1. Vika via muesa ngecize Yesu ua hakele seho ya kama ku Visoneka via ku Lela?

 ACI SINGANIEKENU vati ca fuile ku halakana Yesu a longesa. Vintsimbu via vingi, Yesu ua tumbuile Visoneka via ku Lela, vize via patekeyele laza! Ca ku muenako, mezi a katete a handekele mu nima ya mbatizimu yeni, kaha na amo mezi a handekele tele kanda a tse, ose ua a tundisile mu visoneka. b (Ndeu. 8:3; Visa. 31:5; Luka 4:4; 23:46) Kaha mu miaka itatu na mutamba ya hitile mu kati, Yesu vintsimbu via vingi ua tandele na ku tumbula Visoneka kaha naua ua vilomboluele.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luka 4:16-20.

2. Omo Yesu ua kele na ku kola, vika via mu kuasele ku tantekeya vuino Visoneka via ku Lela? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

² Tele kua lisupu miaka ya ingi linga a putuke ku ambulula, Yesu ua tandele na ku ivua Lizi lia Njambi vintsimbu via vingi. Ca ku muenako, tuli na vusunga nguetu ku ndzivo, Yesu ua vuile Maliya na Yosefe va tumbula mezi a mu Visoneka via ku Lela, mu ku simutuila ca tangua na tangua. c (Ndeu. 6:6, 7) Kaha tuli naua na vusunga ngecize Yesu ua kele na kuya ku sinangonga viSapalalo viose na vusoko vueni. (Luka 4:16) Kaha ku sinangonga tuli na vusunga ngecize, ua kele na ku halakana vuino mu va  kele na ku tanda Visoneka. Kaha mu nima ya ntsimbu, Yesu ua putukile honi ku li tandela ikeye ivene, vize Visoneka via ku Lela. Omo liaco, Yesu ka tantekeyele lika vuino Visoneka, vunoni ua vi lemene kaha ua vi tavesele vi tuamenene vilinga vieni. Ca ku muenako, aci vulukenu tangua lize lia kele ku tembele tele ali na miaka 12. Valongisi vaze va tantekeyele vuino Masiko a Mosesa, “va komokele mana eni na ku kuania ceni.”—Luka 2:46, 47, 52.

3. Vika tu simutuila mu cilongesa cino?

³ Netu omo tu tualelelaho ku tanda Visoneka via ku Lela, tu ka heta ha ku vi tantekeya vuino na ku vi lema. Vati honi tu hasa ku uana vukuasi vua kama mu viuma vi tue ku tanda? Mu ku lilongesela ku mezi a lekele Yesu kuli vaze va tantekeyele masiko, ngeci mua Vakua ku Soneka, vaFaliseo kaha na vaSanduseo. Ava vakuluntu va malombelo, va kele na ku tanda Visoneka via ku Lela ku sua kumo vunoni ka va kele na ku uanamo vukuasi na vumo vuahi. Yesu ua tsindikile ha viuma vitatu ka va kele na ku linga vaze vamala, linga va hase ku uana vukuasi vua kama mu Visoneka via ku Lela. Viuma via va lekele vi ka tu kuasa ku vueza ku vuhasi vuetu: (1) vua ku ivuisisa vi tue ku tanda, (2) vua ku uana vupite vua lutsilielo kaha (3) vua ku tavesa Lizi lia Njambi li tu munge.

4. Vika Luka 10:25-29, ya tu longesa ku tuala ha ku tanda Lizi lia Njambi?

⁴ Tu vose tua tonda ku ivuisisa viuma vi tue ku tanda mu Lizi lia Njambi. Muomu nga ka tua lingilemo kaha ka tu ka uanaho vukuasi. Ca ku muenako, tu ci hilulenu ku simutuila ca Yesu na “umo mulongisi ua mezi a lisiko.” (Tandenu Luka 10:25-29.) Omo yala uaco ue huile Yesu vika na pande ku linga a ka uane muono, Yesu ua mu kuasele ku nongonona cikumbululo mu Visoneka via ku Lela, mu ku mu i hula ngueni: “Vika vi va na soneka ku mezi a lisiko? Ue ku tanda vati?” Uze yala ua kumbuluile vuino mu ku tumbula Visoneka via handeka ku tuala ha ku lema Njambi na ku lema vakuetu. (Levi. 19:18; Ndeu. 6:5) Vunoni talenu cihula ca lingile mu nima yaco: “Mukuetu iyandzo?” Uze yala ua muesele ngecize, kevuisisile mu vutuntu viuma via tandele. Ngeci mukemuo, ka tantekeyele mua ku pangesa visoneka viaco mu muono ueni.

5. Vati ku vundila na ku tanda na civando vie ku vueza ku ku ivuisisa cetu?

⁵ Tue ku vueza ku ku ivuisisa cetu, nga tu tanda Lizi lia Njambi mu ku lilongesa vifua via cili via ku tandelamo. Talenu amo mahungu a hasa ku mi kuasa. Vundilenu ntsimbu kanda mu putuke ku tanda. Tua tondeka vukuasi vua Yehova linga tu hase ku ivuisisa Visoneka via ku Lela. Ngeci mukemuo, tue ku mu vundila sipilitu santu i tu kuase ku tuala mana ku vize vi tu tanda. Kaha mu nima yaco tandenu na civando. Ku lingamo, ci ka mi kuasa ku ivuisisa vi muli na ku tanda. Kaha mu hasa naua ku uana vukuasi mu ku tanda, nga mu tandela hamo na audio ya Mbimbiliya. Ku halakana audio oku tu tala mezi mu Mbimbiliya, ci ka tu kuasa ku ivuisisa, ku vuluka, kaha Lizi lia Njambi li ka tu kuata ku mutima. (Yeho. 1:8) Kaha nga mu na mane ku tanda, vundilenu naua kuli Yehova mu mu santsele ku vuana vua Lizi lieni na ku mu vundila vukuasi vua ku ononoka viuma vi mu na tanda.

6. Omo lia vika ku lilinga vihula enu vavene na ku soneka amo mezi, ci hasa ku mi kuasa nga muli na tanda? (Talenu cikupulo.)

⁶ Tu talenu naua vimo vimamuna vikuavo  vivali, vi hasa ku mi kuasa ku ivuisisa Mbimbiliya. Puenu na ku lilinga vihula enu vavene ku tuala ha viuma vi muli na ku tanda. Nga mu li na ku tanda umo muzimbu, lihulenu nguenu: Veya va na tumbulamo cikuma? Iya ali na ku handeka? Ali na ku handeka neya, kaha omo lia vika? Kuiko vali, kaha ntsimbu ika? Ku lilinga vihula ngeci mu evi, ci hasa ku mi kuasa ku singanieka vuino ha muzimbu kaha na ku tantekeya vintsina viayo via kama. Kaha puenu na ku soneka ha vintsina via seho via muzimbu u muli na ku tanda. Mu tue ku soneka vize vi tu na tanda, tue ku hasa ku visinganieka vuino kaha eci ce ku tu kuasa ku vi ivuisisa. Ku soneka ce ku tu kuasa naua ku vuluka vize vi tu na tanda. Mu hasa ku soneka vihula, viuma vi mu na uana mu ku tondesesa, vintsina via kama, vati mu tonda ku pangesa vi mu na tanda ni ku soneka lika vati muli na ku livua ku tuala ha muzimbu uaco. Ku pua na ku soneka viuma ngeci mu evi, ci ka mi kuasa ku mona Lizi lia Njambi ku pua muzimbu ua tuma kuli enu.

7. Cifua cika tua tondeka ku kala naco nga tu li na ku tanda, kaha omo lia vika? (Mateo 24:15)

⁷ Yesu ua tumbuile cimo cifua ca seho ci tua tondeka, linga tu hase ku ivuisisa viuma vi tue ku tanda mu Lizi lia Njambi. Cifua cika? “Ku ivua” ni nguetu, vunongotima. (Tandenu Mateo 24:15.) Vunongotima vua pua vuka? Vua pua vuhasi vua ku ivuisisa vati umo muzimbu ua likuata na ukuavo ni vati ua litepa na ukuavo. Kaha vua pua naua vuhasi vua ku mona viuma vili ku nima ya umo muzimbu. Yesu ua handekele ngueni tua tondeka ku kala na vunongotima, linga tu hase ku nongonona ku lipuisamo ca vupolofeto. Kaha tua tondeka naua ku kala na cifua caco linga tu hase ku ivuisisa mu vutuntu viuma vi tue ku tanda mu Mbimbiliya.

8. Vati tu hasa ku tanda na vunongotima?

⁸ Yehova ue ku hana vunongotima ku vangamba veni. Ngeci mukemuo, puenu na ku vundila ku li ikeye linga a mi kuase ku kala na cifua caco. (Visi. 2:6) Vati mu hasa ku lihakela kapandi ka ku pangela hali vize vi mua vundila? Puenu  na ku hilula na civando viuma vi mu na tanda, na ku mona vati via likuata na viuma vikuavo vi mu tantekeya laza. Linga mu hase ku puisamo evi, citava mu pangese mikanda ya ku lilongesayo nayo Mbimbiliya, ngeci mua Guia de Pesquisas para Testemunhas de Jeová. Eyi mikanda yaco i ka mi kuasa ku nongonona vi ua lomboloka mutamba u mu na tanda mu Mbimbiliya, na ku mona vati mu hasa ku u pangesa mu muono uenu. (VaHe. 5:14) Kaha omo mu tualelelaho ku tanda na vunongotima, vutongue vuenu vua ku tantekeya Mbimbiliya, navuo vu ka livuezelela.

9. Vusunga vuka vua mu visoneka va sembuluile vaSanduseo?

⁹ VaSanduseo va tantekeyele vuino mavulu atanu a katete a Visoneka via ciHevelu, vunoni va sembuluile vumo vusunga vua seho vua kele mu mavulu aco. Ca ku muenako, talenu vati Yesu ua kumbuluile vaSanduseo mu va mu huile via cisangukilo: “Ka mua tandele mu mukanda ua Mosesa, haze ha va tumbula ciputa, ngue omo Njambi ua handekela neni, ngueni, Yange Njambi ya Avilahama, Njambi ya Isake, Njambi ya Yakomba?” (Mako 12:18, 26) Eci ca muesa ngecize, vutuhu vaSanduseo citava va tandele ou muzimbu uaco vintsimbu via vingi, vunoni cihula ca Yesu ca muesele ngecize va sembuluile vumo vusunga vua seho vua mu Visoneka. Vusunga vuka? Cilongesa ca cisangukilo—Mako 12:27; Luka 20:38. d

10. Nga tuli na ku tanda, tua pande ku tuala mana ku vika?

¹⁰ Vika tu lilongesaho? Nga tuli na ku tanda, tua pande ku tuala mana ku viose vi ci hasa ku tu longesa cinimbu ni muzimbu ua mu Mbimbiliya. Ka tua pandele ku lengela lika ha muzimbu u tuli na ku mona mu tuli na ku tanda, vunoni tua pande ku lihakela kapandi ka ku nongonona naua vitume vili ku nima ya muzimbu uaco.

11. Kuliya na 2 Timoteo 3:16, 17, vati mu hasa ku uana vupite vua mu lutsilielo?

¹¹ Vati mu hasa ku uana vupite vua mu lutsilielo? Tu hilulenu vi ua handeka 2 Timoteo 3:16, 17. (Tandenu.) Vinimbu viaco via muesa ngecize “Visoneka viose . . . vi silivila” (1) ku longesa, (2) ku handekela, (3) ku sungamesa, kaha (4) ku longesa vize via vuviuke. Mu hasa ku uana ovu vukuasi 4, ambe vene mu mavulu ka mue ku pangesa mua kama. Nga muli na ku tanda umo muzimbu, talenu vika u mi longesa ku tuala hali Yehova, ku tuala ha vutumbe vueni ni ku tuala ha vitume via Njambi. Hilulenu naua mu mone vati u hasa ku mi kuasa kuli handekela enu vavene. Lingenumo mu ku mona vati vinimbu viaco via mi kuasa ku nongonona vimo vilinga ni vifua via ku vihia ha mua pande ku pangela. Hilulenu naua vati muzimbu uaco u hasa ku mi kuasa ku sungamesa vimo vilongesa ka via litombuele na Mbimbiliya vi mue ku  liuana navio mu lihia. Kaha tondenu nkala vinimbu via hasa ku mi longesa via vuviuke ni nguetu ku mi longesa ku tambuluisa visinganieka via Yehova. Nga mu lihakela kapandi ka ku pua na ku nongonona ovu vukuasi vu uana, mu ka uana vupite vua mu lutsilielo vua vuingi mu ku tanda cenu ca Mbimbiliya.

12. Omo lia vika Yesu uehuile vaFaliseo ngueni, “Ka mua tandele?”

¹² Yesu ua lingile naua cihula ngueni: “Ka mua tandele?” mu ku muesa ngecize vaFaliseo va muene Visoneka via ku Lela mu njila ya ku vihia. (Mat. 12:1-7) e Ha litangua liaco, vaFaliseo va handekele nguavo, vandongesi va Yesu va na tsihi lisiko lia Sapalalo. Mu ku va kumbulula, Yesu ua tumbuile visoneka vivali kaha na ku tumbula cimo cisoneka ca ku Hoziya ca muesele ngecize, vaFaliseo ka vevuisisile vutumbe vua lisiko lia Sapalalo kaha ka va muesele cikeketima. Omo lia vika Lizi lia Njambi ka lia mungile vaze vamala? Muomu va kele na kuli tanda na cimbembesi ca ku lihalesa na kapayo. Kaha evi via va lingisile linga kati vevuisise viuma vi va kele na ku tanda.—Mat. 23:23; Yoa. 5:39, 40.

13. Na mutima ua cifua cika tua pande ku tanda Mbimbiliya, kaha omo lia vika?

¹³ Ku mezi a Yesu tua lilongesako ngecize tua pande ku tanda Lizi lia Njambi na mutima ua vusunga. Tua pande ku pua va ku likehesa na ku tavesa Mbimbiliya i longese mutima uetu. Nga tu pua va “ku konkama” tu ka tavesa Lizi lia Njambi li alulule vuntu vuetu. (Tia. 1:21) Mbimbiliya i hasa lika ku tu kuasa ku muesa cikeketima, ngozi na cilemo nga ka tu lihalesa.

14. Vati tu hasa ku tantekeya nga Mbimbiliya ili na ku tu munga ni kuahi? (Talenu vikupulo.)

¹⁴ Imo njila i tu hasa ku tantekeyelamo nga  Lizi lia Njambi lie ku tu munga ni kuahi, ya pua cifua ci tue ku yoyelamo na vakuetu. VaFaliseo ka va tavesele Lizi lia Njambi li va hete ku mitima, ngeci va “hisile vaze ka vesi na mulonga.” (Mat. 12:7) Na vuno vene, cifua ci tue ku muenamo vakuetu na ku yoya navo, ce ku solola nga Lizi lia Njambi li li na ku tu munga ni kuahi. Ca ku muenako, vuno tue ku mona vifua via cili via vakuetu ni tue ku tuntila mu ku tonda visevuka viavo? Vuno tue ku muesa cikeketima na ku ecela vakuetu ni tua lema ku va paya na ku kala na nkulundundu? Ku lihilula mu cifua eci, ci ka tu kuasa ku tantekeya nga tuli na ku tavesa viuma vi tue ku tanda mu Lizi lia Njambi vi munge visinganieka vietu, cifua ci tue ku livuilamo na vilinga vietu.—1 Tim. 4:12, 15; VaHe. 4:12.

15. Vati Yesu ua livuile ku tuala ha Visoneka via ku Lela?

¹⁵ Yesu ua lemene Visoneka via ku Lela. Kaha cifua ca kele na ku livuilamo ku tuala ha vikevio va ci polofetele laza ku Visamo 40:8: “Nji zolela mu ku linga cizango cove, a Njambi yange; Cili, lisiko liove li li mu kati ka mutima uange.” Kaha omo lia ku lema Visoneka, Yesu ua puile mukua ndzolela, kaha ka likelele ku pangela Yehova. Na vuno vene, netu tu hasa ku pua vakua ndzolela na ku tualelelaho ku pangela Yehova nga tu lihakela kapandi ka ku tavesa Lizi lia Njambi likovele mu mitima yetu.—Visa. 1:1-3.

16. Mu vinjila vika mua lavelela ku lilongesa via vingi mu ku tanda Lizi lia Njambi? (Talenu cikasa “ Mezi a Yesu a Hasa ku mi Kuasa ku Ivuisisa vi mue ku Tanda.”)

¹⁶ Tu vuezenu ku vutongue vuetu vua ku tanda Mbimbiliya, mu ku kava mezi a Yesu na lungano lueni. Tu hasa ku vueza ku ku ivuisisa vuino viuma vi tue ku tanda mu Mbimbiliya, mu ku vundila, ku tanda na civando, ku linga vihula na ku soneka vimo vintsina via seho. Tu hasa pangesa vunongotima mu ku hilula na civando viuma vi tue ku tanda kaha na ku pangesa mikanda ye ku tuhula Mukuamanda mu ku vi ivuisisa vuino. Tu hasa ku vueza mu cifua ci tue ku pangeselamo Visoneka via ku Lela, cipue vene vize vi tu tantekeya vuino mu ku tonda vupite vua mu lutsilielo vua kala ku nima ya mizimbu yaco. Kaha tu hasa ku tavesa Lizi lia Njambi li tu munge, mu ku kala na mutima ua ku likehesa omo tu tanda. Nga tu lihakela kapandi ka ku pangesa vinjila viose evi, tu ka hasa ku lilongesa via vingi mu ku tanda cetu ca Mbimbiliya na ku likuata vusamba vua kama na Yehova.—Visa. 119:17, 18; Tia. 4:8.