1-2. (a) Kuliya Efeso 6:16, omo lia vika tua tondeka ku kala na “ntelo ya ku tsiliela”? (b) Vihula vika tu simutuila mu cilongesa cino?

VUNO mua kala na “ntelo ya ku tsiliela” ni? (Tandenu Efeso 6:16.) Tuli na vusunga nguetu mua kala nayo. Ngeci mua ntelo ya kama ye ku niunga muvila ua lisualale, lutsilielo luenu lie ku mi niunga ku vupangala, vukenia na vilinga vikuavo via ku vihia via mu mavu ano.

² Vunoni, mu ku linga tuli ku ‘matangua a ku kotokela,’ lutsilielo luetu lue ku hita mu vieseko via vingi. (2 Tim. 3:1) Vati mu hasa ku hilula ntelo ya lutsilielo luenu linga kati i kuate nkalavue? Kaha vati mu hasa ku kuata ntelo yenu na ndzili yose linga i mi ohiele? Tu simutuilenu hali evi vihula via seho.

3. Vati masualele va kele na ku niunga vintelo viavo kaha omo lia vika?

³ Ku laza, vintelo via masualele va kele na ku vi lema na vilambu. Kaha nkala lisualale ua kele na ku kuita mazi ha ntelo yeni linga a niunge vuino cilambu na ku niunga citasu ku nkalavue. Nga lisualale a mona ngecize ntelo yeni i na vihia, ua kele na ku i vuahesa mu vuasi-vuasi. Omo lia vika? Linga a hase ku liohiela nayo ambe nga ku neza ndzita ya ku tungumuna. Vati honi evi via likuata na lutsilielo?

4. Omo lia vika mua pande ku hilula ntelo ya lutsilielo luenu kaha vati mua pande ku lingamo?

⁴ Ngeci mua masualale va ku laza, nenu mua pande ku hilula ntelo yenu na ku i niunga ntsimbu yose, linga mu hase ku liviukisila ku ndzita. Muomu etu Vakua Kilistu tua kala mu ndzita  ya mu lutsilielo kaha vamo vitozi vetu va pua va mu cimbembesi. (Efe. 6:10-12) Kaha na umo uahi a ka mi niungilako ntelo yenu, noho enu vavene. Vati mu hasa ku liviukisila mu ku lua na vieseko? Ha katete mua pande ku vundila. Mu nima yaco, mua pande ku pangesa Lizi lia Njambi li mi kuase ku limona mu cifua ce ku mi muenamo Njambi. (VaHe. 4:12) Mbimbiliya nguayo: “Tsiliela Yehova na mutima uove uose, Kaha kati u zendamene ku mana ove ivene.” (Visi. 3:5, 6) Omo mu singanieka aa mezi, hilulenu ha vihangula vi mu na lingile vuovuno. Ca ku muenako, halumo mu na hitile mu cisoti ca ku hona vimbongo. Nga mukemuo, vuno mua vulukile eci cikulaheso ca Yehova: “Na hamo hahi ha nji ka ku ecelela, cipue na hamo hahi ha nji ka ku sila” ni? (VaHe. 13:5) Vuno eci cikulaheso caco ca mi kaniamesele ngecize Yehova a mi kuasa ni? Nga mukemuo, muli na ku muesa ngecize ntelo ya lutsilielo luenu ili vuino.

5. Omo mu hilula lutsilielo luenu vika mu hasa ku uana?

⁵ Omo mu hilula lutsilielo luenu, mu hasa ku komoka mu mu ka mona ha luli na ku endela. Mu hasa ku litulukua na vuzeye ka mua tantekeyele ngecize mua kala navuo. Ca mu muenako, mu hasa ku nongonona ngecize ku lisosomua cikuma, makuli na vusiua vi na vihisa lutsilielo luenu. Nga evi via mi solokela, vati mu hasa ku sungamesa lutsilielo luenu?

6. Tumbulenu vimo vifua via lisosomua ca cili?

⁶ Cimo ku lisosomua ca pua ca cili. Ca ku muenako, tue ku lisosomua nga vilinga vietu vi li na ku ya Yehova na Yesu ku mitima ni kuahi. (1 Kol. 7:32) Nga tua lingi vupi, tue ku lisosomua ku tuala ha vati tu hasa ku hiluisa vusamba vuetu na Yehova. (Visa. 38:18) Tue ku lisosomua naua via ku ya mukua ndzivo yetu ku mutima, kaha na ku lisosomua na vavusoko vuetu na vamuanetu mu lutsilielo.​—1 Kol. 7:33; 2 Kol. 11:28.

7. Kuliya na Visimo 29:25, omo lia vika ka tua pandele ku vuila vantu liova?

⁷ Vunoni ku lisosomua cikuma ci hasa ku vihisa lutsilielo luetu. Ca ku muenako, tu hasa ku lisosomua cikuma na via-ku-lia na vizalo. (Mat. 6:31, 32) Kaha ku lisosomua nevi, ci hasa ku tu uisila mu ngandzo ya ku tuala cikuma mana ku ku tonda vupite. Tu hasa vene na ku putuka ku lema vimbongo. Nga tu tavesa evi viuma vi tu solokele, lutsilielo luetu muli Yehova lu ka zeya kaha vusamba vuetu neni vu ka tsa. (Mako 4:19; 1 Tim. 6:10) Tu hasa naua ku uila mu ngandzo ikuavo. Ngandzo ika? Ku lisosomua cikuma na vize vi ve ku singanieka vantu ku tuala hali yetu. Kaha eci ci hasa ku tu lingisa ku ivua liova lia ku tu tsopa ni ku tu luisa ku vantu, ku tuvakana liova lia ku vuisa Yehova ku mutima ku vihia. Linga tu liohiele ku vusonde ovu, tua pande ku vundila Yehova a tu hane lutsilielo na ku simpa ca tondeka mu ku vula vusonde vuaco.​—Tandenu Visimo 29:25; Luke 17:5.

8. Vati tua pande ku linga nga tu ivua makuli?

⁸ Satana ikeye “ise ya makuli,” kaha ue ku pangesa viose via kala ku ngolo yeni mu ku sanduola mizimbu ya makuli ku tuala hali Yehova na vamuanetu. (Yoa. 8:44) Ca ku muenako, vakua ku alulukila Njambi ve ku sanduola makuli ku tuala ha lukungulukilo lua Yehova ku hitila mu internete, ha televizau, ku visandzi na mu vinjila vikuavo. Aa makuli aco, a pua vene ngue ‘mivi ya tuhia’ ye ku tu asa Satana. (Efe. 6:16) Vati tu hasa ku linga nga umo muntu a putuka ku handeka makuli aco? Ka tua pandele ku mu halakana! Omo lia vika? Muomu tua tsiliela muli Yehova kaha tua kulahela muli vamuanetu. Ngeci mukemuo, tue  ku liniunga ku viose via likuata na vakua ku alulukila Njambi. Ka tua pandele ku tavesa muntu ni nkala cuma ceka ci tu lingise ku licokota navo.

9. Vika vusiua vu hasa ku tu linga?

⁹ Vusiua navuo vu hasa ku zeyesa lutsilielo luetu. Vintsimbu vimo, visoti vi tue ku pinda navio vie ku vuisa vusiua. Kaha ka tua pandele ku sembulula visoti vietu. Vunoni ka tua pandele naua ku singanieka ha visoti vietu ntsimbu yose. Muomu ku lingamo, ci hasa ku tu suvisa vivezikiso viose via tu kulahesa Yehova. (Ku-So. 21:3, 4) Kaha vusiua vu hasa ku tsemba ndzili yetu na ku tu lingisa tu likele ku pangela Yehova. (Visi. 24:10) Vunoni ka tu tondo viuma via cifua eci vi tu solokele.

10. Vika mua lilongesa mu mukanda ua sonekele umo ndumbuetu?

¹⁰ Halakanenu muzimbu ua umo ndumbuetu ua ku Estados Unidos. Vutuhu ue ku niunga yalieni ua vavala vuvezi vua kama ka vue ku kanguka, ndumbuetu uaco ue ku niunga lutsilielo lueni. Mu mukanda ua tumine ku Cikota ca Vakaleho va Yehova ua handekele ngueni: “Vintsimbu vimo, cisoti cetu ce ku tu kokela vusiua vua kama, vunoni lulavelelo luetu lua kaniama. Nje ku komoka na ku santsela cikuma ku viose vie ku tu hana Yehova linga vi tu kolese na ku kaniamesa lutsilielo luetu. Mua vusunga, tua tondeka cikuma vimamuna na ku kaniamesa caco. Kaha vie ku tu kuasa ku tualelelaho ku kolesa mu vieseko vie ku tu nakuila Satana.” Aa mezi a ndumbuetu a tu longesa ngecize citava tu vule vusiua! Mu njila ika? Mu ku linga viuma vitatu: (1) ku tava ngecize vitanga vi mue ku lihita navio Satana ikeye ue ku mi eseka. (2) ku kulahela ngecize Yehova ua pua Ndundzi ya ku lembezieka cenu. (3) ku haka seho ku via-ku-lia via mu lutsilielo vie ku tu hana Yehova.

11. Vika tua pande ku lihula linga tu hilule ha cifua ca lutsilielo luetu?

¹¹ Mua mono imo mitamba ya ntelo yenu i mua pande ku viukisa ni? Ca ku muenako, mu vingonde vi na hiti ngeci, vuno mua hasele ku liniunga ku ku lisosomua cikuma ni? Mua hasele ku litundisa cizango ca ku halakana ku makuli a ve ku sanduola vakua ku alulukila  Njambi ni? Kaha mua hasele ku pinda na vusiua ni? Nga mua hasele ku vula vitanga ngeci muevi, kaha lutsilielo luenu luli vuino. Vunoni kati mu likele ku vingila, muomu Satana kasi ali na mingamba ikuavo ya hasa ku tu asa. Tu hilulenu umo ua mingamba yaco.

12. Vika vi hasa ku soloka nga tu lisosomua cikuma na vimbongo?

¹² Ku lisosomua na vimbongo, ci hasa ku tu tanganesa na ku tu lingisa tu likele ku tuala mana ku cifua ca lutsilielo luetu. Kapostolo Paulu ua handekele ngueni: “Lisualale na umo uahi omo a li ku vipanga a lizenga-zenga na vize via muono ou; linga a ye ku mutima ua uze ua mu tambuile ku vusualale.” (2 Tim. 2:4) Mua vusunga, masualale va Loma ka va va tavesele ku lihaka mu mingoso. Vika vie ku solokele nga lisualale ua sembuluile eci cizilika?

13. Omo lia vika masualale ka va va tavesele ku linga mingoso?

¹³ A ci singaniekenu ha cimueso eci. Ku sua ku cimene, masualele va li na ku lilongesa mua ku luila ndzita na mikuale, vunoni umo uavo ka ile ku vilongesa viaco. Nayi ha citanda mu ku landesa via-ku-lia. Kaha ku cinguezi vakuavo masualale vali na ku hotola mikuale yavo na ku hituluka mu vitua viavo vikuavo. Vunoni uze mukua ku landesa via-ku-lia, ali na ku vuahesa via-ku-lia via ka landesa lia mukuavo. Kaha lia mukuavo cimene-mene, vitozi va na va tungumuna. Mu ku mona cenu, lisualale muka a ka hasa ku kava vuino vimamuna via kapitau. Kaha nga mu tonda ku mi niunga, kuli lisualale muka mu tinina? Kuli umo ua vaze va liviukisilile via ndzita ni kuli uze ua tangukile na mingoso?

14. Mu ku pua masualale va Kilistu, vika via kala na seho kuli yetu?

¹⁴ Netu tua tonda ku tambuluisa vaze masualale va cili. Cuma ca seho ya kama kuli yetu, ca pua kuya tupitau vetu ku mutima, Yehova na Yesu. Kati ku tanguka na viuma vieka. Kuli yetu, ku tuameka Yehova na Yesu ca hiana nkala cuma ci tu hasa ku nganiala mu mavu a Satana. Ngeci tue ku linga cose, mu ku pangesa ndzili na ntsimbu yetu ku vipanga via  Yehova na ku hilula-hilula ku sua kumo vitua vietu via mu lutsilielo, ngeci mua ntelo, linga kati vi vihie.

15. Cimamuna cika ua tu hele Paulu, kaha omo lia vika?

¹⁵ Ka tua pandele ku likela ku vingila, na limo litangua liahi! Omo lia vika? Muomu kapostolo Paulu ua mamuine ngueni “vaze va hianga ku fuka” ve ku “tanguka ku ku-tsiliela.” (1 Tim. 6:9, 10) Lizi “ku tanguka” lia muesa ngecize nga tu seteka ku tonda vupite, tu hasa ku tanguka. Kaha eci ci hasa ku tu uisila “mu masungu a engi a vuheve na aa a ku pihisa.” Masungu aco a pua miheto ye ku pangesa Satana mu ku zeyesa lutsilielo luetu.

16. Muzimbu ua ku Mako 10:17-22 ua pande ku tu lingisa ku singanieka ha vihula vika?

¹⁶ Aci singaniekenu nga muli na vimbongo via vingi kaha mu hasa ku landa cimo cuma. Vuno ci pua vuhenge nga mu landa cuma, ambe nga ka ci tondeka ni? Houe. Vunoni, aci hilulenu ha vihula evi: Ambe nga tuli na vimbongo via ku landa cimo cuma, vuno tu ka kala mpundu na ntsimbu na ndzili ya ku ci pangesa na ku ci niunga linga kati ci vihie ni? Ka tu ka putuka ku lema cikuma vikuata ni? Kaha ku lema vikuata, ka ci tu ka tu lingisa ku fua ngeci mua uze mukuendze ua vianene cilanio ca Yesu ni? (Tandenu Mako 10:17-22.)  Mua vusunga, ci li ku lutue ku yoya muono ua uasi, linga tu pangese ntsimbu na ndzili yetu mu ku linga cizango ca Njambi!

17. Vika ka tua pandele ku suva?

¹⁷ Ka tua pandele ku suva ngecize tua kala mu ndzita, kaha tua pande ku livuahesela mu ku lua tangua na tangua. (Ku-So. 12:17) Ka citava vamuanetu va tu ambatele ntelo ya lutsilielo luetu. Yetu vavene tua pande ku liambatelayo na ku i kuata na ndzili yetu yose.

18. Omo lia vika masualale va ku laza va kele na ku kuata ku vintelo viavo na ndzili yose?

¹⁸ Ku laza, nkala lisualale ua muesele ku simpa mu ndzita, va kele na ku mu sangala ku vantu. Vunoni uose lisualale ua hilukile ku ndzivo ca ku hona ntelo yeni, ua vuile ntsoni ya kama. Umo yala mukua mizimbu ua ku Loma ua handekele ngueni: “Ka kua kele ntsoni ya hianene ha lisualele ku hiluka ku ndzivo ca ku hona ntelo yeni.” Evi vikevio via lingisile masualele ku kuata vintelo viavo na ndzili yose nga vali mu ndzita.

19. Vati tu hasa ku kuata ku ntelo yetu na ndzili yose?

¹⁹ Tue ku kuata ku ntelo yetu na ndzili yose, mu ku kunguluka ntsimbu yose na ku ambuluilako vakuetu via lizina lia Yehova na Vuangana vueni. (VaHe. 10:23-25) Cikuavo naua, tue ku vundila na ku tanda Lizi lia Njambi matangua ose, na ku kava vimamuna vialio mu viose vi tu linga. (2 Tim. 3:16, 17) Nga tu lingamo, kaha na cimo citua ca Satana ci ka tu nongesa cahi. (Isaya 54:17) “Ntelo ya ku tsiliela” cetu i ka tu niunga. Kaha tu ka pangela hamo na vamuanetu na ku simpa cose. Kaha ka tu ka vulu lika vindzita via tangua na tangua via mu lutsilielo. Vunoni tu ka kala na civezikiso ca ku kala ku mutamba ua Yesu omo a ka vula Satana na vose vakua ku mu kava.​—Ku-So. 17:14; 20:10.