1-2. (a) Vika vapostolo vatatu va Yesu va va tumine ku linga, kaha vati va lingile? (b) Vika tu hilula mu cilongesa cino?

MU NIMA ya Pasovala ya 32 T.K.N., kapostolo Petulu, Tiango na Yoano, va muene cimona ca ku komouesa. Va kele ha muncinda ua laha cikuma, halumo Muncinda Helemone, kaha Yesu ua himpukile. “Cihanga ceni ca tuile ngue litangua, na vuzalo vueni vua vukile to ngue mutana.” (Mat. 17:1-4) Kaha ku ntsongo ya cimona caco, vapostolo va vuile Lizi lia Njambi ngualio: “Ou Muanange, nji mu lema, ikeye ua nji ya ku mutima; mu halakanienu.” (Mat. 17:5) Vaze vapostolo vatatu, va muesele ku hitila mu cifua ci va kele na ku yoyelamo ngecize va kele na ku halakana, ni nguetu ku ononoka Yesu. Tu tonda ku tambuluisa lungano luavo.

² Mu cilongesa ci na hiti, tua lilongesele ngecize ku halakana kuli Yesu ca lomboloka ku likela ku linga vimo viuma. Mu cilongesa cino, tu simutuila ha viuma vivali via tu sikile Yesu ku linga

3. Kuliya na Mateo 7:13, 14, vika tua pande ku linga?

³ Tandenu Mateo 7:13, 14. Ha vinimbu evi, Yesu ua tumbuile vinjila vivali, imo ya ku “zandzavala” kaha ikuavoco “ya lisuata.” Ka vuezeleko ya mu citatu houe. Yetu vavenia tua pande ku lihanguila mu njila ika tuya. Eci cikeco ci hangula  ca seho ya kama mu muono. Muomu muono uetu ua ya-ye, ua hitukila ha cihangula caco.

4. Vati ya fua njila ya ku “zandzavala”?

⁴ Tua pande ku vuluka ntsimbu yose ku liseza ca kala hali evi vinjila vivali. Ya ku “zandzavala” ya tsimana cikuma, muomu ca casi ku endelamo. Ca vusiua ku handeka ngecize vavengi ve ku hangula ku tualelelaho mu njila yaco na ku kava mbunga ye ku endelamo. Ka ve ku nongonona ngecize Satana Ndiavu ikeye ali na ku tembesa njila yaco, kaha njila yaco ya ya ku ku-nonga.—1 Kol. 6:9, 10; 1 Yoa. 5:19.

5. Kapandi ka ka va lihakela vamo, ka ku nongonona njila ya “lisuata” kaha na ku endelamo?

⁵ Njila ya ku “zandzavala” ka ya lifuile neyi njila ikuavo, muomu eyi ya “lisuata” kaha Yesu ua handekele ngueni, va vandende ve ku iuana. Omo lia vika? Nga mu tala vuino ha muzimbu uaco, mu mona ngecize ha cinimbu ci na hatako, Yesu ua tu vindikile ku kava vapolofeto va makuli. (Mat. 7:15) Vakua ku tanda nguavo, kua kala makulukazi a malombelo, kaha ose e ku limuesa ku pua a vusunga. Ku lana ca malombelo, ca futula vavengi ku mutima, ngeci va likela honi ku tonda njila ya ya ku muono. Vunoni njila yaco citava ku iuana. Yesu ua handekele ngueni: “Enu nga mu kala-kala mu lizi liange, nga mu vandongesi vange mua vusunga; kaha mu ka tantekeya vusunga na vusunga vu ka mi patula.” (Yoa. 8:31, 32) Tu mi sangala cikuma, muomu ka mua kavele mbunga, vunoni mua tondele vusunga. Mua putukile ku lilongesa Lizi lia Njambi na civando, linga mu tantekeye vika ua tonda kuli yenu kaha mua halakanene ku vilongesa via Yesu. Kaha mua lilongesele ngecize Yehova ua tonda mu viane vilongesa via mu vulombelo vua makuli, na ku likela ku lihaka mu vilika ni vilinga via vakua mavu. Kaha mua nongonuene naua ngecize ku linga muaya cizango ca Yehova na ku patuka ku vilinga via zinda, ca cikalu. (Mat. 10:34-36) Halumo ka ca mi puililile ca casi ku alulula cifua ca muono uenu. Vunoni ka mua likelele ku lihakela kapandi, muomu mua lema Isuenu ua muilu kaha mua tonda ku muya ku mutima. Tuli na vusunga nguetu, mua mu vuisa ndzolela ya kama!—Visi. 27:11.

6. Kuliya na Visamo 119:9, 10, 45, 133, vika vi hasa ku tu kuasa ku tualelelaho ku kala mu njila ya ya ku muono?

⁶ Vika vi hasa ku tu kuasa ku tualelelaho ku endela mu njila ya lisuata? Tu hilulenu ha cimueso eci. Vikungu vi va ka kangala ku mukulo ua tapalo ha vihela via vusonde, va vi hakela ku niunga vakua ku endesa na mendelo avo. Linga kati va suene ku hiehi na mingenia-ngenia, ni va ka mbindumukileko. Na umo uahi ue ku tatuoka ngueni vikungu viaco vie ku mu tanganesa! Vitume via tu hakela Yehova mu Mbimbiliya, via pua ngeci mua vikungu viaco. Vie ku tu kuasa ku tualelelaho ku endela mu njila ya lisuata.—Tandenu Visamo 119:9, 10, 45, 133.

7. Vati vakuendze na vahumbe va pande ku muenamo njila ya lisuata?

⁷ Vakuendze na vahumbe, vuno vintsimbu vimo mue ku livua ngecize vitume via Yehova vie ku mi vingilika cikuma ni? Evi vikevio visinganieka via tonda ku mi kuva Satana. Satana, ua tonda mu tuale mana ku viuma vi vali na ku linga vaze va kala mu njila ya ku zandzavala. Kaha vilinga viaco, vie ku soloka ku tovala. Satana a hasa ku pangesa viuma vi ve ku linga vakuenu ku sikola ni vi mue ku mona mu internete, mu ku mi vuisa ngecize muli na ku liputuisa via cili. Kaha naua, ua tonda mu  singanieke ngecize masiko a Yehova eku mi vingilika ku yoya mu ndzolela ya vutuntu. * Vunoni vulukenu ngecize Satana ue ku pangesa viose evi, linga a zikiliye vaze va kala mu njila ya ku zandzavala ku tina linga va mone luvinda lua kala ku ntsongo ya njila yaco. Vunoni Yehova, ka suekele viuma via kala ku ntsongo ya njila ya ya ku muono.—Visa. 37:29; Isaya 35:5, 6; 65:21-23.

8. Vika vakuendze na vahumbe va hasa ku lilongesa kuli Olaf?

⁸ Talenu vi mu hasa ku lilongesa ku muzimbu ua Olaf, * umo muanetu ua mukuendze. Vakuavo ku sikola va kele na ku mu sindiya ku linga vupangala. Mua va lomboluele ngecize Vakaleho va Yehova va tonda ku yoya muaya masiko a Mbimbiliya, vamo vahumbe va lihanene ku linga cose linga va li mone neni ku mivila. Vunoni Olaf, ka tavele ku uila mu ntsindiye yaco. Vunoni mu ntsimbu yaco ua  kele na ku hita mu ntsindiye ikuavo.” Ivene ngueni: “Valongisi vange, va setekele ku nji suangeleya nji ye ku sikola ya kama, nguavo muomu hakeho hemana lutsimo. Va nji lekele nguavo, lamba yange i ka pua eyi ya kuala eyi ya ku lifuika.” Vika via kuasele muanetu Olaf ku viana ntsindiye yaco? Ivene ngueni: “Nja vuezele ku vusamba vuange na vamuanetu mu cikungulukilo. Nja va puisile ngue vavusoko vuange mpundu. Kaha naua nja putukile ku tuala mana ku ku lilongesa vuino Mbimbiliya. Mu nja vuezele ku ku lilongesayo, na lukulahelo luange mu vusunga lua livuezelele. Evi via nji kaniamesele ku tualelelaho ku pangela Yehova.”

9. Vika va na pande ku linga vaze va tonda ku tualelelaho mu njila ya lisuata?

⁹ Satana a tonda ku mi lingisa mu hangunuke mu njila ya ya ku muono. Ua tonda linga mu lipandakane ku makulukazi na makulukazi a vantu vaze va kala mu “njila ya zandzavala ya ya ku ku-nonga.” (Mat. 7:13) Ngeci mukemuo, linga tu tualeleleho ku kala mu njila ya lisuata tua pande ku halakana kuli Yesu na ku mona njila yaco ku pua mukingo. Hano honi, tu hilulenu cuma cikuavo ca tu sikile ku linga Yesu.

10. Kuliya na Mateo 5:23, 24, vika Yesu ua tu sikile ku linga?

¹⁰ Tandenu Mateo 5:23, 24. Ha vinimbu evi, Yesu ua handekele cimpande ca seho ya kama, kuli vaYundeya vakele na ku mu halakana. Aci singaniekenu muntu nayi ku tembele kaha ali na ku hana kasitu kuli sasendote. Nga ha ntsimbu yaco muntu ua vulukile ngecize kesi na ku litavasiana na umo muanaye, ua pandele ku seza cikombelo ceni “na ku ya.” Omo lia vika? Nkuma kua kele viuma vieka via seho ku hiana ku hana cikombelo kuli Yehova ni? Eyo. Ngeci Yesu ua handekele ngueni: “Hamoye u ka lihambe na muanoko ha katete.”

11. Lombololenu kapandi ka lihakelele Yakomba mu ku lihamba na Esau.

¹¹ Tu hasa ku lilongesa via vingi ku tuala ha ku lihamba na vakuetu, ku muzimbu ua Yakomba na Esau. Mu nima ya Yakomba ku kala kampe makumi avali a miaka ku cifuti ceka, Yehova ua mu tumine ku hiluka kuimbo ku hitila muli umo kangelo. (Njen. 31:11, 13, 38) Vunoni kua kele cimo citanga. Yayeni Esau, ua tondele ku mu tsiha. (Njen. 27:41) Yakomba, ua vuile liova cikuma-kuma na ku zuzuka ngueni, yayeni kasi ua mu tulikila nkulundundu. (Njen. 32:7) Vika ua lingile Yakomba mu ku lihamba na muanaye? Ha katete, tua vundilile kuli Yehova ku tuala ha cimpande caco. Mu nima yaco, ua tumine vumo vuana vua kama kuli Esau. (Njen. 32:9-15) Mu va liuanene citona meso, Yakomba ua livangele ku muesa kasingimiko kuli Esau. Ua tsikamene, kati lumo lika ni luvali, vunoni lutanu na luvali! Omo lia ku likehesa na ku muesa kasingimiko, Yakomba ua hasele ku lihamba na muanaye.—Njen. 33:3, 4.

12. Vika tu lilongesa ku lungano lua Yakomba?

¹² Tu lilongesa vimo ku cifua ca livuaheselelemo Yakomba, linga a ka liuane na muanaye kaha na ku viuma via lingile mua liuanene neni. Yakomba ua likehesele na ku vundila vukuasi kuli Yehova. Kaha ua lingile viuma via litombuele na civundilo ceni, mu ku linga cose mangana ku liuana ceni na Esau kati ci ka pue ca mbuanja. Mu va liuanene, Yakomba ka setekele ku lihoya na Esau ku tuala hali iya ua sevukile. Muomu vutumbe vueni vua puile ku lihamba na muanaye. Vika tu lilongesa ku lungano lua Yakomba?

13-14. Nga tu na vulumuina umo muanetu, vika tua pande ku linga?

¹³ Etu tuli mu njila ya ya ku muono, tua tonda ku lihakela kapandi ka ku niunga ciyulo ha kati ketu na vamuanetu. (Loma 12:18) Vati tua pande ku linga nga tu nongonona ngecize tu na vulumuina umo muanetu? Ngeci mua Yakomba, tua pande ku vundila kuli Yehova linga a vezikise kapandi ketu ka ku lihamba na muanetu. Tua pande naua ku tonda ntsimbu ya ku lihilula etu vavene.

¹⁴ Tua pande ku linga vihula ngeci mua: ‘Vuno njili na cizango ca ku tava ngecize nji na sevuka na ku likehesa linga nji lihambe na muanetu ni? Nga nji lihana mu ku lihamba na muanetu ni ndumbuetu, vati nji ka vuisa Yehova na Yesu ku mitima? Cifua ci tu kumbuluilamo evi vihula, cihasa ku tu vuisa cizango ca ku halakana kuli Yesu, ku likehesa, kaha na kuya kuli muanetu linga tu ka lihambe neni. Mu ku linga evi, tu hasa ku tambuluisa lungano lua Yakomba.

15. Vati ku kava citume ca ku Efeso 4:2, 3, ci hasa ku tu kuasa ku lihamba na muanetu?

¹⁵ Aci singaniekenu nga Yakomba ua lituntuile mua ka liuanene na muanaye! Nga viuma ka viendele vuino. Ngeci mukemuo nga tuya mu ku lihamba na muanetu, tua pande kuyako na mutima ua ku likehesa. (Tandenu Efeso 4:2, 3.) Visimo 18:19 nguayo: “Muanaye ua ku lavesa ku mutima, ku mu yula ci kaluua ku hiana ku kuata limbo lia cimpaka; na ku likandula zimpata ngecize ci na fu ngue mivelenge ya mbonge.” Ngeci mukemuo, ku likehesa na ku pinga ku ecela ci hasa ku tu kuasa ku kovela mu “cimpaka.”

16. Ha vika vikuavo tua pande ku singanieka kaha omo lia vika?

¹⁶ Tua pande ku hilula naua ha mezi a tu ka handeka na cifua ci tu ka handekelamo. Nga tu ya na ku lihamba na muntu, vutumbe vuetu vua pande ku pua ku mu tundisa nkala vusase vu ali navuo ku mutima. Ha katete, muntu uaco a hasa ku handeka viuma vi tu futula ku mutima. Kaha ci hasa ku pua ca casi ku niengua ni ku lihakuila etu vavene. Vuno nga tu lingamo, tu ka hasa ku lihamba ni? Na limo litangua liahi. Vulukenu ngecize ku lihamba na muanoko ca hiana ku tantekeya iya ali na mulonga neya kesi nauo.—1 Kol. 6:7.

17. Vika mua lilongesa ku lungano lua Gilbert?

¹⁷ Umo muanetu ua lizina Gilbert, ua lihakelele kapandi ka kama ka ku linga ciyulo.  Ivene ngueni: “Ntsimbu imo tua kele na ku lipinda cikuma na umo kavusoko. Nja lihakelele kapandi ka kama ka ku simutuila neni mu civuovuo, linga tu lihambe. Vunoni mua hitile miaka ivali ya mutuntu kasi namumo muahi.” Vika naua ua lingile muanetu Gilbert? Ivene ngueni: “Vintsimbu viose, omo kanda nji ci handeke neni nja kele na ku vundila na ku viukisila visinganieka viange linga kati nji ka niengue nga a ka nji handeka mua ku vihia. Nja pandele ku liviukisila mu ku mu ecela. Nja lilongesele ngecize ka ci tondeka nji hakuile vuoloke vuange, vunoni ku lihakela kapandi ka ku lihamba neni.” Vika viezilemo? Gilbert ngueni: “Lelo lino, nja kala mu ciyulo na vavusoko vuange vose, kaha eci ca nji lingisa ku lembama mutima.”

18-19. Nga tu na vulumuina muntu, kapandi kaka tua pande ku lihakela, kaha omo lia vika?

¹⁸ Kapandi kaka mua pande ku lihakela nga mu nongonona ngecize mu na vulumuina umo muanetu? Ononokenu cilungula ca Yesu, ca ku lihamba. Lekenuko Yehova citanga caco na ku vundila sipilitu santu yeni linga i mi kuase ku lihamba na muanoko. Nga mu lingamo mu ka yoya mu ndzolela na ku muesa naua ha toma ngecize muli na ku halakana kuli Yesu.—Mat. 5:9.

¹⁹ Tue ku santsela cikuma ngecize Yehova ue ku tu tuamenena ku hitila kuli “mutue ua cikungulukilo” Yesu Kilistu. (Efe. 5:23) Ngeci mukemuo, netu tu lihakelenu kapandi ka ku mu ‘halakana’ ngeci mua kapostolo Petulu, Tiango na Yoano.(Mat. 17:5) Tu na simutuila vati tu hasa ku lingamo mu ku lihamba na muanetu u tu na vulumuina. Mu ku lingamo kaha na ku tualelelaho mu njila ya lisuata ya ya ku muono, tu pua na ku tambula vivezikiso mu ntsimbu ino kaha na ndzolela ka ye ku hua ku lutue.