1. Vika ua litavelele kapostolo Paulu?

KAPOSTOLO PAULU ua litavelele ngecize, vintsimbu vimo ua kele na ku livua ku zeya. Kaha naua ua litavelele ngecize muvila ueni ua kele na “ku pola” ni nguetu ku nonga. Ngeci ca tondekele ku lihakela kapandi linga a hase ku linga via cili. Kaha naua ngueni, Yehova ka kele na ku kumbulula vivundilo vieni ngue muze mua vi lavelelele ikeye. (2 Kol. 4:16; 12:7-9; Loma 7:21-23) Paulu ua handekele ngueni, cipue vitozi veni va mu muene ngecize ua puile ua ku zeya. * Vunoni, ka tavesele cifua ca ku vihia ci va kele na ku mu muenamo vakuavo ni vuzeye vueni vavene, vi mu lingise ku livua vungoco.—2 Kol. 10:10-12, 17, 18.

2. Kuliya na 2 Kolintu 12:9, 10, cuma cika ca kama ca lilongesele kapostolo Paulu?

² Paulu ua lilongesele cuma ca kama ngecize, muntu a hasa ku pua ua ku kaniama ambe nga ali na ku livua ku zeya. (Tandenu 2 Kolintu 12:9, 10.) Yehova ua lekele Paulu ngueni, ngolo yeni ya kele na ku lipuisamo “mu ku zeya” ni nguetu, ngolo ya Yehova ya kele na ku kuasa Paulu mu viose vize ka hasele ku linga ku ngolo yeni. Ha katete, tu ci talenu omo lia vika ka tua pandele ku lisosomua nga vitozi vetu va tu popolola.

3. Omo lia vika tue ku zolela mu vituka?

³ Na umo uahi ua lema ku mu tuka. Vunoni, nga vitozi vetu va tu tuka kaha tu lisosomua cikuma na mezi avo tu hasa ku zeya. (Visi. 24:10) Vika honi tua pande ku linga nga vitozi vetu va  tu tuka? Ngeci mua Paulu, tua pande ku ‘zolela . . . mu vituka.’ (2 Kol. 12:10, Mbimbiliya Litavasyano Lyaliha) Omo lia vika? Muomu vituka na ku luisa, via pua vitantekeyeso via muesa ngecize, tua pua tu Vakua Kilistu va vusunga. (1 Pet. 4:14) Yesu ua handekele ngueni vandongesi veni tangua va ka va luisa. (Yoa. 15:18-20) Evi via putukile ku lipuisamo ku sekulu ya ku livanga. Ku ntsimbu ize, vakua ku kava cisemua ca vaNgelengu va kele na ku mona Vakua Kilistu ku pua va ku salela. Kaha cipue ha kati ka vaYundeya vene, Vakua Kilistu va kele na ku va mona ku pua “va ku zela ku lilongesa ku sikola yavo na vukama vuahi,” ngeci mu va muene kapostolo Petulu na Yoano. (Vilinga 4:13) Vavengi va singaniekele ngecize Vakua Kilistu va pua va ku zeya, kaha ka va kele na vakua ku va hakuila. Cikuavo naua, mu ku linga ka va lihakele ku via pulitika, ka va kele na ndzili ku nguvulu. Kasi naua mu ku linga ka va puile masualale, ka va kele na vutongue vua ku liohiela mu vindzita. Kaha mu membo avo, uahi ua va singimikile.

4. Vati Vakua Kilistu va ku livanga va lingile ku tuala ha cifua ca ku henga ci va kele na ku va muenamo vitozi vavo?

⁴ Vuno vaze Vakua Kilistu va ku livanga, va tavesele cifua ca ku vihia ci va kale na ku va muenamo vakuavo ci va hiluisile mu nima ni? Houe. Ca ku muenako, omo kapostolo Petulu na Yoano va kele na ku va luisa omo lia ku kava Yesu na ku sanduola vilongesa vieni, kuli vakevo ca puile ku vezika. (Vilinga 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Vutuhu na umo uahi ua va singimikile mu membo, vakevo ka va tavesele na vimo viahi vi va kolese ntsuamua. Vaze Vakua Kilistu, va lingile via vingi mu ku kuasa vakuavo ku hiana vitozi vavo. Ca ku muenako, mavulu a va sonekele vamo Vakua Kilistu va ku livanga, na lelo lino kasi eku kuasa makulukazi na makulukazi a vantu na ku va hana lulavelelo. Kaha Vuangana vu va kele na ku ambulula, mu ntsimbu ino vu li na ku sika muilu, kaha vuovuno vu sika vantu vose hano ha mavu. (Mat. 24:14) Vunoni vuangana vua mu Loma vu va kele na ku sambeya vaze vakua ku luisa Vakua Kilistu, helu hano. Vunoni vaze vandongesi va lukakatela lelo lino va pua honi vamiangana muilu. Vaze vitozi vavo co vatsa. Kaha nga va ka sanguka navo va ka kala muintsi lia Vuangana vu va kele na ku ambulula vaze vandongesi va va zindile.—Ku-So. 5:10.

5. Kuliya na Yoano 15:19, omo lia vika vangamba va Yehova ve ku va sembulula?

⁵ Lelo lino, vangamba va Yehova vintsimbu vimo, ve ku va sembulula na ku va tsopa ngecize va pua vakua ku zeya kaha va ku salela. Omo lia vika? Muomu ka tue ku kava visinganieka via vantu. Kaha tue ku lihakela kapandi ka ku pua vakua ku likehesa, vakua ku konkama na vakua ku ononoka. Vunoni vakua mavu, ve ku komoka vantu vakua ku lihalesa, vakua ku lihaka ku vukama na vakua lisino. Cikuavo naua, ka tue ku lihaka mu via pulitika ni ku lisonekesa vusualale. Mu ku linga tua liseza na vakua mavu, ngeci ve ku tu mona ngue ka tua kele na seho.—Tandenu Yoano 15:19; Loma 12:2.

6. Vika ali na ku puisamo Yehova ku hitila mu vantu veni?

⁶ Vutuhu vakua mavu ve ku tu mona ngue tu vilinge via ngoco, Yehova ali na ku tu pangesa mu ku puisamo viuma via ku komouesa. Ali na ku puisamo cipanga ca ku ambulula mu njila ya ku komouesa cikuma, hano ha mavu ose. Vangamba veni, ve ku tuhula mukanda u ve ku langulula na ku tepela cikuma mu mavu ose. Kaha ve ku pangesa Mbimbiliya mu ku kuasa makulukazi na makulukazi a vantu, va sungamese miono yavo na ku yoya mu ndzolela. Vunoni vumpahu vuose, vu na pande ku ya kuli Yehova uze ue ku pangesa vantu ve ku soloka ngue va ku salela, mu ku puisamo vipanga via ku komouesa ngeci muevi. Amba muntu ku muntu ha kati ketu co? Vuno Yehova a hasa ku tu puisa va ku kaniama ni? Nga mukemuo, vika tua pande ku linga mangana tu tambule vukuasi vuaco? Tu ci hilulenu ha viuma 3 mpundu vi tu hasa ku lilongesa ku lungano lua tu sila kapostolo Paulu.

7. Cuma cika ca katete tu lilongesa kuli kapostolo Paulu?

⁷ Cuma ca katete ci tu lilongesa kuli kapostolo Paulu eci: Omo tu pangela Yehova, ka tua pandele ku kulahela mu ndzili yetu vavene ni mu vutongue vuetu. Mu ku linga Paulu ua lilongesele cikuma, kaha ua kele na vutongue vua ku liseza-seza, nga ce ku mu puililile ca casi ku lihalesa ni ku likulahela ivene. Cikuavo naua, Paulu ua kolelele mu Talusu mbonge ya kama cikuma ya umo muhato ua mu Loma. Talusu ya puile mbonge ya kele na vupite vua vuingi, kaha naua mua kele sikola ya kama ya ku tsimana. Paulu ua lilongesele mua kama, kaha va mu longesele kuli Ngamaliele umo mulongisi ua ku tsimana, uze ua puile naua umo ua vantuamena va vaYundeya. (Vilinga 5:34; 22:3) Kaha mu ntsimbu imo, Paulu ua puile mukua lutsimo ha kati ka vaYundeya. Ngeci ua handekele ngueni: “Nange nja sueneneko ku vuYundeya mu ku hiana va vengi.” (Ngal. 1:13, 14; Vili. 26:4) Vutuhu ngoco, Paulu ka likulahelele ivene.

8. Kuliya na Filipu 3:8, vati Paulu ua muene viuma via sezele ku nima, kaha omo lia vika ua “viukilile mu ku zeya”?

⁸ Paulu, ua vuile ndzolela ya ku seza viuma vize via mu lingisile ku pua mukua vukama ku meso a vakua mavu. Mua vusunga, ua muene viuma via mu tsimanesele “ngue visuasua” via ngoco. (Tandenu Filipu 3:8.) Paulu ua hitile mu visoti via vingi via vikalu mu ku pua Mukua Kilistu. Ca ku muenako, va mu zindile kuli vakua cifuti ceni. (Vilinga 23:12-14) Kaha va mu tinguile na ku mu haka mu kamenga kuli vakua Loma, vutuhu neni ua puile mukua Loma. (Vilinga 16:19-24, 37) Cikuavo naua, Paulu ua kele na ku pinda na ku hona ku tantuluka ceni. (Loma 7:21-25) Vutuhu ngoco, ka tavesele vitozi veni ni visevuka vieni vi mu hiluisile mu nima, vunoni ua ‘viukililile ha ku zeya.’ Omo lia vika? Muomu ha vintsimbu vize via ku zeya ceni, hakeho ha kele na ku tambuila vukuasi vua Njambi.—2 Kol. 4:7; 12:10.

9. Vati tua pande ku livua ku tuala ha viuma vize vie ku tu zeyesa?

⁹ Nga tu tonda ku tambula ngolo ya Yehova, ka tua pandele ku singanieka ngecize, ku kaniama ca muvila uetu, vilongesa vi tua tambula, cihela ci tua kolela, vupite vu tua kala navuo, vikevio via pue ngue vitantekeyeso via seho i tua kala nayo, houe. Muomu evi viuma, kati vikevio vie ku tu lingisa ku pua va seho ku meso a Yehova.  Ngeci mukemuo, ha kati ka vangamba va Njambi, “ka va lisalele vakua mangana a viuma via vusitu, ka va lisalele vakua vukama, ka va lisalele vakua vuangana, houe; Vunoni Njambi, ua hanguile via vusiname vua ha mavu mu ku vuisa ntsoni vakua mangana.” (1 Kol. 1:26, 27) Ngeci mukemuo, cipue nga ka muesi na viuma vi tua tumbula ku vuputukilo vua cino cinanga, kasi mu hasa ku pangela Yehova. Vunoni, vi puisenu ngue vukovelelo vua ku mona vati Yehova a mi kuasa ku hitila mu ngolo yeni. Ca ku muenako, nga mue ku ivua liova lia vaze ve ku mi kakateya ku likela ku kulahela mu viuma vi mua tsiliela, vundilenu kuli Yehova linga a mi hane ku simpa ci mua tondeka mu ku hakuila lutsilielo luenu. (Efe. 6:19, 20) Cipue nga muli na ku pinda na vuvezi ka vue ku kanguka, vundilenu Yehova a mi hane ndzili i mua tondeka, linga mu tualeleleho ku mu pangela na ntuima. Nkala ntsimbu i mu ka tambula vukuasi vua Yehova, lutsilielo luenu lu ka kola, kaha nenu naua mu ka pua va ku kaniama.

10. Omo lia vika tua pande ku lilongesa ku malungano a va seza vakua lutsilielo va va tumbula mu Mbimbiliya, ngeci mua vaze va ku VaHevelu 11:32-34?

¹⁰ Paulu, ua lemene ku lilongesa Lizi lia Njambi. Kaha ua lilongesele viuma via vingi ku tuala ha malungano a vantu va va tumbulamo. Mua tumine mukanda kuli Vakua Kilistu va vaHevelu, Paulu ua va lekele linga va pue na ku singanieka ha malungano a vangamba va Yehova va ku nima. (Tandenu VaHevelu 11:32-34.) Tu ci hilulenu via umo ua vangamba vaco, Muangana Ndaviti. Muangana Ndaviti ua kele na ku pinda na vutozi kati vua vakua nkole yeni lika, vunoni na vua vamo va puile vavusamba veni. Omo tu hilula ha lungano lua Ndaviti, tu ka mona ku kaniama ca uanene kapostolo Paulu mu ku hilula muono ua Ndaviti, kaha na ku mona vati tu hasa ku tambuluisa Paulu.

11. Omo lia vika Ndaviti ua solokele ngue mukua ku zeya? (Talenu cikupulo ca helu lia Vutala.)

¹¹ Ku meso a ngungu ya masualale Ngoliata, Ndaviti ua solokele ngue nevi via linga viahi. Mbimbiliya nguayo omo Ngoliata ua muene Ndaviti, “ua mu yenguile.” Mua vusunga, ka ci tu komouesa, muomu Ngoliata ua puile ua ku tuntuka, ua kele na vitua via vingi, kaha ua puile lisualale ua vutongue. Vunoni Ndaviti, ua puile kanike ua mukuendze, ua ku hona vutongue, kaha naua ka kele na vitua via ndzita. Vunoni, vutuhu Ndaviti ua solokele ngue mukua ku zeya, ua himpukile ku pua mukua ngolo muomu ua kulahelele mu ngolo ya Yehova. Kaha ua hasele ku vula uze citozi ceni.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Cisoti cikuavo cika ua kele na ku pinda naco Ndaviti?

¹² Ndaviti ua kele na ku pinda naua na cimo cisoti cikuavo, cize ca mu lingisile ku livua ku zeya. Cisoti cika? Ndaviti, ua pangelele na lukakatela Saulu, muangana ya hanguile Yehova. Ha katete, Muangana Saulu ua kulahelele Ndaviti, vunoni mu nima ya ntsimbu, ku lihalesa ca lingisile Saulu ku putuka ku vuila Ndaviti cipululu. Ngeci Saulu ua putukile ku yandesa Ndaviti, kaha na ku tonda na ku mu tsiha.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Vati ua lingile Ndaviti omo va kele na ku mu muesa vuhenge kuli Muangana Saulu?

¹³ Vutuhu Ndaviti va kele na ku mu muesa vuhenge kuli Muangana Saulu, vunoni ua tualeleleho ku singimika uze muangana ya hanguile Yehova. (1 Sam. 24:6) Kaha naua, Ndaviti ka tuikile Yehova mulonga omo lia viuma via ku vihia via kele na ku linga Saulu. Vunoni, Ndaviti ua kulahelele muli Yehova, linga a mu hane ndzili ya tondekele mu ku kolesa mu vize vieseko.—Visa. 18:1, Mezi a helu.

14. Cisoti cika ua lihitile naco kapostolo Paulu ca lifuile na ca Ndaviti?

¹⁴ Kapostolo Paulu neni ua hitile mu cimo cisoti ca ku lifua na cize ca lihitile naco Ndaviti. Vitozi va Paulu va puile vakua ngolo ya kama ku hiana ikeye. Cingi ca vitozi vaco, va puile vantuamena  va kama ku ntsimbu ize. Kaha vintsimbu via vingi, va kele na ku mu tingula na ku mu mbila mu tumenga. Kaha, ngeci mua Ndaviti, Paulu neni va kele na ku mu yandesa ku vantu vaze tele nga ve ku puile vavusamba veni. Ca ku muenako, vamo mu cikungulukilo va putukile ku mu luisa. (2 Kol. 12:11; Filp. 3:18) Vunoni Paulu, ua vulile vose vaze va kele na ku mu luisa. Mu njila ika? Muomu vutuhu va kele na ku mu luisa kasi ua tualeleleho ku ambulula, na ku muesa lukakatela kuli vamuanaye mu lutsilielo, ambe ha vintsimbu vi va mu vuisile vusiua. Kaha helu lia viose evi, ua tualeleleho ku kakatela kuli Njambi, na ha ku-tsa ceni. (2 Tim. 4:8) Mua vusunga, Paulu ua vulile visoti via kama, kati omo lia ku kaniama ku muvila houe, vunoni muomu ua kulahelele muli Yehova.

15. Vutumbe vuetu vua pua vuka, kaha vati tu hasa ku vu puisamo?

¹⁵ Vuno nenu ve ku mi luisa ku vakuenu ku sikola, vakuenu ku vipanga, na vavusoko vaze ka va puile Vakaleho ni? Vuno va mi lingaho laza vumo vuhenge kuli umo muanetu mu cikungulukilo ni? Nga mukemuo, puenu na ku vuluka malungano a Ndaviti na Paulu. Nenu mu hasa ku tualelelaho ku vula ‘eci ca cipi, neci ca viuka.’ (Loma 12:21) Vunoni vutumbe vuenu, ka vua pandele ku pua ku asa vantu mavue mu maholo ngue mua lingile Ndaviti, houe. Vunoni ku kuva Lizi lia Njambi mu visinganieka na mu mitima yavo. Mu hasa ku puisamo ovu vutumbe mu vinjila vitatu. Ya ku livanga, mu ku pangesa Mbimbiliya omo mu kumbulula vihula via vantu. Ya mu civali, mu ku singimika na ku muesa ngozi ku vaze va mi muesa vuhenge. Kaha ya mu citatu, mu ku linga via cili ku vose cipue vene ku vitozi venu.—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

16-17. Vika ka suvile Paulu?

¹⁶ Paulu, ntsimbu kanda a pue ndongesi ua Kilistu, ua puile mukuendze ua kasahuntu, uze ua kele na ku yandesa vandongesi va Yesu. (Vili. 7:58; 1 Tim. 1:13) Kaha Yesu ikeye mpundu uemikile Saulu (Paulu), linga a likele ku yandesa cikungulukilo ca Vakua Kilistu. Yesu ua handekele na Paulu ku tundilila muilu, kaha ua mu vetele vupuputa. Linga a putuke naua ku mona, Paulu ua pandele ku tonda vukuasi vua vaze vene va kele na ku yandesa. Kaha na ku likehesa cose ua tavele vukuasi vua umo ndongesi ua lizina Hananiya mu ku mu tonesa.—Vilinga 9:3-9, 17, 18.

¹⁷ Mu nima ya ntsimbu, kapostolo Paulu ua tambuile viteli via kama mu cikungulukilo. Vunoni,  ka suvile na limo litangua liahi vize via mu lilongesele Yesu mu njila ya ku Ndamasiku. Paulu ua tualeleleho ku likehesa, kaha ua tavele vukuasi vua vamuanaye na mutima uose. Ngeci ua litavelele ngueni, “vakevo va na nji lembezieka.”—Kolo. 4:10, 11.

18. Vika vi hasa ku tu lingisa ku likanuuela ku tava vukuasi vua vakuetu?

¹⁸ Vika tu hasa ku lilongesa kuli Paulu? Mu tua putukile ku likata na vangamba va Yehova, halumo ka tua kele na citanga ca ku tambula vukuasi ku vakuetu. Muomu tua limuene ngecize, tu ci li tu vanike mu lutsilielo kaha tu tondeka ku lilongesa via vingi. (1 Kol. 3:1, 2) Amba mu ntsimbu ino co? Nga tuli na ku pangela Yehova mu miaka ya ingi, kaha tuli na vutongue vua kama, ci hasa ku tu kaluuila ku tava vukuasi, cikuma-kuma nga muntu a tu hana vukuasi vuaco kesi mu vusunga miaka ya ingi. Vunoni kati tu suve ngecize, vintsimbu via vingi, Yehova ue ku pangesa vamuanetu na vandumbuetu mu ku tu kaniamesa. (Loma 1:11, 12) Nga tu tonda vukuasi vua Yehova, tua pande ku tava ovu vusunga vuaco.

19. Vika via kuasele Paulu ku puisamo via vingi mu cikungulukilo?

¹⁹ Paulu, ua puisilemo vimo viuma via ku komouesa mu nima ya ku pua Mukua Kilistu. Omo lia vika? Muomu ua lilongesele ngecize, ku puisamo via vingi mu cikungulukilo ka ca hitukilile ha ndzili ya kala nayo muntu, ha sikola ya lilongesela, vupite vua kala navuo ni ku vusoko vua tunda. Vunoni, ca hitukila ha ku likehesa na ku kulahela mu vutuntu muli Yehova. Ngeci mukemuo, tu vose tu lihakelenu kapandi ka ku tambuluisa Paulu, (1) mu ku kulahela muli Yehova, (2) mu ku lilongesa ku malungano a vantu va va tumbula mu Mbimbiliya, kaha (3) mu ku tava vukuasi vua vamuanetu. Nga tu lingamo, ambe nga tu ka zeya mu njila ya ku fua vati, Yehova a ka tu kaniamesa.