1. Vati cimpande ci va lingile ku ciuano ca muhato ca ku 1935, ca kuatele ku mutima ua umo mukuendze?

MU 1926, kua kele umo mukuendze u va mbatizile tele ali na miaka 18. Visemi veni va puile Vakaleho va Yehova va va kele na ku tumbula ku ntsimbu ize nguavo vakua ku lilongesa Mbimbiliya. Kaha va kele na vana 5, va vamala 3 va vampuevo 2. Cikuavo naua, va lihakelele kapandi ka ku longesa vana vavo vose ku lemesa Yehova Njambi na ku tambuluisa Yesu Kilistu. Kaha ngue mu va kele na ku linga vakua ku lilongesa Mbimbiliya vose ku ntsimbu ize, uze mukuendze neni ua kele na ku lia ku mbolo na ku nua ku viniu nkala muaka ku Mulalelo ua Muangana. Vunoni cifua ca kele na ku muenamo viuma ca alulukile mu vutuntu, mua vuile cimpande ca seho ca kele na mutue: “Civunga ca Kama.” Cimpande caco va ci lingile mu 1935 kuli Muanetu Rutherford ku ciuano ca muhato mu Washington, D.C., Estado Unidos. Lihungu lika ca lomboluele ciuano caco?

2. Lihungu lika lia ku tovala ua lomboluele Muanetu Rutherford’s mu cimpande ceni?

² Mu cimpande ceni Muanetu Rutherford, ua lomboluele veya va pua “civunga ca kama” ci va tumbula ku Ku-Solola 7:9. Ku ntsimbu ya ku nima, vakua ku lilongesa Mbimbiliya va kele na ku singanieka nguavo, civunga caco ca pua mutamba ua mu civali ua vantu va kaya muilu vunoni vakua lutsilielo lua lundende. Muanetu Rutherford ua pangesele Mbimbiliya mu ku lombolola ngecize civunga ca kama ka va ci hanguile ku ka yoyela  muilu, vunoni ca pua civunga ca vampanga veka * va Kilistu, vaze va kovoka ku lamba ya kama na ku ka yoyela hano ha mavu ku miaka yose. (Ku-So. 7:14) Yesu ua kulahesele ngueni: “Kaha vampanga veka nji li navo, vakevo kati va limba lino: nja pande ku va neha naua, kaha va kevua lizi liange; kaha va ka pua vutanga vumo lika, na kaniungi umo lika.” (Yoa. 10:16) Ava vantu va ku lifua na vampanga, va pua Vakaleho va Yehova va lukakatela, vaze va lavelela ku ka yoyela mu citungu ha mavu ku miaka yose. (Mat. 25:31-33, 46) Tu talenu vati eci ceke ca vusunga vua mu lutsilielo ca aluluile miono ya cingi ca vangamba va Yehova, hamo lika na uze muanetu ua miaka 18.—Visa. 97:11; Visi. 4:18.

3-4. Ku ciuano ca muhato ca mu 1935, vika va nongonuene makulukazi a vamuanetu ku tuala ha lulavelelo luavo, kaha omo lia vika?

³ Ntsimbu ya ndzolela ya hetele omo mukua cimpande ua vundilile mbunga ngueni: “Tua vundila vose vaze va kala na lulavelelo lua ku yoyela miaka yose ha mavu va katuke.” Umo muanetu ua keleko ngueni: “Ku ciuano caco kua kele vantu va heta ku 20.000 kaha kampe mutamba ua mbunga yaco, va katukile. Kaha Muanetu Rutherford ua tambekele ngueni: “Talenu Civunga ca Kama! Kaha mbunga yose ya tambekele na ndzolela!” Vose va katukile va nongonuene ngecize ka va va hanguile ku ka yoyela muilu. Kaha va tantekeyele ngecize ka va va vuavesele na sipilitu ya Njambi. Ha litangua lia mu civali lia ciuano, va mbatizile vantu va ku pua 840, kaha cingi cavo va puile va ku civunga ca vampanga veka.

⁴ Mu nima ya cize cimpande, uze muanetu ua mukuendze u tu na tumbuile ha katete na makulukazi a vakuavo, va likelele ku lia ku mbolo na ku nua ku viniu via ku Mulalelo. Na ku likehesa cose, umo muanetu ua handekele cifua ci va kele na ku livuilamo vavengi, ngueni: “Mulalelo ua mu 1935 ukeuo ua puile ua ku manusuila u nja lile ku vimueso, kaha nja nongonuene ngecize Yehova ka nji hele lulavelelo lua kuya muilu ku hitila mu sipilitu santu yeni. Vunoni lulavelelo luange lua pua ku ka yoyela ha mavu ku miaka yose na ku pangela hamo na vakuetu mu ku a puisa citungu.” (Loma 8:16, 17; 2 Kol. 1:21, 22) Kaha tunde ku ntsimbu ize, vakua civunga ca kama vali na ku tualelelaho ku livuezelela cikuma, kaha ve ku pangela kumo na vaze va ku vuavesa va lisupa ha mavu. *

5. Vati Yehova ue ku mona vaze va likela ku lia ku vimueso via Mulalelo?

⁵ Vati Yehova ue ku mona vaze va likela ku lia ku vimueso via Mulalelo tunde mu 1935? Kaha vati co nga, umo muanetu ua kele na ku nua ku vimueso na mutima uose, vunoni mu nima ya ntsimbu a nongonona ngecize ka puile mpundu ua ku vuavesa? (1 Kol. 11:28) Vamo ve ku lia ku vimueso via Mulalelo muomu ka vevuisisile vuino lulavelelo lu va kala naluo. Vunoni nga na vusunga vuose va nongonona ngecize va sevukile, kaha va likela ku lia ku vimueso via co na ku tualelelaho ku pangela Yehova na lukakatela, mua vusunga Yehova a ka va tava ku pua mutamba ua vampanga veka. Kaha vutuhu ka ve ku lia naua ku mbolo ni ku nua ku viniu, vunoni ve ku tualelelaho kuya ku Mulalelo muomu va haka seho ya kama ku viuma via va lingila Yehova na Yesu.

6. Yesu ua tuma tungelo ku linga vika?

⁶ Mu ku linga lamba ya kama ili ha hiehi, ci tu kaniamesa cikuma ku hituluka viuma vikuavo vi ya handeka Ku-solola kapituu 7 ku tuala ha Vakua Kilistu va ku vuavesa na ha civunga ca kama ca vampanga veka. Yesu ua sika tungelo va tualeleleho ku imika mahundzi a kama a ku nongesa. Tungelo vaco ka va pandele ku ecelela mahundzi a ku nongesa noho Vakua Kilistu va ku vuavesa vose va na va haka vitantekeyeso ni nguetu va na va tava kuli Yehova. (Ku-So. 7:1-4) Kaha cilunguiso ca lukakatela luavo, ci ka pua ku ka sika hamo na Kilistu muilu mu ku pua vamiangana na vasasendote. (Ku-So. 20:6) Vose va pua mutamba ua vusoko vua Njambi muilu, va lavelela na ndzolela ku ka mona va 144.000 va tambula cilunguiso cavo muilu.

7. Ngue mu ya muesa Ku-Solola 7:9, 10, veya Yoano ua muene mu cimona, kaha vika va kele na ku linga? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

⁷ Mu nima ya ku handeka via vamiangana na vasasendote va ku pua 144.000, Yoano ua muene cuma cikuavo ca ku komouesa, “civunga ca kama” ca vantu va novoka ku Alemangendo. Eci civunga ca litepa na civunga ca katete, muomu ca kama cikuma kaha vantu valimo ka citava ku va tanda. (Tandenu Ku-Solola 7:9, 10.) “Va na zala vuzalo vua ku vuka,” mu ku muesa ngecize va ‘liniungile ku mazilo’ ose a mu mavu a Satana na ku kakatela kuli Njambi na kuli Kilistu. (Tia. 1:27) Kaha va tambeka nguavo, va na hasa ku ovoka omo lia viuma via va lingila Yehova na Yesu, uze ua pua Muana Mpanga ua Njambi. Cikuavo naua va na kuata mintango ya tunkoma mu mavoko, mu ku muesa ngecize va tava na ndzolela Muangana ua va hanguila Yehova, Yesu.—Setekesenu na Yoano 12:12, 13.

8. Vika Ku-Solola 7:11, 12, ya tu leka ku tuala ha vusoko vua Yehova vua muilu?

⁸ Tandenu Ku-Solola 7:11, 12. Vika vua lingile vusoko vua Njambi vua muilu mu vua muene civunga ca kama? Yoano ua muene vusoko vuaco vuose vu na viukilila mu ku mona civunga ca kama ci neza ku meso a Njambi na ku mu sangaziala. Mua vusunga vusoko vua Yehova vua muilu, vu kevua ndzolela ya kama mu vu ka mona ku lipuisamo ca cimona ca Yoano omo civunga ca kama ci kovoka ku lamba ya kama.

9. Kuliya na Ku-Solola 7:13-15, vika vali na ku linga vakua civunga ca kama mu ntsimbu ino?

⁹ Tandenu Ku-Solola 7:13-15. Yoano ngueni, vakua civunga ca kama “va na kusu vuzalo vuavo, va na vu vukisa mu maninga a Muana mpanga.” Eci ca lomboloka ngecize va kala na mutima ua ku lela kaha Yehova ue ku va mona ku pua vakua vuviuke. (Isaya 1:18) Va pua Vakua Kilistu va lihana na ku limbatiza, vaze ve ku muesa lutsilielo lua kama mu cikombelo ca Yesu Kilistu kaha va likuata vusamba na Yehova. (Yoa. 3:36; 1 Pet. 3:21) Ngeci mukemuo, va puisamo mu ku imana ku citumamo ca Vuangana ca Njambi na ku mu “pangela mutana na vutsiki” ku mbandza ya tembele yeni ya mu lutsilielo ha mavu. Kaha mu ntsimbu ino, ve ku linga mutamba ua kama ua cipanga ca ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi na ku tuameka Vuangana vua Njambi ku lutue lua miono yavo.—Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20.

10. Vusunga vuka va kala navuo vakua civunga ca kama, kaha cikulaheso cika va lavelela?

¹⁰ Vakua civunga ca kama vaze va ka tunda ku lamba ya kama, vali na vusunga ngecize Njambi a ka tualelelaho ku va niunga, muomu uze na tumama “ku citumamo ca vuangana” a ka va “fuika na ndzivo yeni.” Kaha cikulaheso ci va lavelela cikuma ava vampanga veka ci ka lipuisamo ni nguetu: “Kaha [Njambi] a ka hunda masozi ose ku meso avo; na ku tsa ka ci ka ka kala naua; cipue ku-linienga na vusiua ka ci ka kala naua, cipue ku lila, cipue ku vavala.”—Ku-So. 21:3, 4.

11-12. (a) Ngue mu ya muesa Ku-Solola 7:16, 17, vivezikiso vika va lavelela vakua civunga ca kama? (b) Vika vampanga veka ve ku linga ku Mulalelo, kaha omo lia vika?

 ¹¹ Tandenu Ku-Solola 7:16, 17. Mu ntsimbu ino vamo vangamba va Yehova, vali na ku yanda na ndzala omo lia ku honoua vimbongo via ku landa via ku-lia ni omo lia ndzita. Vakuavo co va va haka mu tumenga omo lia lutsilielo luavo. Vunoni vakua civunga ca kama, ve ku ivua ndzolela mu ku tantekeya ngecize mu va kovoka ku ku nonga ca ano mavu va ka kala na via ku-lia via vingi via ku muvila na via mu lutsilielo. Omo Njambi a ka nongesa mavu a Satana, vakua civunga ca kama ka va kevu “ntuima ya vutenu” vua Yehova omo a ka nongesa mavu. Mu nima ya lamba ya kama, Yesu a ka tuamenena vaze va kovoka, ku “zindundzi zia mema a muono” ka ue ku hua. Aci singaniekenu ha cikulaheso caco: Vakua civunga ca kama ku va ka hiti ku ku tsa. Vutuhu vantu vose ve ku hitamo!—Yoa. 11:26.

¹² Mua vusunga, vampanga veka va kala na lulavelelo lua cili kaha ve ku santsela cikuma kuli Yehova na kuli Yesu omo liaco! Vutuhu ka va va hanguile ku yoyela muilu, vunoni eci ka ca lombolokele ngecize va kala na seho ya indende ku meso a Yehova. Evi vivunga viose vivali, vie ku sangaziala Njambi na Kilistu. Kaha imo njila i ve ku lingamo, ya pua mu ku kunguluka ku Mulalelo ua Muangana.

13-14. Omo lia vika vose va pande ku kunguluka ku Mulalelo ua Muangana?

¹³ Mu miaka ino, muntu umo lika ha kati ka vantu 1.000, ikeye lika ue ku lia ku vimueso via mbolo na viniu ku Mulalelo. Eci ca lomboloka ngecize mu vikungulukilo via vingi ka mue ku kala na umo uahi ue ku lia ku vimueso via Mulalelo. Eci ca muesa ngecize, cingi ca vantu ve kuya ku Mulalelo va kala na lulavelelo lua ku ka yoyela ha mavu. Amba vika honi ve ku ila ku Mulalelo ua Muangana? Vie ku va lingisa kuyako via pua vize vie ku lingisa vantu kuya ku vulo vua umo kavusamba. Vantu ve kuya ku cilika ca vulo, mu ku muesa ngecize va lema vaze va na liambata kaha va tonda ku va kuasa. Na vuno vene vaze va ku civunga ca vampanga veka, ve kuya ku Mulalelo muomu va tonda ku muesa ngecize va lema Kilistu na vaze va ku vuavesa kaha va tonda ku va kuasa. Cikuavo naua, ve kuya ku Mulalelo mu ku muesa ngecize va haka seho ku cikombelo ca Yesu, muomu  ca va hana vukovelelo vua ku ka yoya miaka yose ha mavu.

¹⁴ Vusunga vukuavo vua kama vue ku lingisa vampanga veka kuya ku Mulalelo, vua pua ku ononoka lisiko lia Yesu. Yesu mua tumbikile cilika ca Mulalelo na vandongesi veni, ua va lekele ngueni: “Lingenu ngecize mu ku nji vuluka ange.” (1 Kol. 11:23-26) Ngeci mukemuo vampanga veka, va ka tualelelaho ku kunguluka ku Mulalelo noho Vakua Kilistu va ku vuavesa vose va nahuho hano ha mavu. Kaha naua, vampanga veka ve ku lania mbunga yose mu ku ka kunguluka navo ku Mulalelo.

15. Vati muntu ku muntu tu hasa ku sangaziala Njambi na Kilistu ku Mulalelo?

¹⁵ Ku Mulalelo, tua kala na vukovelelo vua ku sangaziala Njambi na Kilistu ku hitila mu miaso na vivundilo. Muaka uno cimpande ci va ka hana ku Mulalelo ci ka kala na mutue: “Hakenu Seho ku Vize via mi Lingilile Njambi na Kilistu.” Cimpande caco, ci ka tu kuasa ku vueza ku ku santsela cetu kuli Yehova na Kilistu. Mu va ka hitisa vimueso via Mulalelo mu mbunga, tu vose tu ka vuluka vi viemanena vimueso viaco, ni nguetu muvila na maninga a Yesu. Tu ka vuluka ngecize, Yehova ua tavesele muaneni a tse mu ku tu sintsila etu linga tu hase ku kala na muono. (Mat. 20:28) Kaha uose ua lema Tatetu ua muilu na muaneni a ka linga cose mu ku kunguluka ku Mulalelo.

16. Haka va lifuila Vakua Kilistu va ku vuavesa na vampanga veka?

¹⁶ Ku liseza ca kala hali vaze va ku vuavesa na vampanga veka, ka ca puile seho yavo ku meso a Njambi, houe. Muomu evi vivunga viose vivali, via kala na seho kuli ikeye. Kaha tu tantekeyamo, muomu Njambi ua fuetele ndando imo lika mu ku landa vivunga viose vivali, muono ua Muaneni ya lema. Ku litepa ca kala hali evi vivunga vivali, ca pua lulavelelo luavo. Cimo, ca lavelela ku kaya muilu, cikuavo ha mavu. Vunoni evi vivunga via pua hamo ku viuma vikuavo viose. Ngeci mukemuo, vose vakua vivunga vivali, va na pande ku tualelelaho ku kakatela kuli Njambi na Kilistu. (Visa. 31:23) Kaha vulukenu ngecize sipilitu ya Njambi i hasa ku tu pangesa mu cifua cimo lika tu vose. Eci ca lomboloka ngecize Yehova ue ku hana sipilitu santu ku nkala ngamba yeni kuliya na vukuasi vua tondeka.

17. Vika va lavelela vaze va ku vuavesa va lisupa ha mavu?

¹⁷ Vakua Kilistu va ku vuavesa, ka ve ku semuka na lulavelelo lua ku ka yoyela muilu. Vunoni Njambi ikeye ue ku va haka lulavelelo luaco mu mitima. Ngeci ve ku singanieka ha lulavelelo luavo na ku lu kundika mu vivundilo viavo, kaha va lavelela ku ka lu tambula. Cikuavo  naua, ka va tantekeya vati i ka fua mivila yavo ya ku sipilitu muilu. (Filp. 3:20, 21; 1 Yoa. 3:2) Vutuhu ngoco, va lavelela na ndzolela ku ka liuana na Yehova, Yesu na tungelo kaha na vakuavo va ku vuavesa. Kaha va lavelela naua ku ka tumama ha vihela viavo mu Vuangana vua Njambi.

18. Vika va lavelela vampanga veka?

¹⁸ Vampanga veka va kala na lulavelelo lu tue ku semuka naluo etu vantu, ni nguetu, ku yoyela ha mavu ku miaka yose. (Ekel. 3:11) Va lavelela na ndzolela ntsimbu i va ka alulula mavu ose ku pua citungu. Va lavelela ntsimbu i va ka tunga vindzivo viavo na vitungu viavo kaha na ku sema vana va ku tantuluka. (Isaya 65:21-23) Va lavelela naua ku ka lilongesa via vingi ku tuala ha mincinda, misenge, kalunga ndonga kaha na viuma vikuavo viose via tanga Yehova. Kaha helu lia viose evi, va lavelela na ndzolela ku ka tualelelaho ku kolesa na ku kaniamesa vusamba vuavo na Yehova.

19. Mulalelo vue ku tu hana vukovelelo vuka, kaha tangua lika Mulalelo u ka kalako mu muaka uno?

¹⁹ Yehova ua hana kuli nkala ngamba yeni ua ku mbatiza lulavelelo lua cili lua ku lutue. (Yele. 29:11) Mulalelo ua ku tsa ca Kilistu ue ku tu hana vukovelelo vua kama vua ku sangaziala Njambi na Kilistu, omo lia viuma vi va tu lingila tu vose linga tu ka hase ku yoya ku miaka yose. Mua vusunga, litangua lia Mulalelo lia pua ntsimbu ya seho i ve ku likungulula Vakua Kilistu va vusunga. Mu muaka uno, Mulalelo u ka kalako lia Sapalalo 27 ya Março ya 2021 mu nima ya ku lahuka ca litangua. Kaha vavengi va ka hasa ku likungulula ku ciuano eci mu ciyulo. Vakuavo co va ka likungulula vutuhu ve ku va luisa. Kaha vakuavo vutuhu vali mu kamenga, vunoni navo va ka linga ciuano caco. Omo Yehova, Yesu, kaha na mutamba ua muilu ua vusoko vua Njambi va ka tu tala, tua vundila ngecize, enu vamuanetu mu vikungulukilo, mu vivunga, kaha na muntu ku muntu Mulalelo u ka mi hite vuino!