1. Liova lika va vuile vamo vamuanetu?

 TU TALENU vi va lihitile navio vamo vamuanetu. Muanetu Nestor na mpueyeni María, va tondele ku ka pangela kuze ku tondeka vukuasi vua kama. * Vunoni linga va hase ku puisamo vutumbe vuaco, va tondekele ku alulula cifua ca muono uavo. Vunoni va lisosomuene nguavo halumo ka va ka hasa ku kala na ndzolela nga ka va ka uana vimbongo via ku lisuka navio. Biniam, mua hetele ha ku pua Mukaleho ua Yehova ku cimo cifuti ku ve ku vindika cipanga cetu ca ku ambulula, ua nongonuene ngecize mu ku pua umo ua vangamba va Yehova, neni tangua va ka mu luisa. Evi via mu lingisile ku ivua liova. Cikuavo naua, ua vuile liova lia kama cikuma, mua vati vavusoko veni ve ku livuile omo lia ku hangula vulombelo vua vuha. Kaha Muanetu Valérie, va mu uanene na cancer, ngeci ua luile na citanga ca ku uana umo ndotolo ue ku mu tavuile, uze ue ku singimikile masiko a mu Mbimbiliya ku tuala ha maninga. Evi via mu lingisile ku kala na liova lia ku-tsa.

2. Omo lia vika tua pande ku linga cose tu vule liova?

² Vuno nenu muevuaho laza liova lia vifua viaco ni? Cingi cetu eyo. Vunoni nga ka tua zangamene, liova li hasa ku tu lingisa ku linga vihangula vize kati via cili na ku kuata ku vusamba vuetu na Yehova. Mukemuo mue ku tonda Satana. Ikeye ue ku pangesa liova li tue ku ivua tu tsihie masiko a Yehova, hamo lika na citume ca ku ambulula muzimbu ua cili. (Ku-So. 12:17) Satana ua pua cikenia ua kama kaha ua kala na ngolo.  Vunoni ambe ngoco, citava mu liniunge kuli ikeye. Vati mu hasa ku lingamo?

3. Vika vi hasa ku tu kuasa ku vula liova?

³ Nga tu kala na vusunga ngecize Yehova ua tu lema cikuma kaha ali ku mukulo uetu, Satana kali ka hasa ku tu zuzuisa. (Visa. 118:6) Ca ku muenako, mukua Visamo ua sonekele Visamo 118, ua handekele via visoti via lihitile navio. Ua kele na vitozi vavengi, vamo vavo va puile vakua vukama (vinimbu 9, 10). Vintsimbu vimo, uomine cikuma mutima (cinimbu 13). Kaha ua tambuile ku sungamesa ca Yehova (cinimbu 18). Ngeci ue mbile muaso ngueni: “Ka nji kevua vuoma.” Vika via mu kuasele ku ivua ku lembama? Vutuhu ua tambuile ku sungamesa ca Yehova, vunoni ua kele na vusunga ngecize Yehova ua mu lema cikuma. Mukua visamo ua kele na vusunga ngecize ambe nga a hita mu visoti via ku linga na ha meso vui, Njambi yeni ua cilemo a ka mu kuasa.—Visa. 118:29.

4. Liova lia vifua vika tu hasa ku vula nga tu tsiliela ngecize Yehova ua tu lema?

⁴ Tua pande ku kala na vusunga ngecize Yehova ua tu lema muntu ku muntu. Ku kala na vusunga vuaco, vu hasa ku tu kuasa ku vula liova mu vinjila vitatu: (1) liova lia ku hona ku uana via kambela vusoko; (2) liova lia vantu, kaha (3) liova lia ku-tsa. Vamuanetu va va na tumbula ha vinanga via ku livanga, va hasele ku vula liova omo lia ku tantekeya ngecize Yehova ua va lema cikuma.

5. Vika vie ku lingisa mutue ua ndzivo ku lisosomua? (Talenu cikupulo cili helu lia Vutala.)

⁵ Mukua Kilistu ua pua mutue ua ndzivo, ua kala na citeli ca kama ca ku tonda ku uana via kambela vusoko vueni. (1 Tim. 5:8) Tunde mu ua putukile musongo ua COVID-19, halumo mua putukile ku lisosomua nga va mi tundisa ha vipanga. Na ku lisosomua mua vati mue ku hasele ku uana via kulia, vimbongo via ku fueta ndzivo, kaha na vikuavo vitondeka. Cikuavo naua, halumo mua vuile liova ngecize nga va mi tundisa ha vipanga, kaha ka mu ka hasa ku uana vipanga vieka. Kaha halumo ngeci mua va Nestor na mpueyeni María va va na tumbula kuilu, mua vuile liova lia ku alulula cifua ca muono ueni, omo lia ku honoua vimbongo. Ngeci mukemuo, Satana ue ku hasa ku hungumuna vantu vavengi va likele ku pangela Yehova omo lia liova.

6. Satana ue ku tona tu singanieke?

⁶ Satana, ue ku tonda tu singanieke ngecize Yehova ka tu lemene, kaha ka ka tu kuasa nga tu ka tonda vize via kambela vusoko vuetu. Kaha naua na ku heta ha ku singanieka vene ngecize tua pande ku lihondolola mua kama linga kati tu zimbalese vipanga vietu, na ku sembulula vimamuna via mu Mbimbiliya nga ci ka tondeka.

7. Vusunga vuka Yesu ua tu hana?

⁷ Yesu, mu ku linga a tantekeya mua cili Ise, ua tu hana vusunga ngecize Njambi a ka tu hana “viose vi [tua] zela, ntsimbu kanda [tu vi] vundile.” (Mat. 6:8) Ngeci mukemuo, Yesu a tantekeya ngecize Yehova ua liviukisila laza ku tu hana via tu kambela. Mu ku pua Vakua Kilistu, tua pua mutamba ua vusoko vua Njambi. Kaha mu ku linga Yehova ua pua mutue ua vusoko vuaco, tuli na vusunga ngecize neni a ka puisamo vi ya handeka 1 Timoteo 5:8.

8. (a) Vika vi hasa ku tu kuasa ku vula liova lia ku hona ku uana vize via kambela vusoko vuetu? (Mateo 6:31-33) (b) Vati tua pande ku tambuluisa va yala na mpuevo va va na muesa ha cikupulo cili ha lifo 16?

⁸ Nga tu kala na vusunga ngecize Yehova ua tu lema kaha ua lema vusoko vuetu, ka tu ka kala na vimo vimpata ngecize a ka tu hana  viose via tu kambela. (Tandenu Mateo 6:31-33.) Mua vusunga, Yehova ua tu lema mua kama, ngeci ue ku tonda ku tu hana viose via tu kambela! Mua tangele mavu, ua hakelemo viose vize vie ku tu kambelele linga tu hase ku yoya. Kaha mu cilemo ceni, ua sulisilemo viuma via vingi vie ku tu lingisile tu yoye mu ndzolela. (Njen. 2:9) Vutuhu vintsimbu vimo ka tue ku kala na via kulia via ku puamo, tua pande ku vuluka ngecize nga tuli na kamo, Yehova ikeye ali na ku tu niunga. Yehova ke ku hona ku tu hana viose via tu kambela. (Mat. 6:11) Tua pande ku tualelelaho ku singanieka ngecize vupite vuose ovuo vu tu hasa ku kala navuo vuovuno, ku citava ku vu setekesa na vuze vua hasa ku tu hana Njambi yetu ua cilemo, mu ntsimbu ino na ku lutue. Evi vikevio via lingikile na va Nestor na mpueyeni María.—Isaya 65:21, 22.

9. Vika mua lilongesa kuli va Nestor na María?

⁹ Nestor na María, va yoyele muono ua ndzolela ku Colombia. Va handekele nguavo: “Tua tondele ku asiuisa muono uetu na ku vueza ku cipanga cetu ca ku ambulula. Vunoni tua kele na liova ngecize ka tu ka kala na ndzolela nga tu kala vimbongo via vindende.” Vika via va kuasele ku vula liova liaco? Ku singanieka ha cilemo ca va muesele Yehova mu vinjila via vingi. Kaha mu va hetele ha ku kala na vusunga ngecize Yehova ue ku va niungile, ngeci va sezele vipanga via va hanene vimbongo via vingi. Cikuavo naua, va landesele ndzivo yavo na ku nungulukila ku cifuti cize kua tondekele vakua ambulula. Vati va livuile ku tuala ha cihangula ci va lingile? Muanetu Nestor ngueni: “Tue ku mona ku lipuisamo ca Mateo 6:33. Na vimo viahi via tu kambelele. Tue yoya honi muono ua ndzolela mpudu.”

10. Omo lia vika ka ce ku tu komouesa ku mona ngecize vantu ve ku livuila liova?

¹⁰ Vantu ve ku livuila liova umo na mukuavo. (Ekel. 8:9) Ca ku muenako, vamo ve ku pangesa mua ku vihia mpoko i va kala nayo, vamo va pua vikenia, vakuavo ve ku va pakesa ku vakuavo ku sikola, kaha vakuavo naua ve ku va yandesa ku vavusoko vuavo. Ka ce ku tu komouesa ku mona ngecize vantu ve ku livuila liova! Vati Satana ue ku seteka ku pangesa liova li tue ku vuila vakuetu vantu?

11-12. Vati Satana ue ku pangesa liova lia vantu mu ku tu luisa?

¹¹ Satana ue ku pangesa liova lia vantu, linga tu likele ku ambulula ni vene ku likela ku pangela  Yehova. Satana ue ku pangesa vanguvulu linga vemike cipanga cetu ca ku ambulula na ku tu luisa. (Luka 21:12; Ku-So. 2:10) Mu mavu ano a Satana, vantu ve ku sanduola mizimbu ya ingi ya makuli ku tuala ha Vakaleho va Yehova. Kaha vantu ve ku tsiliela ku makuli aco, ve ku tu paya na ku tu luisa. (Mat. 10:36) Vuno evi, vie ku tu komouesa ni? Kuahi. Mukemuo mua lingile Satana ku ntsimbu ya ku laza!—Vili. 5:27, 28, 40.

¹² Liova lia ku tu luisa ku vanguvulu, kati cikeco lika ce ku pangesa Satana. Vamo, liova li ve ku vuila vavusoko, lia tuvakana liova lia ku va pakesa. kaha mu ku linga va lema cikuma vavusoko vuavo, ngeci ve ku tonda navo va lilongese via Yehova na ku mu lema. Vunoni mu ve ku mona vavusoko vuavo va paya Njambi hamo lika na vangamba veni, ce ku vavalesa cikuma ku mutima. Kaha vintsimbu vimo co, vaze vavusoko ve ku va luisa, ve ku iza mu vusunga. Vati co nga vavusoko vuetu vose va tu mbila kuti omo lia vulombelo vuetu? Vati tu ka linga?

13. Vati ku kala na vusunga ngecize Yehova ua tu lema cikuma, ci hasa ku tu kuasa ambe nga vavusoko vuetu va tu mbila kuti? (Visamo 27:10)

¹³ Tu hasa ku uana mezi a ku lembezieka cikuma ku Visamo 27:10. (Tandenu.) Nga tu pua na ku vuluka mua vati Yehova ua tu lema, ka tu kevua liova lia ku tu luisa ku vavusoko vuetu. Kaha tu ka kala na vusunga ngecize Yehova a ka vezikisa kapandi ketu nga tu kolesa. Aka tu hana via tu kambela ku muvila, mu visinganieka, na mu lutsilielo ku tuvakana viose ovio via hasa ku tu hana muntu! Evi vikevio via lipuisilemo kuli Biniam va va na tumbula kuilu.

14. Vika mu hasa ku lilongesa kuli vaBiniam?

¹⁴ Vutuhu Biniam ua tantekeyele ngecize va ka mu luisa ku va nguvulu, ua hasele ku pua Mukaleho ua Yehova. Talenu vati Biniam omo lia ku tantekeya ngecize Yehova ua mu lema, ca mu kuasele ku vula liova. Ivene ngueni: “Ku nja singaniekele ngecize tangua va ka nji luisa. Kaha liova lia ku nji luisa ku vavusoko, lia hianene ku tuvakana ku luisa ca vanguvulu. Kaha nja kele na liova lia vati vatate va ka livua nga nji hangula ku pua Mukaleho ua Yehova kaha na vavusoko vuange ku singanieka ngecize njili na ku venda vungungu.” Vunoni Biniam, ua kele na vusunga ngecize Yehova ue ku niunga vose vaze va a lema. Biniam ua lombonuene naua ngueni: “Nja hiluile mua vati Yehova ua kuasele  vamuanetu ku lua na vitanga via ku hona vimbongo, kahangu, na vivunga via vikenia. Nja tantekeyele naua ngecize nga nji tualelelaho ku kulahela muli Yehova, a ka nji vezikisa. Ntsimbu yose i va kele na ku nji tuala mu kamenga na ku nji pakesa mua kama, nja limuenene mua vati Yehova ue ku tu kuasa mu zintsimbu zia zikalu nga tu tualelelaho ku kolesa.” Biniam, ua muene Yehova ku pua cisemi ceni mpundu kaha vangamba va Yehova co, ku pua vusoko vueni.

15. Omo lia vika ku ca puile vupi ku kala na cimo cifua ca liova ku tuala ha ku-tsa

¹⁵ Mbimbiliya ya muesa ngecize ku-tsa, capua citozi. (1 Kol. 15:25, 26) Halumo tu hasa ku kala na liova lia ku-tsa, nga yetu ni umo ka vusoko ketu u tua lema cikuma a vavala. Omo lia vika tue ku ivua liova lia ku-tsa? Muomu Yehova ua tu tangele na cizango ca ku yoya muono ua ndzolela ku miaka yose. (Ekel. 3:11) Vunoni ku kala na cimo cifua ca liova, ci hasa ku tu niunga. Ca ku muenako, ku kala na liova, ci hasa ku tu kuasa ku linga vihangula via cili ngeci mua, via kulia vika tu lia, ku lihondolola muvila, ku tonda vukuasi vua vandotolo na vihemba vika tu pangesa nga citondeka linga kati tu hake muono uetu mu vusonde.

16. Vati Satana ue ku pangesa liova li tue ku ivua ku tuala ha ku tsa?

¹⁶ Satana a tantekeya ngecize tua lema cikuma muono. Ngeci ue ku tu vangeya ngueni, tu hasa ku linga viose ovio tu ovole muono uetu mu ntsimbu ino, ambe nga tu tsiha vusamba vuetu na Yehova. (Yombi 2:4, 5) Vunoni makuli eni! Satana mu ku linga ua kala na ‘mpoko ya ku koka ku-tsa’ ngeci ue ku pangesa liova liaco tu likele ku pangela Yehova. (VaHe. 2:14, 15) Kaha vintsimbu vimo, Satana ue ku pangesa vantu veni, mu ku zuzuisa ku tsiha vangamba va Yehova nga ka va viana lutsilielo luavo. Kaha vintsimbu vikuavo co, nga tu hita mu cimo citanga ca cihindu ca kama, ue ku pangesa vukovelelo vuaco linga tu tsihe masiko a Yehova. Kaha vandotolo ni vavusoko vuetu, halumo va hasa ku tu kakateya tu tave ku tu haka maninga. Kaha vantu citava va tu sindiye ku tava cifua ceka ca sakesi, ize i ya vindika Mbimbiliya.

17. Kuliya na Loma 8:37-39, omo lia vika ku ci tondeka tu kale na liova lia ku-tsa?

¹⁷ Vutuhu ka tue ku tonda ku-tsa, vunoni ambe nga tu tsa, Yehova a ka tualelelaho ku tu lema. (Tandenu Loma 8:37-39.) Yehova, nga vamo vangamba veni va tsa, ue ku tualelelaho ku va vuluka, muomu kuli ikeye ngue kasi va cili na muono. (Luka 20:37, 38) Ua kala na vusona vuavo, ngeci a ka va sangula. (Yombi 14:15) Yehova ua fuetele ndando ya kama linga tu “kale na muono ka ue ku hua ua ya-ye.” (Yoa. 3:16) Mua vusunga, tua tantekeya ngecize Yehova ua tu lema cikuma kaha ue ku tu niunga. Ngeci mukemuo, nga tu hita mu cimo ceseko ca ku likela ku pangela Yehova omo lia ku vavala, ku tu zuzuisa ku-tsa, capua ca cili ku tsiliela mu mana na ngolo ye ku tu hana Yehova linga tu hase ku kolesa. Evi vikevio mpundu vi va lingile ndumbuetu Valérie na mukua ndzivo yeni.—Visa. 41:3.

18. Vika mua lilongesa kuli Valérie?

¹⁸ Ndumbuetu Valéri mua puisile miaka 35, va mu uanene na cancer ya ku liana cikuma. Talenu vati cilemo ceni kuli Yehova ca mu kuasele ku vula liova lia ku-tsa. Ivene ngueni: “Vuvezi vuaco, vua aluluile cifua ca muono uetu mu ku kavuka ca liso. Ca tondekele ku nji tavula linga nji hase ku yoya. Ngeci tua handekele na vandotolo vavengi, vunoni vose va vianene ku nji tavula ca ku hona maninga. ku  handeka vusunga, nja omine cikuma mutima. Vunoni omo lia masiko a Njambi ku tuala ha cimpande caco, ngeci nja vianene ku nji haka maninga! Mu muono uange uose, Yehova ue ku nji muesa cilemo ceni ca kama. Evi via nji hana vukovelelo vua ku muesa cilemo cange kuli ikeye. Kaha ntsimbu yose i nja kele na ku tambula mizimbu ya ku viha, ca kele na ku vueza ku cizango cange ca ku vuisa Yehova ndzolela na ku viana Satana a nji vule. Kaha mu hita ca ntsimbu, va hasele ku nji tavula ca ku hona ku nji haka maninga. Vutuhu cisoti cange ca cihindu kasi ce ku tualelelaho, Yehova kasi ue ku tu hana viose via tu kambela. Ca ku muenako, ku ciuano ca ku kuhua ca simano, tele kanda va nji uane na vuvezi vuaco, mutue ua cilongesa ca mu Vutala, vua puile ‘Enfrente com coragem os problemas atuais. *’ Cilongesa caco, ca tu kaniamesele mua kama. Kaha tua vu tandele mu vintsimbu via vingi. Mua vusunga, cilongesa ngeci mueci, na lutsilielo lua ku kaniama, ca tu hanene ciyulo na ku tu kuasa ku linga vihangula via cili.”

19. Vika vi ka soloka ku lutue?

¹⁹ Vamuanetu ve ku hita mu visoti via vikalu, ve ku hasa ku vula Satana na vukuasi vua Yehova. (1 Pet. 5:8, 9) Nenu vene mu hasa ku vula Satana. Vuovuno, Yehova a ka hana mpoko kuli Yesu “linga enieke vipanga via Satana.” (1 Yoa. 3:8) Mu nima yaco, vose vaze ve ku pangela Yehova, “na umo uahi a ka vuisa vuoma.” (Isaya 54:14; Mika 4:4) Kaha omo tu lavelela ku lipuisamo ca viuma viaco, tua pande ku pangelaho mu ku litundisa liova.

20. Vika vi hasa ku tu kuasa ku vula liova?

²⁰ Tua pande ku tualelelaho ku kulahela muli Yehova ngecize ua lema cikuma vangamba veni vose na ku va niunga. Kaha cuma ci hasa ku tu kuasa ku tualelelaho ku kolesa, ca pua ku lekako vakuetu viuma via tu solokelele mu muono na ku hilula ha vati Yehova ua niungile vangamba veni ku nima. Cikuavo naua, tua pande ku hilula mu vinjila via vingi via tu kuaselelemo Yehova ku pinda na visoti. Mua vusunga, na vukuasi vua Yehova tu hasa ku vula liova!