1-2. Visoti vika va hasa ku lihita navio vangamba va Yehova?

 VISOTI via ku tungumuna vi hasa ku alulula muono uetu mu ku kavuka ca liso. Ca ku muenako, umo muanetu ua lizina Luis a va mu uanene na imo câncer ya ikalu cikuma. Ku sipitali va mu lekele nguavo, na lisupu lika na vingonde via vindende via muono. Ndumbuetu Monika na yalieni, va kele na ku fuitangana mu vipanga via mu lutsilielo. Vunoni tangua limo, ndumbuetu Monika ua nongonuene ngecize yalieni uze ua puile naua mukuluntu mu cikungulukilo, ua kele na ku yoya muono ua vuongono mu miaka ya yingi. Ndumbuetu Olivia uze ua pua muzike, va mu lekele ku tina ha ndzivo yeni omo lia mpuendza ya kama ya kele na kuiza. Kaha mu va hilukile vantu ha vindzivo, ua uanene ndzivo yeni nayo i na lundumuka yose. Mua vusunga, miono yava vamuanetu, ya alulukile mu ku kavuka ca liso. Nenu mua hitaho mu visoti ngeci muevi ni?

² Etu vangamba va Yehova, netu tue ku pinda na visoti na mavezi a ve ku pinda nauo vantu vose ha mavu. Vunoni mu ku vuezelela kuli evi, va hasa naua ku tu luisa kuli vaze va zinda ku lemesa cetu. Kaha vutuhu Yehova ke ku tu ohiela ku visoti viaco, vunoni ua kulahesa ngecize a ka tu kuasa. (Isaya 41:10) Na vukuasi vueni, tu hasa ku niunga ndzolela yetu, ku linga vihangula via cili kaha na ku tualelelaho ku kakatela kuli Ikeye, ambe nga tu hita mu visoti via ku linga na ha meso vui. Mu cilongesa cino, tu hilula vinjila viuana vie ku tu kuaselamo Yehova  mu vintsimbu via vikalu. Kaha naua tu hilula vi tua pande ku linga, mangana tu tambule vukuasi vueni.

YEHOVA A KA MI NIUNGA

3. Mu tue ku hita mu visoti via ku tungumuna, vika vie ku tu kaluuila ku linga?

³ Viuma vie ku tu kaluuila. Nga visoti via ku tungumuna via tu uana, ce ku tu kaluuila ku singanieka vuino na linga vihangula. Omo lia vika? Mutima ue ku tu vavala cikuma kaha visinganieka vie kuya ku lahako. Tu hasa ku livua vene ngue nkundu mu kanguua. Talenu vati vandumbuetu va tu na livangale ku tumbula va livuile. Ndumbuetu Olivia ngueni: “Ndzivo yange mu ya lundumukile ku mpuendza, nja livuile ngue nja zimbala kaha nja lisosomuene mua kama.” Ndumbuetu Monika ua handekele ngecize ku tuala ha vungungu vua yalieni, ngueni: “Nja livuile vulinge vua ngoco. Nja vuile ku vavala ca ku linga ngue mutima uange va na u vatula. Ka nja hasele naua ku linga vuino viuma. Ka nja vi lotele nguange tangua vie ku nji solokele.” Vati Yehova ue ku tu kuasa nga tua lisosomua mua kama?

4. Kuliya na Filipu 4:6, 7, vika ua tu kulahesa Yehova?

⁴ Vika ue ku linga Yehova? Ua kulahesa ku tu hana “ciyulo ca Njambi” ci ya tumbula Mbimbiliya. (Tandenu Filipu 4:6, 7.) Eci ciyulo, ca pua ku lembama ci tue ku ivua mu mutima na ku simpa ce kuiza omo lia vusamba vuetu na Yehova. Ciyulo caco “ca hiana mana ose” ku hiana muze mu tue ku singanieka. Ca ku muenako, vuno mua vundilileho kuli Yehova oku mua lisosomua kaha mu nima yaco mua vuile ku lembama ni? Cikeco vene “ciyulo ca Njambi” ci mua vuile.

5. Mu njila ika ciyulo ca Njambi ce ku niunga mitima na visinganieka vietu?

⁵ Mukanda ua Filipu 4:7 ua muesa naua ngecize, ciyulo ca Njambi “ci ka niunga mitima yenu na visinganieka vienu.” Lizi ku “niunga” li va pangesa hano, lia puile lizi lia vusualale lia muesele masualale va kele na ku niunga mbonge ku vitozi. Vantu va kele mu mbonge yaco, va kele mu ciyulo na ku kosa tulo va cili muomu va tantekeyele nguavo masualale va kele na ku va niunga. Na vuno vene, ciyulo ca Njambi mu ce ku niunga mitima na visinganieka vietu, tue ku ivua ku lembama muomu tua zivuka nguetu ali na ku tu niunga. (Visa. 4:8) Ambe nga visoti vietu ka vihu mu ntsimbu oyo vene, vunoni ngeci mua Hana, tu hasa ku ivua ku lembama. (1 Sam. 1:16-18) Kaha nga mutima u na lembama, tue ku hasa ku singanieka vuino viuma na ku linga vihangula via cili.

6. Vika tua pande ku linga, mangana tu uane vukuasi ku ciyulo ca Njambi? (Talenu naua cikupulo.)

 ⁶ Vi tua pande ku linga. Nga muli mu visoti, sanenu kaniungi kenu a ‘ku mi niunge’. Mu njila ika? Tualelenuho ku vundila noho ha mu vuila ciyulo ca Njambi. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Muanetu Luis u tu na tumbuile, ua handekele vati neni na mpueyeni Ana, va hasele ku simpa mu va va lekele nguavo ua lisupile lika na vimo vingonde via vindende. Ivene ngueni: “Nga visoti ngeci muevi via soloka, ca cikalu ku singanieka ha sakesi na viuma vikuavo. Vunoni ku vundila ca tu kuasele cikuma ku kala na ciyulo.” Muanetu Luis na mpueyeni nguavo, va vundilile ku sua kumo kaha ku hilukila na ku hilukila, va kele na ku vundila Yehova a va hane ciyulo ca mu muntima, mu visinganieka kaha na mana a ku linga vihangula via cili. Kaha mukemuo vene mu via fuile. Na vuno vene, nga nenu muli na ku hita mu vimo visoti, kakatelenu ku vivundilo kaha mu ka livuila ciyulo ca Yehova mu ci ka niunga mutima na visinganieka vienu.—Loma 12:12.

YEHOVA A KA MI KOLESA

7. Vati tu hasa ku livua nga tu hita mu visoti via ku linga na ha meso vui?

⁷ Viuma vie ku tu kaluuila. Mu tue ku hita mu visoti via ku linga na ha meso vui, ce ku tu kaluuila ku singanieka ni ku linga vuino viuma. Tue ku ivua vene ngue muilu mu lahako ha mavu ha kola. Ndumbuetu Ana u tu na tumbuile, ngueni ua vuile ciluua-luua ca kama mu nima ya ku tsisa yalieni Luis. Ivene ua handekele ngueni: “Vintsimbu vimo nja kele na ku livua vulika, vungoco na vusiua. Kaha vintsimbu vimo co, nja kele na ku mu vuila matoto muomu na nji seza.” Ngue mu tua limuena, ndumbuetu Ana ngueni ua kele na ku livua vulika na vungoco, muomu tele ua pandekele honi ku linga vihangula via kele na ku linga vuino yalieni. Vati honi Yehova ue ku tu kuasa nga visinganieka via cifua eci via tu uana?

8. Ngue mu ya muesa Isaya 33:6, vusunga vuka ua tu hana Yehova?

⁸ Vika ue ku linga Yehova? Ua tu hana vusunga vue ku tu kolesa. (Tandenu Isaya 33:6.) Ca ku muenako, nga mancimba a na katuka mu kalunga ndonga, mbapolo ye ku ndengandenga cikuma na ku hungumuka. Linga va hase ku kolesa mbapolo yaco, ve ku mbila imo mikole mu ndonga ya kala na vimo vikungu vie ku kuata mbapolo. Evi vikungu vie ku kuasa vuato ku hona ku pinda cikuma. Kaha vakua kuendelamo ve kuivua ku lembama. Vunoni evi vikungu vie ku panga vuino nga mbambolo ya sungama. Na vuno vene, Yehova a ka tu kolesa lika, nga tu tualelelaho ku kakatela kuli Ikeye mu vintsimbu via vikalu.

9. Mu njila ika vikuata vietu via ku tondesesa navio vi hasa ku tu kuasa ku kolesa? (Talenu naua cikupulo.)

 ⁹ Vi tua pande ku linga. Nga muli na ku hita mu visoti via ku linga na ha meso vui, tualelenuho ku linga viuma via mu lutsilielo. Eyo, ka mu ka hasa ku puisamo viose ngue mu mua lingile laza, vunoni vulukenu nguenu Yehova ue ku mi ivuisisa. (Setekesenu na Luka 21:1-4.) Ku viuma via mu lutsilielo vi mua pande ku linga, kati mu suve ku lilongesa mu vulika na ku hilula. Omo lia vika? Muomu ku hitila mu lukungulukilo lueni, Yehova ue ku tu hana via ku-lia via vingi via mu lutsilielo vi hasa ku tu kolesa. Linga mu uane mizimbu i mu tondeka mpundu, mu hasa ku tondesesa mizimbu yaco mu lilimi lienu ku hitila mu aplikativu JW Library^®, Mukanda ua ku Tondesesa Nauo ua Vakaleho va Yehova (Index), na Guia de Pesquisas para Testemunhas de Jeova. Ndumbuetu Monika u tu na tumbuile, ngueni ua kele na ku pangesa evi vikuata mua kele na ku pinda na visinganieka via ku vihia. Ca ku muenako, ua tondesesele lizi “matoto.” Vintsimbu vikuavo co, ua kele na ku tondesesa mezi ngeci mua “vungungu” ni “lukakatela.” Kaha ua kele na ku tanda mizimbu yaco, noho ua livuileko vuino. Ivene ngueni: “Mu nja putukile ku tondesesa, te nja lisosomua cikuma. Vunoni mu nja kele na ku tualelelaho ku ku tanda, nja livuile ngue Yehova ua kele na ku nji vumbatela.” Na vuno vene, vukuasi vua ku tunda kuli Yehova vu hasa ku mi kuasa ku kolesa na ku ivua ku lembama.—Visa. 119:143, 144.

YEHOVA A KA MI KUASA

10. Vati tu hasa ku livua mu nima ya imo mpuendza ni ciyovo?

¹⁰ Viuma vie ku tu kaluuila. Mu nima ya ku hita mu imo mpuendza ni ciyovo, kue ku kala amo matangua a tue ku livua ku zeya ku muvila na mu visinganieka. Tu hasa ku livua ngue mukua ku tunta ua ndzili, vunoni mu nima ya ku vulumuka a tunta honi na ku vendukuta. Na vuno vene, ci hasa ku tu kaluuila ku linga viuma via puile via viasi ni halumo ka tuivu naua cizango ca ku linga viuma via tu vuisile ndzolela. Ngeci mua kapolofeto Eliya, tu hasa ku livua ku zeya kaha na cizango ca ku tonda lika ku kosa. (1 Vam. 19:5-7) Vika honi Yehova ua kulahesa ku tu lingila nga tua zeye?

11. Njila ika ikuavo ue ku tu kuasa Yehova? (Visamo 94:18)

¹¹ Vika ue ku linga Yehova? Ua kulahesa ku tu kuasa. (Tandenu Visamo 94:18.) Ngeci mua mukua ku tunta nga na vulumuka ue ku tondeka vukuasi, netu vene tua tondeka  vukuasi linga tu tualeleho ku pangela Yehova. Kaha nga tuli na ku hita mu cisoti caco, Yehova ua tu hana vusunga ngueni: “Muomu yange, Yehova Njambi yove, nji ka kuata livoko liove lia cilio, Na ku handeka nove nguange, Kati u ivue vuoma; Nji ka ku kuasa.” (Isaya 41:13) Muangana Ndaviti ua limuenene vukuasi vuaco. Mua kele na ku pinda na vieseko na vitozi, ua lekele Yehova ngueni: “Livoko liove lia cilio li na nji kuatesa.” (Visa. 18:35) Vati honi Yehova ue ku tu kuasa?

12. Veya halumo a hasa ku pangesa Yehova mu ku tu kuasa nga tua zeye?

¹² Vintsimbu via vingi, Yehova ue ku tu kuasa ku hitila mu vakuetu. Ca ku muenako, omo Ndaviti ua livuile ku zeya, kavusamba keni Yonatase ua ka mu kaniamesele na ku mu kolesa. (1 Sam. 23:16, 17) Cikuavo naua, Yehova ua hanguile Elisa linga a ka kuase Eliya. (1 Vam. 19:16, 21; 2 Vam. 2:2) Na lelo lino, Yehova a hasa ku pangesa vavusoko, vavusamba ni vakuluntu mu cikungulukilo linga va tu kuase. Vunoni, nga tuli na ku pinda na litima, halumo tu hasa ku tonda lika ku kala kua lika lietu. Ka ca puile vupi ku lingamo, mukemuo mue ku livua vene muntu nga a hita mu visoti. Vika honi tua pande ku linga tu tambule ovu vukuasi vua Yehova?

13. Vika tua pande ku linga, mangana tu tambule vukuasi vua Yehova? (Talenu naua cikupulo.)

¹³ Vi tua pande ku linga. Vulenu citanga ca ku kala kua lika lienu. Mu tue ku kala kua lika lietu, tue ku putuka ku singanieka mua kama na visoti vi tuli na ku hita. Visinganieka viaco, vi hasa ku kuata ku vihangula vi tu linga. (Visi. 18:1) Eyo, tu vose tue ku tondeka imo ntsimbu ya ku kala lika lietu, cikumakuma nga tua hiti mu visoti via kama. Vunoni, nga tu tualelaho ku kala lika mua lika lietu mu ntsimbu ya kama, tu hasa ku liputuisa vukuasi vua Yehova vua tonda ku tu hana ku hitila mu vakuetu. Ngeci vutuhu kati ca casi, vunoni tavenu vukuasi vua vavusoko venu, vavusamba na vakuluntu mu cikungulukilo. Va monenu ngecize Yehova ikeye ali na ku va pangesa mu ku mi kuasa.—Visi. 17:17; Isaya 32:1, 2.

YEHOVA A KA MI LEMBEZIEKA

14. Viuma vika vi hasa ku tu vuisa liova?

¹⁴ Viuma vie ku tu kaluuila. Vintsimbu vimo, tu hasa ku hita mu visoti vi tu lingisa kuma mutima. Mu Mbimbiliya, mua kala malungano a vangamba va Njambi vomine mitima, ku sakalala na vusiua omo lia vitozi vavo ni visoti vikuavo. (Visa. 18:4; 55:1, 5) Na vuno vene,  halumo tue ku pinda na ku tu luisa ku sikola, ku vipanga, ku vavusoko ni vanguvulu. Halumo tu hasa naua ku ivua liova lia ku-tsa, muomu va na tu uana na umo musongo. Mu vintsimbu viaco, tu hasa ku livua ngue kanike ua mundende. Vati honi Yehova a hasa ku tu kuasa?

15. Vusunga vuka ya tu hana Visamo 94:19?

¹⁵ Vika ue ku linga Yehova? Ue ku tu kaniamesa na ku tu lembezieka. (Tandenu Visamo 94:19.) Aci singaniekenu ha cino cimueso, umo kanike ua mpuevo ali na liova lia kalua ka mihiato kaha kesi na ku hasa ku kosa. Ise a mu vuila ngozi kaha a mu kakula na ku mu mbumbungiya ha mavoko, noho ha kosela. Vutuhu mihiato ka ya huile, vunoni mu ku linga ali ha mavoko a vaIse evua ku lembezieka ca kama na ku lembama. Na vuno vene, mu tue ku hita mu visoti via ku linga na ha meso vui, tue ku tondeka ku kala mu mavoko ni nguetu ku lembezieka ca Tatetu ua muilu, noho ha tu vuila ku lembama. Vati honi tu hasa ku tambula eci ku lembezieka ca Yehova?

16. Vika tua pande ku linga mangana Yehova a tu lembezieke? (Talenu naua cikupulo.)

¹⁶ Vi tua pande ku linga. Uanenu ntsimbu ya ku pua na ku sikama na Yehova ku sua kumo, mu ku vundila na ku tanda Lizi lieni. (Visa. 77:1, 12-14) Nga mu kala neci cizilila, ambe nga visoti vi mi tungumuna lelo, mu ka tuntila kuli Isuenu ua muilu. Lekenu Yehova liova limuli nalio na vika mua lisosomua. Mu tavesenu a handeke nenu na ku mi lembezieka ku hitila mu Lizi lieni. (Visa. 119:28) Nga mu tanda mpundu mezi ni vinimbu vi mu tondeka mu ntsimbu yaco, vi ka mi kaniamesa cikuma. Ca ku muenako, mu hasa ku uana ku kaniamesa ca kama mu livulu lia Yombi, Visamo na Visimo hamo lika na mezi a Yesu ali ku kapitulu 6 ka livulu lia Mateo. Omo mu vundila kuli Yehova na ku tanda Lizi lieni, mu kevua ku lembama.

17. Vusunga vuka tu hasa ku kala navuo?

¹⁷ Tu hasa ku kala na vusunga vua ku sula ngandza nguetu, Yehova a ka tu kuasa mu vintsimbu via vikalu mu muono. Na limo litangua liahi a ka tu seza lika lietu. (Visa. 23:4; 94:14) Yehova ua kulahesa ku tu niunga, ku tu kolesa, ku tu kuasa na ku tu lembezieka. Ku tuala hali Yehova, Isaya 26:3 nguayo: “U ka mu niunga mu ciyulo ca ku tantuluka, Uze na kolesa mu ku singanieka; muomu a ku tsiliela.” Ngeci mukemuo, kulahelenu muli Yehova kaha pangesenu vukuasi vuose vue ku mi hana mu ku mi kolesa. Nga mu lingamo, mu ka kala na ndzili ambe vene mu vintsimbu via vikalu.