Omo lia Vika Vakaleho va Yehova ve ku Linga Mulalelo ua Muangana mu Cifua ca Liseza na Malombelo Akuavo?
Tue ku kava vuino vitume via Mbimbiliya ku tuala ha vati ca pande ku enda ciuano caco, ci va luka nguavo “Via-ku-lia via Muangana” ni Mulalelo ua Muangana. (1 Kolintu 11:20; Mbimbiliya ya ku Lela) Vunoni cingi ca viuma vi ve ku linga vakua malombelo eka ha ciuano caco, ka va vi tundisile mu Mbimbiliya.
Vutumbe vua ciuano caco vuka?
Vutumbe vua Mulalelo ua Muangana vua pua ku vuluka Yesu, kaha na ku muesa ku santsela cetu ku ku lihana ceni linga a tu tsile. (Mateo 20:28; 1 Kolintu 11:24) Ciuano caco ka ca puile ntsimbu ya ku ecela vipi via vantu ni ku hambesa na Njambi houe. a Muomu Mbimbiliya ya longesa nguayo vipi vietu ve ku viecela nga tu muesa lutsilielo muli Yesu, kati mu ku linga cimo cilika, houe.—Loma 3:25; 1 Yoano 2:1, 2.
Lungahi tua pande ku ci linga?
Vutuhu Yesu ua sikile vandongesi veni va pue na ku linga ciuano ca Mulalelo, vunoni ka tumbuile mpundu lungahi va pande ku lingamo. (Luka 22:19) Vamo ve ku ci linga ngonde ku ngonde, vakuavo simano ku simano ni tangua na tangua. Vakuavo ve ku ci linga vintsimbu viose vi va tonda. b Vunoni tu ci hilulenu hali evi.
Yesu ua tumbikile ciuano ca Mulalelo ua Muangana ha litangua li va kele na ku linga vaYundeya Pasovala, kaha ha litangua liaco hakeho ha tsile. (Mateo 26:1, 2) Eci ka ca puile ku litombola ca ngoco. Visoneka via ku Lela via setekesa cikombelo ca Yesu na ca mpanga u va kele na ku kombeleya ha Pasovala. (1 Kolintu 5:7, 8) Kaha Pasovala va kele na ku i linga lumo mu muaka. (Ezundu 12:1-6; Levitiku 23:5) Ngeci mukemuo, Vakua Kilistu va ku livanga va kele na ku linga Mulalelo lumo lika mu muaka. c Kaha Vakaleho va Yehova, navo ve ku kava eci cifua ci ya muesa na Mbimbiliya.
Tangua lika kaha ntsimbu ika ce ku kalako?
Cifua ca lingilemo Yesu ciuano caco, ca tu kuasa ku nongonona kati lika lungahi tua pande ku ci linga, vunoni na litangua na ntsimbu vene. Ua lingile ciuano caco lia 14 ya Nisane, mu nima ya ku lahuka ca litangua. (Mateo 26:18-20, 26) Litangua liaco lia litombola na kalendaliu ya ngonde i a kele na ku pangesa vaYundeya. Kaha netu tue ku tualelaho ku linga Mulalelo ha litangua eli li va kele na ku ci lingisa vaYundeya. d
Vutuhu 14 ya Nisane, ya 33 T.K.K.E, ya puile Lia mu Citanu, vunoni litangua liaco lie ku lisungama na matangua eka. Lelo lino, tue ku nongonona litangua liaco mu ku pangesa lihungu li va kele na ku pangesa ku matangua a Yesu, kati litangua li ve ku pangesa vaYundeya va matangua ano. e
Mbolo na viniu
Mu ku linga ciuano ca Mulalelo, Yesu ua pangesele mbolo ya ku hona cimbaluila na viniu via lisupile ku Pasovala. (Mateo 26:26-28) Mu ku kava lungano lueni, netu tue ku pangesa mbolo ya ku hona cimbaluila ni nkala viuma vieka. Kaha tue ku pangesa naua viniu ya ngoco, kati muenga ua vi uva ni viniu ya ku lembuluka ni ya ku haka nkala viuma vieka, houe.
Amo malombelo eku pangesa mbolo ya cimbaluila, vunoni mu Mbimbiliya cimbaluila cemanena vupi. (Luka 12:1; 1 Kolintu 5:6-8; Ngalata 5:7-9) Ngeci mukemuo, mbolo i hasa ku litombola na muvila ua ku tantuluka ua Kilistu noho ize ka yesi na vimo viahi. (1 Petulu 2:22) Cuma cikuavo ka ca litombuele na Mbimbiliya, ca pua ku sintsisa muenga ua vi uva mu cihela ca viniu. Amo malombelo eku lingamo, omo lia ku longesa vantu makuli nguayo Mbimbiliya ya vindika vuala.—1 Timoteo 5:23.
Mbolo na viniu via pua lika via cimueso
Mbolo ya ku hona cimbaluila na viniu ya ku tila via ku Mulalelo via pua lika vimueso, ni nguetu vitantekeyeso viemanena muvila na maninga a Yesu. Kaha vimueso viaco ka vie ku li alulula mu cikomoueso linga vi pue ntsitu ni maninga mpundu ngue mu ve ku singanieka vamo, houe. Tu talenu vika tua handekela ngoco.
Nga Yesu ua lekele vandongesi va nue maninga eni, kaha ua lingisile ku vulumuna kuli Njambi. Muomu Njambi ua vindika ku lia maninga. (Njenisisi 9:4; Vilinga 15:28, 29) Vunoni Yesu na limo litangua liahi, a leka vantu va tsihe masiko a Njambi, cipue vene lisiko lia maninga.—Yoano 8:28, 29.
Nga vapostolo va nuine mpundu maninga a Yesu, nga Yesu ka handekele ngueni aa maninga “a ku muaniena va vengi,” mu ku lekesa ngecize cikombelo ceni ce ku solokele.—Mateo 26:28.
Yesu ua lingile cikombelo ceni “lumo lika,” ka ka lingimo naua. (VaHevelu 9:25, 26) Ngeci mukemuo, nga mbolo na viniu vie ku himpuka mpundu ku pua muvila na maninga eni ha Mulalelo, kaha nga vakua ku linga mulalelo uaco ve ku hilukila ku linga cikombelo.
Yesu ua handekele ngueni: “lingenu ngecize mu ku nji vuluka ange.” Kati mu ku linga cikombelo cange.”—1 Kolintu 11:24.
Vaze va tsiliela nguavo mbolo na viniu vie ku himpuka mpundu maninga na muvila ua Yesu, va tundisa cilongesa caco ha vimo vinimbu. Ca ku muenako, viMbimbiliya via vingi va soneka nguavo Yesu ua handekele ngueni: “Eyi maninga ange.” (Mateo 26:28) Vunoni Yesu ua handekele ngueni: “Eyi yemanena maninga ange,” ni “eyi ya lomboloka maninga ange.” f Yesu, aha ua kele na ku pangesa cimueso ngue mua kele na ku linga vintsimbu via vingi.—Mateo 13:34, 35.
Veya ve ku lia na ku nua ku vimueso?
Vakaleho va Yehova mu ve ku linga Mulalelo, va vandende lika vie ku lia na ku nua ku vimueso. Omo lia vika?
Maninga a Yesu a lingile “Litavasiano lia liha” mu ku sintsa mu cihela ca litavasiano lia lingile Yehova Njambi na vaIsaleli. (VaHevelu 8:10-13) Vaze va kala mu litavasiano liaco, vakevo ve ku lia ku vimueso via Mulalelo. Veya? Kati Vakua Kilistu vose, vunoni “vaze va na va sana” mu njila ya ku lifuila kuli Njambi. (VaHevelu 9:15; Luka 22:20) Ava va ka sika muilu hamo na Kilistu, kaha Mbimbiliya nguayo vantu va ku pua 144.000 vakevo lika va ka suana civezikiso caco.—Luka 22:28-30; Ku-Solola 5:9, 10; 14:1, 3.
Vaze va ka sika na Kilistu muilu va va tumbula nguavo “kavutanga” vunoni cingi cetu va tu tumbula nguavo “civunga ca kama” ca vaze va ka tambula muono ua ya-ye ha mavu. (Luka 12:32; Ku-Solola 7:9, 10) Vutuhu etu tua lavelela ku ka yoyela ha mavu ka tue ku lia ni ku nua ku vimueso via Mulalelo, vunoni netu tue kuyako mu ku muesa ku santsela cetu kuli Yesu omo lia ku tu tsila.—1 Yoano 2:2.
a Kuliya na limo livulu, “lizi Sacramento ka lia kelemo mu Litavasiano lia Liha. Kaha lizi lia ciNgelengu μυστήριον [my·steʹri·on] ka va litokakanene cipue ku batizimu, ku Mulalelo ni ku nkala cilika ceka, houe.—McClintock and Strong’s Cyclopedia, Volume IX, lifo 212.
b ViMbimbiliya via vingi vie ku langulula 1 Kolintu 11:25, 26 nguavo “zintsimbu zose mu ka” lia ku Mulalelo. Vakuavo nguavo, tua pande ku linga ciuano caco ku-sua kumo. Vunoni mu lilimi li va sonekele vinimbu viaco, lizi lia kalaho lia lomboloka “nkala ntsimbu i mu ka.”—New International Version; Good News Translation.
c Talenu livulu The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Volume IV, mafo 43-44, na McClintock and Strong’s Cyclopedia, Volume VIII, lifo 836.
d Talenu Livulu The New Cambridge History of the Bible, Volume 1, lifo 841.
e Lelo lino vaYundeya va putuka ku tanda ngonde nga ili ku milima, vunoni vaYundeya va laza va kele na ku putuka ku tanda ngonde ha ntsimbu iya putukile ku soloka mu Yelusalema. Ngonde ya kele na ku soloka mu nima ya litangua limo ni avali tunde ha ya kelele ku milima. Evi vikevio vie ku lingisa vintsimbu vimo, litangua li ve ku linga Vakaleho va Yehova Mulalelo kati li litombole na lia Pasovala ya vaYundeya va matangua ano.
f Talenu livulu A New Translation of the Bible, by James Moffatt; The New Testament—A Translation in the Language of the People, by Charles B. Williams; and The Original New Testament, by Hugh J. Schonfield.