1. Vati mu hasa ku lombolola vusoko vua Tiango?

TIANGO ntsongo ya Yesu, ua kolelele ku vusoko vua ku hia mu lutsilielo. * Visemi veni, Yosefe na Maliya, va lemene cikuma Yehova na ku mu pangela na mutima uose. Kaha ku vueza hali evi, Tiango ua kele na civezikiso cikuavo naua: Muanaye ua mukuluntu Yesu, ikeye ue ku puile Mesiya i va kulahesele. Mua vusunga, Tiango ua kele na civezikiso ca kama ca ku pua mutamba ua vuze vusoko!

2. Viuma vika vie ku lingisile Tiango ku kulahela muanaye ua mukuluntu?

² Kua kele viuma via vingi vie ku lingisile Tiango ku kulahela muanaye ua mukuluntu. (Mat. 13:55) Ca ku muenako, Yesu ua tantekeyele vuino Visoneka via ku Lela mu cifua ca ku linga ua komouesele vakuluntu va ku lilongesa mua kama mu Yelusalema, tele ali na miaka 12. (Luka 2:46, 47) Cikuavo naua, citava Tiango ua pangele na Yesu ku cipanga ca ku songa mavaya. Nga mukemuo, evi via mu kuasele ku tantekeya vuino muanaye ua mukuluntu. Muanetu Nathan H. Knorr, vintsimbu via vingi ua lemene ku handeka ngueni: “Ku panga na muntu ce ku kuasa ku mu tantekeya vuino.” * Tiango ua muene naua omo “Yesu ua sueneseleko ku mangana na citso, na ku kavumbi ka Njambi na ka vantu.” (Luka 2:52) Omo lia viose evi, tu hasa ku singanieka nguetu, Tiango tele nga ikeye ue ku puile ndongesi ya Yesu ua ku livanga. Vunoni houe, kati mukemuo mu via fuile.

3. Vati Tiango ua muenenemo cipanga ca Yesu ca ku ambulula?

³ Mu ntsimbu ya kele ku ambulula Yesu, Tiango ka hetele ha ku  pua ndongesi yeni. (Yoa. 7:3-5) Mua vusunga, Tiango halumo ua puile umo ua vavusoko vua Yesu va handekele nguavo “na zaluka.” (Mako 3:21) Cikuavo naua, ka kua kele na vimo viahi via muesa ngecize Tiango ua kele hamo lika na naye Maliya, ha litangua li va sukikile Yesu.—Yoa. 19:25-27.

4. Vika tu hilula mu cilongesa cino?

⁴ Mu nima ya ntsimbu Tiango ua tsilielele muli Yesu na ku pua Mukua Kilistu u va singimikile cikuma mu cikungulukilo. Mu cilongesa cino tu hilula ha viuma vivali vi tu hasa ku lilongesa kuli Tiango: (1) seho ya kala ha ku tualelelaho ku pua mukua ku likehesa, kaha (2) vati tu hasa ku pua valongisi va vutongue.

5. Vati ua lingile Tiango omo Yesu ua mu solokelele mu nima ya ku sanguka ceni?

⁵ Ntsimbu ika Tiango ua puile ndongesi ua Yesu? Mu nima ya ku sanguka ceni, Yesu “ua limuesele kuli Tiango; kaha ku vapostolo vose.” (1 Kol. 15:7) Mu nima ya cize ku liuana caco, Tiango ua putukile honi ku pua ndongesi ya Yesu. Omo vapostolo va kele na ku lavelela ku tambula sipilitu santu mu imo hondo mu Yelusalema, Tiango neni kua kele. (Vili. 1:13, 14) Mu nima ya ntsimbu, Tiango ua hetele ha ku pua mukua civunga ca vantuamena. (Vili. 15:6, 13-22; Ngal. 2:9) Kaha ntsimbu kanda u hete muaka ua 62 T.K.N, va mu huiminine ku sonekela Vakua Kilistu va ku vuavesa mukanda. Mukanda uaco netu lelo lino, ue ku tu kuasa cikuma, cipue nga tua lavelela ku ka yoyela muilu ni hano ha mavu. (Tia. 1:1) Kuliya na mukua mizimbu Josefu, ua ku sekulu ya ku livanga ngueni, Sasendote ua Kama Ananiya muana Anase ikeye ua tumine ku tsiha Tiango. Tiango ua tualeleleho ku pua mukua vuoloke kuli Yehova noho ua manusuile cipanga ceni hano ha mavu.

6. Mu njila ika Tiango ua litepele na vakuluntu va malombelo va ku ntsimbu ize?

⁶ Tiango ua puile ua ku likehesa. Vika tu handekela ngoco? Tu hilulenu ha ku litepa ca kele ha cifua ca tavelelemo Tiango muzimbu ua Yesu na cifua ca va u muenenemo vakuluntu va malombelo. Omo Tiango ua muene vukaleho vua ku sula ngandza ngecize Yesu ua pua mpundu muana Njambi, ua likehesele na ku vu tava. Vunoni evi kati vikevio vi va lingile vasasendote va kama va mu Yelusalema. Ca ku muenako, ka va kele na mumo muahi mua ku vianena ngecize Yesu na sangula Lazalu, mu cihela ca ku tava ngecize Yesu ua puile Muluua ua Yehova va likuminyine ku tsiha vose vavali, Lazalu  na Yesu. (Yoa. 11:53; 12:9-11) Mu nima ya ntsimbu, omo Yesu ua sangukile, va likuminyine ku suekela vantu muzimbu uaco. (Mat. 28:11-15) Mutima ua ku lihalesa ua vaze vakuluntu va malombelo, ua va lingisile ku viana Mesiya.

7. Omo lia vika ka tua pandele ku pua vakua ku lihalesa?

⁷ Vi tu lilongesaho: Liniungenu ku ku lihalesa kaha tavenu ku mi longesa. Amo mavezi e ku kolotesa misisa ya ku mutima na ku kaluuisa ku huima. Na vuno vene ku lihalesa, ce ku kolotesa mutima uetu ua cimueso na ku u kaluuisa ku tava ku tuamenena ca Yehova. VaFaliseo va kaluuisile mitima yavo mu cifua ca ku linga, va vianene ku tava vukaleho vua muesele ha toma ngecize Yesu ua kele na sipilitu santu, kaha ua puile muana Njambi. (Yoa. 12:37-40) Ku lihalesa cavo, ca va kokelele luvinda lua kama, muomu ca va vindikile ku ka tambula muono ua ya-ye. (Mat. 23:13, 33) Ngeci mukemuo, ca pua ca seho ku tualelelaho ku tavesa Lizi lia Njambi na sipilitu yeni vi munge vuntu, visinganieka, na vihangula vietu! (Tia. 3:17) Mu ku linga Tiango ua puile ua ku likehesa, ua tavesele Yehova a mu longese. Kaha ngue mu tu mona, ku likehesa ceni ca mu lingisile ku pua mulongisi ua vutongue.

8. Vika vi hasa ku tu kuasa ku pua valongisi va cili?

⁸ Tiango ka ile ku sikola ya kama na imo yahi. Ngeci mukemuo, citava vakuluntu va malombelo va ku ntsimbu ize, va mu muene ngue muntu ua “ku zela ku lilongesa ku sikola yavo na vukama vuahi,” ngue vene mu va muane vapostolo Petulu na Yoano. (Vili. 4:13) Vunoni ua lilongesele ku pua mulongisi ua vutongue. Evi tu vi muena ku livulu lia mu Mbimbiliya lia sonekele lize naua li va luka lizina lieni. Ngeci mua Tiango, halumo netu ka tua lilongesele mua kama. Vutuhu ngoco, na vukuasi vua sipilitu ya Yehova, kaha na vilongesa vi tue ku tambula mu lukungulukilo lueni, netu tu hasa ku pua valongisi va vutongue. Tu hilulenu ha lungano lua tu sila Tiango, ku tuala ha ku pua valongisi va cili na ku mona vika tu hasa ku lilongesaho.

9. Lombololenu cifua ca longeselelemo Tiango.

⁹ Tiango ka pangesele mezi ni handekesi ya ikalu. Eci ca kuasele vakua ku mu halakana va tantekeye vika va pande ku linga kaha na mu njila ika. Ca ku muenako, tu hilulenu ha cifua  ca kuaselelemo Tiango Vakua Kilistu ngecize va pande ku tava ku va linga vuhenge ca ku hona nkulundundu. Ua handekele ngueni: “Talenu, tu va tumbula vakua ku vezika ava va na likolesa: mu nevu ku ntsintsa ya Yombi, kaha mu na mono ku-manesa ca Muangana, ngecize Muangana ikeye na sulu na nkeke ikeye mukua cikeketima.” (Tia. 5:11) Mua mono ngecize Tiango ua pangesele Visoneka via ku lela ku pua luvula lua vilongesa vieni ni? Ua pangesele Lizi lia Njambi, mu ku kuasa vaze va tandele mukanda ua sonekele ngecize ntsimbu yose Yehova ue ku lunguisa vaze ve ku muesa lukakatela kuli Ikeye ngeci mua Yombi. Tiango ua longesele ovu vusunga vuaco mu mezi a asi. Mu ku lingamo, ua lingisile vantu va tuale mana kati kuli ikeye, vunoni kuli Yehova.

10. Tumbulenu imo njila i tu hasa ku tambuluisilamo ku longesa ca Tiango.

¹⁰ Vi tu lilongesaho: Puenu na ku longesa mu njila ya yasi kaha na ku pangesa Lizi lia Njambi. Vutumbe vuetu, ka vua pandele ku pua ku komouesa vakuetu na viuma vi tu tantekeya. Vunoni ku va komouesa na viuma via tantekeya Yehova kaha na seho ya va haka. (Loma 11:33) Tu hasa ku puisamo evi, mu ku pangesa Visoneka via ku lela ku pua luvula lua vilongesa vietu viose. Ca ku muenako, ci li ku lutue ku kuasa vandongesi vetu va lihiluile vakevo vavene mizimbu ya mu Mbimbiliya, linga va limuene cifua ce ku singaniekelamo na ku livuilamo Yehova, ku tuvakana tu va leke vi tu ne ku lingile yetu nga tu na kala mu cihela cavo. Nga tu lingamo, va ka ononoka vi ve ku lilongesa omo lia ku tonda kuya Yehova ku mutima kati yetu.

11. Vitanga vika va kele na ku pinda navio Vakua Kilistu ku matangua a Tiango, kaha vimamuna vika ua va hele? (Tiango 5:13-15)

¹¹ Tiango ua muene viuma ngue mu via fua mpundu. Nga mu hilula mukanda ueni, mu ka mona ha toma ngecize Tiango ua tantekeyele visoti vi va kele na ku pinda navio vakuavo Vakua Kilistu. Kaha ua va kuasele ku nongonona vati va hasa ku vi vula. Ca ku muenako, vamo Vakua Kilistu va kele na ku simbula ku ononoka vimamuna. (Tia. 1:22) Vakuavo va kele na ku muesa seho ku vampite lika. (Tia. 2:1-3) Kua kele naua vakuavo, va kele na ku pinda na citanga ca ku pokuesa mitima. (Tia. 3:8-10) Evi vitanga vi va kele navio vaze Vakua Kilistu, via puile via kama. Vunoni Tiango ka likelele ku va mamuna. Ua va mamuine na ngozi, vunoni ka vongolokele kaha ua kaniamesele vaze va kele na vitanga mu lutsilielo va tonde vukuasi vua vakuluntu.—Tandenu Tiango 5:13-15.

12. Vati tu hasa ku tualelelaho ku lavelela via cili mu vandongesi vetu omo tu va kuasa?

¹² Vi tu lilongesaho: Puenu na ku mona viuma ngue mu via fua mpundu, vunoni tualelelenuho ku mona vakuenu mu njila ya cili. Cingi ca vantu va tue ku longesa Mbimbiliya, halumo ce ku va kaluuila ku vi ononoka. (Tia. 4:1-4) Ku kuasa muntu a likele vilinga via ku vihia na ku hingisamo vifua via cili via Vukua Kilistu ce ku ambata ntsimbu. Ngeci mukemuo, tua pande ku tambuluisa Tiango na ku kala na ku simpa ca tondeka mu ku leka vandongesi vetu haka mpundu va pande ku pangela. Kaha tua pande ku mona viuma mu njila ya cili, oku tua kulahela ngecize Yehova a ka lania vantu va ku likehesa veze kuli ikeye na ku va hana ngolo i va tondeka linga va alulule miono yavo.—Tia. 4:10.

13. Ngue muya muesa Tiango 3:2, vika ua litavelele Tiango?

¹³ Tiango ua tualeleleho ku limona ngue mua na pande ku fua mpundu. Tiango ka livuile ngecize mu ku pua ntsongo ya Yesu na viteli via tambuile mu cikungulukilo, via mu puisile ua ku lifuila ni ua seho cikuma ku hiana vamuanaye mu lutsilielo houe. Ua kele na ku va sana vene ngueni “vamuanetu vakua cilemo cange.” (Tia. 1:16, 19; 2:5) Kaha naua ka lingisile vakuavo va mu mone ngue ua puile ua ku tantuluka.  Vunoni neni ua lihakele ku mezi a handekele ngueni: “Etu vose tue ku suntsuka na viuma via vingi.”—Tandenu Tiango 3:2.

14. Omo lia vika tua pande ku kala na cizango ca ku litavela visevuka vietu?

¹⁴ Vi tu lilongesaho: Tu puenu na ku vuluka ngecize tu vose tu vakua vupi. Ka tua pandele ku singanieka ngecize kuli hamo ha tua hianena vaze va tue ku longesa houe. omo lia vika? Nga tu lingisa vandongesi va tu singaniekele ngecize ka tue ku sevuka, va hasa ku singanieka nguavo vakevo na limo litangua liahi va ka puisamo viuma via tonda Njambi kuli vakevo. Vunoni nga tu litavela na vusunga vuose ngecize netu vintsimbu vimo ce ku tu kaluuila ku kava vitume via mu Mbimbiliya na ku lombolola vati Yehova ua tu kuasa ku vula visoti vietu, tu ka kuasa vandongesi vetu ku mona ngecize navo va hasa ku pangela Yehova.

15. Vati via puile vimueso via kele na ku pangesa Tiango? (Tiango 3:2-6, 10-12)

¹⁵ Tiango ua kele na ku pangesa vimueso vize vi heta ku mutima. Tuli na vusunga nguetu, sipilitu santu ya mu kuasele ku hangula vimueso via cili, vunoni citava naua ua kele na ku lilongesa via vingi ku tuala ha ku pangesa vimueso mu ku longesa kuli ya-yeni Yesu. Vimueso via pangesele Tiango mu mukanda ua sonekele, via viasi kaha naua ca casi ku mona vi tu lilongesaho.—Tandenu Tiango 3:2-6, 10-12.

16. Vimueso via cifua cika tua pande ku pangesa?

¹⁶ Vi tu lilongesaho: Ku pangesa vimueso vize vi heta ku mutima. Ku pangesa vuino vimueso, ce ku himpula matuitui a vakua ku tu halakana ku pua meso. Ni nguetu, vutuhu vantu vali na ku tu halakana na matuitui, ci ka pua ngue vali na ku mona vi tuli na ku handeka. Eci cifua ca ku longesa, ce ku kuasa vakua ku tu halakana va vuluke vilongesa via kama via mu Mbimbiliya. Yesu ua puile mutongue ku ku pangesa vimueso, kaha ntsongo yeni Tiango ua kavele lungano lueni. Tu hilulenu cimo cimueso ca Tiango na ku mona omo lia vika ca puila ca cili.

17. Omo lia vika cimueso ca ku Tiango 1:22-25, ca pua ca cili cikuma?

¹⁷ Tandenu Tiango 1:22-25. Cimueso ca katalelo ca pangesele Tiango, ca pua ca cili omo lia vusunga vua vuingi. Cilongesa ca tondele ku tsindika Tiango, cimo, ni nguetu linga tu uane vukuasi mu Lizi lia Njambi ka tua pandele lika kuli tanda, vunoni tua pande naua ku ononoka vize vi tue ku tandamo. Ngeci Tiango ua hanguile cimueso cize ca casi ku ci ivuisisa, ca  yala ali na ku tala ha katalelo. Vika ua tondele ku tsindika? Ci ka pua vuheve nga muntu a tala ha katalelo kaha a mona cimo cisevuka ca na pande ku sungamesa, vunoni ka lingimo. Na vuno vene, ca pua vuheve ku tanda Lizi lia Njambi na ku mona ha tua pande ku pangela mu ku alulula vuntu vuetu na vilinga vietu, vunoni ka tu lingi na vimo viahi.

18. Viuma vika vitatu tua pande ku linga nga tu pangesa cimo cimueso?

¹⁸ Nga tu pangesa cimo cimueso, tu hasa ku tambuluisa lungano lua Tiango mu ku linga viuma vitatu: (1) Ku hangula cimueso ca litombola na muzimbu. (2) Ku pangesa cimueso cize ci va hasa ku ivuisisa vakua ku tu halakana. (3) Ku muesa ha toma mua ku pangesela cimueso caco. Nga ce ku mi kaluuila ku uana vimueso via viasi, talenu mu Índice das Publicações. Muintsi lia mutue “ilustrações” mu ka uanamo vimueso via vingi vi mu hasa ku pangesa. Vunoni vulukenu ngecize vimueso via pua ngue mikrofone, vie ku vueza ku ntsindo ya muzimbu uetu. Ngeci mukemuo, puenu na ku pangesa vimueso ha vintsina via seho lika. Kaha tu vose tu tantekeya ngecize vutumbe vuetu vua kama mu ku pua valongisi va vutongue kati ku lingisa vantu va tu komoke yetu, vunoni ku kuasa vantu vavengi veze ku vusoko vua Yehova.

19. Vati tu hasa ku muesa ngecize tua haka seho ku vusoko vuetu vua mu lutsilielo?

¹⁹ Ka tua kele na civezikiso ca ku kola na yaya yetu ua ku tantuluka, vunoni tua kala na civezikiso ca ku pangela Yehova hamo lika na vusoko vua kama vua vamuanetu Vakua Kilistu. Tue ku muesa cilemo cetu kuli vakevo, mu ku likata navo, ku lilongesa ku malungano avo, kaha na ku pangela hamo lika navo na lukakatela mu cipanga ca ku ambulula na ku longesa. Nga tu lihakela kapandi ka ku tambuluisa lungano lua Tiango, mu visinganieka, vilinga na cifua ci tue ku longeselamo, tu ka hana vumpahu kuli Yehova kaha na ku kuasa vakua mitima ya cili va likuate vusamba na Tatetu ua cilemo Yehova.