1. Vati vamo ve ku livua nga muntu u va lema aua mu cikungulukilo?

KULI umo kavusoko kenu nau mu cikungulukilo ni? Kuua ca muntu u tua lema ce ku tu vavala cikuma ku mutima! Umo ndumbuetu ua lizina Hilda, ngueni: “Mua tsile yaliange, u nja sombokele mu miaka 41, nja singaniekele nguange ka kuesi ku vavala ceka ca hiana eci. * Vunoni mua tundile muanange mu cikungulukilo hamo lika na mpueyeni na vana veni, nja vuile ku vavala cize ca hianene na ca ku tsisa yaliange.

2-3. Kuliya na Visamo 78:40, 41, vati Yehova ue ku livua ku mutima ku tuala ha vangamba veni ve ku mu seza?

² Aci singaniekenu ha ku vavala ca vuile Yehova ku mutima omo vamo tungelo va ku vusoko vueni va mu alulukilile! (Yun. 6) Kaha singaniekenu naua ha ku vavala ca vuile ku mutma, mua muene vantu va lemene vaIsaleli va mu alulukila ku sua kumo. (Tandenu Visamo 78:40, 41.) Kalenu na vusunga ngecize Tatetu ua cilemo Yehova, neni ue ku ivua ku vavala ku mutima nga muntu u mua lema a likela ku mu pangela. A tantekeya ku vavala ci muli na ku ivua ku mutima. Ngeci mukemuo, a ka lihaka mu cihela cenu na ku mi hana vukuasi na ku kaniamesa ci mu tondeka.

³ Mu cilongesa cino, tu simutuila ha viuma vi tua pande ku linga mangana tu tambule vukuasi vua Yehova nga tuli mu vusiua vuaco. Kaha tu hilula naua, vati tu hasa ku kuasa vakuetu mu cikungulukilo vaze vali na ku pinda na vusiua vuaco. Vunoni tu ha katete, tu hilula vimo visinganieka vi tua pande ku liniunga.

4. Vati visemi vavengi ve ku livua ku mutima nga muanavo a seza Yehova?

⁴ Nga muana a seza Yehova, cingi ca visemi, ve ku lisosomua nga kuli vimo vi va honouele ku linga mu ku kuasa muana linga  kati a seze vusunga. Mu nima ya kuua ca muaneni, umo muanetu ua lizina Luke ua litavelele ngueni: “Nja livuile mulonga ua kama, kaha na vutsiki vene nja kele na ku lota via ku vihia ku tuala ha cimpande caco. Vintsimbu vimo nja kele na ku lila na ku ivua ku vavala ca kama ku mutima.” Umo ndumbuetu ua lizina Elizabeth ua hitile mu cisoti caco, ua liniengele ngueni: “Vuno kuli vimo vi nja sevukile ku linga mu ku pua cisemi ni? Nja livuile ngecize halumo ka nja longesele vuino muanange vusunga.”

5. Nga muntu a seza Yehova, mulonga ue ku pua ueya?

⁵ Tua pande ku vuluka ngecize Yehova ua hana muntu ku muntu, vuana vua ku lihanguila viuma. Cipue vene, ku tuala ha ku ononoka Njambi ni kuahi, muntu ku muntu na pande ku lihanguila. Vamo vanike, vutuhu ka va va lelele vuino, ve ku hangula ku pangela Yehova na ku tualelelaho ku lingamo. Vakuavo co, vutuhu visemi vavo va lihakelele kapandi ka kama ka ku va longesa vitume via mu Mbimbiliya, mu ve ku kola ve ku seza vusunga. Ku tsiha mpanga, muntu ku muntu na pande ku lihanguila nga a pangela Yehova. (Yeho. 24:15) Ngeci mukemuo, enu visemi nga muana na seza vusunga, kati mu tave ku uila mu ngandzo ya ku singanieka ngecize mulonga uenu!

6. Vati a hasa ku livua muana nga cisemi ceni a likela ku pangela Yehova?

⁶ Vamo visemi ve ku seza vusunga kaha halumo vene na ku seza vusoko ni nguetu, ku vu taveka. (Visa. 27:10) Evi, vie ku pua vitanga via kama cikuma kuli vana, muomu ve ku mona cisemi ku pua lungano. Omo va ise va uile mu cikungulukilo, umo ndumbuetu ua lizina Esther ua handekele ngueni: “Nja lilile cikuma, muomu nja muene ngecize vatate ka va kele na ku hungumuka lika ngoco mu vusunga houe. Vunoni, va hanguile ku seza Yehova ku cizango cavo mpundu. Vatate nja va lema cikuma, ngeci mukemuo mu va uile mu cikungulukilo, nja putukile ku lisosomua cikuma nga vali vuino ni kuahi. Kaha nja putukile ku lekuka-lekuka mutima, vutuhu naha ha vi na tundu hahi.”

7. Vati Yehova ue ku livua ku mutima ku tuala ha vana vaze visemi vavo va ua mu cikungulukilo?

⁷ Vanike, nga umo cisemi cenu ua ua mu cikungulukilo, tantekeyenu ngecize mitima yetu ili na ku linienga nenu! Kaha sukulukambu, kalenu na vusunga ngecize Yehova neni a tantekeya ku vavala ci muli na ku ivua. Ua mi lema na ku haka seho ya kama ku lukakatela luenu kaha kati ikeye lika, vunoni na vamuanoko vose mu lutsilielo. Vulukenu naua ngecize nga cisemi na seza vusunga mulonga kati uenu. Ngue mu tu na handekele laza, Yehova ua hana muntu ku muntu vuana vua ku lihanguila viuma. Kaha nkala Mukua Kilistu na pande ku “ambata citeli ceni.”—Ngal. 6:5.

8. Vika vu hasa ku linga vusoko mu ntsimbu i vu lavelela uze nau linga a hiluke kuli Yehova? (Talenu naua mu cikasa “ Hilukenu kuli Yehova.”)

⁸ Nga muntu u mua lema a seza vusunga, kalenu na vusunga vua ku tualelelaho ku lavelela ngecize tangua a ka hiluka kuli Yehova. Vunoni vika mu hasa ku linga mu ntsimbu i muli na ku lavelela? Niungenu vuino lutsilielo luenu. Mu ku lingamo, mu ka muesa lungano lua cili ku vantu vakuavo mu vusoko, kaha halumo na kuli uze ua ua vene. Ku lingamo, ci ka mi hana naua ndzili i mua tondeka linga mu kolese mu cisoti caco. Tu talenu vimo viuma vi mu hasa ku linga.

9. Viuma vika vi hasa ku mi kuasa ku tualelelaho ku kaniama mu lutsilielo? (Talenu naua cikasa “ Vinimbu vie ku lembezieka nga muntu i mua lema na seza Yehova.”)

⁹ Kati mu likele ku linga via mu lutsilielo. Ca pua ca seho ku tualelelaho ku likaniamesa enu vavene na vakuenu veka mu vusoko. Vati mu hasa ku lingamo? Tambulenu ngolo kuli Yehova mu ku tualelelaho ku tanda Lizi lieni Mbimbiliya, ku hilula vi mue ku tandamo, kaha na ku kunguluka. Ndumbuetu Joanna, vaise na yayeni ua mpuevo va ua mu cikungulukilo ua handekele ngueni: “Ku tanda via vantu va va tumbula mu Mbimbiliya ngeci mua Avingaile, Estele, Yombi, Yosefe na Yesu, ce ku nji lembamesa mutima. Malungano avo eku nji sulisa na visinganieka via cili. Kaha eci ce ku tepulula ku vavala ci nje ku ivua. Kaha naua miaso ye ku tuhuka ku viuano via muhato na mu Broadcasting, ye ku nji kaniamesa cikuma.”

10. Kuliya na Visamo 32:6-8, vati tu hasa ku lua na vusiua?

¹⁰ Puenu na ku leka visoti vienu viose kuli Yehova. Nga mu na putuka ku ivua ku vavala ku mutima, kati mu likele ku vundila kuli Yehova. Lambelelenu Njambi yetu ua cilemo a mi kuase ku mona cisoti cenu mu cifua ca li na ku ci muenamo ikeye kaha na ku mi ‘leka na ku mi longesa njila ize i mu na pande ku endela.’ (Tandenu Visamo 32:6-8.) Tu tantekeya nguetu, ku leka Yehova cifua ci muli na ku livuilamo ku mutima ci hasa naua ku vueza ku ku vavala ci muli na ku ivua. Vunoni Yehova ue ku ivuisisa ku vavala ci muli na ku ivua ku mutima. Ua mi lema cikuma-kuma kaha ua mi mamuna mu muanie mutima uenu ku meso eni.—Ezu. 34:6; Visa. 62:7, 8.

11. Kuliya na VaHevelu 12:11, omo lia vika tua pande ku kulahela ku ku sungamesa ca Yehova? (Talenu naua cikasa “ Ku Uisa—Ca pua ku Lisolola ca Cilemo ca Yehova na ku Sungamesa Ceni.”)

¹¹ Hakuilenu cihangula ca vakuluntu. Ku uisa, Yehova ikeye ua ci tumbika. Ku sungamesa ceni,  ce ku kuasa vose hamo lika na uze na vulumuna. (Tandenu VaHevelu 12:11.) Vamo mu cikungulukilo, va hasa ku handeka nguavo vakuluntu ka vendesele vuino viuma. Vunoni vulukenu ngecize vantu ve ku lingamo, ka va lemene ku handeka na vimo viahi ku tuala ha cisevuka ca muntu na vulumuna. Kaha cikuavo naua, ka tue ku kala na mizimbu yose. Ngeci mukemuo, ca pua ku muesa mana ku kulahela ngecize vakuluntu va na talele cimpande caco, va na lihakelele kapandi kose mu ku kava vimpande via mu Mbimbiliya na “ku sompela Yehova.”—2 Miz. 19:6.

12. Vivezikiso vika va tambula vamo omo lia ku hakuila ku sungamesa ca Yehova?

¹² Ku hakuila vakuluntu ku cihangula ca ku uisa muntu u mua lema, ca pua vene ngue ku kuasa uze na vulumuna a hiluke kuli Yehova. Ndumbuetu Elizabeth u tu na tumbuile ha katete ua litavelele ngueni: “Kuli kela ku likata na muanetu ua mukuluntu ca puile ca cikalu cikuma-kuma.” Vunoni mua hilukile kuli Yehova ua litavelele ngueni: “Ku mu uisa ca tondekele mpundu.” Mu nima ya ntsimbu, ua handekele ngecize ua lilongesa via vingi ha viuma via mu solokelele. “Mua vusunga ku tantekeya evi ku tuala hali muanange ca nji kuasa ku haka seho ku ku sungamesa ca Yehova.” Kaha muanetu Mark, yala ya ndumbuetu Elizabeth ua vuezeleko naua ngueni: “Mu nima ya ntsimbu muanange ua nji lekele ngueni ua tondele ku hiluka kuli Yehova, muomu etu visemi tua lingile vize vi tua pandele ku linga mpundu. Kali-kali Yehova ua tu kuasele ku mu ononoka mu cimpande eci.”

13. Vika vi hasa ku mi kuasa ku lua na vusiua?

¹³ Puenu na ku simutuila na vavusamba venu vaze ve ku ivuisisa cifua ci muli na ku livuilamo. Puenu na ku likata na Vakua Kilistu va kuhia, vaze va hasa ku mona cimpande caco mu njila ya cili. (Visi. 12:25; 17:17) Ndumbuetu Joanna u tu na tumbuile ha katete ngueni: “Nja livuile vulika mu mutima. Vunoni ku simutuila na vavusamba va nja kulahela ca nji kuasele cikuma.” Vati co nga muli na ku livua ngecize vamo mu cikungulukilo ve ku handeka viuma vie ku vuezelela naua ku vusiua vuenu?

14. Vika tua tondeka linga tu liyandele umo na mukuavo na ku liecela ku milonga?

¹⁴ Kalenu na ntsintsa na vamuanoko. Mua vusunga, ka tua pandele ku lavelela ngecize vose va ka handeka via cili. (Tia. 3:2) Tu vose ka tua tantulukile, ngeci mukemuo kati mu komoke nga vamo ci va kaluuila ku handeka vimo ni vene, va handeka vimo vi mi vavalesa ku mutima ca ku hona ku tantekeya. Vulukenu cimamuna ca Paulu: “Liyandelienu umo na mukuavo, kaha liecelienu ha kati kenu ku milonga, nga umosi a li nevi via liniengele mukuavo.” (Kolo. 3:13) Umo ndumbuetu ua kala na kavusoko ua uile mu cikungulukilo ua lomboluele ngueni: “Yehova ua nji kuasa ku ecela vamuanetu va singaniekele nguavo vali na ku nji kaniamesa nkuma vali na ku nji vuezelela ku vusiua.” Vati cikungulukilo ci hasa ku kuasa vaze vali na kavusoko ua kuua?

15. Vika vi hasa ku kuasa vusoko vua muntu nau mu cikungulukilo?

¹⁵ Puenu na ku muesa ndzandzu kuli vaze va  na sala. Ndumbuetu ua lizina Miriam, ua litavelele ngueni, ua lisosomuene cikuma kuya ku viuano mu nima ya kuua ca ntsongo yeni ua yala. Ivene ngueni: “Muomu nja vuile liova lia vika va ka handeka vantu. Vunoni vamuanetu vavengi va liniengele hamo lika nange ca ku hona ku muesa nkulundundu kuli ntsongo yange ua kuua. Vukuasi vuavo vua nji lingisile ku hona ku linienga lika liange.” Umo ndumbuetu mukuavo a vuluka ngueni: “Mu nima ya kuua ca muanetu ua yala, vavusamba vezile mu ku tu kaniamesa. Vamo va litavelele nguavo, ka va tantekeya vika va na pande ku handeka. Vamo va lile nange, vakuavo va nji sonekele tu mapapelo tua ku nji kaniamesa. Vi va lingile via nji kaniamesele cikuma-kuma!

16. Vati cikungulukilo ci hasa ku tualelelaho ku kuasa vamuanetu vaco?

¹⁶ Tualelenuho ku kuasa vavusoko vaze va na sala. Vintsimbu vimo, vamo vamuanetu ve ku likela ku likata na vavusoko va kala na muntu ua ua mu cikungulukilo. (VaHe. 10:24, 25) Mua vusunga, ka tu tondo vamuanetu va pue na ku livua ngoco! Vana vaze va kala na visemi va kuua mu cikungulukilo, va tondeka cikuma-kuma ku va sangala na ku va kaniamesa. Omo yalieni ua uile mu cikungulukilo na ku taveka vusoko, umo ndumbuetu ua lizina Maria ua handekele ngueni: “Vamo vavusamba vange vezile ku ndzivo mu ku nji kuasa ku teleka na ku lemesa mu vusoko. Va lihakele mu cihela cange na ku lila nange, kaha va kele na ku nji hakuila nga vantu va sanduola manguavo a ku vihia ku tuala hali yange. Mua vusunga va nji kaniamesele cikuma!”—Loma 12:13, 15.

17. Vati vakuluntu va hasa ku lembezieka vaze vali mu vusiua?

¹⁷ Vakuluntu, puenu na ku pangesa nkala vukovelelo vu mu uana mu ku kaniamesa masoko aze a sala mu vusiua. Mua kala na kapandi ka ku lifuila ka ku lembezieka vamuanoko vaze va kala na kavusoko ua seza Yehova. (1 Tes. 5:14) Kalenu na vukatuisi vua ku kaniamesa vamuanoko ntsimbu kanda viuano vi putuke, na mu nima yaco. Puenu na ku vendela ku vindzivo viavo na ku vundila navo. Puenu na ku panga navo mu lihia ni vintsimbu vimo ku va lania ku ku lemesa cenu mu vusoko. Tuniungi va mu lutsilielo, va pande ku muesa ku vampanga va Yehova  vaze vali na ku linienga, cikeketima, cilemo na seho i va tondeka.—1 Tes. 2:7, 8.

18. Kuliya na 2 Petulu 3:9, cizango cika ua kala naco Njambi ku tuala hali vakua ku vulumuna?

¹⁸ Yehova “ka hianga ngecize umosi a ka nonge, vunoni ngecize vose va hete ku ku-aluluka.” (Tandenu 2 Petulu 3:9.) Vutuhu muntu a hasa ku vulumuna kuli Njambi, vunoni muono ueni, kasi ua pua ua seho kuli Ikeye. Seho yaco, tu i muena ku ndando ya kama ya fueta Yehova, ni nguetu, cikombelo ca muaneni umo lika ya lema mu ku patula vakua vupi. Na cikeketima cose, Yehova ue ku lihakela kapandi ka ku kuasa vantu vaco va hiluke kuli ikeye. Ngue mu ca muesa cisimo ca Yesu ca muana ua zimbalele, Yehova ua lavelela mua kama ngecize va hiluke. (Luka 15:11-32) Cingi ca vaze va sile vusunga, va hiluka naua kuli Iseavo ua muilu ua cilemo. Kaha cikungulukilo ca va tambula na mavoko a vali. Ndumbuetu Elizabeth u tu na tumbuile laza, ua vuile ndzolela mua muene muaneni ua yala ha hiluka kuli Yehova. Mua singaniekele ha viuma via lihitile navio, ua handekele ngueni: “Nje ku santsela cikuma kuli vose vaze va tu kaniamesele linga kati tu likele ku lavelela ngecize muanetu tangua a ka hiluka.”

19. Omo lia vika tua pande ku tualelelaho ku kulahela muli Yehova?

¹⁹ Citava tu kulahele muli Yehova ntsimbu yose. Muomu na limo litangua liahi ue ku tu hana vimamuna vize vi tu kokela luvinda. Ua pua cihuanga kaha mukua cikeketima, uze ua lema mua kama vose va mu lema na ku mu lemesa. Kalenu na vusunga ngecize Yehova kaka mi mbila kuti mu ntsimbu ya ku linienga ceni. (VaHe. 13:5, 6) Muanetu Mark, u tu na tumbuile laza ngueni: “Yehova ka tu mbilile kuti na limo litangua liahi. Ke ku kala ku laako netu nga tuli mu visoti.” Yehova a ka tualelelaho ku mi hana “ngolo ya ku hiana cikumakuma.” (2 Kol. 4:7) Cili vene, citava mu tualeleleho ku kakatela kuli Yehova na ku kala na lulavelelo ambe nga muntu u mua lema a seza Yehova.