1. Tumbulenu vimo halumo via lingisile Yesu ku setekesa vandongesi veni na vampanga.

YESU ua setekesele ku likata ceni na vandongesi veni, ku ku likata ca kala ha kati ka kaniungi na vampanga. (Yoa. 10:14) Cisetekeso caco ca litombola vuino. Vampanga va tantekeya lizi lia kaniungi kavo, kaha ve ku li ononoka. Umo mukua kuenda mangendzi ua limuenenevio na meso. Kaha ngueni: “Tangua limo, tua ile ku vumo vulilo vua vampanga kaha tua tondele ku va kupula na vikamera vietu. Ngeci tua setekele ku va sana, vunoni ka vezile muomu ka va tantekeyele mezi etu. Vunoni muezile umo kanike ua pua kaniungi kavo, ua va sanene lumo lika, vose va mu kavele.”

2-3. (a) Vati vandongesi va Yesu ve ku muesa ngecize vali na ku halakana ku lizi lieni? (b) Vika tu simutuila mu cilongesa cino neci ci hatako?

² Muzimbu ua ou yala, u tu vuluisa mezi a handekele Yesu ku tuala ha vampanga veni, ni nguetu ku tuala ha vandongesi veni. Ua handekele ngueni: “Va kevua lizi liange.” (Yoa. 10:16) Vunoni Yesu ali muilu. Vati honi tu hasa ku ivua lizi lieni? Tue ku mu halakana, mu ku lilongesa vize via longesele kaha na vi ononoka mu muono.—Mat. 7:24, 25.

³ Mu cilongesa cino neci ci hatako, tu hilula vimo vilongesa via Yesu. Ngue mu tu mona, Yesu ua tu lekele vimo viuma vi tua pande ku likela ku linga kaha na viuma vi tua pande ku linga. Ha katete, tu hilula viuma vivali via tu vindika ku linga kaniungi ketu ua cili.

4. Kuliya na Luka 12:29, vika vi hasa ku tu lingisa “ku uma mitima”?

⁴ Tandenu Luka 12:29. Yesu ua mamuine vakua ku mu kava,  “kati vome mitima,” ku viuma via va kambelele ku muvila. Tu tantekeya ngecize vimamuna via Yesu via pua via mana kaha via ku sungama ntsimbu yose. Tua lema ku ononoka vimamuna vieni. Vunoni vintsimbu vimo ci hasa ku pua ca cikalu ku lingamo. Omo lia vika?

5. Omo lia vika vamo ve ku lisosomua na viuma via va kambela ku muvila?

 ⁵ Vamo ve ku lisosomua na viuma via va kambela ku muvila, ngeci mua via ku-lia, vuzalo, na cihela ca ku kala. Halumo va kala mu cifuti ca vuhutu kaha ca kaluua ku uana vipanga. Kaha ce ku va kaluuila ku uana vimbongo via ku puamo via ku likuasa navio na masoko avo. Ni muntu u va kulahelele mu ku kuasa vusoko a tsa, kaha va sala mu vuhutu vua ku linga na kambongo kahi. Ni halumo vamo va va tundisa ha vipanga omo lia visoti vi u na koko musongo ua COVID-19. (Ekel. 9:11) Nga muli na ku hita mu visoti ngeci muevi, ni vimo vieka, vati mu hasa ku ononoka cimamuna ca Yesu ca ku likela ku uma mutima?

6. Lombololenu via solokelele kapostolo Petulu ntsimbu imo.

⁶ Ntsimbu imo, kapostolo Petulu na vapostolo vakuavo, va kele mu vuato mu Cisali ca ku Ngalileya kaha kua huhuile luhundzi lua kama, mu nima yaco va muene Yesu ali na ku endela helu lia mema. Kaha Petulu ua mu vundilile ngueni: “Muangana nga yove cili, nji leke nji ize kuli ove helu lia mema,” kaha Yesu ua mu lekele ngueni: “Tuaya.” Ngeci “Petulu ua sulukile mu vuato uendele helu lia mema na ku ya kuli Yesu.” Tu talenu honi via hateleko. “Omo ua muene luhundzi, ua vuile vuoma; ua sangumukile ku zivililamo kaha ua tambekele, ngueni, Muangana njovole.” Ngeci Yesu uoluele livoko na ku mu ovola. Ca seho ku vuluka ngecize omo Petulu ua tualele mana kuli Yesu ua hasele ku endela helu lia mema. Vunoni mua talele ku  luhundzi ua vuile liova kaha ua putukile ku zivilila.—Mat. 14:24-31.

7. Vika tu lilongesa ku viuma via solokelele Petulu?

⁷ Tu hasa ku lilongesa vimo ku viuma via solokelele Petulu. Mua tundile mu vuato na ku putuka ku endela helu lia mema, Petulu ka singaniekele ngecize amba a tanguka na ku zivilila. Vutumbe vueni tele vua puile kuendela helu lia mema noho a ka hete kuli Yesu. Vunoni ua likelele ku tuala mana ku vutumbe vuaco. Lelo lino ka tue kuendela helu lia mema, vunoni netu tue ku hita mu vieseko via mu lutsilielo. Kaha nga tu likela ku tuala mana kuli Yehova na ku vikulaheso vieni, tu hasa ku putuka ku zivilila mu lutsilielo. Vunoni mu nkala mahundzi a tu hita mu muono, tua pande ku tualelelaho ku tuala mana kuli Yehova na ku tsiliela mu ngolo yeni ya ku tu kuasa. Vati tu hasa ku lingamo?

8. Vika vi hasa ku tu kuasa linga kati tu lisosomue na viuma vie ku tu kambela ku muvila?

⁸ Ku sintsisa lutsilielo mu cihela ca ku lisosomua, ce ku tu simpisa cikuma. Vulukenu ngecize Tatetu ua cilemo Yehova, ua tu hana vusunga ngueni, a ka tu hana viose via tu kambela nga tu tuameka via mu lutsilielo. (Mat. 6:32, 33) Kaha na limo litangua liahi a ka suva ku puisamo eci cikulaheso caco. (Ndeu. 8:4, 15, 16; Visa. 37:25) Nga Yehova ue ku suka tuzila na vintemo, mua vusunga ka tua pandele ku lisosomua vika tu lia ni vika tu zala! (Mat. 6:26-30; Filp. 4:6, 7) Cilemo ce ku lingisa visemi ku tondela vana vavo vize via va kambela. Na vuno vene, cilemo ce ku lingisa Tatetu ua muilu a puisemo vize via tu kambela. Cili vene, tu kalenu na vusunga ngecize a ka tu niunga!

9. Vika mua lilongesa ku viuma via solokelele umo muanetu na mpueyeni?

⁹ Tu talenu muzimbu ua muesa vati Yehova ue ku tu hana vize via tu kambela ku muvila. Vamo va mpuevo na yala, va kala mu cipanga ca ntsimbu yose, va ile na kamo ka likalu kavo ka laza linga va ka hitule vamo vandumbuetu va kele mu mulanda ua vakua ku tina, kuya navo ku ciuano. Kaha muanetu ngueni: “Mu nima ya ciuano, tua laniene vandumbuetu vaco va ka hitiseko vimo mu kanua ku ndzivo yetu. Vunoni mu nima ya ku va lania, amba honi tu vuluke ngecize ku ndzivo ka kua kele ka kulia na kamo kahi.” Vati va lingile? Muanetu ua vuezeleko ngueni: “Mu tua ka hele ha ndzivo, tua ka uanene vihele vivali via kama kaha via ku sula via via kulia via mu venda. Ka tua tantekeyele iya ua tu nehelelevio. Mua vusunga Yehova ua tu hele via tu kambelele.” Mu nima ya ntsimbu naua, likalu liavo lia vihile. Likalu liaco lia kele na ku va kuasa mua kama mu ku ambulula, vunoni ka va kele na vimbongo via ku liviukisisa. Ngeci va litualele kuli umo mekaniku, a ka va leke cingahi ci tondeka mu ku liviukisa. Kaha kuezile umo yala ua hula ngueni: “Likalu lieya eli?” Ngeci muanetu ua kumbuluile ngueni, likalu liange kaha litondeka ku liviukisa. Ngeci uze yala ua mu kumbuluile ngueni: “Vitanga viahi. Mpueyange ali na ku tonda mpundu likalu lia cifua eci. Cingahi nji hasa ku mi fueta nji lilande?” Muanetu uaco ua landesele lize likalu na vimbongo via ku puamo mu ku landa lieka lia liha. Kaha ua vuezeleko ngueni: “Ndzolela i tua vuile, ka citava ku i lombolola muane. Tuli na vusunga ngecize cize ku litombola, ka ca puile ku litombola ca ngoco. Yehova mpundu ua tu kuasele.”

10. Vati Visamo 37:5, ya tu kaniamesa kati tu lisosomue na viuma vie ku tu kambela ku muvila?

¹⁰ Ku tsiha mpanga, nga tu halakana ku lizi lia kaniungi ketu na ku likela ku lisosomua cikuma, ku tuala ha viuma via tu kambela ha muvila, tu kalenu na vusunga ngecize Yehova a ka tu niunga. (Tandenu Visamo 37:5; 1 Pet. 5:7) Tu ci singaniekenu ha visoti vi va tumbula ha  cinanga 5. Halumo Yehova, ali na ku pangesa mutue uetu ha ndzivo, ni mukuluntu uetu ku vipanga mu ku tu hana vize via tu kambela. Vunoni ambe nga mutue uetu ua ndzivo ka hasa naua  ku ligamo, ni va tu tundisa ha vipanga, kasi Yehova a ka tonda njila yeka ya ku tu niungilamo, cipue viuma vi kaluue vati. Tu talenu honi cuma cikuavo ca tu vindika ku linga kaniungi uetu ua cili.

11. Kuliya na Mateo 7:1, 2, vika ua tu vindika Yesu kaha vika ca puila ca cikalu ku likelavio?

¹¹ Tandenu Mateo 7:1, 2. Yesu a tantekeya ngecize vantu ka va tantulukile kaha va zendamena ku ku paya vakuavo. Ngeci ua handekele ngueni: “Kati mu hise.” Tue ku lihakela kapandi ka ku viana ku hisa vamuanetu. Vunoni tu vose ka tua tantulukile. Nga tua nongonona ngecize vintsimbu vimo, tua lema ku paya vakuetu, vika tua pande ku linga? Halakanenu kuli Yesu kaha lihakelenu kapandi ka ku likela ku hisa vakuenu.

12-13. Vati ku hilula cifua ca kele na ku muenamo Yehova Muangana Ndaviti, ci hasa ku tu kuasa ku likela ku hisa vakuetu?

¹² Ku hilula ha lungano lua Yehova ci hasa ku tu kuasa mua kama. Muomu ikeye ue ku tuala mana ku vifua via cili via vantu. Evi tu vi muena ku cifua ca muenenemo Muangana Ndaviti, uze ua lingile visevuka via kama. Ca ku muenako, Ndaviti ua lingile vupangala na Mbateseva kaha naua ua kokele kutsa ca yalieni. (2 Sam. 11:2-4, 14, 15, 24) Kaha luvinda luezilemo, ka lua kuatele lika kuli ikeye, vunoni na ku vusoko vueni vuose, hamo lika na vampuevo veni vakuavo. (2 Sam. 12:10, 11) Kaha ntsimbu ikuavo, Ndaviti ua muesele ngecize ka kulahelele muli Yehova mu vutuntu, mu ku sika vantu veni linga va tande civunga ca masualale vaIsaleli. Halumo ua lingilemo, muomu ua tondele ku lihalesa na vukama vua civunga ceni ca masualale. Ni muomu ua kulahelele ngecize civunga caco ci hasa ku mu ohiela. Vika viezilemo? Ku ndungula ceni ca tsihisile vaIsaleli va ku pua 70.000, ku musongo ua va vetele Yehova!—2 Sam. 24:1-4, 10-15.

¹³ Nga neni mua kele ku Isaleli ku ntsimbu ize, vati mue ku muene Ndaviti? Nga mua mu hisile nguenu ka ci tava ku mu ecela kuli Yehova ni? Vunoni Yehova ka lingilemo. Ua tualele mana, ku ku ononoka ca muesele Ndaviti mu muono ueni uose na ku ku liveya ceni. Ngeci Yehova uecelele vipi via kama via lingile Ndaviti. Yehova ua tantekeyele ngecize Ndaviti ua mu lemene cikuma kaha ua tonda ku linga via cili. Nkuma ka ci mi lingisa ku muesa ku santsela, ku tantekeya ngecize Njambi yetu ue ku tuala mana ku vifua vietu via cili ni?—1 Vam. 9:4; 1 Miz. 29:10, 17.

14. Cifua cika ca ku muenamo viuma ca kuasa Vakua Kilistu va likele ku hisa vakuavo?

¹⁴ Mua vusunga nga Yehova ke ku tuala mana ku tumo tu visevuka tuetu mu ku pua vantu va ku hona ku tantuluka, netu ka tua pandele ku tuala mana ku nkala ka cisevuka ka vakuetu. Vunoni tua pande ku tuala mana ku vifua via cili vi va kala navio. Vintsimbu via vingi, ca casi ku nongonona visevuka via vakuetu na ku va paya. Vunoni muntu ua kuhia mu lutsilielo, a hasa ku mona tu visevuka tuaco na ku tualelelaho ku panga vuino na vakuavo. Diamante nga kanda va ci i ceke, ye ku soloka ngue ya ku vihia. Vunoni mukua mana, ke ku tanguka na mazilo a helu muomu a tantekeya seho yayo. Na vuno vene, tu lihakelenu kapandi ka ku tambuluisa Yehova na Yesu, mu ku tuala mana ku vifua via cili via vantu.

15. Vati ku singanieka ha cifua ca miono ya vakuetu, ci hasa ku tu kuasa ku likela ku va hisa?

¹⁵ Ku tundisako ku tuala mana ku vifua via cili via vakuetu, kuli vikuavo naua vi hasa ku tu kuasa kati tu va hise. Vika? Ku seteka ku singanieka ha cifua ca muono uavo. Tu hilulenu ha muzimbu ou. Tangua limo ku tembele, Yesu ua muene umo ntuluue ua cihutu, a mbila tumbongo tuvali tua seho ya indende mu cikasa ca milambu. Vunoni ka mu payele ngueni: “Kaha tuze vene ku nahu?” Muomu ka tualele mana ku  cingahi uze ntuluue ua mbilile mu cikasa, vunoni ku vutumbe vua mu lingisilemo kaha na ku cifua ca muono ueni, ngeci ua mu sangalele ku kapandi ka lihakelele.—Luka 21:1-4.

16. Vika mua lilongesa ku muzimbu ua ndumbuetu Veronica?

¹⁶ Linga tu ivuisise seho ya ku tala ku cifua ca miono ya vakuetu, tu hilulenu muzimbu ua ndumbuetu Veronica. Mu cikungulukilo mua kele, mua kele umo ndumbuetu ua kele na ku lela muana lika lieni. Ndumbuetu Veronica ngueni: “Kuli yange, ndumbuetu uaco na muaneni ka va kele na ku lihaka cikuma mu vipanga via cikungulukilo. Ngeci nja kele na ku va singaniekela via ku vihia. Vunoni tangua limo, nja tuhukile mu liha na ndumbuetu uaco. Kaha ua nji lekele vitanga via kele na ku pinda navio, omo lia muaneni ua linga ngue ka suile vuino. Vutuhu ngoco, ndumbuetu uaco ua kele na ku lihakela kapandi ka kama ka ku liniunga ivene hamo lika na muaneni ku muvila na mu lutsilielo. Vintsimbu vimo, omo lia cihindu ca muaneni, ce ku tondeka a kungulukile ku cikungulukilo ceka.” Ndumbuetu Veronica ua litavelele ngueni: “Ka nja tantekeyele nguange ue ku hita mu visoti via kama ngecize. Lelo lino, ndumbuetu uaco nja mu haka, kaha nje ku komoka kapandi ke ku lihakela mu ku pangela Yehova.”

17. Vika ya tu sika ku linga Tiango 2:8, kaha vati tu hasa ku vi puisamo?

¹⁷ Vika tua pande ku linga, nga tu nongonona ngecize tua hisa umo muanetu? Tua pande ku  vuluka ngecize tua kala na kapandi ka ku lema vamuanetu. (Tandenu Tiango 2:8.) Cikuavo naua, tua pande ku vundila kuli Yehova na ku mu lambelela linga a tu kuase ku likela ku hisa vakuetu. Kaha tu hasa ku linga vize via litombola na civundilo cetu, mu ku uana ntsimbu ya ku simutuila na muanetu u tua kele na ku hisa. Ku lingamo, ci ka tu kuasa ku mu tantekeya vuino. Tu hasa ku mu lania a tuhuke netu mu lihia, ni a ka hitiseko vimo mu kanua, netu. Kaha omo tu ya na ku tantekeya vuino muanetu uaco, citava tu lihakele kapandi ka ku tambuluisa lungano lua Yehova na Yesu, mu ku tuala mana ku vifua vieni via cili. Nga tu lingamo, tuli na ku muesa ngecize tue ku ononoka ku mezi a kaniungi ketu ua cili, a ku likela ku hisa vakuetu.

18. Vati tu hasa ku muesa ngecize tue ku halakana ku lizi lia kaniungi ua cili?

¹⁸ Ngeci mua vampanga mpundu ve ku halakana ku lizi lia kaniungi kavo, vandongesi va Yesu ve ku halakana ku lizi lieni. Nga tu lihakela kapandi ka ku likela ku uma mitima, ku vupite na ku likela ku hisa vakuetu, Yehova na Yesu va ka tu vezikisa. Cipue nga tua pua mutamba ua “kavutanga” ni tu vakua civunga ca “vampanga veka” tu tualelelenuho ku halakana ku lizi lia kaniungi ua cili na ku liononoka. (Luka 12:32; Yoa. 10:11, 14, 16) Mu cilongesa ci na hatako, tu ka hilula ha viuma vivali via sikile Yesu ngecize tua pande ku vi linga.