Mu Mbimbiliya, lizi li va langulula nguavo “cisangukilo” lia tunda ku lizi lia ciNgelengu a·naʹsta·sis, lia lomboloka “ku hinduka,” ni “ku katuka naua.” Ku sangula muntu ca pua ku mu hindula ku vatsi linga a yoye naua ngue mua fuile laza.​—1 Kolintu 15:12, 13.

 Vutuhu lizi “cisangukilo” ka lia kelemo mu Visoneka via ciHevelu, vi ve ku sana naua vavengi nguavo Litavasiano lia Laza, vunoni cilongesa caco mu ca kala. Ca ku muenako, ku hitila muli kapolofeto Hoziya Njambi ua kulahesele ngueni: “Nji ka va kula ku livoko lia Vukalo vua Vatsi; nji ka va kula ku kutsa.”​—Hoziya 13:14; Yombi 14:13-15; Isaya 26:19; Ndaniele 12:2, 13.

 Kulihi va kala vantu va va ka sangula? Vamo vantu ve ku va sangula linga va ka yoyele muilu na ku pua vamiangana hamo na Kilistu. (2 Kolintu 5:1; Ku-Solola 5:9, 10) Mbimbiliya ya luka cisangukilo caco nguayo: “Cisangukilo ca ku livanga” kaha lizi liaco, lia muesa ha toma ngecize ku ka kala cisangukilo cikuavo. (Ku-Solola 20:6; Filipu 3:11) Eci cisangukilo cikuavo, ci ka pua ca vaze va lavelela ku yoyela mu ndzolela ha mavu. Kaha vantu vavengi va lavelela cisangukilo caco.​—Visamo 37:29.

 Mu cifua cika ve ku sanguka vatsi? Njambi ua hana ngolo kuli Yesu ya ku sangula vatsi. (Yoano 11:25) Yesu a ka sangula vaze “vali mu vihilo,” muntu ku muntu na cifua ceni, vuntu vueni na visinganieka vieni. (Yoano 5:28, 29) Vaze ve ku sanguka mu ku ka yoyela muilu, ve ku tambula muvila ua ku sipilitu. Kaha vaze va ka sanguka mu ku ka yoyela ha mavu, va ka tambula muvila ua ntsitu, ua cihindu ca cili kaha ua ku tantuluka.​—Isaya 33:24; 35:5, 6; 1 Kolintu 15:42-44, 50.

 Veya va ka sanguka? Mbimbiliya nguayo: “Ku ka kala cisangukilo ca vakua vuviuke na vakua vuhenge.” (Vilinga 24:15) Vakua vuviuke, va pua vantu va lutsilielo ngeci mua Noa, Sala, na Avilahama. (Njenisisi 6:9; VaHevelu 11:11; Tiango 2:21) Vakua vuhenge va pua vaze ka va hasele ku ononoka vitume via Njambi, muomu ka va kele na vukovelelo vua ku lilongesavio ni ku vi kava.

 Vunoni vaze ve ku tualelelaho ku linga vupi na ku viana ku va sungamesa, ka va ka sanguka. Ava vaco nga va tsa ve ku nonga, ni nguetu ka ve ku kala naua na lulavelelo lua cisangukilo.​—Mateo 23:33; VaHevelu 10:26, 27.

 Tangua lika ci ka kalako cisangukilo? Mbimbiliya, ya polofetele nguayo, cisangukilo ca vaze va ka ya muilu, ci ka kalako mu ntsimbu ya ku soloka ca Kilistu, cize ca putukile mu 1914. (1 Kolintu 15:21-23) Kaha cisangukilo ca vaze va lavelela ku ka yoyela ha mavu, ci ka kalako mu ku hita ca likulukazi lia miaka ya ku sika ca Yesu Kilistu, omo mavu va ka alulula ku pua citungu.​—Luka 23:43; Ku-Solola 20:6, 12, 13.

 Omo lia vika ku tsiliela mu cisangukilo ka ca puile ku lisina ngoco? Mbimbiliya ya tumbula visangukilo via ku pua 9, kaha viose mu via lingikile ha kele vakaleho. (1 Vamiangana 17:17-24; 2 Vamiangana 4:32-37; 13:20, 21; Luka 7:11-17; 8:40-56; Yoano 11:38-44; Vilinga 9:36-42; 20:7-12; 1 Kolintu 15:3-6) Cisangukilo ca Lazalu, cikeco ca lifuila cikuma, muomu Yesu ua mu sanguile mu nima ya matangua auana fume ha kutsa ceni kaha kua kele civunga ca kama ca vantu. (Yoano 11:39, 42) Kaha cipue vene vitozi va Yesu ka va hasele ku viana vusunga vuaco, ngeci va likuminyine ku tsiha vose vavali Yesu na Lazalu.​—Yoano 11:47, 53; 12:9-11.

 Mbimbiliya ya muesa ngecize Njambi ua kala na vuhasi kaha na cizango ca kama ca ku sangula vatsi. Visinganieka via Njambi ka via kele na seteko. Kaha ua tulika mu visinganieka vieni mizimbu yose ya vantu va tsa vaze va ka sangula na ngolo yeni ya ku hiana. (Yombi 37:23; Mateo 10:30; Luka 20:37, 38) Njambi a hasa ku sangula vatsi kaha a tonda mpundu ku lingamo! Ku tuala ha cisangukilo ci keza ku lutue, Mbimbiliya ya handeka via Njambi nguayo: “Ua kala na cizango ku cipanga ca mavoko ove.”​—Yombi 14:15.

Visinganieka via ku henga ku tuala ha cisangukilo

 Linguavo: Cisangukilo ca pua ku litokakana lueka naua ca muono na muvila.

 Vusunga: Mbimbiliya ya longesa nguayo, muono ua puax muntu mu vutuntu vueni, kati umo mutamba ue ku ovoka mu nima ya ku-tsa ceni. (Njenisisi 2:7; Ezekiele 18:4) Ku sanguka ka ca puile ku litokakana lueka ca muntu na muono ueni houe, vunoni ca pua ku mu munga lueka naua mu ku pua muntu mpundu.

 Linguavo: Vamo vantu ve ku sanguka kaha mu ntsimbu oyo vene ve ku va nongesa naua.

 Vusunga: Mbimbiliya ya muesa ngecize “vaze va na lingi via vipi,” va ka sangukila “ku cisangukilo ca cihiso.” (Yoano 5:29) Vunoni cihiso ca co ci ka hitukila ha viuma vi va ka linga mu nima ya ku sanguka, kati vize vi va lingile ku nima. Yesu ngueni: “Vatsi va kevua lizi lia Muana Njambi; kaha vaze vevua va ka yoya.” (Yoano 5:25) Vaze vevua ni nguetu vaze va ka ononoka ku viuma vi va ka lilongesa mu nima ya ku sanguka, mazina avo va ka a soneka mu “mukanda ua muono.”​—Ku-Solola 20:12, 13. Litavasiano Lia Liha.

 Linguavo: Muntu nga na sanguka ue kuiza na muvila vuze vene ua tsile nauo mpundu.

 Vusunga: Mu nima ya ku tsa, muvila ua muntu ue ku vola na ku nonga.​—Ekelesiaste 3:19, 20.