Ir al contenido

Ir al índice

TLAMACHTILI 9

“Dios amo techikoita”

“Dios amo techikoita”

Kinmachtiaj katli amo mochiuilijtokej circuncisión

Mokixtijtok ipan Hechos 10:1–11:30

1-3. ¿Tlake kiitak Pedro ipan se tlanextilili kej se temiktli, uan kenke moneki tijmatisej tlake kiijtosneki?

 ELI otoño ipan xiuitl 36 y.u.J. Pedro momaijtoua kalkuitlapa, yeka patsmiki pampa kiasi tonati. Itstok ipan se kali tlen mokaua nechka iteno mar ipan altepetl Jope. Kiuika se keski tonali nopaya, nopa kinextia amo techikoita. ¿Kenke kiampa tikijtouaj? Pampa itstok ichaj Simón, se tlakatl katli tekiti ika kuetlaxtli, yeka uelis miakej judíos amo kema kinekiskiaj mokauasej nopaya. a Pedro nechka kiitaskia kenijkatsa Jehová amo techikoita.

2 Kema Pedro momaijtouayaya, pejki kiita se tlanextilili kej se temiktli. Tlen kiitak amo kinpaktiyaya judíos, pampa kiitak kej se yoyomitl ualtemoyaya tlen iluikak, uan ipani nemiyayaj tlapialmej tlen iTlanauatil Moisés kiijtouayaya amo eliyayaj tlapajpaktikej. Teipa, Pedro kikaki se akajya kiiljuik ma kinmikti uan ma kinkua, ya amo kinejki uan kiijtok: “Amo kema nijkuajtok se tlamantli tlen sokiyo o amo tlapajpaktik”. Uan katli kinojnotstoya, expa kiiljuik: “Ayokmo xikijto para sokiyo nopa tlamantli tlen Dios ya kichijki tlapajpaktik” (Hech. 10:14-16). Maske ipan nopa tlalochtli amo kikuamachilik kenke kiampa panotoya, teipa kiitaskia kenke.

3 Moneki tijkuamachilisej tlen kiitak Pedro, pampa nopaya kinextia kenijkatsa Jehová kinita maseualmej. Tlaj tijnekij timosentlalisej senkistok titlajtolmoyauasej, moneki tijchiuasej kej Pedro uan amo titechikoitasej. Uajka, ¿tlake techmachtia tlen kiitak? Ma tikitakaj tlake panok achtoui.

“Ajachika kitlajtlaniyaya Dios ma kipaleui” (Hechos 10:1-8)

4, 5. ¿Ajkia elki Cornelio, uan tlake panok kema momaijtouayaya?

4 Pedro amo kimatiyaya tlake panotoya ipan altepetl Cesarea, tlen mokauayaya se 50 kilómetros ika ajko tlen Jope. Nopaya itstoya “se tlakatl katli tlauel tlaneltokayaya uan kimakasiyaya Dios” uan nojkia kiitstoya se tlanextilili. Itoka eliyaya Cornelio, “se inintlayakanka soldados”. b Maseualmej kitlepanitayayaj pampa kuali kinyakanayaya ichampoyouaj, nojkia “tlaneltokayaya uan kimakasiyaya Dios, sanse kej nochi katli itstoyaj ichaj”. Ya amo eliyaya judío yon mochijtoya judío, uan amo mochiuilijtoya circuncisión. Maske amo eliyaya judío, tlauel kintlasojtlayaya judíos katli teikneltsitsij, kinmakayaya tlen ika mopanoltisej uan “kitlajtlaniyaya Dios ma kipaleui” (Hech. 10:2).

5 Nechka las 3 ika tiotlak, Cornelio pejki momaijtoua uan kiitak kejuak ipan se temiktli se iángel Dios kiiljuiyaya: “Dios kitlakakilijtok nopa tlamaijtoli tlen tijchiua uan kiitstok tikinpaleuia katli amo tleno kipiaj, uan ya kiilnamiki” (Hech. 10:4). Nojkia kiiljuik ma kintitlani se keskij tlakamej ma kitemotij apóstol Pedro, uan Cornelio kiampa kichijki. Nechka kikakiskia kenijkatsa momanauiskia uan kejuak kalakiskia ipan se puerta kampa amo kalakiyayaj katli amo eliyayaj judíos.

6, 7. 1) Xikijto kenijkatsa Dios kintlakakilia katli kitemouaj ika nochi ininyolo. 2) ¿Tlake techmachtia tlen kipanok se siuatl?

6 ¿Kintlakakilia Dios katli nelnelia kitemouaj ika nochi ininyolo? Kena. Kiampa kipanok se siuatl tlen Albania. Kema se tosiuaikni yajki kipaxaloto uan kimakak se Tlen Tematiltia tlen kiixtomayaya kenijkatsa moneki kiniskaltisej konemej, nopa siuatl kiijtok: “Nikontlajtlanik Dios ma nechpaleui kuali nikiniskaltis nosiuapiljuaj. ¡Ya mitstitlanki! Ni tlamachtili tlauel nechpaleuis”. Nopa siuatl uan isiuapiljuaj pejkej momachtiaj Biblia, uan teipa iueue nojkia kiampa kichijki.

7 ¿San inijuantij kiampa kinpanok? Amo. Miakej maseualmej nojkia kiampa kinpanotok. ¿Tlake techmachtia? Jehová kintlakakilia katli kitemouaj ika nochi ininyolo (1 Rey. 8:41-43; Sal. 65:2). Uan nojkia techmachtia, ángeles techyakanaj kema titlajtolmoyauaj (Apoc. 14:6, 7).

“Pedro san tekitl mokajki” (Hechos 10:9-23a)

8, 9. ¿Kenijkatsa ichikaualis Dios kiyakanki Pedro, uan tlake kichijki?

8 Pedro nojua itstoya kalkuitlapa, san tekitl mokajtoya uan kinekiyaya kikuamachilis tlen kiitstoya. Teipa, asikej nopa tlakamej katli Cornelio kintitlantoya (Hech. 10:17). ¿Tlake kichiuaskia Pedro? Tlaj amo kinekiyaya kikuas nakatl tlen iTlanauatil Moisés kiijtouayaya amo eliyaya tlapajpaktik, ¿yaskia ininuaya nopa tlakamej uan kalakiskia ichaj se tlakatl katli amo mochiuilijtoya circuncisión? Dios kitekiuik ichikaualis uan kiiljuik Pedro tlen kinekiyaya ma kichiua. Ya kiiljuik: “¡Xikita! Eyij tlakamej mitstemouaj. Ximoketsa, xitemo uan amo ximoiljuijto tlaj tias ininuaya o amo, pampa na nikintitlantok” (Hech. 10:19, 20). Pedro kichijki tlen kiiljuik ichikaualis Dios pampa kipaleuik tlen kiitak ipan nopa tlanextilili.

9 Teipa, nopa tlakamej kiiljuijkej kintitlantoya Cornelio pampa kiampa kinauatijtoya ma kichiua se ángel. Yeka, “Pedro kiniljuik ma kalakikaj uan kinkajki ma mokauakaj nopaya” (Hech. 10:23a). Tlen kichijki, kinextik kikuamachiliyaya tlake kinekiyaya Dios ma kichiua. Yeka kichijki tlen kinauatijkej uan kipatlak kej moiljuiyaya.

10. ¿Kenijkatsa Jehová techyakana, uan tlake moneki timotlatsintokisej?

10 Ipan ni tonali, Jehová nojkia yolik techiljuijtia tlake kineki ma tijchiuakaj (Prov. 4:18). Ya kiyakana ika ichikaualis nopa “tlatekipanojketl katli temachtli uan tlalnamiki” (Mat. 24:45). Yeka kemantika mopatla kej tijkuamachiliaj se texto o se keski tlamantli tlen Jehová itlanechikol techiljuijtoya ma tijchiuakaj. Uajka, ma timotlatsintokikaj: “¿Tlake nijchiua kema mopatla se tlamantli? ¿Nijchiua ika pakilistli kema ichikaualis Dios kiiljuia tlatekipanojketl katli temachtli uan tlalnamiki ma kipatla se tlamantli?”.

“Tlanauatik ma kinatsonpoliuiltikaj” (Hechos 10:23e-48)

11, 12. ¿Tlake kichijki Pedro kema asito Cesarea, uan tlake kiyekok?

11 Ika ualmostla, Pedro yajki Cesarea ininuaya chiknauij maseualmej: eyij katli kintitlantoya Cornelio uan “chikuasej toikniuaj” judíos tlen Jope (Hech. 11:12). Cornelio kinekiyaya kiselis Pedro, yeka “kinsentilijtoya iuikaljuaj uan iuampoyouaj katli más kuali mouikayayaj iuaya”, uelis inijuantij nojkia amo eliyayaj judíos (Hech. 10:24). Kema nopa apóstol asito ipan nopa altepetl, kalajki ichaj se tlakatl katli amo mochiuilijtoya circuncisión maske amo kema moiljuijtoya kiampa kichiuas. Ya kiijtok: “Inmojuantij kuali inkimatij para iTlanauatil Moisés kiijtoua se judío amo kinamiki mosentilis iuaya se tlakatl katli amo eli judío o ma kamanalti iuaya. Pero Dios nechnextilijtok amo kinamiki nikijtos se akajya eli sokiyo o amo tlapajpaktik” (Hech. 10:28). Pedro kikuamachilijtoya Dios amo san kiiljuijtoya kenijkatsa monekiyaya kiitas se tlakualistli, nojkia kinextilijtoya amo kinamikiyaya kinitas katli amo elij judíos o “se akajya eli sokiyo o amo tlapajpaktik”.

“Cornelio ya kinchixtoya uan kinsentilijtoya iuikaljuaj uan iuampoyouaj katli más kuali mouikayayaj iuaya” (Hechos 10:24).

12 Nochi katli itstoyaj Cornelio ichaj, kinekiyayaj kuali kiselisej Pedro. Yeka Cornelio kiijtok: “Nochi tiitstokej nikaj iixpa Dios para tijkakisej nochi tlen Jehová mitsnauatijtok xikijto” (Hech. 10:33). ¿Kenijkatsa tijyolmatiskiaj tlaj tijpantiskiaj se akajya katli kineki momachtis? ¿Tlake kichijki Pedro? Ya kiijtok ni tlamantli: “Nama nelia nijmati Dios amo techikoita, ya kinselia katli kimakasij uan kichiuaj tlen kuali, maske kampa ueli euaj” (Hech. 10:34, 35). Pedro kiitak Dios amo kinchikoita katli euaj sejkanok, katli chipaktikej o amo. Kema tlanki kiijtoua nopa tlamantli, pejki kinmachtia nochi katli itstoyaj nopaya kenijkatsa Jesús tlamachtik, mijki uan moyolkuik.

13, 14. 1) ¿Kenijkatsa kinpaleuik Cornelio uan sekinok pampa mochijkej itokilijkauaj Jesús ipan xiuitl 36? 2) ¿Kenke moneki tikinmachtisej nochi maseualmej?

13 “Kema Pedro nojua kamanaltitoya tlen ni tlamantli”, panok se tlamantli tlen amo kema kiitstoyaj: “Ichikaualis Dios temok kampa itstoyaj nochi katli kitlakakilijtoyaj” (Hech. 10:44, 45). Biblia san nikaj kiijtoua ichikaualis Dios kinasik maseualmej kema ayamo moatsonpoliuiltijtoyaj. Pedro kiitak maske amo eliyayaj judíos, kuali kinitayaya Dios, yeka “tlanauatik ma kinatsonpoliuiltikaj” (Hech. 10:48). Ipan nopa tonali, kitekiuik nopa expa llave o tlen san iyojtsi tlen tlapaleuiskia para ma kintlapejpenikaj katli yasej iluikak (Mat. 16:19). Cornelio uan iuampoyouaj ueliskiaj yasej iluikak pampa mochijkej Jesús itokilijkauaj, ipan nopa tonali nojkia pejkej kintlapejpeniaj katli amo mochiuilijtoyaj circuncisión. Uajka ipan xiuitl 36 y.u.J., Dios ayokmo san kintlapejpenik judíos ma yakaj iluikak, nojkia sekinok (Dan. 9:24-27).

14 Ipan ni tonali, tikitstokej kema titlajtolmoyauaj “Dios amo techikoita” (Rom. 2:11). Ya “kineki nochi [maseualmej] ma momakixtikaj” (1 Tim. 2:4). Uajka, amo kinamiki tikinchikoitasej sekinok. Moneki tikinmachtisej nochi maseualmej tlen iTlanauatijkayo Dios, maske euaj ipan sekinok altepemej, chipaktikej o amo, kamanaltij sekinok tlajtoli o kipiaj ininreligión.

“Inijuantij ayokmo tleno kiijtojkej uan kiueyichijkej Dios” (Hechos 11:1-18)

15, 16. ¿Kenke se keskij judíos pejkej kitlaijiljuiaj Pedro, uan tlake kinixtomilik?

15 Uelis Pedro tlauel yolpaktoya uan kinekiyaya kiniljuis toikniuaj se keskij maseualmej katli amo eliyayaj judíos “nojkia kiselijtoyaj itlajtol Dios”. Yeka, yajki Jerusalén, pero miakej ya kimajtoyaj tlen panotoya. Kema asito ipan altepetl, “nopa tlakamej katli tlauel kinekiyayaj ma mochiuilikaj circuncisión pejkej kitlaijiljuiaj”. Tlauel kualantoyaj uan kiijtojkej: “Tikalajki ininchaj nopa tlakamej katli amo mochiuilijtokej circuncisión uan titlakuajki ininuaya” (Hech. 11:1-3). Uajka, amo kualaniyayaj pampa mochijtoyaj Cristo itokilijkauaj. Inijuantij kiijtouayayaj tlaj kinekiyayaj ma kinseli Dios, monekiyaya moyakanasej ika iTlanauatil Moisés, yeka monekiyaya mochiuilisej circuncisión. Miakej katli eliyayaj judíos tlauel ouij kimatiyayaj ayokmo moyakanasej ika iTlanauatil Moisés.

16 Uan, ¿tlake kiijtok Pedro? Ipan Hechos 11:4-16 kiixtonki naui tlamantli tlen kinextia Jehová kiyakantoya. Se, Dios kichijtoya ma kiita se tlanextilili kej se temiktli (versículos 4-10). Ome, Jehová kiyakantoya ika ichikaualis (versículos 11 uan 12). Eyi, se ángel kipaxaloto Cornelio (versículos 13 uan 14). Uan naui, katli amo eliyayaj judíos kiselijtoyaj ichikaualis Dios (versículos 15 uan 16). Uan teipa kiijtok se tlamantli tlen ika kinkamatsajki, kiniljuik: “Tlaj Dios kinmakak nopa regalo sanse kej techmakak tojuantij, katli titlaneltokaj ipan toTeko Jesucristo, ¿ajkia nieli na para nijtsakuilis Dios?” (Hech. 11:17).

17, 18. 1) ¿Kenijkatsa tlen Pedro kiijtok kichijki judíos kuali ma moiljuikaj tlake kichiuaskiaj? 2) ¿Kenke kemantika tijmatij ouij kuali timouikasej ininuaya toikniuaj, uan tlake moneki timotlatsintokisej?

17 Kema nopa judíos kikajkej tlen Pedro kiijtok, monejki kuali moiljuisej tlaj nojua kinchikoitaskiaj katli amo eliyayaj judíos o kinkauaskiaj ma mosentilikaj ininuaya. Biblia kiijtoua tlake panok: “Inijuantij ayokmo tleno kiijtojkej uan kiueyichijkej Dios. Kiijtojkej: ‘¡Uajka Dios nojkia kinkauilijtok maseualmej katli amo elij judíos ma moyolkuepakaj para kipiasej nemilistli!’” (Hech. 11:18). Tlen kichijkej kinpaleuik amo ma moxelokaj ipan tlanechikoli.

18 Ipan ni tonali, kemantika eli ouij kuali timouikasej ininuaya nochi toikniuaj. ¿Kenke? Pampa amo sanse toaltepe, amo timomajtokej tijchiuaj sanse tlamantli uan amo sanse totlajtol (Apoc. 7:9). Yeka, ma timotlatsintokikaj: “¿Nijchiua kampeka ika nochi noyolo amo nitechikoitas? ¿Nijchiua kampeka amo nimoiljuis kej maseualmej yon nikinxelos toikniuaj ipan tlanechikoli pampa amo sanse toaltepe, amo sanse totlajtol o nimomajtok nijchiua sekinok tlamantli?”. Ma tikilnamikikaj kema panok se keski xiuitl, Pedro nojua kinchikoitayaya katli amo eliyayaj judíos. Kiampa kichijki pampa pejki mouika ininuaya katli techikoitayayaj. Moiyokatlalik ika katli amo mochiuilijtoyaj circuncisión, yeka Pablo monejki kitlakaualtis (Gál. 2:11-14). Uajka ma timomokuitlauikaj para amo titechikoitasej.

“Miakej maseualmej pejkej tlaneltokaj” (Hechos 11:19-26a)

19. ¿Ajkia inijuantij pejkej kinmachtiaj Cristo itokilijkauaj ipan Antioquía, uan tlake panok?

19 Kema kimatkej tlen Dios kinekiyaya, Cristo itokilijkauaj pejkej kinmachtiaj katli amo mochiuilijkej circuncisión. Ma tikitakaj tlake panok teipa ipan Antioquía tlen Siria. c Ipan ni altepetl, judíos uan katli amo eliyayaj judíos kuali mouikayayaj, yeka amo ouij kimatiskiaj kinmachtisej katli amo eliyayaj judíos. Uan nopaya pejkej kinmachtiaj “katli kamanaltiyayaj griego”, katli mochiuilijtoyaj circuncisión uan katli amo (Hech. 11:20). Jehová tlauel kinteochijki, yeka “miakej maseualmej pejkej tlaneltokaj uan kitokilijkej toTeko” (Hech. 11:21).

 

20, 21. ¿Kenijkatsa kinextik Bernabé amo moueyimati, uan kenijkatsa uelis tijchiuasej kej ya?

20 ¿Ajkia tlamachtiskia ipan altepetl Antioquía? Tlanechikoli tlen Jerusalén kititlankej ma yaui Bernabé. Pero tlauel miakej kinekiyayaj momachtisej uan Bernabé amo ueliskia kinmachtis nochi. ¿Ajkia ueliskia kipaleuis? Saulo, katli teipa kinmachtiskia katli amo elij judíos (Hech. 9:15; Rom. 1:5). Bernabé amo moueyimatki, yeka kikajki Saulo ma kipaleui uan amo kikualankaitak. Yajki kitemoto Tarso uan mokajkej sansejko se xiuitl ipan Antioquía para kinmachtisej maseualmej (Hech. 11:22-26a).

21 ¿Kenijkatsa uelis tijnextisej amo timoueyimatij kema titlajtolmoyauaj? Moneki tijkauasej ma techpaleuikaj, pampa amo ueli tijchiuaj se keski tlamantli tlen tijnekiskiaj. Se neskayotl, sekij amo ouij kimatij kinkamanaljuisej maseualmej ojtipa o kajkalpa, pero uelis kena ouij kimatij sampa kinpaxalosej o kipeualtisej se tlamachtili. Tlaj tikitasej tijmatij ouij tijchiuasej se tlamantli, uajka ma tikiniljuikaj toikniuaj ma techpaleuikaj. Tlaj kiampa tijchiuasej tlauel tiyolpakisej (1 Cor. 9:26).

“Sejse tlen inijuantij kititlaniskia tlen ueliskia para kinpaleuisej toikniuaj” (Hechos 11:26e-30)

22, 23. ¿Kenijkatsa toikniuaj tlen Antioquía kinextijkej nelnelia teikneliaj, uan kenijkatsa uelis tijchiuasej kej inijuantij?

22 Amochtli Hechos nojkia kiijtoua: “Ipan Antioquía nopa tlaneltokanij pejkej kintokaxtiaj Cristo itokilijkauaj ika achtoui uelta, pampa Dios kiampa kichijki” (Hech. 11:26e). Nopa tokajyotl tlen Dios ika kintokaxtik itekipanojkauaj, kinextia nelnelia monejnemiltiaj kej Cristo tlamachtik. Uan nama ma timoiljuikaj, ¿moikneliskiaj katli amo eliyayaj judíos uan katli kena eliyayaj? Achtoui ma tikitakaj tlake panok ipan xiuitl 46 y.u.J., kema onkak mayantli. d Kema kiampa panok, elki tlauel ouij para katli eliyayaj teikneltsitsij, pampa amo kipiayayaj tomij yon kiajoktoyaj tlakualistli. Ipan nopa tonali, miakej judíos tlen Judea amo kipiayayaj tlen ika mopanoltisej. Yeka kema toikniuaj tlen Antioquía, katli eliyayaj judíos uan katli amo, kimatkej tlen kinpanoyaya, kichijkej kampeka kintitlanilisej tlen ueliskia ika kinpaleuisej (Hech. 11:29). ¡Nopa kinextik tlauel kinikneliyayaj toikniuaj katli itstoyaj Judea!

23 Nama nojkia kiampa tijchiuaj, tijchiuaj kampeka tikinpaleuisej toikniuaj maske itstokej uejka. Katli kiyakanaj kali Betel nima kiniljuiaj Katli kiitaj kema se tlenijki tetlasojsoljuilia ma kinpaleuikaj toikniuaj katli kintlasojsoljuilik ajakatl o kintlasojsoljuilik sekinok tlamantli. Kema titlapaleuiaj, tijnextiaj nelnelia timoikneliaj (Juan 13:34, 35; 1 Juan 3:17).

24. Tlaj tlauel tijpatiitaj tlen Pedro kiitak ipan se tlanextilili, ¿tlake moneki tijchiuasej?

24 Tojuantij tlauel tijpatiitaj tlen Pedro kiitak ipan nopa tlanextilili kema itstoya ipan se kali tlen altepetl Jope. Tijmatij Jehová amo techikoita uan kineki ma timosentlalikaj senkistok ma titlamachtikaj tlen iTlanauatijkayo Dios. Yeka moneki tijchiuasej kampeka tikinmachtisej nochi maseualmej katli kampa ueli euaj, katli tlatominpiaj o amo (Rom. 10:11-13).

Kema toikniuaj kinekij tlapaleuili, tijchiuaj kampeka tikinpaleuisej.

a Miakej judíos kinchikoitayayaj katli tekitiyayaj ika kuetlaxtli pampa kiitskiyayaj se tlapiali katli ya miktoya uan kitekiuiyayaj chichikuitlatl. Yeka amo kuali kinitayayaj ma yakaj ipan teokali. Nopa kali kampa tekitiyayaj monekiyaya eltos kipano 20 metros iuejkaka tlen se altepetl. Yeka Simón ichaj mokauayaya nechka mar (Hech. 10:6).

b Xikita recuadro “ Cornelio uan nopa soldados romanos”.

c Xikita recuadro “ Antioquía tlen Siria”.

d Historiador Josefo, katli elki judío, kiijtok ipan nopa tonali kema onkak “se ueyi mayantli” tlanauatiyaya emperador Claudio (41-54 y.u.J.).