1. Mu ntsimbu ika ci hasa ku kaluua ku pangela Yehova?

MU KU mona cenu, ntsimbu ika ce ku kaluua ku pangela Yehova? Nga mu li mu visoti via vikalu, ni nga muono uenu u li mu ciyulo? Nga tu li mu visoti ce ku pua ca casi ku kulahela muli Yehova. Vunoni vati tue ku linga nga tu li mu ciyulo? Citava tu tanguke mu ku pangela Yehova mu ntsimbu ya ciyulo ni? Yehova ua lunguile vaIsaleli ngecize viuma viaco vi hasa ku soloka.—Ndeu. 6:10-12.

2. Lungano luka ua tu sila Muangana Asa?

² Muangana Asa ua tu sila lungano lua ku tantuluka ku tuala ha ku tsiliela muli Yehova mu vutuntu. Ua pangelele Yehova, kati lika mu vintsimbu via visoti vunoni na mu vintsimbu via ciyulo. Tunde ku vuputukilo vua muono ueni, “mutima ua Asa ua tantulukile kuli Yehova.” (1 Vam. 15:14) Imo njila ya mueselelemo Asa ngecize ua kulahelele muli Yehova ya puile ku tundisa vulombelo vua makuli mu Yunda. Mbimbiliya nguayo “ua fumisile mitula ize ya vangendzi, na malundu na ku sihula zingundzi, na ku pakula vaAsela.” (2 Miz. 14:3, 5) Ua hetele na ha ku tundisa kukueni ua mpuevo Maka ha vusano. Omo lia vika? Muomu ua kele na ku sambeya ku lemesa ca makuli.—1 Vam. 15:11-13.

3. Vika tu lilongesa mu cilongesa cino?

³ Asa ka nongesele lika ku lemesa ca makuli. Vunoni ua sambeyele naua ku lemesa ca vusunga, na ku kuasa vuangana vua Yunda vu hiluke kuli Yehova. Ngeci Yehova ua vezikisile Asa  hamo lika na vakua Isaleli mu ku va hana ntsimbu ya ciyulo. * Mu miaka 10 ya ku sika ca Asa, “cifuti ca holokele.” (2 Miz. 14:1, 4, 6) Mu cilongesa cino tu simutuila vati Asa ua pangesele ize ntsimbu ya ciyulo. Mu nima yaco tu ka hilula ha lungano lua Vakua Kilistu va ku sekulu ya ku livanga, vaze va pangesele mua cili ntsimbu yavo ya ciyulo ngeci mua Asa. Mu ku manusuila tu ka kumbulula eci cihula: Nga mua kala mu cifuti ci va tu tavesa ku lemesa ku ciyulo, vati mu hasa ku pangesa vuino ntsimbu yaco?

4. Kuliya na 2 Mizimbu 14:2, 6, 7, vati Asa ua pangesele ntsimbu ya ciyulo?

⁴ Tandenu 2 Mizimbu 14:2, 6, 7. Asa ua lekele vantu ngueni: “Yehova ikeye na tu hie ku huima ku mitamba yose.” Asa ua muene ngecize ntsimbu ya ciyulo ka ya puile lika ntsimbu ya ku huima. Ngeci ua putukile ku tunga vimbonge, vivumbe, vimpaka, na vimbelo. Ua lekele vantu va mu Yunda ngueni: “Cifuti ci li ku lutue luetu.” Vika a lomboloka aa mezi? Ua lomboluele ngecize vantu va hasele ku enda mu ciyulo mu cifuti ca va hele Njambi, kaha na ku tunga vindzivo ca ku hona ku va luisa ku vitozi. Ngeci ua mamuine vantu va pangese na mana ize ntsimbu ya ciyulo.

5. Omo lia vika Asa ua viukisile civunga ca masualale?

⁵ Asa ua pangesele naua ize ntsimbu ya ciyulo mu ku kaniamesa civunga ceni ca masualale. (2 Miz. 14:8) Vuno eci ca lomboloka ngecize ka kulahelele muli Yehova ni? Kuahi. Vunoni Asa ua muene ngecize ka puile kapandi keni mu ku pua muangana ku kuasa vantu va liviukisile ku visoti vi ka hasa ku soloka ku lutue. Asa ua tantekeyele ngecize ize ntsimbu  ya ciyulo mu Yunda ka i ka tualelelaho mu ntunda ya kama, kaha cili vene ka ya simbuile.

6. Vati Vakua Kilistu va katete va pangesele ntsimbu ya ciyulo?

⁶ Vutuhu Vakua Kilistu va ku sekulu ya ku livanga va kele na ku va luisa ku sua kumo, vunoni vintsimbu vimo va kele mu ciyulo. Vati honi va kele na ku pangesa vintsimbu via ciyulo? Vaze vamala na vampuevo va lutsilielo va tualeleleho ku ambulula muzimbu ua cili. Mukanda ua Vilinga nguauo va kele na “ku enda mu vuoma vua Muangana.” Cili vene va tualeleleho ku ambulula muzimbu ua cili ua Vuangana, ‘ngecize lukungulukilo lua lanene.’ Evi via muesa ha toma ngecize Yehova ua kele na ku vezikisa ku ambulula cavo mu ntsimbu ize ya ciyulo.—Vili. 9:26-31.

7-8. Vati Paulu na vakuavo va lingile mu va uanene vukovelelo? Lombololeni.

⁷ Vakua Kilistu va ku sekulu ya ku livanga va pangesele nkala vukovelelo vua va solokelele mu ku ambulula muzimbu ua cili. Ca ku muenako, omo kapostolo Paulu ua nongonuene ngecize mbelo ya kama ya vipanga i na va sokolokela mu Efeso, va pangesele vukovelelo vuaco mu ku ambulula muzimbu ua cili na ku puisa vantu vandongesi mu mbonge yaco.—1 Kol. 16:8, 9.

⁸ Vukovelelo vukuavo vua solokelele Paulu na Vakua Kilistu vakuavo mu ca katukile cimpande ca ku lovoka, cize ci va manusuile mu 49 T.K.N. (Vili. 15:23-29) Mu nima ya ku ambulula cihangula ca vakua civunga ca vantuamena mu vikungulukilo vandongesi va lihakelele kapandi ka kama ka “ku ambulula lizi lia Muangana [Yehova].” (Vili. 15:30-35) Vika viezilemo? Mbimbiliya nguayo: “Zimbunga zia likolesele mu ku tsiliela, kaha zia lanene ku mbunga yazio ku litangua ku litangua.”—Vili. 16:4, 5.

9. Vati ca fua cipanga cetu mu vifuti via vingi matangua ano, kaha vika tu hasa ku lihula?

⁹ Lelo lino, mu vifuti via vingi va tu tavesa ku ambulula. Vuno mua kala mu cifuti ci va tu tavesa ku lemesa mu ciyulo, ni? Nga mukemuo, lihulenu nguenu: ‘Vati nji li na ku pangesa ciyulo caco?’ Lelo lino tu li ku matangua a ku komouesa, lukungulukilo lua Yehova lue ku linga cipanga ca ku ambulula na ku longesa muzimbu ua cili, kanda ci ci kaleko mu mavu ose. (Mako 13:10) Ku li via vingi vi tu hasa ku linga mu ku puisamo eci cipanga caco.

10. Mukanda ua 2 Timoteo 4:2 ua tu kaniamesa ku linga vika?

¹⁰ Vati mu hasa ku pangesa vuino ntsimbu ya ciyulo? (Tandenu 2 Timoteo 4:2.) Hilulenu muono uenu ni ua umo muntu ua ku vusoko vuenu mu mone nga citava mu vueze ku cipanga cenu ca ku ambulula, ni vene ku pua pioneiro. Ino kati ikeyo ntsimbu ya ku lilundikila vupite muomu viuma viaco ka vi kovoka ku lamba ya kama.—Visi. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yoa. 2:15-17.

11. Vika ve ku linga vamo linga va hase ku ambulula muzimbu ua cili ku vantu va vengi?

¹¹ Vakua ku ambulula va vengi va lilongesa lilimi lia liha linga va hase ku li pangesa mu ku ambulula na mu ku longesa. Lukungulukilo lua Yehova lue ku va kuasa mu ku tuhula mikanda yetu mu malimi a engi, kaha numelu ya malimi aco kasi a li na ku livuezelela. Ca ku muenako, mu muaka ua 2010, mikanda yetu ya kele na ku tuhuka mu malimi 500. Vunoni lelo lino, numelu ya malimi i na livuezelela mu ku tuvakana 1.000!

12. Vati ve ku livua vantu nga vevua muzimbu ua Vuangana mu lilimi liavo lia cisemua? Hanenu cimueso.

¹² Vati muzimbu ua Vuangana ue ku kuata ku  mitima ya vantu nga va u ivua mu lilimi liavo? Halakanenu muzimbu ua umo ndumbuetu ua ile ku ciuano ca muhato ca ka hitilile ku Memphis, Tennessee, Estados Unidos. Ciuano caco ca puile mu lilimi lia Kinyarwanda, li ve ku handeka cikuma ku Ruanda, Kongo (Kinshasa), na Uganda. Mu nima ya ciuano, uze ndumbuetu mukua ku handeka Kinyarwanda ua handekele ngueni: “Lelo lika nji na hasa ku ivuisisa mu vutuntu ciuano cose tunde ha njezila kuno ku Estados Unidos. Nji liko honi miaka 17.” Mua vusunga, vievuile ou ndumbuetu via mu kuatele cikuma ku mutima omo lia ku halakana cize ciuano mu lilimi lieni. Vuno citava nenu mu alulule vimo viuma mu muono, linga mu hase ku lilongesa lilimi lieka mu ku kuasa vantu ve ku handeka lilimi liaco mu cihela ci mue ku ambuluila ni? Vuno mu cihela ci mue ku ambuluila, vamo vantu va hasa ku ivua ndzolela ya ku halakana ku muzimbu ua cili omo lia ku handeka lilimi lieka ni? Vivezikiso vi keza mu ku lihakela kapandi kenu ka ku lilongesa lilimi lia liha vi ka mi vuisa ndzolela ya kama.

13. Vati vamuanetu ku Russia va pangesele ntsimbu ya ciyulo?

¹³ Vamo vamuanetu ka va va tavesele ku ambulula mu ciyulo. Vintsimbu vimo nguvulu ye ku tepulula cikuma ku ciyulo cetu ca ku ambulula. Ca ku muenako, tu hilulenu ha viuma vi va li na ku lihita navio vamuanetu ku Russia. Vamuanetu ku Russia va va luisile mu miaka ya yingi, ngeci mu Março ya 1991 va va tavesele ku ambulula mu ciyulo. Ku ntsimbu ize, mu Russia yose te mua kala lika vakua ku ambulula 16.000. Vunoni mu nima ya miaka makumi avali lika numelu yaco ya tuvakanene 160.000! Mua vusunga, vamuanetu va pangesele na mana ntsimbu ya ciyulo i va kele nayo mu ku ambulula. Vunoni ciyulo caco ka ca ambatele ntunda ya kama. Vutuhu ka va va tavesele ku ambulula mu ciyulo, kasi ve ku muesa ntuima mu ku pangela Yehova. Va  tualeleleho ku pangesa nkala vukovelelo vu va kele navuo mu ku pangela Yehova.

14-15. Vati Yehova ua muesele ngolo yeni mu ku kuasa Asa?

¹⁴ Ku matangua a Asa ntsimbu ya ciyulo ya lengele. Ku Etiópia kua tundile civunga ca kama ca masualale, va ku pua 1 milhão. Zela, kapitau ka civunga caco, ua kulahelele ngecize a ka vula Yunda. Vunoni Muangana Asa ka talele ku ku lana ca masualale, vunoni ua kulahelele muli Njambi yeni, Yehova. Ngeci ua vundilile ngueni: “Tu kuase, A Yehova Njambi yetu; muomu tua ku zika mutima, kaha mu lizina liove tu na tuhukila civunga eci.”—2 Miz. 14:11.

¹⁵ Vutuhu civunga ca masualale va ku Etiópia ca tuvakanene luvali civunga ca masualale va mu Yunda, Asa ua kulahelele mu ngolo ya Yehova ya ku ohiela vantu Veni. Kaha Yehova ua va kuasele vene, vakua Yunda va vulile civunga ca vakua Etiópia.—2 Miz. 14:8-13.

16. Vati tua tantekeya ngecize ino ntsimbu ya ciyulo tangua i ka hua?

¹⁶ Vutuhu ka tu tantekeya vika vi ka tu solokela ku lutue muntu ku muntu, vunoni tu tantekeya ngecize ciyulo ci va li naco vangamba va Njambi, ca ntsimbu ya indende. Yesu neni ua vi handekele, ngecize ku matangua a ku kotokela, vandongesi veni va ka va zinda kuli “miyati yose.” (Mat. 24:9) Kaha kapostolo Paulu, neni ua handekele ngueni: “Vose va hianga ku linga via ku lemesa Njambi muli Kilistu Yesu va ka mona lamba,” ni nguetu va ka va luisa. (2 Tim. 3:12) Satana “a li na vutenu vua kama,” ngeci mukemuo, ci ka pua ku lionga etu vavene ku singanieka ngecize tu ka hasa tu tina ku vutenu vueni.—Ku-So. 12:12.

17. Vieseko vika vi tu hasa ku lihita navio mu lutsilielo?

¹⁷ Vuovuno ku lutue, tu vose tu ka hita mu vieseko via mu lutsilielo. Muomu vuovuno mavu ose a ka hita mu “lamba ya kama cikuma, fume ku ku-tanga ca mavu na ka lelo, cipue ku lutue, ka va ka i mona naua ngecize.” (Mat. 24:21) Citava vavusoko vuetu va ka tu tengulukila, kaha na nguvulu i ka vindika vipanga vietu. (Mat. 10:35, 36) Vuno, muntu ku muntu, tu ka tambuluisa Asa mu ku tsiliela muli Yehova ni?

18. Kuliya na VaHevelu 10:38, 39, vika vi ka tu kuasa ku liviukisila ku hua ca ciyulo?

¹⁸ Yehova ue ku tu viukisila mu lutsilielo ku  tuala ha viuma vi ka tu solokela ku lutue. Ue ku tuamenena “mukuamanda ua cili mukua mana” a tu hane via ku lia via mu lutsilielo mu ntsimbu ya cili, mu ku tu kuasa ku kakatela ku ku lemesa cetu. (Mat. 24:45) Vunoni netu tua pande ku lingako mutamba uetu linga lutsilielo luetu muli Yehova kati lu sengenie.—Tandenu VaHevelu 10:38, 39.

19-20. Nga tu hilula ku 1 Mizimbu 28:9, vihula vika tua pande ku lilinga, kaha omo lia vika?

¹⁹ Ngeci mua Muangana Asa, netu tua pande ku “lengeya Yehova.” (2 Miz. 14:4; 15:1, 2) Tue ku putuka ku lengeya caco mu ku lilongesa via Yehova na ku tu mbatiza. Tue ku pangesa nkala vukovelelo mu ku kaniamesa cilemo cetu kuli Yehova. Linga tu lihilule na ku mona haka tu endela, tu hasa ku lihula nguetu: ‘Vuno nje ku lihakela kapandi ka ku kunguluka ntsimbu yose, ni?’ Muomu, ku viuano kukekuo ku tue ku kaniamesela kapandi ketu ka ku tualelelaho ku pangela Yehova na ku likaniamesa umo na mukuavo. (Mat. 11:28) Tu hasa naua ku lihula nguetu: ‘Vuno nja kala na ciizilila ca ku lilongesa mu vulika ni?’ Nga mua yoya na vusoko vuenu, vuno mua hangula ntsimbu i mua pande ku lemesa mu vusoko ni? Nga co mua kala lika lienu, vuno kasi vene mue ku hangula ntsimbu ya ku lemesa ngue mu ve ku linga masoko ni? Vuno mue ku linga cipanga ca ku ambulula na ku puisa vantu vandongesi na ndzili yenu yose ni?’

²⁰ Omo lia vika tua pande u lilinga evi vihula? Muomu Mbimbiliya nguavo Yehova ue ku hilula visinganieka vietu na mitima yetu, ngeci mukemuo netu tua pande ku lingamo. (Tandenu 1 Mizimbu 28:9.) Nga tu nongonona ngecize tua pande ku alulula vutumbe vuetu, visinganieka vietu, na vizango vietu, kaha tua pande ku vundila Yehova a tu kuase ku vi linga. Ino ikeyo ntsimbu i tua pande ku liviukisila ku vieseko vi tua lavelela ku lutue. Kati mu tavese na vimo viahi vi mi vindike ku pangesa na mana ntsimbu ya ciyulo i mua kala nayo!