1-2. (a) Ku-lisamba ca puile cika? (Talenu cikasa “ Ku-Lisamba ca Puile Cika?”) (b) Vika ua handekele Yesu ku Luka 4:16-18?

MU VIFUTI VIMO vi ve ku sika ku vamiangana, nga muangana ni lisano na puisa miaka 50 ya ku sika, ve ku mu lingila cilika. Cilika caco ve ku ci luka nguavo ku-lisamba ca muangana ni lisano. Cilika caco halumo ce ku ambata litangua lia mutuntu, cipue simano ni vene ku tavakana oho. Vunoni mu ce ku hua, vantu ve ku suvako.

² Mu cilongesa cino tu hilula cimo ku-lisamba ca hiana viose. Ku-lisamba caco ca hiana vene na cize ci va kele na ku linga vaIsaleli muaka ua mutuntu, mu nima ya ku puisa miaka 50. Ku-lisamba caco ca nehelele vaIsaleli ku zituka. Vuno cilika caco ca kala na seho kuli yetu ni? Eyo. Omo lia vika? Muomu muaka ua ku-lisamba ca vaIsaleli ue ku tu vuluisa ku zituka ka ce ku hua ci ali na ku tu lingila Yehova mu ntsimbu ino. Yesu neni ua handekele via ku zituka caco.​—Tandenu Luka 4:16-18.

3. Ngue mu ya muesa Levitiku 25:8-12, vati Ku-lisamba ca kuasele vaIsaleli?

³ Tu hasa ku ivuisisa vuino via handekele Yesu ku tuala ha ku patuka, mu ku hilula via Ku-lisamba ca hanene Njambi ku vantu veni va ku laza. Yehova ua lekele vaIsaleli ngueni: “Kaha mu ka lelesa muaka ua mu makumi atanu, na ku ambulula ku liecelela ku cifuti cose ku vandambo vaco vose. U ka pua kuli enu ku-lisamba; kaha mu ka hiluka muntu ku muntu ku vufuko vueni, kaha mu ka hiluka ku muntu ku muntu ku vusoko vueni.” (Tandenu Levitiku 25:8-12.) Mu cilongesa ci na hiti, tua simutuilile vati Sapalalo ya kuasele vaIsaleli. Vatico  Ku-lisamba ca kuasele vaIsaleli? Aci singaniekenu nga kaIsaleli ua kele na likongo, kaha omo liaco ua pandele ku landesa lihia lieni linga a fuete likongo liaco. Mu ua hetele muaka ua ku-lisamba va mu hiluisilile lihia lieni. Ngeci ua hasele ku ‘hiluka ku vufuko vueni’ kaha ku lutue lua ntsimbu vana veni va hasele ku suana lihia liaco. Ni singaniekenu umo kaIsaleli mukuavo ua uilile mu vuhutu vua ku linga na lihia vene liahi. Nga na tambula likongo, ua pandele ku landesa muana ku vundungo, ni ku lilandesa ivene nga muana uahi, linga a hase ku fueta likongo lia mbala. Vunoni mu ua hetele muaka ua Ku-lisamba, uze ndungo ua ‘hilukile ku vusoko vueni.’ Ngeci mukemuo, mu Isaleli, na umo ua puile ndungo mu muono ueni uose uahi! Mua vusunga ovu vuana vua muesa ngecize Yehova ua hakele seho ku vantu!

4-5. Ku-lisamba ca kala na seho ika kuli yetu?

⁴ Vukuasi vuka vukuavo ca nehele Ku-lisamba? Yehova ua lomboluele ngueni: “Muhutu ko u ka kala neni (muomu Yehova a ka mu vezikisa cili vene mu cifuti cize ca ka ku hia Yehova Njambi yove mu ku pua vusuana mu ku ci fuka).” (Ndeu. 15:4) Evi via litepa cikuma na viuma vi tue ku mona mu mavu ano. Muomu lelo lino, vampite vali na ku livuezelela vupite, vunoni vihutu vali na ku tualelelaho ku hutuua cikuma-kuma!

⁵ Mu ku pua Vakua Kilistu, etu ka tua kele muintsi lia Masiko a Mosesa. Eci ca lomboloka ngecize ka tue ku kava lisiko lia Ku-lisamba mu ku ecela vandungo, ku ecela makongo, na ku hiluisa mehia, houe. (Loma 7:4; 10:4; Efe. 2:15) Amba seho ika honi ya kala ha lisiko lia Ku-lisamba kuli etu? Lia kala na seho muomu netu tua tambula ku patuka. Ku patuka cize ce ku tu vuluisa ku-lisamba ca hanene Yehova ku vaIsaleli.

6. Vantu vose va tondeka ku va patula ku vika?

⁶ Tu vose tua tondeka ku tu patula muomu tua pua vandungo va cikenia ua kama cikuma. Cikenia muka? Vupi. Cikenia uaco ua tu kokela ku kulupa, ku vavala na ku-tsa. Cingi cetu tue ku mona vusunga vuaco, nga tu litala ha  ciponi ni nguetu katalelo ni nga tu vavala. Civuluiso cikuavo naua tue ku ci mona mu tue ku sevuka. Kapostolo Paulu ua handekele ngueni “mezi a lisiko a vupi” a kele mu muvila ueni a mu puisile ndungo. Ngeci ua liniengele ngueni: “Yange mukua luvinda vene! a hasa ku nji ovola ku muvila ua civimbi eci, iyandzo?”​—Loma 7:23, 24.

7. Vika Isaya ua polofetele ku tuala ha ku patuka?

⁷ Ce ku tu vuisa ndzolela ya kama ku tantekeya ngecize, Njambi ua vuahesele njila ya ku tu patula ku vupi. Kaha ua pangesele Yesu mu ku tu patula. Miaka 700 tele Yesu kanda eze hano ha mavu, kapolofeto Isaya ua handekele via ku patuka ca kama ca ku lutue. Ku patuka caco ca hiana cikuma ku patuka ci va kele naco vaIsaleli mu muaka ua Ku-lisamba. Ua sonekele ngueni: “Sipilitu ua Sukulu Yehova ua kala hali ange; Muomu Yehova na nji vuavesa mu ku ambulula zimpande zia cili kuli vakua ku konkama; Na nji tumu mu ku kuta vakua ku vatuka mutima, ku ambulula ku-ecela ca vindzinda.” (Isaya 61:1) Vupolofeto vuaco va vu tumbuilile iya?

8. Iya va tumbuilile vupolofeto vua Isaya?

⁸ Ovu vupolofeto vua ku patuka vua putukile ku lipuisamo mua putukile Yesu cipanga ceni ca ku ambulula. Yesu ua ile ku sinangonga ya mu mbonge ya semukilile, mu Nazaleta, kaha ua ka tandelele mezi a Isaya kuli vaYundeya va likunguilile mu sinangonga yaco. Kaha ua litumbuilile ivene vupolofeto vuaco, ngueni: “Sipilitu ua Mangana a li hali ange, muomu ua nji vuavesele ku ambulula zimpande zia cili kuli vahutu, na nji tumu ku zimbuila vindzinda ku-zituka cavo, na ku imuisa meso a tupuputa, ku ecela vaze va na va ase, ku zimbula muaka ua ngozi ua Muangana.” (Luka 4:16-19) Vati Yesu ua puisilemo ovu vupolofeto?

9. Ku ntsimbu ya Yesu, vantu vavengi va lavelele ku patuka cika?

⁹ Ku zituka ni ku patuka ca polofetele Isaya kaha ca tandele naua Yesu, ca putukile ku panga mu sekulu ya ku livanga. Yesu ua muesele vusunga vuaco mua handekele ngueni: “Lelo cisoneka cino ci na puisamo ku matuitui enu.” (Luka 4:21) Cingi ca vaze va vuile via tandele Yesu, citava halumo va kele na ku lavelela cimo ku aluluka ca pulitika, ni nguetu va lavelele ku patuka ku vuangana vua Loma. Halumo va livuile ngue vaze vamala vavali va handekele nguavo: “Etu tua lavelelele nguetu ikeye a ka kula vaIsaleli.” (Luka 24:13, 21)  Vunoni tu tantekeya nguetu Yesu ka lekele vandongesi veni va alulukile ku sika ca vakua Loma,” houe, vutuhu va kele na ku va pakesa. Ikeye ua va lekele va pue na ku hana “Sezale viuma via Sezale.” (Mat. 22:21) Amba mu njila ika honi ua va patuile?

10. Yesu ua sokoluele njila linga a patule vantu ku vika?

¹⁰ Muana Njambi uezile mu ku kuasa vantu va patuke mu vinjila vivali. Ya katete, Yesu ua sokoluele njila linga a patule vantu ku vilongesa via kele na ku pakesa vantu, vi va kele na ku longesa vakuluntu va malombelo. Ku ntsimbu ize vaYundeya vavengi va kele mu vundungo via ku kava visemua na vilongesa via ku mana a vantu. (Mat. 5:31-37; 15:1-11) Vaze vantu va litumbuile nguavo vakevo vantuamena va mu lutsilielo va puile tupuputa. Mu ku linga va vianene Mesiya na vilongesa vieni, va tualeleho ku kala mu milima na mu vupi. (Yoa. 9:1, 14-16, 35-41) Yesu ua muesele ku vakua ku konkama vati va hasa ku patuka ku vilongesa via makuli ku hitila mu vilongesa vieni na lungano lueni.​—Mako 1:22; 2:23–3:5.

11. Mu njila ika ya mu civali Yesu ua patuile vantu?

¹¹ Ya mu civali, Yesu ua patuile vantu ku vundungo vua vupi. Ku hitila mu cikombelo ca Yesu, Njambi ue ku ecela vipi via vaze ve ku tava cikombelo na ku muesa lutsilielo ku cikeco. (VaHe. 10:12-18) Yesu ua handekele ngueni: “Nga Muana a ka mi patula, nga mu ka patuka mua vusunga.” (Yoa. 8:36) Cili vene, ku patuka caco ca hiana cikuma nkala ku patuka ci va kele naco vaIsaleli mu muaka ua Ku-lisamba! Muomu muntu ua patukile mu muaka ua Ku-lisamba, citava ue ku puile naua ndungo, kaha mu nima ya ntsimbu ue ku tsile.

12. Veya va livangele ku vezika ku ku patuka ca ambuluile Yesu ku Nazaleta?

¹² Ha litangua lia Pentekosta ya 33 T.K.N, Yehova ua pangesele sipilitu santu mu ku vuavesa vapostolo na vantu veka va vamala na va vampuevo. Ua va puisile vana veni kaha mu nima ya ku-tsa cavo, ve ku sangukile na ku ka sika na Yesu muilu. (Loma 8:2, 15-17) Ava vakevo va puile va ku livanga ku uana vukuasi ku ku patuka ca ambuluile Yesu mu sinangonga ya ku Nazaleta. Ava vamala na vampuevo va patukile ku vilongesa via makuli na visemua via vakua mavu vi va kele na ku longesa vakuluntu va malombelo mu Yundeya. Njambi ua va puisile naua ngue va na patuka laza ku luvinda lue ku iza mu vupi, ku-tsa. Ku-lisamba ca mu cimueso ca putukile ha ntsimbu i va vuavesele vandongesi va Kilistu mu 33 T.K.N, kaha ci ka hua mu Likulukazi lia Miaka ya ku Sika ca Yesu. Viuma vika vie ku lipuisamo mu kati ka ntsimbu yaco?

13-14. Ku tundisako Vakua Kilistu va ku vuesa, veya naua va vezika ku ku patuka ca ambuluile Yesu?

¹³ Lelo lino, makulukazi a vantu vakua vusunga vakua vifuti viose vali na ku kovela ku civunga ca “vampanga veka.” (Yoa. 10:16) Ava Njambi ka va laniene va ka sike hamo na Yesu. Vunoni va lavelela ku ka yoyela miaka yose ha mavu, ngue mu ya kulahesa Mbimbiliya. Nenu lukeluo lulavelelo luenu ni?

¹⁴ Cipue mu ntsimbu ino, mue ku tambula vimo vivezikiso vi ve ku tambula vaze va ka sika na Yesu mu Vuangana vua Njambi. Ca ku muenako, mu ku linga mua tsiliela mu cikombelo ca Yesu, mu hasa ku vundila Yehova a mi ecele ku vupi vuenu. Mu ku lingamo, Njambi a ka mi tava kaha mu ka kala na mutima ua ku lela. (Efe. 1:7; Ku-So. 7:14, 15) Aci singaniekenu naua ha vivezikiso vikuavo vi mua tambula omo lia ku patuka ku vilongesa via makuli vi mua tsilielele mu miaka ya yingi. Yesu ua handekele ngueni: “Kaha mu ka tantekeya vusunga na vusunga vu ka mi patula.” (Yoa. 8:32) Mua vusunga, eci ku patuka caco ce ku tu vuisa ndzolela!

15. Ku patuka na vivezikiso vika tua lavelela ku lutue?

¹⁵ Lavelelenu naua ku patuka ca kama ku lutue. Muomu vuovuno Yesu a ka nongesa vulombelo vua makuli na ku sika ca vantu. Njambi a ka niunga “civunga ca kama” muomu ce ku mu pangela, kaha a ka va hana vivezikiso  via vingi mu citungu ha mavu. (Ku-So. 7:9, 14) Cikuavo naua, makulukazi a engi a vantu va ka sanguka kaha va ka kala na vukovelelo vua ku patuka ku vitanga viose vi vua koka vupi vua Andama.​—Vili. 24:15.

16. Ku patuka cika ca kama va lavelela vantu?

¹⁶ Mu Likulukazi lia Miaka ya ku Sika ceni, Kilistu hamo lika na vaze va ka sika neni, va ka pangela hamo mu ku kuasa vantu va ka pue va ku tantuluka ku muvila na mu lutsilielo. Eyi ntsimbu ya ku patula vantu na ku vuahesa viuma, i ka pua ngue ize ntsimbu ya Ku-lisamba i va kele nayo vaIsaleli ku laza. Kaha vose ve ku pangela Yehova ha mavu va ka patuka ku vupi na ku pua vantu va ku tantuluka.

17. Vika ya polofetele Isaya 65:21-23 ku tuala ha vantu va Njambi? (Talenu cikupulo ca helu.)

¹⁷ Vupolofeto vua muesa vati mavu a ka fua ku lutue va vu soneka ku Isaya 65:21-23. (Tandenu.) Ou muono uaco ka u ka pu muono ua ku tumama ngoco, houe. Muomu Mbimbiliya ya muesa ngecize ku ntsimbu yaco vangamba va Njambi va ka kala na vipanga via cili via ku linga, kaha vi ka va vuisa ndzolela. Kaha ku ku-hua ca ntsimbu yaco, tu hasa ku kala na vusunga, “ngecize vize naua via ku tanga vi kovoka ku vundungo vua ku-tsa, vi ka kovela mu vuovoke vua vumpahu vua vana va Njambi.”​—Loma 8:21.

18. Omo lia vika tuli na vusunga ngecize ku lutue tu ka kala na muono ua cili?

¹⁸ Yehova ku ntsimbu ya ku nima ua kuasele vaIsaleli va kale na ntsimbu ya ku panga kaha na ntsimbu ya ku huima. Mukemuo naua mua ka linga mu Likulukazi lia Miaka ya ku Sika ca Kilistu. Mua vusunga ku ka kala ntsimbu ya ku linga vipanga via mu lutsilielo. Muomu linga muntu a kale na ndzolela ya vusunga lelo lino na pande ku lemesa Njambi, kaha cipue mu mavu aha mukemuo vene mu vi ka fua. Cili vene, vose vakua ku ononoka va ka viukilila mu Likulukazi lia Miaka ya ku Sika ca Kilistu, muomu vose va ka kala na vipanga via cili via ku linga kaha va ka lemesa Njambi.