbu ya ku huima, ntsimbu ya ku kala hamo na vusoko ni vene ya ku lilongesa via Njambi. (Ekel. 2:23) Vunoni kua kala naua vamo ka va lemene ku panga, kaha ve ku tonda mua ku tinina vipanga.​—Visi. 26:13, 14.

2-3. Yehova na Yesu va tu muesa lungano luka lua cili ku tuala ha vipanga?

² Tu hilulenu ku litepa ca kala ca cifua ci ve ku muenamo vantu vipanga na cifua ci ve ku vi muenamo Yehova na Yesu. Yehova ua lema ku panga, ka tuesi na vimpata na vimo viahi. Yesu neni ua muesele ngecize Ise ue ku panga mu ku handeka ngueni: “Tata a panga no vuno, nange nji panga.” (Yoa. 5:17) Aci singaniekenu ha vipanga via lingile Njambi mua tangele tungelo va ku linga ka citava ku va tanda. Singaniekenu naua ha vukama vua melu. Vunoni kati ovio lika, hilulenu naua ha vukama vua ano mavu na viuma via ku komouesa via tangeleleho. Omo umo mukua ku soneka visamo ua singaniekele hali evi, ua handekele ngueni: “A Yehova, via vingi vipanga viove; houe vene! Na mangana u na vi pange viose: Mavu a na sulu na vupite vuove.”​—Visa. 104:24.

³ Yesu ue ku tambuluisa Ise. Yesu, ua pangelele hamo na Njambi “omo ua viukisile melu.” Yehova ua mu puisile “mesele ua ku hiana.” (Visi. 8:27-31) Mu nima ya ntsimbu, omo Yesu  uezile hano ha mavu, ua lingile vipanga via ku komouesa. Vipanga via puile ngue via-ku-lia kuli ikeye kaha viose via lingile ha mavu via muesele ngecize cili vene Njambi ikeye ua mu tumine.​—Yoa. 4:34; 5:36; 14:10.

4. Vika tu lilongesa hali Yehova na Yesu ku tuala ha ku huima?

⁴ Vuno ku fuitangana ca Yehova na Yesu via muesa ngecize ka ca tondele ku huima ni? Houe. Yehova ke ku zeya, ngeci ku huima ka ca tondekele kuli ikeye. Vutuhu Mbimbiliya ya handeka nguayo Yehova “ua huimine” mu nima ya ku tanga melu na mavu. (Ezu. 31:17) Vunoni eci ka ca lombolokele ngecize ua huimine omo lia ku zeya, houe. Ca lomboloka, ua ci likelele ku panga linga a ci viukilile na vize via tangele. Yesu neni ua lingilemo. Vutuhu ua fuitanganene mua kele hano ha mavu, vunoni ua sileko imo ntsimbu ya ku huima na ku livuisa ndzolela na vavusamba veni.—Mat. 14:13; Luka 7:34.

5. Vika vie ku kaluuila cingi ca vangamba va Njambi?

⁵ Mbimbiliya ya kaniamesa vangamba va Njambi va leme ku panga. Cili vene, vangamba va Njambi ka va pandele ku pua vilenda. (Visi. 15:19) Halumo mue ku panga mu tonde via ku lisuka navio na vusoko vuenu. Kaha Vakua Kilistu vose va kala na kapandi ka ku ambulula muzimbu ua cili. Vunoni mua pande ku tonda ntsimbu ya ku puamo ya ku huima. Vuno ce ku mi kaluuila ku tumbika vuino ntsimbu ya ku panga, ya ku ambulula na ya ku huima ni? Vati tu hasa ku haka vipanga na ku huima mu cihela cavio?

6. Vati Mako 6:30-34 ya muesa ngecize Yesu ua muene vipanga mu njila ya cili?

⁶ Ku mona vipanga mu njila ya cili ca pua ca seho. Yehova ua huiminine Muangana Solomone a soneke ngueni: “Ku nkala vutumbe . . . ku i li ntsimbu.” Mu nima yaco ua tumbuile via ntsimbu ya ku kuna, ku tunga, ku lila, ku zola, ku kina na vikuavo. (Ekel. 3:1-8) Mua vusunga, ku panga na ku huima via pua viuma vivali via seho mu muono. Yesu ua kele na ku mona vipanga na ku huima mu njila ya cili. Tangua limo, vapostolo veni va fuitanganene cikuma mu ku ambulula kaha “ka va muene ntsimbu cipue ya ku lia.” Ngeci Yesu ua va lekele ngueni: “Tuayenu kua lika lienu ku mpambo mu ka huime kantsimbu.” (Tandenu Mako 6:30-34.) Vutuhu Yesu na vandongesi veni ka va hasele ku huima hose ha va tondelele, vunoni Yesu ua tantekeyele ngecize ku huima ca tondekele kuli ikeye na kuli vakevo.

7. Ku hilula lisiko lia Sapalalo ci hasa ku tu kuasa mu njila ika?

⁷ Vintsimbu vimo, tu vose tue ku tondeka ku huima ni ku alulula cifua ci tue ku lingilamo viuma mu ku hita ca litangua. Evi tu hasa ku vi muena ku vuana vua seho vua hanene Njambi ku vantu veni. Ua va hanene litangua lia Sapalalo. Vutuhu ka tua kele muintsi lia Masiko a Mosesa, vunoni ku hilula vi a handekele masiko aco ku tuala ha Sapalalo ci hasa ku tu kuasa. Kaha vi tu lilongesako, vi hasa ku tu kuasa ku hilula cifua ci tue ku muenamo vipanga na ku huima.

8. Kuliya na Ezundu 31:12-15, lia Sapalalo lia puile litangua lia vika?

⁸ Lizi lia Njambi ngualio mu nima ya “matangua” a ku tanga viuma, Njambi ua ci likelele ku tanga viuma ha mavu. (Njen. 2:2) Vunoni Yehova ua lema ku panga, kaha kuli viuma vikuavo vie ku “panga no vuno.” (Yoa. 5:17) Lisiko lia ku niunga Sapalalo lia lifuile na litangua lia huimine Yehova li va tumbula ku Njenisisi. Yehova ua handekele ngueni Sapalalo ya puile citantekeyeso ha kati keni na Isaleli.  Lia puile litangua lia “cihuimino ca ku hiana, lia ku lela kuli Yehova.” (Tandenu Ezundu 31:12-15.) Ka va tavesele na umo uahi ku panga, cipue vanike, vangamba ni vene vimuna va ku limisa. (Ezu. 20:10) Linga vantu va kale na ntsimbu ya ku tuala mana ku viuma via mu lutsilielo.

9. Ku matangua a Yesu, vati vantu va muene Sapapalo?

⁹ Ku tumbika litangua lia Sapalalo ca kuasele cikuma vangamba va Njambi. Vunoni, ku matangua a Yesu, vakuluntu va malombelo va kaniekele litangua liaco na ku litendela masiko a akalu. Ca ku muenako, va handekele nguavo ca pua vupi ku hela vimo vimbuto linga muntu a lie ni ku kanguisa muvezi. (Mako 2:23-27; 3:2-5) Masiko aco ka a litombuele na vutumbe vua Njambi ku tuala ha Sapalalo, ngeci Yesu ua vi lomboluele ha toma kuli vakua ku mu hakalana.

10. Vika tu lilongesa ku Mateo 12:9-12 ku tuala ha cifua ca muenenemo Yesu Sapalalo?

¹⁰ Yesu na vandongesi veni va puile vaYundeya. Ngeci va kele na ku niunga Sapalalo, muomu va kele muintsi lia Masiko a Mosesa. * Vunoni Yesu ua muesele mu mezi na mu vilinga vieni ngecize ku niunga Sapalalo ka ca pandele ku ci kaluuisa, kaha ku muesa ngozi na ku kuasa muntu ka via puile vupi ku vi linga lia Sapalalo. Ngeci ua handekele ha toma ngueni: “Citava ku linga ngozi ha litangua lia Sapalalo.” (Tandenu Mateo 12:9-12.) Kuli ikeye, ku muesa ngozi na ku kuasa vantu lia Sapalalo, ka ca puile ku sahula litangua liaco. Vilinga via Yesu via soluele lihungu lia kama ku tuala ha Sapalalo. Lihungu lika? Mu ku linga vantu  va huimine ku vipanga viavo via tangua na tangua, va hasele ku tuala mana ku viuma via mu lutsilielo lia Sapalalo. Ku vusoko vua kolelele Yesu, citava va kele na ku pangesa Sapalalo mu ku tuala mana ku viuma via mu lutsilielo. Evi tu vi muena ku muzimbu ua Yesu mua ile ku mbonge ya semukilile ku Nazaleta. Mbimbiliya nguayo: “Kaha ku litangua lia sapalalo [Yesu] ua kovelele mu sinangonga ngue ku cilika ceni kaha ua katukile mu ku tanda.”​—Luka 4:15-19.

11. Kuli iya Yesu ua lilongesele lungano lua cili ku tuala ha vipanga?

¹¹ Yosefe, omo ua kele na ku longesa Yesu cipanga ca ku songa, mua vusunga, ua mu longesele naua na cifua ce ku muenamo Yehova vipanga. (Mat. 13:55, 56) Kaha Yesu ua kele na ku mona ise Yosefe a fuitangana nkala litangua mu ku tonda via ku lisuka na vusoko vueni, muomu vusoko vueni vua puile vua kama. Ntsimbu imo Yesu ua lekele vandongesi veni ngueni: “Mukua ku panga na pande fueto yeni.” (Luka 10:7) Eci ca muesa ha toma ngecize Yesu ua tantekeyele ku fuitangana.

12. Vinimbu vika via muesa cifua ca muenenemo Paulu vipanga?

¹² Kapostolo Paulu neni ua tantekeyele ku fuitangana. Vutuhu cipanga ca seho ya kama kuli Paulu ca puile ku ambuluila vantu via muzimbu ua Yesu na vilongesa vieni. Vunoni ua kele na ku fuitangana naua mu ku tonda via ku lisuka navio. Vakua Tesalonika va tantekeyele ngecize Paulu ua kele “na ku fuitangana . . .  vutsiki na mutana” linga kati a “lemuuise umosi ha kati” kavo. (2 Tes. 3:8; Vili. 20:34, 35) Paulu mua handekele aa mezi, halumo ua kele na ku tumbula via cipanga ceni ca ku tunga vitenda. Mua ile ku Kolintu ua ka tulilile kuli va Akuila na Pilisila, “kaha va pangele” hamo “muomu vipanga viavo ku tunga zimbalaka.”​—Vili. 13:14-16, 42-44; 16:13; 18:1-4.

13. Vika tu hasa ku lilongesa ku lungano lua Paulu?

¹³ Kapostolo Paulu ua seza lungano lua cili. Vutuhu ua pandele ku linga vipanga via ku lisuka navio, vunoni ua lingile cose mu ku tuameka cipanga ca ku ambulula “zimpande zia cili zia Njambi.” (Loma 15:16; 2 Kol. 11:23) Kaha ua kaniamesele vakuavo ku lingamo. Ngeci Akuila na Pilisila va puile vakua ku panga neni, kaha ua va tumbuile ngueni “vakuetu ku vipanga via Kilistu Yesu.” (Loma 12:11; 16:3) Paulu ua mamuine Vakua Kolintu va lisale “ntsimbu yose na vipanga via Muangana.” (1 Kol. 15:58; 2 Kol. 9:8) Kaha Yehova ua huiminine kapostolo Paulu ku soneka ngecize: “Nga umosi ka hianga ku panga, kati a lie naua.”​—2 Tes. 3:10.

14. Vika a lomboloka mezi a handekele Yesu ku Yoano 14:12?

¹⁴ Cipanga ca seho ya kama kuno ku matangua a ku manusuila ca pua cipanga ca ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi. Ngeci Yesu ua polofetele ngueni vandongesi veni va ka linga vipanga via ku hiana na vize via lingile ikeye! (Tandenu Yoano 14:12.) Eci ka ca lombolokele ngecize ve ku lingile vikomoueso ngeci mueni houe. Vunoni, ve ku ambuluile na ku longesa ku vihela via vingi, ku vantu vavengi kaha na mu ntsimbu ya kama ku hiana ikeye.

15. Vika tua pande ku lihula, kaha omo lia vika?

¹⁵ Nga mua kala na cipanga ca ku tonda mua ku lisukila, lihulenu nguenu: ‘Vuno ku vipanga vietu, nja tsimana mu ku pua mukua ku fuitangana ni? Vuno nje ku panga na ndzili yange yose na ku manusula vipanga viange ni?’ Nga mua kumbulula nguenu eyo, kaha citava chefi yenu ua mi tsiliela. Kaha eci ci hasa naua ku vuisa vakuenu ku vipanga cizango ca ku halakana muzimbu ua Vuangana. Ku tuala ha cipanga ca ku ambulula na ku longesa muzimbu ua cili, lihulenu nguenu: ‘Vuno nja tsimana mu ku pua mukua ku fuitangana mu ci panga ca ku ambulula ni? Nje ku liviukisila vuino  mangendzi a katete ni? Nje ku lihakela kapandi ka ku linga mangendzi a ku hilukila linga nji ka sambeye cizango ca muntu ni? Nje ku linga vifua via ku liseza-seza via ku ambulula ku sua kumo ni?’ Nga mu na kumbulula nguenu eyo, kaha mu ka ivua ndzolela mu cipanga caco.

16. Ku liseza cika ca kala hali Yesu na vandongesi veni kaha na cingi ca vantu laza na lelo lino, ku tuala ha ku huima?

¹⁶ Yesu ua tantekeyele ngecize neni na vandongesi veni va tondekele ntsimbu ya ku huima-huima. Vunoni cingi ca vantu ku laza na lelo lino, citava ku va setekesa kuli uze mpite ua mu cisimo ca Yesu. Uze mpite ua lilekele ivene ngueni: “Muono uange, . . .  huima, lia, nua, zolela.” (Luka 12:19; 2 Tim. 3:4) Ngeci mua cingi ca vantu lelo lino, uze yala ua tualele mana ose ku ku huima na senga. Vunoni Yesu na vandongesi veni ka va tuamekele senga mu muono, houe.

17. Vati tue ku pangesa ntsimbu yetu ya ku huima?

¹⁷ Lelo lino, tue ku lihakela kapandi ka ku tambuluisa Yesu mu ku pangesa ntsimbu i tue ku lembuka ha vipanga, kati lika mu ku huima, vunoni na mu ku ambuluilako vakuetu muzimbu ua cili kaha na ku kunguluka. Mua vusunga, evi vipanga via kala na seho ya kama kuli yetu. Ngeci tue ku linga cose mu ku linga vipanga viaco ku sua kumo. (VaHe. 10:24, 25) Ambe mu tue ku kala ha matangua a ku huima ku vipanga, tue ku linga cose mu ku tualelelaho ku kunguluka na ku tonda vukovelelo vua ku simutuila via muzimbu ua cili na vantu, ku nkala cihela ci tue ku hangula ku ka hitisila matangua aco.​—2 Tim. 4:2.

18. Muangana uetu Yesu Kilistu, ua tonda tu linge vika?

¹⁸ Tua santsela cikuma mu ku kala na Muangana ua ku votsika kaha ue ku tu kuasa ku mona vipanga na ku huima mu njila ya cili, Yesu Kilistu. (VaHe. 4:15) Ua tonda tu kale na ntsimbu ya ku puamo ya ku huima. Ua tonda naua tu pue vakua ku fuitangana linga tu uane via ku lisuka navio na ku linga cipanga ce ku tu hana ndzolela. Cipanga cika? Ca ku ambulula. Mu cilongesa ci na hatako, tu ka simutuila ha viuma via lingile Yesu mu ku tu patula ku vumo vundungo vua vukalu.