1. Vati tu hasa ku sikama na Yehova?

TUA LEMA ku sikama na vantu va tua haka seho. Vampuevo na yala va lilema cikuma, mueka va lema ku kala hamo lika mu ku sikama. Vakuendze na vahumbe mueka va lema ku sikama na vavusamba vavo. Kaha tu vose mueka tua lema ku sikama na vamuanetu mu lutsilielo. Vunoni helu lia viose evi, tua lema cikuma-kuma ku sikama na Njambi yetu. Tu hasa ku lingamo mu ku vundila kuli ikeye, mu ku tanda Lizi lieni, mu ku hilula ha vutumbe vueni kaha na ha vifua vieni via cili. Mua vusunga ntsimbu i tue ku sikama na Yehova, ya pua ya seho cikuma!—Visa. 139:17.

2. Citanga cika tue ku pinda naco?

² Vutuhu tua lema ku sikama na Yehova vunoni tue ku pinda na cimo citanga. Muono ua lelo lino, u na pu ua ku tunta-tunta cikuma, ngeci ce ku tu kaluuila ku uana ntsimbu ya ku linga viuma via mu lutsilielo. Vipanga, viteli via mu vusoko na viuma vikuavo via tondeka, vi hasa ku tu lia ntsimbu ya kama mu cifua ci tu lingisa ku livua ngecize ka tuesi na ntsimbu ya ku vundila, ku lilongesa na ku hilula.

3. Viuma vika vikuavo vi hasa ku tu lia ntsimbu?

³ Kua kala viuma vikuavo vi hasa ku tu lia ntsimbu ku ndzimba. Nga ka tua zangamene, tu hasa ku ecelela viuma ka ca puile vuhenge ku vu linga vi tu punde ntsimbu i tua pande ku kaniamesa vusamba vuetu na Yehova. Ca ku muenako, aci singaniekenu ha vueho vua ku linona navuo vuli. Tu vose, ku uana  ntsimbu ya ku lingako vimo ngeci mua vueho ce ku tu kuasa. Vutuhu ambe nga vueho vu tua hangula vua pua vua cili, vunoni tua pande naua ku tala ku ntsimbu ingahi tue ku linga vueho vuaco. Muomu nga ka tu lingimo, tu hasa ku vihisilako ntsimbu ya kama i tu ne ku lingile viuma via mu lutsilielo. Ngeci mukemuo, tua pande ku haka vueho mu cihela ci vua pande.—Visi. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Vika tu lilongesa vuovuno?

⁴ Mu cilongesa cino, tu simutuila omo lia vika tua tondeka ku noneka vuino viuma vi tua pande ku linga. Kaha tu simutuila naua vati tu hasa ku pangesa vuino ntsimbu mu vipanga via Yehova na vukuasi vu tu hasa ku uanamo.

5. Vati ku hilula cimamuna ca ku Efeso 5:15-17, ci hasa ku kuasa vakuendze ku linga vihangula via cili mu muono?

⁵ Lingenu vihangula via cili mu muono. Vakuendze ve ku singanieka cikuma ku tuala ha vati va hasa ku pangesa muono uavo. Vintsimbu vimo, valongisi vavo na vavusoko vaze ka va puile Vakaleho, va hasa ku va kaniamesa kuya ku visikola via kama, nguavo linga va kale na cipanga ca cili cize ci ka va kuasa ku kala na vimbongo via vingi. Vunoni kuya ku visikola viaco, ci hasa ku ka va ambata ntsimbu ya kama. Kaha ku sinia likuavo co, visemi na vavusamba mu cikungulukilo va hasa ku va kaniamesa ku pangela Yehova. Vika vi hasa ku kuasa ku vakuendze na vahumbe va lema Yehova ku linga vihangula via cili? Ku tanda na ku hilula Efeso 5:15-17, ci hasa ku va kuasa mua kama. (Tandenu.) Mu nima ya ku tanda vinimbu viaco, va hasa ku lihula nguavo: “Cizango ca Yehova ca pua cika?” Cihangula cika ci hasa ku muya ku mutima? Cihangula cika ci ka nji kuasa ku pangesa vuino ntsimbu yange? Vulukenu ngecize “matangua ano a api” na mavu a Satana, vuovuno va ka vi nongesa. Ci ka pua ku muesa mana, ku pangesa muono uetu mu cifua ci vuisa Yehova ndzolela.

6. Cihangula cika ua lingile Maliya, kaha omo lia vika cihangula caco ca puile ca mana?

⁶ Tantekeyenu mua ku nonekela viuma via seho ku lutue. Vintsimbu vimo, ku pangesa mua cili ntsimbu ca ambatesela kumo na ku hangulaho ku linga cimo ha kati ka viuma vivali vize ka via puile vupi ku vi linga. Ca ku muenako tu talenu ku viuma via solokele omo Yesu ua ile ku ndzivo ya Maliya na Mata mu ku va meneka. Omo lia ndzolela ya ku tambula Yesu ku ndzivo yavo, Mata ua hanguile ku telekela ngendzi yavo via-ku-lia via ku tovala. Kaha ntsongo yeni co, ua hanguile ku tumama ku hiehi na Muangana uavo na ku halakana ku vilongesa. Cihangula ca lingile Mata, ka ca puile ca ku vihia, vunoni Yesu ua handekele ngueni “Maliya na hangula mutamba uze ua cili.” (Luka 10:38-42) Mu nima ya ntsimbu, halumo Maliya ua suvile via-ku-lia vi va lile tangua lize, vunoni tuli na vusunga ngecize ka suvile viuma via va longesele Yesu. Maliya ua muene ize ntsimbu ya sikamene na Yesu ku pua ya seho cikuma. Kaha ngeci mueni, netu tua haka seho ku ntsimbu i tue ku sikama na Yehova. Vati honi tu hasa ku pangesa mua cili ntsimbu yaco?

7. Vika ca puila ca seho ku hangula ntsimbu ya ku pua na ku vundila, ku lilongesa kaha na ku hilula?

⁷ Tantekeyenu ngecize ku vundila, ku lilongesa kaha na ku hilula, via pua mutamba ua ku lemesa cetu. Mu tue ku vundila, tue ku simutuila na Tatetu ua muilu uze ua tu lema mua kama. (Visa. 5:7) Kaha mu tue ku tanda Mbimbiliya, tue ‘ku uana mana a ku tantekeya Njambi,’ uze ua pua ndundzi ya mana ose. (Visi. 2:1-5) Mu tue ku hilula, tue ku singanieka ha vuntu vua Yehova kaha na ha vutumbe vueni vua ku komouesa ku tuala ha viuma  viose via tangele na ha cipanga ci tua kala naco mu vutumbe vueni. Ka kuesi njila yeka ya ku pangeselamo mua cili ntsimbu yetu ya hiana eyi. Vuno vati honi tu hasa ku lingamo?

8. Vika tu hasa ku lilongesa ku tuala ku cifua ca pangeselelemo Yesu ntsimbu yeni mua kele mu mpambo?

⁸ Nga citava hangulenu cihela ca ku holoka. Tu hilulenu malungano a Yesu. Tele kanda a putuke cipanga ceni ca ku ambulula, Yesu ua ka kele matangua 40 mu mpambo. (Luka 4:1, 2) Ku cihela cize ca ku holoka, Yesu ua hasele ku vundila na ku hiluka ha vutumbe vua kele navuo Ise ku tuala hali ikeye. Mua vusunga, ku lingamo ca kuasele Yesu ku liviukisila vieseko via mu lavelelele ku lutue. Vati lungano lua Yesu lu hasa ku tu kuasa? Nga vusoko vuenu vua kama, vintsimbu vimo ci hasa ku mi kaluuila ku uana cihela ca ku holoka ha ndzivo. Nga mukemuo, puenu na ku tonda ku cihela ceka ca ku holoka. Evi vikevio vie ku linga ndumbuetu Julie, mue ku tonda ku simutuila na Yehova ku hitila mu civundilo. Neni na yalieni, va kala mu imo ndzivo i va tokakana na vikuavo, ngeci ce ku va kaluuila ku uana cihela ca ku holoka. Ngeci mukemuo, ndumbuetu Julie ngueni: “Matangua ose, nje kuya ku citungu ca vintemo, muomu kua pua kua ku holoka. Kaha nje ku hasa ku lisimpitika na ku simutuila vuino na Yehova.”

9. Vutuhu Yesu vua kele na via vingi via ku linga, vati ua muesele ngecize ua hakele seho ku vusamba vueni na Yehova?

⁹ Yesu ua kele na via vingi via ku linga mu muono. Mu cipanga ceni ca ku ambulula, Yesu va kele na ku mu kava ku vivunga via vantu ku tunda limbo kuya limbo kaha vose va tondele linga a va uaneneko kamo ka ntsimbu ka ku va kuasa. Tangua limo, vamo vakua limbo vose va kungulukile ku lipito linga va mu mone. Vutuhu ngoco, Yesu kasi ua tondeleko kamo ka ntsimbu ka ku kaniamesa vusamba vueni na Yehova. Cimene-mene ntsimbu kanda litangua li tuhuke, ua ile kua lika lieni ku mpambo mu ku sikama na Ise ua muilu.—Mako 1:32-35.

10-11. Kuliya na Mateo 26:40, 41, cimamuna cika Yesu ua hele ku vandongesi veni mu citungu ca Ngetesemane, vunoni vika via solokele?

¹⁰ Ku vutsiki vua ku manusuila vua muono ueni, kaha tele a lingila ku manusula cipanga ceni ca ku ambulula, Yesu ua tondele naua cihela ca ku holoka linge a hase ku hilula na ku vundila. Cihela ca ku holoka ca uanene, ca puile citungu ca Ngetesemane. (Mat. 26:36) Ha ntsimbu yaco, Yesu ua hele vandongesi veni cimamuna ca seho ku tuala ha ku vundila.

¹¹ Tu talenu vika via solokele ha litangua liaco. Mu va ka hetele ku citungu ca Ngetesemane, tele ku na toko mua kama, halumo mu kati ka vutsiki vene. Yesu ua vundilile vandongesi veni va ‘vingile’ kaha ua ile mu ku vundila. (Mat. 26:37-39) Vunoni mua kele na ku vundila, vakevo va ile mu tulo. Mua hilukile ua ku va uanene va na kosa, ngeci ua va mamuine naua ngueni, “Vingilenu, na ku vundila.” (Tandenu Mateo 26:40, 41.) Yesu ua nongonuene ngecize  va lisosomuene mua kama kaha naua tele va na katala. Ngeci ua lihakele mu cihela cavo na ku litavela ngueni: “Ntsitu i na zeye.” Kaha ha vintsimbu vivali via ile naua mu ku vundila, mua hilukile ua uanene vandongesi veni ka vesi na ku vundila, vunoni va na kosa.—Mat. 26:42-45.

12. Vika tu hasa ku linga nga vintsimbu vimo tu ivua ngecize tu na lisosomua mua kama ni tu na zeye kaha ka tuesi na ndzili ya ku vundila?

¹² Hangulenu ntsimbu ya cili. Vintsimbu vimo tu hasa ku lisosomua mua kama ni ku zeya mua kama, mu njila ya ku linga ka tue ku kala na ndzili ya ku vundila. Nga evi via mi solokelaho laza, kati lika lienu. Vati mu hasa ku linga? Vamo va lema ku vundila ku ntsongo ya nkala litangua, va mona ngecize vintsimbu vimo ce ku kuasa ku livanga ku vundila kuli Yehova ntsimbu kanda ku toke mua kama kaha naua ntsimbu kanda va katale mua kama. Vakuavo co nguavo, cifua ci ve ku kelamo naco ce ku kuasa mua kama. Vunoni vati co nga muli na ku livua ngecize muli na ku lisosomua mua kama ni muli mu vusiua vua kama vua ku linga ka muesi na ndzili ya ku vundila? Lekenu Yehova vize vi mu hasako kaha kalenu na vusunga ngecize Isuenu ua cikeketima, a ka mi ivuisisa.—Visa. 139:4.

13. Vati vitelefone na vikuavo vi hasa ku tanganesa ntsimbu yetu na Yehova?

¹³ Nga muli na ku lilongesa kati mu tavese na vimo viahi vi mi tanganese. Ku vundila kati ikeyo lika njila i tue ku kaniameselamo vusamba vuetu na Yehova. Ku lilongesa Lizi lia Njambi na ku kunguluka ku viuano, navio vi hasa ku tu kuasa ku suena mu hiehi na Njambi. Kuli vimo vi mu hasa ku linga mangana mu pangese vuino ntsimbu i mue ku lilongesa na ize i mue ku kala ku viuano ni? Lihulenu nguenu: “Vika vie ku nji tanganesa mua kama nga njili mu ciuano ni njili na ku lilongesa? Vuno ku tambula viemail, vimesaje, ni ku nji sana ku telefone, vikevio vie ku nji tanganesa ni? Lelo lino, makulukazi na makulukazi a vantu, vali na ku kala na vitelefone, vikomputador na vikuavo. Vamo vakua ku tondesesa nguavo, ku kala lika na telefone ku mukulo ci hasa ku tu tanganesa nga tuli na ku seteka ku tuala mana ku cimo cuma. Umo mesele ua lilongesa viuma viaco ngueni: “Nga uli na telefone ku mukulo, ka u hasa ku tuala mana ku viuma vi uli na ku linga.” Ku viuano via limbo na via muhato, ve ku tu vuluisa ku haka vitelefone, vikamera ni makina akuavo mu cifua ka ci tanganesa vakuetu. Vuno citava tu kave eci cimamuna, linga  vikuata viaco kati vi pue na ku tu tanganesa, ha ntsimbu i tue ku sikama lika lietu na Yehova ni?

14. Kuliya na Filipu 4:6, 7, vati Yehova a hasa ku tu kuasa ku tuala mana ku viuma?

¹⁴ Vundilenu Yehova a mi kuase ku tuala mana ku viuma. Nga mu nongonona ngecize muli na ku tanguka na vieka mu ntsimbu ya ku lilongesa ni ya viuano, vundilenu Yehova a mi kuase. Nga mu na lisosomua na vimo ci hasa ku mi puila ca cikalu ku vi haka ku mukulo na ku tuala mana ku viuma via mu lutsilielo. Vunoni ku tuala mana ku viuma via mu lutsilielo ca pua ca seho ya kama. Ngeci mukemuo, puenu na ku vundila Yehova a mi hane ciyulo cize ce ku niunga kati lika mutima, vunoni “na visinganieka.”—Tandenu Filipu 4:6, 7.

15. Tumbulenu vumo vukuasi vua kala ha ku sikama na Yehova.

¹⁵ Nga mu pua na ku uana ntsimbu ya ku simutuila, ku halakana na ku singanieka via Yehova, mu ka uanamo vukuasi vua kama. Mu njila ika? Ha katete, mu ka linga vihangula via cili. Mbimbiliya ya tu hana vusunga nguayo: ‘Mukua ku liendela na vakua mangana ue ku pua mukua mangana.’ (Visi 13:20) Na vuno vene mu ku sikama na Yehova, uze ua pua ndundzi ya mana ose, mu ka pua vakua mangana. Mu ka ivuisisa vuino vati mu hasa ku mu ya ku mutima na vati mu hasa ku liniunga ku vihangula vie ku mu vuisa vusiua.

16. Vati ku sikama na Yehova ce ku tu kuasa ku vutongue vua ku longesa?

¹⁶ Ca mu civali, mu ka vueza ku vutongue vuenu vua ku longesa. Nga tuli na ku lilongesa na muntu Mbimbiliya, vutumbe vua kama cikuma vu tua kala navuo, vua pua ku kuasa muntu a likuate vusamba na Yehova. Nga tu vueza ku ntsimbu ya ku simutuila na Yehova, cilemo cetu kuli ikeye ci livuezelela kaha na vutongue vuetu mu ku kuasa vandongesi ku mu lema, navo vu ka li vuezelela. Evi vikevio via solokelele Yesu. Ua lomboluele vuntu vua Ise na ndzolela kaha na cilemo ca ku linga, vandongesi veni va vuile cizango ca ku lema Yehova navo.—Yoa. 17:25, 26.

17. Vati ku vundila na ku lilongesa vie ku kaniamesa lutsilielo luetu?

¹⁷ Ca mu citatu, lutsilielo luenu lu ka kaniama. A ci singaniekenu ha viuma vie ku soloka nga mu vundila Njambi linga a mi tuamenene, ku mi lembezieka ni ku mi kuasa mu njila yeka. Nkala ntsimbu ye ku kumbulula Yehova vivundilo vienu, lutsilielo luenu muli ikeye naluo lue ku kola. (1 Yoa. 5:15) Vika vikuavo vi hasa ku kaniamesa lutsilielo luenu? Ku lilongesa mu vulika. Muomu “ku-tsiliela ci fuma ku ku-ivua.” (Loma 10:17) Vunoni ku kaniamesa lutsilielo, ka ca lengelele lika ha ku lilongesa. Vika vikuavo tua pande ku linga?

18. Omo lia vika tua tondeka ku hilula? Hanenu cimueso

¹⁸ Tua tondeka ku hilula ha viuma vi tue ku lilongesa.  Tu hilulenu ha muzimbu ua mukua ku soneka Visamo 77. Mukua visamo uaco ua lisosomuene, muomu ua livuile ngecize neni na vakuavo vaIsaleli Yehova ua va talekesele nima. Ku lisosomua caco ca kele na ku mu lingisa ku kosa cilavu-lavu. (Vinimbu 2-8) Vati ua lingile? Ua lekele Yehova ngueni: “Nji ka yongola naua vipanga viove viose, na ku singanieka vilinga viove.” (Cinimbu 12) Vutuhu uze mukua visamo ua tantekeyele vuino viuma via lingilile Yehova vangamba veni ku nima, vunoni kasi ua lisosomuene na ku lihula ngueni: “Njambi na suvu ku linga na kavumbi ni? Mu ku tenuka na sokoko vikeketima vieni vivotsi ni?” (Cinimbu 9) Uze mukua visamo ua hiluile ha vipanga via Yehova na ha cikeketima ca muesele ku nima. (Cinimbu 11) Vika viezilemo? Mukua visamo ua hetele ha ku kala na vusunga ngecize Yehova ka ka mbila kuti vantu veni. (Cinimbu 15) Na vuno vene, lutsilielo luenu luka kola na ku pua lua ku kaniama, omo mu ka hilula ha viuma via lingila Yehova vangamba veni kaha na viuma via mi lingila yenu mpundu.

19. Vukuasi vukuavo vuka tu hasa ku uana mu ku sikama na Yehova?

¹⁹ Ca mu ciuana, kaha ca seho ya kama, cilemo cenu kuli Yehova ci ka livuezelela. Cilemo ku hiana vifua vikuavo viose, ci ka mi vuisa cizango ca ku ononoka Yehova, ca ku linga viose vize vi mu ya ku mutima, kaha na ku kolesa mu nkala ceseko. (Mat. 22:37-39; 1 Kol. 13:4, 7; 1 Yoa. 5:3) Ka kuesi na vimo viahi via hiana ku likuata vusamba na Yehova!—Visa. 63:1-8.

20. Vika mua likuminia ku linga mu ku niunga ntsimbu i mue ku sikama na Yehova?

²⁰ Vulukenu ngecize ku vundila, ku lilongesa na ku hilula via pua mutamba ua ku lemesa cetu. Ngeci mua Yesu, puenu na ku tonda vihela via ku holoka via ku sikamena na Yehova. Sondoluelenu ku laako viuma viose vi hasa ku mi tanganesa. Vundilenu kuli Yehova a mi kuase ku tuala-tuala mana ku viuma via mu lutsilielo. Nga mu lihakela kapandi ka ku pangesa vuino ntsimbu yenu vuovuno, Yehova a ka mi lunguisa ku hiana na kapandi ka mue ku lihakela kaha na ku lutue, mu ka yoyela ku miaka yose mu mavu a aha a Njambi.—Mako 4:24.