1. Lelo lino vantu ve ku tuala mana ku vika?

 HALUMO muli na ku mona ngecize cingi ca vantu ve ku lituala mana vakevo vavenia ku hiana vakuavo. Ca ku muenako, vamo ve ku pangesa virede social mu ku lihalesa vakevo vavenia na viuma vi ve ku linga. Vunoni, vavandende lika ve ku hana vumpahu kuli Yehova Njambi. Ngeci mukemuo, mu cilongesa cino tu lilongesa vika ca lomboloka ku hana vumpahu kuli Yehova kaha omo lia vika tua pande ku lingamo. Cikuavo naua, tu lilongesa vati tua pande ku hana vumpahu vua fuila ku tambula Yehova, na vati a ka lelesa lizina liendi ku lutue.

VIKA CA LOMBOLOKA KU HANA VUMPAHU KULI YEHOVA?

2. Vati Yehova ua muesele vumpahu vuendi ku Muncinda ua Sinayi? (Talenu naua cikupulo.)

² Mbimbiliya ya muesa ngecize, Yehova uapua Njambi ua ku Hiana. Yehova ua patuile vaIsaleli mu Ingitu na ku va muesa vumpahu vuendi. Aci singaniekenu, vaIsaleli va na likungulula ku muncinda uaco ua Sinayi linga va halakane kuli Njambi yavo. Kaha liselua lia ku lava lili helu lia muncinda. Mu ntsimbu oyo vene, ku muncinda kua fumine vuisi na mandunduma a kama, mihiato na kalua ka luneta. (Ezu. 19:16-18; 24:17; Visa. 68:8) Kaha viuma viaco mu via solokele, vaIsaleli va komokele cikuma vumpahu vua Yehova.

3. Ku hana vumpahu kuli Yehova ca lomboloka vika?

³ Tu hasa ku hana vumpahu kuli Yehova. Vati tu hasa ku lingamo? Mu ku lekako vakuetu viuma via ku komouesa vie ku linga Yehova na vifua viendi. Cikuavo naua, mu tue ku puisamo vimo viuma tue ku hana vumpahu vuose kuli Njambi.  (Isaya 26:12) Muangana Ndaviti ua tu sila lungano lua cili ku tuala ha ku hana vumpahu kuli Yehova. Mu civundilo ca lingile ku meso a vaIsaleli ua lekele Njambi nguendi: “Vukama, A Yehova, vukevuo vuove, na ngolo, na vumpahu, na ku-hiana, na vuangana: muomu viose vi li muilu na ha mavu vikevio viove.” Kaha mu nima ya ku manusula civundilo, “lukungulukilo luose lua sangazialele Yehova.”—1 Miz. 29:11, 20.

4. Vati Yesu ua hele vumpahu kuli Yehova?

⁴ Yesu mua kele hano ha mavu, ua lekele vantu nguendi Ise ua mu hele ngolo ya ku linga vikomoueso. (Mako 5:18-20) Yesu ua kuasele naua vakuavo ku mona vukama vua Yehova. Tangua limo, Yesu ua kele na ku longesa mu sinangonga, kaha mu civunga caco mua kele umo mpuevo ua kele na ndemone mu miaka 18. Ndemone uaco ua mu lingisile ku zembama muongo kaha ka hasele ku hetuka. Ca vusiua ni vati? Yesu ua vuililile cikeketima mpuevo uaco, ngeci ua mu lekele nguendi: “Ove mpuevo, una patuka ku vuvezi vuove.” Kaha ua mu salekele mavoko, haze vene ua hetukile “na kuputuka ku zumbangeya Njambi,” kaha ua kangukile ku vuvezi vuendi. (Luka 13:10-13) Mpuevo uaco ua kele na vusunga vua ku zumbangeya Yehova, kaha netu vene tua kala na vusunga vua ku lingamo.

OMO LIA VIKA TUA PANDE KU HANA VUMPAHU KULI YEHOVA?

5. Omo lia vika tua pande ku kusingimika Yehova?

⁵ Tue ku hana vumpahu kuli Yehova muomu tua mu singimika cikuma. Kaha tua kala na vusunga vua vuingi vue ku tu lingisa ku mu singimika. Yehova ua kala na ngolo ya ku linga viose via na zange, kaha ke ku hona. (Visa. 96:4-7) Mana endi a ku komouesa, tue ku a muena mu viuma via ku tanga. Yehova ua tu hana muono na viose vi tua tondeka linga tu yoye. (Kuso. 4:11) Cikuavo naua, uapua mukua lukakatela. (Kuso. 15:4) Viose vie ku linga via pua via cili kaha ntsimbu yose ue ku puisamo vikulaheso viendi. (Yeho. 23:14) Ngeci mukemuo, kapolofeto Yelemiya ua handekele ku tuala hali Yehova nguendi: “Ha kati ka vakua mangana vose va ku vifuti, na ku vuangana vuavo vuose, ka kuesi umo ngue yove.” (Yele. 10:6, 7) Cili vene, tua kala na vusunga vua vuingi vie ku tu lingisa ku singimika Tatetu ua muilu Yehova. Kaha ka tue ku mu singimika lika, vunoni na ku mu lema.

6. Omo lia vika tua lema Yehova?

⁶ Tue ku hana vumpahu kuli Yehova muomu tua mu lema cikuma. Tu hilulenu vifua via Yehova vie ku tu lingisa ku mu lema. Ua pua mukua cikeketima na mukua kavumbi. (Visa. 103:13; Isaya 49:15) Kaha mu tue ku hita mu visoti, Yehova ue kuivua ku vavala ku mutima. (Zak. 2:8) Ue ku tu kuasa linga tu mu tantekeye na ku likuata vusamba nendi. (Visa. 25:14; Vili. 17:27) Kaha ua pua ua ku ‘likehesa mu ku tala vi li muilu na ha mavu. Na ku katula muhutu ku mpumputa.’ (Visa. 113:6, 7) Cili vene, tua kala na vusunga vua vuingi vue ku tu lingisa ku hana vumpahu kuli Njambi.—Visa. 86:12.

7. Vukovelelo vuka vua ku lifuila tua kala navuo?

⁷ Tue ku hana vumpahu kuli Yehova muomu tua tonda vakuetu va mu tantekeye. Cingi ca vantu ka va tantekeya vusunga ku tuala hali Yehova. Omo lia vika? Muomu Satana na puputisa visinganieka viavo mu ku sanduola makuli ku tuala hali Yehova. (2 Kol. 4:4) Satana ue ku lingisa vantu ku singanieka nguavo, Yehova ua pua cikenia, ka lemene vantu kaha ikeye kavikoka ka visoti viavo. Vunoni etu tu tantekeya vusunga ku tuala hali Njambi yetu. Kaha tua kala na vukovelelo  vua ku lekako vakuetu vusunga vuaco, na ku va kuasa navo va zumbangeye Yehova. (Isaya 43:10) Visamo 96 ya tsindika seho ya ku hana vumpahu kuli Yehova. Ngeci mukemuo, mu samo yaco tu lilongesa vati tua pande ku hana vumpahu kuli Yehova.

VATI TU HASA KU HANA VUMPAHU KULI YEHOVA VUA MU FUILA?

8. Vati tu hasa ku hana Yehova vumpahu? (Visamo 96:1-3)

⁸ Tandenu Visamo 96:1-3. Tu hasa ku hana vumpahu kuli Yehova ku hitila mu mezi a tue ku handeka ku tuala hali Ikeye. Mu vinimbu evi, vangamba va Yehova va va lania ‘kuimbila Yehova,’ ku ‘sangaziala lizina liendi,’ ku ‘handeka via muzimbu ua cili ua vuovoke vuendi’ na ‘kuambulula vumpahu vuendi ha kati ka vakua vifuti.’ Viose evi, via pua vinjila via ku sangaziala Tatetu ua muilu. Kaha vangamba va Yehova va ku laza, va kele na cizango ca ku lekako vakuavo vifua via ku komouesa via kala navio Yehova, na viuma via cili via va lingilile. (Ndan. 3:16-18; Vili. 4:29) Vati netu tu hasa ku lingamo?

9-10. Vika mua lilongesa ku muzimbu ua ndumbuetu Angelena? (Talenu naua cikupulo.)

⁹ Tu talenu via lihitile navio ndumbuetu Angelena a ua yoyela ku Estados Unidos. Na ku simpa cose, ua hakuilile Yehova ku vipanga. Mu ku linga ua puile ua muha ku vipanga, va va laniene ku cimo ciuano hamo lika na vakuavo va vaha. Kaha ku ciuano caco, va va hanene vukovelelo vua ku handeka via miono yavo. Ndumbuetu Angelena ua liviukisilile ku ka lekesa vimo vikupulo, linga a ka lombolole via muono ua ndzolela ua kala nauo. Vunoni ntsimbu kanda a putuke ku handeka, umo mukuavo ku vipanga ua handekele nguendi, ua kolele na Vakaleho va Yehova. Kaha ua putukile ku sembulula vi tua tsiliela. Ndumbuetu Angelena ua handekele nguendi: “Nja kele na ku lisosomua cikuma. Vunoni nja lihuile nguange: ‘Njecelela vene va handeke makuli ku tuala hali Yehova? Ni nji mu hakuila?’”

¹⁰ Kaha mukuavo ku vipanga mua manusuile ku handeka, vuasi-vuasi ndumbuetu Angelena ua vundilile mu mutima. Mu nima yaco, ua suenene kuli mukuavo na kasingimiko kaha ua mu lekele nguendi: “Nange nja kola mu kupua Mukaleho ngeci muove, vunoni na lelo lino kasi nji Mukaleho ua Yehova.” Vutuhu citanga caco ca mu lingisile ku lisosomua,  ndumbuetu Angelena ua tualeleleho ku simpa. Na kasingimiko kose, ua muesele vakuavo ku vipanga vikupulo viendi via kele hamo lika na vavusamba mu ku pangela Yehova na ndzolela kaha na ku va lomboluela via tsilela. (1 Pet. 3:15) Vika viezilemo? Ndumbuetu Angelena mua manusuile ku handeka, yala ua kele na ku handeka mua ku pihia Vakaleho ua simpile mutima na ku handeka viuma via cili via lihitile navio mua kolele na Vakaleho va Yehova. Ndumbuetu Angelena nguendi: “Yehova ua fuila ku mu hakuila. Kaha ca pua ku vezika ku handeka vusunga ku tuala hali Ikeye.” Netu vene, tua kala na civezikiso ca ku sangaziala Yehova na ku mu hana vumpahu, vutuhu vamo ka ve ku lingamo.

11. Tunde ku laza, vati vangamba va Yehova ve ku kava citume ca ku Visamo 96:8?

¹¹ Tandenu Visamo 96:8. Tu hasa ku hana vumpahu kuli Yehova na viuma vi tua kala navio. Kaha tunde ku laza, vangamba va Yehova ve ku lingamo. (Visi. 3:9) Ca ku muenako, vaIsaleli va hanene milambu mu ku kuasa ku tunga na ku tungulula tembele. (2 Vam. 12:4, 5; 1 Miz. 29:3-9) Vandongesi va Kilistu va mu kuasele hamo lika na vapostolo vendi na “vupite vuavo.” (Luka 8:1-3) Kaha Vakua Kilistu va ku livanga, navo va kuasele vamuanaye. (Vili. 11:27-29) Netu lelo lino, tu hasa ku hana vumpahu kuli Yehova ku hitila mu milambu yetu.

12. Vati milambu yetu ye ku hana vumpahu kuli Yehova? (Talenu naua cikupulo.)

¹² Tu tantekeyenu vati milambu yetu ye ku hana vumpahu kuli Yehova. Muzimbu ua tuhukile mu 2020, ua muesele vika via solokele ku cifuti ca Zimbabwe mu kua hitile cilanga. Makulukazi a vantu hamo lika na ndumbuetu Prisca, va kele mu vusonde vua kutsa ku ndzala. Vutuhu ca puile ca cikalu, ndumbuetu Prisca ua tualeleho kuambulula simano ku simano lia mu citatu na lia mu citanu. Vunoni vakuavo mu va tungilile va kele na ku mu paya nguavo: “Vakuenu vali na ku lima, vunoni ove uli na kuambulula, amba utsa na ndzala.” Na ku simpa cose, ndumbuetu Prisca ua va kumbululuile nguendi: “Yehova na limo litangua liahi a ka mbila kuti vangamba vendi.” Kaha ka mua hitile ntsimbu ya kama, ua tambuile vukuasi ku hitila mu lukungulukilo luetu. Ua tambuile vukuasi vuaco, omo lia milambu i tue ku hana. Vakuavo mu va tungilile va komokele na ku mu leka nguavo: “Cili  vene, Njambi yove ka ku mbilile kuti, ngeci mukemuo tu tonda ku lilongesa viendi.” Vika viezilemo? Vakuavo mu va tungilile vatanu na vavali, va putukile ku kunguluka.

13. Vati vilinga vietu vi hasa ku hana vumpahu kuli Yehova? (Visamo 96:9)

¹³ Tandenu Visamo 96:9. Tu hasa ku hana vumpahu kuli Yehova ku hitila mu vilinga vietu. Vasasendote vakua ku pangela mu tembele ya Yehova, va pandele kupua va ku lela. (Ezu. 40:30-32) Vunoni vilinga via ku lela, via pua via seho ya kama ku hiana ku lela ku muvila. (Visa. 24:3, 4; 1 Pet. 1:15, 16) Ngeci mukemuo, tua pande ku lihakela kapandi ka ku zula “vuntu vuze vua laza,” ni nguetu, vilinga via mazilo na ku zala “vuntu vuze vua vuha,” ni nguetu, ku kala na visinganieka vie kuya Yehova ku mutima na ku tambuluisa vifua viendi. (Kolo. 3:9, 10) Na vukuasi vua Yehova, ambe vakua vilinga via mazilo va hasa kualuluka na ku zala vuntu vua vuha.

14. Vika mua lilongesa ku muzimbu ua muanetu Jack? (Talenu naua cikupulo.)

¹⁴ Tu hilulenu muzimbu ua muanetu Jack, ua puile cikenia ngeci va kele na ku mu sana nguavo Ndemone. Omo liaco, va mu tomenene kutsa. Kaha mua kele na ku vandamena litangua lia ku mu tsiha, ua tavele ku lilongesa Mbimbiliya na umo muanetu ua kele na ku meneka kamenga. Vutuhu ua lingile viuma via vingi via vipi, vunoni ua zulile vuntu vua laza kaha va mu mbatizile. Muanetu Jack ualulukile cikuma, ngeci ha litangua li va tondele ku mu tsiha vamo tuniungi va kamenga va lilile mu va lisalesele nendi. Mukuluntu ua vakua ku niunga kamenga ua handekele nguendi: “Jack ua puile cikenia, hano honi napu muntu ua cili.” Mu nima ya kutsa ca muanetu Jack, vamuanetu va hilukile mu kamenga mu kuendesa ciuano, va muene umo cindzinda ua kungulukile lua ku livanga. Vika via mu lingisile ku kunguluka? Ua komokele kualuluka ca muanetu Jack, ngeci ua tondele ku tantekeya vika ua pandele ku linga a lemese Yehova. Mua vusunga, vilinga vietu vi hasa ku hana vumpahu kuli Tatetu ua muilu!—1 Pet. 2:12.

VATI YEHOVA A KA ZUMBANGEYA LIZINA LIENDI?

15. Vati Yehova a ka zumbangeya lizina liendi mu vutuntu? (Visamo 96:10-13)

¹⁵ Tandenu Visamo 96:10-13. Vinimbu via ku manusuila via ku Visamo 96, via tumbula  Yehova kupua Ngazi mukua vuviuke na Muangana. Vati Yehova a ka zumbangeya lizina liendi? A ka lingamo mua ka neha vuviuke. Vuovuno a ka nongesa Mbambilone ya Kama omo lia ku longesa makuli ku tuala hali ikeye, na ku kuita mazilo ku lizina liendi lia ku lela. (Kuso. 17:5, 16; 19:1, 2) Kaha vamo mu va ka mona ku nonga ca Mbambilone ya Kama, halumo va ka lipandakana netu mu ku lemesa ca vusunga. Mu Alemangendo, Yehova a ka nongesa mavu a Satana na vose vakua ku mualulukila, na kuovolola vaze va mu lema, ve ku muononoka na ku mu hana vumpahu. (Mako 8:38; 2 Tes. 1:6-10) Kaha ku ntsongo ya Likulukazi lia Miaka ya ku Sika ca Kilistu, Yehova a ka lelesa lizina liendi mu vutuntu. (Kuso. 20:7-10) Ha ntsimbu yaco, “mavu a ka sula na ciningi ca vumpahu vua Yehova, ngue kalunga a zalela na mema.”—Hav. 2:14.

16. Kapandi kaka mu tonda ku lihakela? (Talenu naua cikupulo.)

¹⁶ Tu kevua ndzolela ya kama, omo vantu vose va ka hana vumpahu kuli Yehova. Vunoni ntsimbu litangua liaco kanda li hete, tu lingenu cose mu ku zumbangeya Njambi yetu mu nkala vukovelelo vu tu kala navuo. Mu ku tsindika seho ya ku zumbangeya Yehova, Civunga ca Vantuamena ca hangula Visamo 96:8 kupua mukanda ua muaka ua 2025, nguauo: ‘Hanenu Yehova vumpahu vuze vua pande lizina lieni.’