Vuno Mbimbiliya va i Alulula Ni?
Houe. Ku setekesa mazengununo a laza ca muesa a toma ngecize Mbimbiliya ka ya alulukile. Vutuhu va na i kopiala na ku i langulula vintsimbu via vingi mu ku hita ca makulukazi a miaka.
Vuno vakua ku kopiala ka va sevukile na hamo hahi ni?
Vakua ku tondesesa va uana makulukazi na makulukazi a mazengununo a Mbimbiliya kaha mizimbu ya kala mu amo mazengununo aco, ya liseza mu ku muesa ngecize vakua ku kopiala va lingile vimo visevuka. Vunoni cingi ca visevuka viaco via vindende, kaha ka via aluluile mizimbu ya mu Mbimbiliya. Ha kala cimo ku litepa ca kama, ci va uana vakua ku tanda, ca muesa ngecize, vakua ku kopiala Mbimbiliya ku laza va setekele ku alulula muzimbu uayo. Tu hilulenu imo mizimbu ivali:
Mu viMbimbiliya vimo via laza ku 1 Yoano 5:7 kua kala mezi: “Kuilu, Tata, Lizi na sipilitu santu kaha ava vatatu va pua umo lika.” Vunoni amo mazengununo a muesa ngecize aa mezi ka a kelemo mu Mbimbiliya. Va a vuezeleko mu nima ya ntsimbu. a Ngeci mukemuo, cingi ca viMbimbliya lelo lino, ca tundisamo mezi aco.
Lizina lia Njambi lia soloka makulukazi a vintsimbu mu mazengununo a laza mu Mbimbiliya, vunoni vamo vakua ku langulula Mbimbiliya va tundisamo mezi aco na ku hingisamo mezi ngeci mua: “Sukulu” ni “Njambi.”
Vusunga vuka tuli navuo ngecize mu Mbimbiliya ka mua kele visevuka vikuavo via vingi?
Lelo lino, vantu va na uana honi mazengununo a engi cikuma aze asiuisa ku nongonona visevuka via kovela mu Mbimbiliya ku hiana na laza. b Vuno ku setekesa mazengununo aco ca solola vika ku tuala ha ku sungama ca muzimbu ua mu Mbimbiliya?
Ku tuala ha Visoneka via ciHevelu (via tsimana ku pua “Litavasiano lia Laza”), mulongisi ua Mbimbiliya William H. Green ngueni: “Tu hasa ku handeka na vusunga vuose nguetu, ka kuesi livulu lieka li va soneka mu ku sungama ku hiana litavasiano lia laza.”
Ku tuala a visoneka via ciNgelengu ni nguetu litavasiano lia liha, mulongisi ua Mbimbiliya F. F. Bruce ua sonekele ngueni: “Lelo lino, kua kala vukaleho vua vuingi vua hakuila litavasiano lia laza, ku hiana nkala mavulu eka a va sonekele ku nima, na umo uahi a hasa ku lihola malambi.”
Sir Frederic Kenyon, umo ntuamena ua ku tsimana ua mazengununo a mu Mbimbiliya, ua handekele ngueni: “Tu hasa ku ambata Mbimbiliya ya mutuntu mu livoko oku tuli na vusunga ngecize, likelio mpundu lizi lia Njambi lia heta kuli yetu mu ku hita ca makulukazi na makulukazi a miaka.”
Vusunga vuka vukuavo vu hasa ku tu lingisa ngecize, Mbimbiliya va i langulula mu vusunga na kuno ku matangua etu?
Cipue vaYundeya ni vakua Kilistu ka va suekele na cimo cisevuka cahi ci va lingile vangamba va Njambi. c (Numelu 20:12; 2 Samuele 11:2-4; Ngalata 2:11-14) Cikuavo naua, ka va suekele lisino li va muesele va Yundeya mu ku pua cifuti kaha va anekele ku mutania vilongesa vi va tenda vantu. (Hoziya 4:2; Malakiya 2:8, 9; Mateo 23:8, 9; 1 Yoano 5:21) Mu ku soneka mizimbu yose eyi mu vusunga, vakua ku soneka va muesele ha toma ngecize, citava ku va kulahela kaha va singimikile mua kama lizi lia ku lela lia Njambi.
Vuno ca pua ku sevuka ku singanieka nguetu Njambi, uze ua huiminine Mbimbiliya, a hasa ku i niunga ni? d Houe. (Isaya 40:8; 1 Petulu 1:24, 25) Muomu ka tondele livulu liaco likuase lika va ku laza, vunoni netu lelo lino. (1 Kolintu 10:11) Kaha “viose vi va sonekele laza va vi sonekelele ku tu longesa linga ku lukakatela na ku ku lembezieka via ku visoneka, tu kale na ku lavelela.“—Loma 15:4.
Yesu na vandongesi veni va tumbuile mezi a ku visoneka via ciHevelu ca ku hona ku lisosomua cipue kamandende ngecize, halumo visoneka viaco ka via puile via vusunga.—Luka 4:16-21; Vilinga 17:1-3.
a Mezi aco ka a kelemo mu mazengununo aa: Codex Sinaiticus, Codex, Alexandrinus, na Vatican Manuscript 1209, original Latin Vulgate, Philoxenian -Harclean Syriac Version, ni Syriac Peshitta.
b Ca ku muenako, vantu va uana mazengununo a vi soneka via ciNgelengu ni nguetu, litavasiano lia liha, a tuvakana 5.000.
c Mbimbiliya ka ya muesele ngecize miluua va Njambi vose va puile va ku tantuluka. Houe, vunoni ya tava mpundu ha toma nguayo: “Ka kuesi umosi muntu ke ku vulumuna.”—1 Vamiangana 8:46.
d Mbimbiliya ya muesa ngecize, Njambi ka lekele mpundu vakua ku soneka Mbimbiliya lizi ku lizi. Vunoni, ua tuamenene lika visinganieka viavo.—2 Timoteo 3:16, 17; 2 Petulu 1:21.