1. Vika tu hasa ku lihula etu vavene?

VUOVUNO malombelo a makuli va ka a nongesa, Ngonge ya Mangonge va ka tu luisa, kaha ndzita ya Alemangendo i ka katuka. Vuno evi viuma vi tua lavelela ku lutue vie ku mi lingisa ku lisosomua ni? Vuno mua lihulaho laza nguenu: ‘Tangua nji ka hasa ku kolesa mu viuma viose evi vie ku vuisa vuoma ni?’ Nga mua singaniekaho laza ngoco, kaha ku hilula ha mezi a Yesu a va tumbula mu mukanda ua mutue ua cilongesa cino ci mi kuasa cikuma. Yesu ua lekele vandongesi veni ngueni: “Kati mu ume mitima yenu: mu tsilielenu Njambi.” (Yoa. 14:1) Ku kala na lutsilielo lua ku kaniama, ci ka tu kuasa ku lavelela via ku lutue na ku simpa.

2. Vati tu hasa ku kaniamesa lutsilielo luetu, kaha vika tu hilula mu cilongesa cino?

² Tu hasa ku kaniamesa lutsilielo luetu linga tu ka kolese mu vieseko via ku lutue, mu ku hilula ha vati tue ku linga mu ntsimbu ino nga vieseko via tu solokela. Cili vene, nga tu singanieka ha cifua ci tue ku lingilamo mu ntsimbu ino nga tu hita mu vieseko, tu ka hasa ku tantekeya haka mpundu tua pande ku pangela, mu ku kaniamesa lutsilielo luetu. Nkala ntsimbu i tue ku vula ceseko, lutsilielo luetu lue ku kaniama. Kaha evi, vi ka tu kuasa ku kolesa mu vieseko via ku lutue. Mu cilongesa cino, tu hilula viuma viuana vi va lihitile navio vandongesi va Yesu, vize via muesele ngecize va tondekele ku vueza ku lutsilielo luavo. Kaha tu mona naua vati tu hasa ku vula visoti ngeci mua vize vi va pindile navio vandongesi va Yesu, na vati vi hasa ku tu viukisila ku viuma vi tua lavelela ku lutue.

3. Kuliya na Mateo 6:30, 33, vika ua handekele Yesu ku tuala ha lutsilielo?

³ Uose mutue ua ndzivo ua kala na cizango ca ku tondela vusoko vueni via kulia, vuzalo na ndzivo. Vunoni ku matangua ano a akalu ku puisamo evi, ka ce ku pua ca casi ntsimbu yose. Vamo vamuanetu  na vandumbuetu va va tundisa ha vipanga, kaha vutuhu ve ku lihakela kapandi ka kama mu ku tonda vieka, vunoni ce ku va kaluuila ku viuana. Vamo vipanga vie ku va solokela, vize ka ci tava ku vi linga kuli Mukua Kilistu, ngeci ve ku vi viana. Nga viuma via cifua eci vi na soloka, tue ku tondeka ku kala na lutsilielo lua ku kaniama ngecize Yehova a ka tu kuasa mu vinjila vieka, linga tu hase ku puisamo vize vie ku tondeka ku vusoko vuetu. Yesu ua muesele mua ku pindila neci citanga caco ku vandongesi veni mu Cimpande ca ha Muncinda. (Tandenu Mateo 6:30, 33.) Nga tu tsiliela na mutima uose ngecize Yehova ka ka tu seza, kaha tu ka hasa ku tuala mana etu kuze ku a na pande ku kala, ni nguetu, ku vipanga via Vuangana. Kaha omo tu ka mona vati Yehova ali na ku tu kuasa ku vize vi tue ku tondeka ku muvila, vusamba vuetu neni vu ka kola, kaha lutsilielo luetu lu ka kaniama.

4-5. Vika via kuasele vumo vusoko ku vula ku lisosomua cavo, ku tuala ha viuma via va kambelele ku muvila?

⁴ Tu hilulenu vati vusoko vua muanetu Castro ku Venezuela vua muene vukuasi vua Yehova mu ntsimbu i va kele na ku lisosomua na viuma via va kambelele ku muvila. Laza vakua vusoko vuaco tele va kele na ku liyoyesela mu limo lihia li va kele nalio. Vunoni tangua limo, civunga ca kama ca vambanditu cezile na mata mu ku vanieka lihia liaco na viose via kelemo. Muanetu Castro uze ua pua mutue ua vusoko vuaco ngueni: “Lelo lino, tue ku liyoyesela honi mu ka lihia kakandende ka va tu kumuisa vamo vakuetu. Nkala litangua nje ku putuka mu ku vundila kuli Yehova, linga a tu hane vi tu tondeka mu litangua liaco.” Vusoko vua muanetu Castro vue ku hita mu visoti, vunoni vua kulahela mu vutuntu ngecize Tatetu ua muilu a ka va hana viose vie ku va kambela nkala litangua. Ngeci ve ku tuala mana ku ku kunguluka ntsimbu yose na ku ambulula. Va tuameka Vuangana vua Njambi mu muono, ngeci Yehova ue ku va hana viose vie ku va kambela.

⁵ Mu visoti viavo viose, muanetu Castro na mpueyeni Yurai, ve ku tuala mana ku cifua ce ku va niungilamo Yehova. Vintsimbu vimo vamuanetu ve ku kuasa muanetu Castro mu ku mu hana mpundu vumo vukuasi ni mu ku mu kuasa ku uana vipanga. Ha vintsimbu vikuavo co, Yehova ue ku kuasa vusoko vuaco ku hitila mu vukuasi vue ku tundilila ku Mbetele, mu ku kuasa vamuanetu vali na ku hita mu visoti. Yehova ke ku va seza na limo litangua liahi. Ku mona evi, ca lingisa lutsilielo lua vusoko vuaco ku kola. Mu nima ya ku lombolola vati Yehova ua va kuasele tangua limo, umo muanavo ua mpuevo Yoselin, ngueni: “Ku mona cifua ce ku tu kuaselamo Yehova, ce ku nji kuata mua kama ku mutima, nje ku mu mona ku pua kavusamba u nja hitukila na muono uange uose.” Kaha ua vuezeleko ngueni: “Vieseko vi tua hita mu vusoko via tu viukisila ku vieseko via vikalu vili na kuiza ku lutue.”

6. Vati mu hasa ku kaniamesa lutsilielo luenu nga muli mu vuhutu?

⁶ Vuno muli mu vuhutu vua vimbongo ni? Nga mukemuo, muli na ku hita ha hakalu cikuma. Vutuhu muli na ku pinda na visoti via vikalu, vunoni mu hasa ku pangesa ntsimbu yaco mu ku kaniamesa lutsilielo luenu. Vundilenu kuli Yehova na ku tanda mezi a Yesu, a ku Mateo 6:25-34, kaha a hilulenu na civando. Hilulenu naua ha  mizimbu ya lelo lino, ize ya muesa vati Yehova ue ku niunga vaze ve ku lihaka mu vutuntu mu vipanga vieni. (1 Kol. 15:58) Nga mu lingamo, mu ka kaniamesa lutsilielo luenu ngecize ngue omo tatetu ua muilu ua kuasa vamuanetu vakuavo, nenu a ka mi kuasa. Yehova a tantekeya vi mua tondeka, kaha naua a tantekeya mua ku mi hanenavio. Omo mu ka limuena vukuasi vua Yehova mu muono uenu, lutsilielo luenu muli Ikeye lu ka kaniama kaha mu ka hasa ku kolesa mu vieseko via kama vili na ku iza ku lutue.—Hav. 3:17, 18.

7. Kuliya na Mateo 8:23-26, vati “luhundzi lua kama cikuma” lua esekele lutsilielo lua vandongesi?

⁷ Tangua limo, Yesu na vandongesi veni va kele na ku zavuka mu vuato, kaha kua katukile luhundzi lua kama cikuma. Ngeci Yesu ua pangesele citanga caco mu ku kuasa vandongesi veni va mone haka va na pande ku pangela mu ku kaniamesa lutsilielo luavo. (Tandenu Mateo 8:23-26.) Omo luhundzi lua livuezelelele, kaha mancimba a putukile ku kumbuangeya vuato, Yesu ua kosele na mutima umo lika. Vunoni vandongesi omo lia liova, va ka mu niangumuine na ku mu vundika a vohiele. Vunoni ikeye ua va payele na civuovuo ngueni: “Vikandzo mu li na vuoma, enu mu vakua ku tsiliela ca cindende?” Vaze vandongesi va pandele ku nongonona ngecize Yehova ua pua mukua ngolo yose, kaha ca pua ca casi kuli ikeye ku niunga Yesu na vaze va kele hamo neni, ku vusonde. Vi tua lilongesaho mua vi mono laza ni? Lutsilielo lua ku kaniama lu hasa ku tu kuasa ku kolesa mu ‘mahundzi a kama’ cipue a mu lutsilielo ni mahundzi mpundu.

8-9. Ceseko cika ua lihitile naco ndumbuetu Anel, kaha vika via mu kuasele?

⁸ Tu hilulenu vati ndumbuetu ua muzike Anel ua ku Porto Rico ua vulile cimo ceseko ca kama ca mu lutsilielo. Ceseko ceni ca puile “luhundzi” mpundu, ni nguetu mpuendza. Mu 2017, mpuendza ya lizina Maria ya nongesele ndzivo ya ndumbuetu Anel. Mpuendza yaco, ya mu lingisile naua ku tunda ha vipanga muomu va tepuluile vantu. Ndumbuetu Anel ua litavelele ngueni: “Mu matangua aze a akalu nja umine cikuma mutima, vunoni nja lilongesele ku kulahela muli Yehova ku hitila mu vivundilo kaha na ku linga cose linga vieseko viaco kati vi nji hiluisile mu nima.”

⁹ Ndumbuetu Anel ua tumbuile cuma cikuavo ca mu kuasele ku kolesa mu vieseko, ku ononoka. Ivene ngueni: “Ku kava vimamuna via lukungulukilo ca nji kuasele ku lembama mutima. Yehova ua nji kaniamesele na ku nji kuasa ku hitila muli vamuanetu, mu ku nji hana vize via nji kambelele linga nji tualeleleho ku yoya.” Ua vuezeleko ngueni: “Yehova ua nji hanene ku hiana na vize vi nja lavelelele, kaha eci ca nji kaniamesele cikuma mu lutsilielo.”

10. Vati mua pande ku linga nga mu hita mu lumo “luhundzi lua kama”?

¹⁰ Vuno muli na ku hita mu lumo “luhundzi lua kama” mu muono ni? Halumo muli na ku hita mu vuhutu vu ca mi sezela cimo ciyovo ca mavu. Ni lumo luhundzi lua mu lutsilielo ngeci mua citanga ca kama ca cihindu, cize ce ku mi vuisa vusiua vua kama na ku mi manusula mana. Visoti ngeci muevi vi hasa ku mi umisa mutima, vunoni  kati mu vi ecelele vi tsihe lukulahelo luenu muli Yehova. Puenu na ku vundila kuli Yehova na ku mu lambelela. Kaniamesenu lutsilielo luenu, mu ku hilula ha vintsimbu via ku nima via mi kuasele Yehova. (Visa. 77:11, 12) Kalenu na vusunga ngecize Yehova ka ka mi mbila kuti na limo litangua liahi, cipue mu ntsimbu ino, ni ku lutue.

11. Omo lia vika tua pande ku lihakela kapandi ka ku ononoka vaze ve ku tu tuamenena?

¹¹ Vika vikuavo vi hasa ku mi kuasa ku kolesa mu vieseko? Ku ononoka, ngueni ndumbuetu Anel. Lilongesenu ku kulahela muli vaze va kulahela Yehova na Yesu. Vintsimbu vimo, vamuanetu ve ku tu tuamenena va hasa ku tu hana vimamuna vize vi soloka ngue ka via sungamene. Vunoni Yehova ue ku vezikisa ku ononoka cetu. Lizi lieni Mbimbiliya na viuma vi va lihita navio vangamba veni va ku ononoka, via muesa ngecize ku ononoka ce ku ohiela. (Ezu. 14:1-4; 2 Miz. 20:17) Puenu na ku hilula ha mizimbu ngeci mueyi. Ku lingamo ci ka kaniamesa kapandi kenu ka ku tualelelaho ku ononoka lukungulukilo lua Yehova mu ntsimbu ino, na ku lutue. (VaHe. 13:17) Nga mu lingamo ka mu kevu liova lia lamba ya kama ili na ku iza ku lutue.—Visi. 3:25.

12. Vati Luka 18:1-8, ya tokakana lutsilielo na ku kolesa mu vuhenge?

¹² Yesu ua tantekeyele ngecize ku hita mu vuhenge tangua ci keseka lutsilielo lua vandongesi veni. Ngeci ua va longesele mua ku vulila vuhenge, ku hitila mu cimo cisimo ca tele ku mukanda ua Luka. Yesu ua tele cisimo ca umo ntuluue ua kele na ku lambelela umo ngazi ua lizangamena mangana a linge vuoloke. Kaha ua tantekeyele ngecize nga a tualelelaho ku muesa ntsintsa uze ngazi tangua a ka puisamo cizango ceni. Vika tu lilongesaho? Yehova ka puile mukua vuhenge. Ngeci Yesu ua vuezeleko ngueni: “Kaha Njambi ka li ka linguila veni vaze va a hanguile, vaze ve ku mu tambakiana mutana na vutsiki.” (Tandenu Luka 18:1-8.) Kaha Yesu ua vuezeleko ngueni: “Omu Muana muntu a ku iza, a kua ku uana ku-tsiliela hamo ha mavu, ni?” Nga tuli na ku hita mu vuhenge, tua pande ku muesa ku hitila mu ntsintsa na lukakatela luetu ngecize tua kala na lutsilielo lua ku kaniama ngeci mua lua uze ntuluue. Nga tuli na lutsilielo lua cifua eci tu ka muesa ngecize Yehova tangua a ka lingako mumo, mu ku tu kuasa cipue mu ntsimbu ino ni ku lutue. Tua pande naua ku tsiliela mu ngolo ya vivundilo. Vintsimbu vimo, Yehova a hasa ku kumbulula vivundilo vietu mu cifua ka tua lavelelele.

13. Vati ku vundila ca kuasele vumo vusoko vu va kele na ku muesa vuhenge?

¹³ Tu hilulenu muzimbu ua ndumbuetu Vero ua mu Congo Kinshasa. Ndumbuetu Vero na yalieni ka puile mukaleho kaha na muanavo ua mpuevo ua miaka 15, va teuele muimbo omo civunga ca masualale cezile mu ku tuva limbo liavo. Mu va kele na ku teua va uanene masualale va na ziki tapalo, ngeci va va kuatele na ku va leka nguavo va va tsiha. Ngeci ndumbuetu Vero ua putukile ku lila, muaneni ua mpuevo ua  setekele ku mu lembezieka na ku vundila na lizi lia kama oku a tumbula lizina lia Yehova vintsimbu via vingi. Mua manusuile ku vundila, mukuluntu ua masualale ua cize civunga ua mu hulile ngueni: “Ove kanike iya ua ku longesa ku vundila?” Ngeci ua kumbuluile ngueni: “Vanana va nji longesa, mu ku pangesa civundilo ca cimueso ca ku Mateo 6:9-13.” Ngeci uze mukuluntu ua masualale ua lekele uze kanike ngueni: “Ove kanike yaa mu ciyulo hamo lika na visemi vove, kaha Yehova Njambi yove, a ku niunge.”

14. Vika vi hasa ku eseka lutsilielo luetu, kaha vika vi hasa ku tu kuasa ku kolesa?

¹⁴ Vimona ngeci muevi vie ku tu kuasa linga kati tu sembulule seho ya ku vundila. Vunoni vati co nga vivundilo vienu ka vesi na ku vi kumbulula vuasi, ni mu njila ya ku komouesa? Ngeci mua uze ntuluue ua mu cisimo ca Yesu, tualelelenuho ku vundila. Kaha kulahelenu ngecize Njambi yenu ua muilu ka ka mi mbila kuti na limo litangua liahi. Kaha naua tangua ku ka kala imo njila ya ka kumbuluilamo civundilo cenu. Tualelelenuho ku vundila Yehova a mi hane sipilitu santu yeni. (Filp. 4:13) Vulukenu ngecize vuovuno Yehova a ka mi komouesa mu njila ya ku linga, mu ka suva nkala visoti vi mua lihitile navio ku nima. Omo mu tualelelaho ku kolesa mu vieseko na vukuasi vua Yehova, lutsilielo luenu lu ka kaniama mu ku lavelela vieseko via ku lutue.—1 Pet. 1:6, 7.

15. Ngue mu ya muesa Mateo 17:19, 20, citanga cika va liuanene naco vandongesi va Yesu?

¹⁵ Yesu, ua longesele vandongesi veni ngecize lutsilielo lu hasa ku va kuasa ku vula vitanga. (Tandenu Mateo 17:19, 20.) Vutuhu laza va kele na ku hasa ku tundisa vandemone, vunoni tangua olio va mu honouele. Haka ha kele citanga? Yesu ua va lomboluelele ngecize va tondekele ku vueza ku lutsilielo. Ua va lekele ngueni, nga vali na lutsilielo lua ku puamo, va ka hasa ku vula vieseko via kama ngeci mua mincinda! Lelo lino, netu naua tue ku hita mu vino vitanga vie ku soloka ngue ka citava ku vi vula.

16. Vati lutsilielo lua kuasele ndumbuetu Geydi ku kolesa omo yalieni va mu tsihile mua vukenia?

¹⁶ Halakanenu muzimbu ua ndumbuetu Geydi ua ku Guatemala. Tangua limo, tele va tunda mu ku kunguluka na yalieni Edi, va liuanene na vambanditu ngeci va tsihileho yala. Vati lutsilielo lua kuasa ndumbuetu Geyd ku kolesa mu vusiua? Ivene ngueni: “Ku vundila ce ku nji kuasa ku mbila citeli cange kuli Yehova, ngeci nje ku ivua ku lembama. Nje ku mona Yehova a nji niunga ku hitila mu vavusoko vuange na vamuanetu mu cikungulukilo. Kaha ku lihaka mu vutuntu mu vipanga via Yehova, ce ku nji kuasa ku tepulula vusiua na ku nji kuasa ku yoya nkala litangua ca ku hona ku lisosomua na via ku lutue. Mu nima ya ku hita mu ceseko eci, nja lilongesa ngecize nkala vieseko vi ka nji solokela ku lutue nji ka hasa ku vi vula na vukuasi vua Yehova, Yesu na vua lukungulukilo.”

17. Vika tu hasa ku linga nga tua liuana na vieseko via kama ngue mincinda?

¹⁷ Vuno mua tsisa umo muntu i mua lema ni? puenu na ku uana ntsimbu ya ku kaniamesa lutsilielo luenu mu cisangukilo, mu ku tanda mizimbu  ya mu Mbimbiliya ya vantu va va sanguile. Vuno kuli umo kavusoko kenu nau mu cikungulukilo ni? Puenu na ku lilongesa cimpande caco, linga mu lihane vusunga enu vavene ngecize cifua ce ku sungameselamo Yehova ca pua ca cili ntsimbu yose. Ku tsiha mpanga, nkala ceseko ci muli na ku lihita naco, ci pangesenu ku pua vukovelelo vua ku kaniamesa lutsilielo luenu. Puenu na ku leka Yehova viose vili ku mutima uenu, kati mu sondoloke ku vamuanoko, vunoni likatenu navo. (Visi. 18:1) Puenu na ku linga vipanga vize vi mi kuasa ku kolesa, cipue nga ku vi linga ce ku mi vuluisa visoti vienu na misozi. (Visa. 126:5, 6) Tualelelenuho ku linga viuma via mu lutsilielo ngeci mua ku kunguluka, ku ambulula na ku tanda Mbimbiliya. Kaha tualenu mana ku vivezikiso via ku komouesa via na mi tulikila Yehova ku lutue. Kaha omo mu ka mona cifua ca ali na ku mi kuaselemo Yehova, lutsilielo luenu muli ikeye lu ka livuezelela.

18. Nga mu nongonona vumo vuzeye ku tuala ha lutsilielo luenu vika mua pande ku linga?

¹⁸ Nga vieseko vi mua lihitile navio ku nima, ni mu ntsimbu ino vi na muesa vumo vuzeye ku tuala ha lutsilielo luenu, kati mu ivue vusiua. Vunoni vi puisenu vukovelelo vua ku kaniamesa lutsilielo luenu. Nenu tambuluisenu vapostolo va Yesu mu ku vundila nguenu: “Tu vuezeleko ku-tsiliela cetu.” (Luka 17:5) Kaha puenu naua na ku singanieka ha malungano ali mu cilongesa cino. Ngeci mua muanetu Miguel na Yurai, vulukenu ha vintsimbu via mi kuasele Yehova. Ngeci mua muana ndumbuetu Vero na Anel, puenu na ku lambelela Yehova cikuma-kuma nga muli na ku hita mu citanga ca ku tungumuna. Kaha ngeci mua Geydi tavenu ngecize Yehova a hasa ku mi kuasa ku hitila mu vavusoko na vavusamba. Nga mu tavesa Yehova a mi kuase mu vieseko via ntsimbu ino, ci ka mi kuasa ku kala na vusunga ngecize, cipue mu vieseko via ku lutue Yehova kasi a ka mi kuasa.

19. Vusunga vuka ua kele navuo Yesu, kaha vusunga vuka tu hasa ku kala navuo?

¹⁹ Yesu ua muesele vandongesi veni, vuzeye vu va kele navuo mu lutsilielo. Vunoni ka kele na vimpata ngecize Yehova a ka va kuasa ku vula vieseko vi ka va solokele ku lutue. (Yoa. 14:1; 16:33) Ua kele na vusunga ngecize civunga ca kama ca vantu, ci kovoka ku lamba ya kama omo lia lutsilielo. (Ku-So. 7:9, 14) Vuno nenu mu ka kala ha kati kavo ni? Na vukuasi vua Yehova mu ka kalaho nga mu pangesa nkala vukovelelo vue ku mi solokela mu ntsimbu ino mu kaniamese lutsilielo luenu.—VaHe. 10:39.