1. Vati vusiua vue ku kuata ku cifua ci tue ku livuilamo?

TANGUA na tangua tue ku hita mu visoti kaha tue ku lihakela kapandi ka ku linga viose vi tu hasa tu vi vule. Vunoni ce ku tu kaluuila ku vula visoti nga tuli mu vusiua. Ngeci mukemuo, tua pande ku vuluka ngecize vusiua vu hasa ku tu lingisa ku livua vungoco na ku tu zima ndzolela. Visimo 24:10 nguayo: “Nga u lezumuka [ni ku zeya] ku litangua lia kayando, ngolo yove ya indende.” Mua vusunga, vusiua vue ku tu manusula ndzili i tua tondeka linga tu lue na visoti via mu muono.

2. Vika vi hasa ku tu kokela vusiua, kaha vika tu lilongesa lelo?

² Kua kala viuma via vingi via hasa ku tu kokela vusiua, vimo via mu kati ketu vikuavo co via ku tu kokela. Viuma viaco vi hasa ku pua visevuka vietu, viuma ka tue ku hasa ku linga kaha na ku vavala. Cikuavo naua, tu hasa ku uila mu vusiua nga ka tua tambuile citeli ni cipanga ci tua lavelela mu likungulukilo lua Yehova. Ni halumo vantu va mu cihela ci tue ku ambuluila ka ve ku tuala mana ku muzimbu u tue ku ambulula. Mu cilongesa cino, tu simutuila ha viuma vi tu hasa ku linga mangana tu lue na vusiua.

3. Vika vi hasa ku tu kuasa ku limona mu njila ya cili?

³ Ci hasa ku pua ca casi ku livua vungoco omo lia vumo vuzeye ni visevuka vietu. Omo liaco, tu hasa ku singanieka vene nguetu Yehova ka ka tu tava ku kovela mu mavu a aha. Kaha ku singaniekamo ci hasa ku pua vusonde vua kama. Vati honi tua pande ku muenamo visevuka vietu? Mbimbiliya ya muesa ha toma ngecize ku tundisako Yesu, “vose va na lingi vupi.” (Loma 3:23) Vutuhu ngoco, Yehova ke ku tuala cikuma mana ku vizevuka vietu ni ku tonda vutantuluke muli yetu. Vunoni ua pua Tata ua cilemo, mukua lukakatela kaha ua tonda ku tu kuasa. Yehova ue ku mona kapandi  ka tue ku lihakela mu ku lua na visevuka vietu, kaha na ku vula visinganieka via ku livua vungoco kaha ua liviukisila mu ku tu kuasa.—Loma 7:18, 19.

4-5. Ngue mu ya muesa 1 Yoano 3:19, 20. vika via kuasele vandumbuetu vavali ku lua na vusiua?

⁴ Talenu via solokelele vaDeborah na vaMaria. * Tunde ku vunike ndumbuetu Deborah ka va mu lelele na cilemo kaha evi via mu lingisile ku livua vungoco. Vantu ka va kele na ku mu sangala, ngeci ambe vene mua kolele kasi ua livuile vene vungoco. Ambe nga na sevuka lika ha handende ua kele na ku livua ngecize na vimo via cili via hasa ku linga vene, viahi. Ndumbuetu Maria neni ua hitile mu citanga ngeci mueci, vavusoko vueni va kele na ku livua ngue ka kele na seho. Kaha omo liaco ua yandele cikuma omo lia visinganieka via ku vihia. Ngeci mukemuo, ambe vene mu nima ya ku lilongesa vusunga, kasi ua livuile ngue ka fuililile ku mu tumbula ngamba ya Njambi.

⁵ Vutuhu ngoco, ava vandumbuetu vavali ka va likelele ku pangela Yehova. Omo lia vika? Muomu va mbilile visoti viavo kuli Yehova ku hitila mu civundilo. (Visa. 55:22) Cikuavo naua va nongonuene ngecize, Tatetu ua muilu ua tu lema cikuma kaha a tantekeya ngecize viuma via ku vihia vi tua lihita navio mu muono vie ku tu lingisa ku livua vungoco. Vunoni ue ku mona vifua via cili vi tua kala navio vutuhu yetu vavenia ce ku tu kaluuila ku vi mona.—Tandenu 1 Yoano 3:19, 20.

6. Vati a hasa ku livua muntu nga a hilukila cisevuka ca lingile laza?

⁶ Vintsimbu vimo, muntu a hasa ku lihakela kapandi ka ku likela via ku vihia vunoni a hasa naua ku uila mu cisevuka caco. Kaha eci ci hasa ku mu kokela vusiua. Eyo ka ca puile vuzeye ku livua mulonga nga tua vulumuna. (2 Kol. 7:10) Vunoni ambe ngoco, ka tua pandele ku hianesamo kuivua vusiua na ku lihisa mu ku singanieka nguetu: ‘Yange ni muze kunahu vene. Yehova na limo litangua liahi naua a ka nji konekela.’ Visinganieka viaco ka via puile via vusunga vunoni vi hasa lika ku tu lingisa ku likela ku pangela Yehova. Vulukenu mezi a ku Visimo 24:10 nguao nga tuli mu vusiua na ngolo yetu ye ku kokoloka. Ngeci mukemuo, mu cihela ca ku uila mu vusiua ‘manusulenu vimpande vienu’ na Yehova ku hitila mu civundilo kaha ikeye a ka mi vuila cikeketima. (Isa. 1:18) Nga Yehova a mona ngecize mua liveye mu vusunga kaha mu na aluluka, a ka mi konekela. Cikuavo naua, lombenu vukuasi ku vakuluntu va mu cikungulukilo, kaha na lukakatela luose va ka mi kuasa ku hiluisa vusamba vuenu na Yehova.—Tia 5:14, 15.

7. Omo lia vika ka tua pandele ku uila mu vusiua nga ci li na ku tu kaluuila ku linga via cili?

⁷ Muanentu Jean-Luc ua pua mukuluntu mu cikungulukilo ku França, ua handekele ku tuala  hali vaze ve ku lua na vuzeye ngueni: “Mukua vuviuke kuli Yehova ka puile uze ke ku sevuka, vunoni ua pua uze ue ku lihakela kapandi ka ku liveya na ku aluluka ambe nga na sevuka.” (Loma 7:21-25) Ngeci mukemuo, ka mua pandele ku hianesamo ku lihisa nga ci li na ku mi kaluila ku linga via cili. Vulukenu ngecize, na umo uahi ha kati ketu a hasa ku pua mukua vuviuke mu vutuntu meso a Njambi. Muomu tu vose ka tua tantulukile kaha tua tondeka cikeketima ca Njambi ku hitila mu nkombelo.—Efe. 1:7; 1 Yoa. 4:10.

8. Kulihi tu hasa ku uana vukuasi nga tua zeye?

⁸ Nga tua zeye, vamuanetu mu lutsilielo va hasa ku tu kaniamesa! Ve ku tu halakana nga tu va ndemuinako visoti vietu na ku tu leka mezi e ku tu lembezieka na ku tu kaniamesa. (Visi. 12:25; 1 Tes. 5:14) Ndumbuetu Joy ua ku Nigeria ua limuenene vukuasi vua vamuanetu mua hitile mu vusiua, ua handekele ngueni: “Nga vamuanetu kuahi, yanini nga kuiko nje ku kele lelo lino. Ku kaniamesa ci nja tambuile ku vamuanetu ca nji hele vusunga ngecize, Yehova ue ku kumbulula vivundilo viange. Kaha lungano luavo lua nji longesa vati nji hasa ku kaniamesa vakuetu vali mu vusiua.” Vunoni tua pande ku vuluka ngecize, kati vintsimbu viose vamuanetu va ka nongonona ngecize tu tondeka ku tu kaniamesa. Mu cihela ca ku lavelela lika vamuanetu va tu kuase, tua pande ku lingako mutamba uetu mu ku ndemuinako umo muanetu ua kuhia visoti vietu linga a tu kuase.

9. Vati Visamo 41:3; 94:19, ye ku tu kaniamesa?

⁹ Vundilenu vukuasi vua Yehova. Nga tuli na ku vavala ni tue ku pinda na vumo vuvezi mu ntsimbu ya kama, ce ku tu kaluuila ku kala na visinganieka via cili. Eyo, lelo lino Yehova ke ku linga vikomoueso mu ku tu kanguisa, vunoni ue ku tu kaniamesa na ku tu hana ndzili i tua tondeka linga tu tualeleleho ku kolesa. (Tandenu Visamo 41:3; 94:19.) Ca ku muenako, Yehova a hasa ku lingisa vamuanetu va ku tu kuaseko vimo vipanga ku ndzivo ni ku landa vimo. Vamuanetu va hasa naua ku vundila netu. Yehova a hasa naua ku tu vuluisa mizimbu ya ku lembezieka ya mu Lizi lieni. Ngeci mua lulavelelo lua muono ua ku tantuluka mu mavu a aha, muze ka mu ka kala ku vavala.—Loma 15:4.

10. Omo lia vika muanetu Isang ka uililile mu vusiua mu nima ya ku hita mu mponde?

¹⁰ Muanetu Isang ua ku Nigeria, ua hitile mu imo mponde ya mu tontuesele mikono. Kaha ndotolo yeni ua mu lekele ngecize ka kende naua. Ivene a handeka ngueni: “Nja vuile ku vavala ku mutima, kaha ca nji kokelele vusiua vua kama.” Vuno muanetu Isang ua tualeleho mu vusiua ni? Houe. Vika via mu kuasele? Ngueni: “Nange na mpueyange ka tua likelele ku vundila kuli Yehova na ku lilongesa Lizi lieni. Kaha tua lihakelele kapandi ka ku santsela ku vivezikiso viose vie ku tu hana Njambi, hamo lika na lulavelelo lua ku ka yoyela mu mavu a aha.”

11. Vati ndumbuetu Cindy ua vuile ndzolela vutuhu ua kele na ku vavala cikuma?

¹¹ Ndumbuetu Cindy ua kala ku Mexico, va mu uanene na vuvezi vua vukalu cikuma. Vika via mu kuasele ku kolesa? Mua kele mu sipitali, ua litumbikilile vutumbe vua ku pua na ku ambulula tangua na tangua. Ivene ngueni: “Ku ambuluila vakuetu ca nji kuasele ku hona ku tuala mana ku ku vavala ci nja kele na ku ivua omo lia mbandu ya ku nji tavula, vunoni nja tualele mana ku viuma vi nja kele na ku lekako vakuetu. Nja kele na ku linga muze: Nga vandotolo ni vafilimelu veza kua ku nji saka, nja kele na ku hula vati vali vavusoko vuavo. Kaha nja kele na ku vehula vika va hanguila eci cipanga ca cikalu ngeci. Mu nima ya ku halakana vikumbululo viavo, ca puile ca casi ku hangula cipande cika nji hasa ku simutuila navo. Cingi cavo va handekele nguavo, ca cikalu ku ivua muvezi a vehula via cihindu cavo. Kaha  va vengi va nji santselele omo lia ku va muesa seho. Vamo ni va nji hanene vene vinumelu viavo via telefone linga tu pue na ku simutuila. Ngeci mukemuo ha ntsimbu ya ikalu cikuma mu muono uange, Yehova ua nji hanene ciyulo na ndzolela, nange nja likomokelele!”—Visi. 15:15.

12-13. Vati vamuanetu va kala na vumo vulema na vaze va vavala ve ku uana vinjila via ku ambuluilamo, kaha vika vie ku izamo?

¹² Vamuanetu va kala na vumo vulema na vaze va vavala va hasa ku uila mu vusiua omo lia ku hona ku puisamo via vingi mu cipanga ca ku ambulula. Vutuhu ngoco, vamo ve ku hasa ku uana vimo vinjila via ku ambuluilamo. Ca ku muenako, ndumbuetu Laurel ua ku Estados Unidos va mu hakele mu likina lia mu kuasele ku huima (ni nguetu pulmão de aço) mu miaka 37! Cikuavo naua, ua kele na ku pidika na vuvezi vua cancer, vuvezi vua cikanda, kaha va mu tavuile vintsimbu via vingi. Vutuhu ua kele mu visoti via ku linga na ha meso vui, vunoni ndumbuetu ka likelele ku ambulula. Ua ambuluilile vandotolo, vafilimelu kaha na vakuavo va kele na kuya ku ndzivo yeni. Vika viezilemo? Ndumbuetu Laurel ua kuasele vantu 17 ku tantekeya vusunga vua mu Mbimbiliya! *

¹³ Muanetu Richard, umo ua pua mukuluntu ku França ua hana vimo vimamuna via cili kuli vaze ka ve ku hasa ku tunda ha ndzivo omo lia ku vavala ni vaze va kala ku vindzivo via ku va niungila. Ngueni: “Ca cili vamuanetu vaco va kale na kamo kantsandia ka kandende ka mikanda, kaha na ku haka ha cihela haze ha va hasa ku mona vantu. Kaha omo mahita njila va mona mikanda ili ha kantsandia kaco, ci hasa ku va vuisa cizango ca ku tonda ku tantekeya vikuavo. Mua vusunga eci ci hasa ku kaniamesa vamuanetu na vandumbuetu vaze ka va hasa naua ku ambuluila ku ndzivo na ndzivo.” Cikuavo naua, vaze vamuanetu ka ve ku hasa ku tunda ha ndzivo va hasa ku ambulula ku hitila mu telefone na ku soneka mikanda.

14. Lungano luka lua cili ua tu sila Muangana Ndaviti?

¹⁴ Kuli vusunga vua vuingi vu hasa ku tu vindika ku tambula viteli ni vipanga vi tua lema cikuma mu lukungulukilo lua Yehova. Ca ku muenako, vusinakazi, ku vavala ni viuma vikuavo. Nga netu tuli na kuhita mu visoti ngeci muevi, tu hasa ku lilongesa via vingi kuli Muangana Ndaviti. Vutuhu Ndaviti ua tondele muakama ku tunga tembele, vunoni Yehova ua hanguile muntu ueka ku linga cipanga caco. Vati ua lingile Ndaviti? Ua kuasele mu vuntuntu muntu ya hanguile Yehova ku linga cipanga caco, mu ku mu hana viose via tondekele linga a puisemo cipanga ca ku tunga. Mua vusunga, Ndaviti ua tu sila lungano lua cili!—2Sam. 7:12, 13; 1 Miz. 29:1, 3-5.

15. Vati muanetu Hugues ua vulile vusiua?

 ¹⁵ Muanetu Hugues ua ku França, ua likela ku pua mukuluntu mu cikungulukilo omo lia ku vavala kaha ka hasele naua ku linga ambe tu viuma tua tundende ha ndzivo. Ua sonekele ngueni: “Ha katete, nja livuile vungoco kaha nja uililile mu vusiua vua kama. Vunoni mu ku hita ca ntsimbu, nja nongonuene ngecize capua ca seho ku hona ku tuala cikuma mana ku viuma ku nji hasa ku linga. Kaha mu nja putukile ku lingako vimo vi nja hasele mu cipanga ca Yehova, nja vuile lueka ndzolela. Nja lihakela kapandi ka ku tualelelaho ku kolesa. Ngeci mua Ngilione na vamala veni 300 va tualeleho ku lua, nange nji ka tualelelaho ku lua.”—Vang. 8:4.

16. Vika tu hasa ku lilongesa ku lungano lua tungelo?

¹⁶ Tungelo va ku ononoka va pua lungano lua cili. Ca ku muenako, ku matangua a kele na ku sika muangana ua mupi Ahave, Yehova uehuile tungelo ku tuala ha vati va hasa kuenda ha vuongo ou muangana uaco. Vamo tungelo va handekele vinguli viavo ku tuala ha cipande caco. Vunoni Njambi ua hanguile visinganieka via kangelo umo lika na ku mu leka ngecize, vikevio vi ve ku kavele. (1 Vam. 22:19-22) Vuno tungelo vakuavo va linienietele na ku singanieka ngecize, va lisinine ngoco ku hana vinguli viavo ni? Houe. Muomu tu tantekeya ngecize tungelo vapua va ku likehesa. Kaha ve ku hana vumpahu vuose kuli Yehova.—Vang. 13:16-18; Ku-So. 19:10.

17. Vika tua pande ku linga nga tuli na ku uila mu vusiua omo ku hona ku tambula vimo viteli mu cipanga ca Yehova?

¹⁷ Vulukenu ngecize tua kala na civezikiso ca hiana seho ca ku pua Vakaleho va Yehova na ku ambulula Vuangana Vueni. Viteli ka via puile via ntsimbu yose, muomu tu hasa ku kala navio kaha na ku vi zimbalesa. Cikuavo naua, kati vikevio vie ku tu puisa va seho ku meso a Njambi. Vunoni nga tu pua va ku likehesa, Yehova na vamuanetu va ka tu lema cikuma. Ngeci mukemuo, vundilenu Yehova a mi kuase ku tualelelaho ku pua va ku likehesa. Tambuluisenu malungano a vakua ku likehesa a va soneka mu Mbimbiliya. Kaha naua lihaneneu mu ku kuasa vamuanoko muose omuo mu mu hasela.—Visa. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Vati mu hasa ku kala na ndzolela mu ku ambulula cenu ambe nga vantu va mue ku ambuluila ka ve ku tuala mana ku muzimbu?

¹⁸ Vuno nenu mua uilaho laza mu vusiua omo lia sembulule ya vantu va mue ku ambuluila ni ca cikalu ku va uana hembo ni? Nga mukemuo, vika tu hasa ku linga mangana tu vueze ku ndzolela  yetu? Vimo vimamuna mu hasa ku vi uana mu cikasa, “ Mua ku Tovalesela ku Ambulula Cetu.” Ca pua ca seho ku mona vantu va tue ku ambuluila mu njila ya cili. Vika ca lomboloka?

¹⁹ Vulukenu ngecize vutumbe vuetu vua pua ku zimbula lizina lia Njambi na Vuangana vueni. Cikuavo naua, Yesu ua muesele ha toma ngecize, va vandende lika ve ku uanene njila i tuala ku muono. (Mat. 7:13, 14) Mu tue kala mu lihia tue ku kala na civezikiso ca ku pangela hamo na Yehova, Yesu na tungelo. (Mat. 28:19, 20; 1 Kol. 3:9; Ku-So. 14:6, 7) Cikuavo naua, Yehova ikeye ue ku lania vantu veze mu lukungulukilo lueni. (Yoa. 6:44) Ngeci mukemuo, nga muntu ka tu halakanene mu vungendzi vua katete, citava halumo a ka tu halakana mu ntsimbu ikuavo.

20. Vika tu hasa ku lilongesa ku Yelemiya 20:8, 9, ku tuala ha ku lua na vusiua?

²⁰ Tu hasa ku lilongesa via vingi kuli kapolofeto Yelemiya. Va mu tumine ku ka ambuluila ku cihela ca cikalu cikuma-kuma. Vantu va mu muesele kasahuntu na kayengu “litangua liose.” (Tandenu Yelemiya 20:8, 9.) Ntsimbu imo ua vuile vusiua vua ku linga ua tondele vene na ku likela ku ambulula, vunoni ka lingilemo. Omo lia vika? Muomu “lizi lia Yehova” lia puile ngue tuhia muli Yelemiya, ngeci ka hasele ku li holoka! Netu via cifua eci vie ku tu solokela, mu tue ku sulisa mitima na visinganieka vietu na mezi a mu Lizi lia Njambi. Ovu vua pua vusunga vukuavo vua pande ku tu lingisa ku tanda Lizi lia Njambi nkala litangua na ku hilula vi tue ku lilongesamo. Ku lingamo ci ka hasa ku vueza ku ndzolela yetu mu cipanga ca ku ambulula na ku ci puisamo mu vuntuntu.—Yele. 15:16.

21. Vati tu hasa ku vula vusiua vuose ovuo?

²¹ Ndumbuetu Deborah u tu na tumbula mu cilongesa cino ngueni: “Vusiua vua pua vuta vue ku pangesa Satana.” Vunoni mata a Satana kuli Yehova Njambi ka a heteko. Ngeci mukemuo, vuose ovuo vusiua vu mu hita puenu na ku lambelela vukuasi vua Yehova. A ka mi hana ndzili ya ku lua na visevuka na vuzeye vuenu. Cikuavo naua, a ka mi kuasa nga mu vavala. Na ku mi kuasa ku mona viteli mu njila ya cili. Kaha naua a ka mi kuasa ku mona vantu va mue ku ambuluila mu njila ya cili. Ngeci mukemuo, puenu na ku leka visoti vienu viose kuli Isuenu ua muilu. Kalenu na vusunga ngecize na vukuasi vua Yehova mu ka hasa ku vula vusiua.