TLAMACHTILI 10
“Itlajtol Jehová nojua momoyajtiajki”
Pedro kikixtiaj cárcel, uan maske kintlatsakuiltiaj toikniuaj, nojua momoyaua nopa kuali tlamachtili
Mokixtijtok ipan Hechos 12:1-25
1-4. ¿Tlake tlaouijkayotl kiixnamijki Pedro, uan ta tlake tijchijtoskia?
PEDRO kikalakiaj ipan se cuarto, uan nopa puerta tlauel chikauak motsakua. ¿Tlake pano? Omej soldados kiilpitokej ika cadenas uan kikalakiaj ipan cárcel. Nopaya tsaktos se keski horas o miak tonali uan uelis kineki kimatis tlake kipanos. San kiita tlapepecholi, tepostli tlen ika tlatsajtsaktokej, cadenas uan miakej soldados.
2 Teipa, kiiljuiaj kipanos tlen amo kuali. Tlanauatijketl Herodes Agripa I mosentlalijtok kimiktis. a Kineki kinextis Pedro ininixpa maseualmej kema ya panotos Pascua, pampa kineki kiniljuis kenijkatsa kimiktisej. Pedro kimati nopa tlanauatijketl kena kichiuas tlen mosentlalijtok pampa tlanauatik ma kimiktikaj iuampo apóstol Santiago.
3 ¿Tlake moiljuia Pedro ipan nopa youali kema nechka kimiktisej? ¿Kiilnamiki tlen Jesús kiiljuijtoya se keski xiuijtlaya? Ya kiiljuijtoya asiskia se tonali kema kiuikaskiaj ilpitok uan kimiktiskiaj maske ya amo kinekiskia (Juan 21:18, 19). ¿Kiampa kichiuaskiaj ipan nopa tonali?
4 Tlaj kiampa mitspanoskia, ¿tlake tijyolmatiskia? Miakej tlauel motekipachoskiaj uan amo kimatiskiaj tlake kichiuasej. Pero katli tijtekipanouaj Jehová amo tlauel timotekipachouaj. Ma tikitakaj kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Pedro uan sekinok toikniuaj katli kiixnamiktokej tlaouijkayotl.
“Toikniuaj tlen tlanechikoli nochipa momaijtouayayaj ipan Dios” (Hechos 12:1-5)
5, 6. 1) ¿Kenke tlanauatijketl Herodes Agripa I pejki kintlatsakuiltia Cristo itokilijkauaj, uan kenijkatsa kichijki? 2) ¿Kenke toikniuaj monejki kinextisej kuali tlaneltokaj kema kimiktijkej Santiago?
5 Ipan tlamachtili 9, tikitakej Cornelio uan ichampoyouaj pejkej kitekipanouaj Dios, nopa kichijki ma mopatla miak tlamantli ipan tlanechikoli. Yeka judíos katli amo mochijkej Cristo itokilijkauaj, tlauel moyolkokojkej kema kinitakej sansejko tlaueyichiuayayaj katli amo eliyayaj judíos uan katli kena.
6 Tlanauatijketl Herodes kuali moiljuik tlake kichiuaskia uan kiampa judíos nojua más kitlepanitaskiaj. Yeka kema kiitak moxelojtoyaj, pejki kintlaijiyouiltia uan kintlatsakuiltia Cristo itokilijkauaj. Herodes “kimiktik Santiago iikni Juan ika espada” pampa kimatiyaya tlauel kuali mouampojchijtoya iuaya Jesús (Hech. 12:2). ¡Nopa kichiuaskia toikniuaj ma kinextikaj tlaj kuali tlaneltokayayaj! Santiago elki se tlen nopa eyij apóstoles katli kiitak kema Jesús kipatlak kej nesiyaya uan nojkia kiitak se keski milagros tlen kichijki (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Ya uan iikni Juan, kinpaktiyaya tlatekipanosej uan nochipa yolpakiyayaj, yeka Jesús kintokaxtik “ikoneuaj tlatomonilotl” (Mar. 3:17). Toikniuaj tlauel kiikneliyayaj Santiago, yeka tlauel mokuesojkej kema mijki pampa amo majmauiyaya uan kuali tlatekipanouayaya.
7, 8. ¿Tlake kichijkej toikniuaj kema Pedro kitsaktoyaj?
7 Herodes kinekiyaya kinyolpakiltis judíos, uan kiampa kichijki kema kimiktijkej Santiago. Teipa más mosemakak kimiktis Pedro. Yeka kikalakijkej ipan cárcel kej tijpojkej kampa peua ni tlamachtili. Pero ipan tlamachtili 5 tlen ni amochtli, tikitakej ángeles kinkixtijkej apóstoles kampa tsaktoyaj. Herodes kimajtoya ni tlamantli, yeka tlanauatik ma kiilpikaj Pedro ininuaya omej soldados uan kintlalik 16 soldados ma kimokuitlauikaj tonaya uan tlayoua para amo ma cholo. Tlaj nopa soldados amo kiitaskiaj kema choloskia Pedro, inijuantij kintlatsakuiltiskiaj. ¿Uan tlake ueliskia kichiuasej toikniuaj tlen tlanechikoli?
8 Hechos 12:5 kiijtoua: “Kikajkej Pedro ma tsakto. Uan toikniuaj tlen tlanechikoli nochipa momaijtouayayaj ipan Dios ika nochi ininyolo para ma kipaleui”. Toikniuaj kimatiyayaj tlauel tlapaleuia tlamaijtoli uan monekiyaya tlauel kitlajtlanisej Dios ma kipaleui Pedro. Maske kimiktijkej Santiago, amo majmajkej uan nojua más momaijtojkej. ¡Tlen kichijkej tlauel techpaleuia! Amo ma tikilkauakaj Jehová tlauel kipatiita kema timomaijtouaj. Tlaj tijtlajtlaniaj tlen kipaktia, ya tlauel techpaleuis (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).
9. ¿Tlake techmachtia pampa toikniuaj momaijtojkej ipampa Pedro?
9 ¿Tikixmati se akajya katli amo kikauaj ma kitekipano Jehová, katli kitlatsakuiltiaj, kitlasojsoljuilijtok se tlenijki o kiixnamiktok se tlaouijkayotl? Tlaj kena, xitlajtlani Jehová ma kipaleui. Nojkia uelis tijtlajtlanis Dios ma kinpaleui katli kipiaj se kuesoli ika ininchampoyouaj, katli moyolkokojtokej, katli amo kinkauaj ma kitekipanokaj Jehová o kiixnamikij sekinok tlaouijkayotl. Tlaj achtoui timoyoliljuis, mitspaleuis xikinilnamiki uan xikintokaxti kema timomaijtos pampa Jehová techtlakakilia kema timomaijtouaj (Sal. 65:2). Nochi tijnekij ni tlapaleuili, pampa kema tikixnamikij se tlaouijkayotl, nojkia tijnekij ma momaijtokaj topampa.
Tikiljuiaj Jehová ma kinpaleui toikniuaj katli kintsaktokej pampa kuali tlaneltokaj.
“Xinechtokili” (Hechos 12:6-11)
10, 11. ¿Kenijkatsa nopa ángel kikixtik Pedro kampa kitsaktoyaj?
10 ¿Motekipachouayaya Pedro pampa amo kimatiyaya tlake kichiuiliskiaj? Amo tijmatij, pero ipan nopa tlayoua kema nechka kimiktiskiaj, ya kuali kochtoya uan omej soldados kimokuitlauijtoyaj. Pedro tlauel kuali tlaneltokayaya pampa motemachiyaya Jehová kipaleuiskia maske kipanoskia tlen ueli tlamantli (Rom. 14:7, 8). Maske motemachiyaya Jehová kipaleuiskia, amo kimatiyaya tlake tlamantli kichiuaskia tlauel ma mosentlachili. San nima nesito se tlauili kampa kitsaktoyaj. ¡Nopaya itstoya se ángel! Uan soldados amo kiitakej. Kiixitik Pedro uan nopa cadenas tlen ika kimailpitoyaj kotonki maske nesiyaya tlauel tetik.
“Asitoj kampa nopa tepospuerta kampa kisaj para asitij ipan altepetl uan nopa puerta motlapok iselti” (Hechos 12:10).
11 Nopa ángel kiiljuik xitlauak tlake monekiyaya kichiuas. Achtoui kiiljuik: “Nimantsi ximeua”. Teipa kiiljuik: “Ximoyoyonti uan ximotlalili mohuaraches”. Nojkia kiiljuik: “Ximotlalili tlen ika timoajkoluijkoma uan xinechtokili”. Pedro kichijki nochi tlen kinauatijkej. Kiskej tlen cárcel uan panokej ininmelak soldados katli tlamokuitlauijtoyaj, teipa ichtakatsi yajkej kampa eltoya nopa tepospuerta. ¿Kenijkatsa kisaskiaj? Tlaj Pedro motlajtlanik ni tlamantli, teipa kiitaskia tlake panoskia. Kema asitoj kampa puerta, “motlapok iselti”. Uajka kiskej uan yajkej ipan calle, uan nopa ángel kikajtejki Pedro. Ipan nopa tlalochtli Pedro kiitak nelnelia kistoya tlen nopa cárcel uan amo san temikiyaya (Hech. 12:7-11).
12. ¿Kenke techyolchikaua kema tikitaj Jehová kimanauik Pedro?
12 ¡Tlauel techyolchikaua kema tikitaj Jehová kitekiuia ichikaualis uan kiampa kinmanauia itekipanojkauaj! Ximoiljui, maske Herodes kipiayaya miak tlanauatili, amo uelki kichiua Pedro amo ma kisa tlen nopa cárcel. Pero Jehová amo nochipa kichiua milagros para kinmanauis itekipanojkauaj. Ya amo kimanauik Santiago kema kimiktijkej yon kimanauik Pedro kema moaxitik nopa tlajtolpanextili tlen Jesús kiijtojtoya. Ipan ni tonali, amo tijchiaj Jehová ma techmanaui ika se milagro. Pero tijmatij ya kichiuas tlen mosentlalijtok, nechka kitekiuis iKone para kinmakixtis miakej maseualmej tlen mikilistli, pampa nojkia eli kej se tlatsaktli tlen amo aka ueli momanauia (Mal. 3:6; Juan 5:28, 29). Ni tlamantli techpaleuia amo ma timajmauikaj kema tikixnamikij se tlaouijkayotl.
Kiitakej uan “tlauel mosentlachilijkej” (Hechos 12:12-17)
13-15. 1) ¿Tlake kichijkej toikniuaj katli mosentilijtoyaj ichaj María kema asito Pedro? 2) ¿Nama ipan tlake mosentlalis amochtli Hechos? ¿Kenijkatsa Pedro nojua kinpaleuik toikniuaj?
13 Tlauel tlayouatok uan Pedro iselti ijkatok tlajkocalle pampa moiljuijtok kanke yas. Teipa kiilnamijki ueliskia yas ichaj María, se tosiuaikni katli itstoya nechka. Maske ya miktoya iueue, uelis kipiayaya tomij, yeka kipixtoya se ueyi kali uan nopaya ueliyayaj monechikouaj miakej toikniuaj. Ikone eliyaya Juan Marcos, nikaj ipan Hechos peua nesi itoka uan teipa Pedro kiitaskia kejuak ikone (1 Ped. 5:13). Ipan nopa youali, miakej toikniuaj nojua momaijtojtoyaj ichaj María maske ya eliyaya tlajkoyoual. Uelis kitlajtlaniyayaj Jehová ma kimakixti Pedro, pero amo moiljuijtoyaj tlaj kichiuaskia ika se milagro.
14 Pedro moketsato kalmapa uan kaltajtakanik. Katli yajki tlachiato elki se ichpokatl katli nopaya tlatekipanouayaya, motokaxtiyaya Rode, itoka eli griego uan ika español kiijtosneki Rosa. ¡Amo ueliyaya kineltoka tlaj katli tlanojnotstoya eliyaya Pedro! Tlauel yolpajki, yeka amo kikaltlapok. Kikajki Pedro ma ijkato kalteno uan achtoui yajki kinmatiltito sekinok. Toikniuaj kiiljuijkej uiuitiayaya, pero ya nojua kiijtouayaya Pedro itstoya kalteno. Yeka sekij kiijtojkej eliyaya se ángel (Hech. 12:12-15). Pero Pedro nojua kaltajtakanijtoya uan kichijki kampeka ma kikaltlapokaj.
15 “Kema kaltlapotoj uan kiitakej, tlauel mosentlachilijkej” (Hech. 12:16). Tlauel yolpajkej, yeka Pedro kiniljuik ayokmo ma tlauejchiuakaj pampa kinekiyaya kinpouilis tlen kipanotoya. Nojkia kiniljuik ma kinmatiltikaj Santiago, se Cristo itokilijka, uan nopa sekinok toikniuaj. Teipa Pedro yajki sejkanok pampa amo kinekiyaya ma kipantikaj Herodes isoldados, uan yajki kampa nojua ueliskia kitekipanos Jehová. Amochtli Hechos nikaj peua kiijtoua kenijkatsa Pablo tlajtolmoyajki uan kanke nenki, uan sampa kiijtoua tlen Pedro hasta capítulo 15 (kema kiitakej tlaj monekiyaya mochiuilisej circuncisión). Maske amo tijmatij kanke yajki Pedro, kinpaleuik toikniuaj kuali ma tlaneltokakaj. Uan toikniuaj katli itstoyaj ichaj María amo kema kiilkajkej kenijkatsa yolpajkej ipan nopa youali.
16. ¿Kenke timotemachiaj teipa tijselisej miak tlateochiualistli?
16 Kemantika, Jehová kichiua ma mosentlachilikaj itekipanojkauaj uan ma yolpakikaj pampa kinmaka tlen amo kichiayayaj. Kiampa kiyolmatkej toikniuaj ipan nopa youali kema kiitakej Pedro. Nama Jehová nojkia techteochiua, yeka kemantika nojkia tlauel tiyolpakij (Prov. 10:22). Uan teipa tikitasej kenijkatsa ipan nochi Tlaltipaktli mochiua tlen kitenkajtok. Ipan nopa tonali tikitasej kichiuas miak tlamantli tlen amo timoiljuijtoyaj. Uajka tlaj amo tijtlauelkauaj, uelis tijselisej miak tlateochiualistli.
“Iángel Jehová kichijki ma mokoko” (Hechos 12:18-25)
17, 18. ¿Kenke maseualmej pejkej kiueyitlaliaj Herodes?
17 Herodes Agripa tlauel mosentlachilik uan kualanki pampa Pedro cholojtoya. Yeka nimantsi tlanauatik ma kitemotij kampa ueli. Nojkia “kintlatsintokik katli tlamokuitlauiyayaj uan teipa tlanauatik ma kintlatsakuiltikaj”, uelis tlanauatik ma kinmiktikaj (Hech. 12:19). Herodes kinextik amo tetlasojtlayaya yon kinekiyaya tetlapojpoljuis. ¿Amo tleno kipanoskia pampa kiampa eliyaya?
18 Uelis Herodes tlauel pinajki uan momachilik kej se uiui pampa amo uelki kimiktia Pedro. Yeka kiitak tlake sekinok tlamantli ueliskia kichiuas. Kema itstoya tlamiakapa, ininixpa ixtlamatinij katli kinekiyayaj ma itstokaj ika tlaseuilistli, Herodes kamanaltik ininixpa uan kinextik kejuak tlauel tlalnamikiyaya. Lucas kiijtoua: “Herodes mokentik iyoyo kej tlanauatianij kitekiuiaj”. Historiador Josefo kiijtok Herodes mokentik se yoyomitl tlen kichijchijtoyaj ika plata, yeka kema kiminayaya tonati, tlauel petlaniyaya uan nesiyaya kej se dios. Kema kamanaltik tlauel moueyimatki uan kinekiyaya kuali ma kiitakaj, yeka maseualmej pejkej kitsajtsiliaj: “¡Kamanaltitok se dios, uan amo se tlakatl!” (Hech. 12:20-22).
19, 20. 1) ¿Kenke Jehová kitlatsakuiltik Herodes? 2) ¿Kenke techyolchikaua tlen kipanok Herodes?
19 ¡Jehová katli kinamiki san ya tijueyichiuasej, kiitstoya kenijkatsa maseualmej kiueyichiuayayaj! Herodes ueltoskia kiniljuis nopa maseualmej amo ma kiueyichiuakaj o kinextijtoskia amo kipaktia, uan kiampa Dios amo kitlatsakuiltijtoskia. Pero kipanok kej kiijtoua Proverbios 16:18: “Aki achtoui moueyimati, teipa motepotlamis”. “Nimantsi iángel Jehová kichijki ma mokoko” nopa tlakatl katli moueyimatiyaya pampa moiljuiyaya tlauel yejyektsi, “okuilojki uan mijki” (Hech. 12:23). ¡Tlauel fiero kej mijki! Josefo kiijtok Herodes nima mokokok, uan ni tlakatl kiijtok kiampa kipanok pampa kikajtoya ma kiueyichiuakaj maseualmej. Josefo nojkia kiijtok nopa tlakatl tlaijiyouik makuili tonali. b
20 Kemantika nesi kuali kisa tlen kichiuaj katli amo kuali monejnemiltiaj. Amo timosentlachiliaj ika ni tlamantli pampa “tlakamej [o maseualmej] kampa ueli ipan tlaltipaktli mokauaj ipan ichikaualis Axkualtlakatl” (1 Juan 5:19). Maske ya tijmati ni tlamantli, kemantika timotekipachouaj pampa amo mochiua tlen xitlauak. Tlen kipanok Herodes techyolchikaua pampa kinextia Jehová amo kikaua ma mochiua tlen amo kuali uan kineki kichiuas tlen xitlauak (Sal. 33:5). Tijmatij nechka kixitlauas nochi tlen amo kuali.
21. ¿Tlake tlamantli techmachtia Hechos capítulo 12, uan kenijkatsa techyolchikaua?
21 Kampa tlami ni tlapoualistli kiijtoua: “Itlajtol Jehová nojua momoyajtiajki uan tlauel miakej pejkej tlaneltokaj” (Hech. 12:24). Kema tikitaj kenijkatsa momiakilijkej toikniuaj, techyolchikaua uan techilnamikilia Jehová nojkia techteochiua kema titlajtolmoyauaj. Uajka Hechos capítulo 12 amo san kiijtoua kenijkatsa mijki se apóstol uan kimanauijkej seyok. Techmachtia kenijkatsa Jehová amo kikaua Satanás ma techxelo ipan tlanechikoli yon kikaua ma techtsakuili ipan tlajtolmoyaualistli. Satanás amo ueltok kichiua tlen mosentlalijtok uan tlen moiljuijtok (Is. 54:17). Yeka, kema tikinneltokaj Jehová uan Jesús, tikinpaleuiaj ma kichiuakaj tlen mosentlalijtokej. Tlauel techyolchikaua kema kiampa tijchiuaj. Uan nojkia eli se ueyi tlateochiualistli kema titlapaleuiaj ma momoyaua “itlajtol Jehová”.
a Xikita recuadro “ Herodes Agripa I.”
b Se katli tlauel kimati tepajtis kiijtok Josefo uan Lucas kinekiyayaj kiijtosej ni tlanauatijketl motsajki ikuitlaxkol ika miakej okuilimej. Kemantika se akajya kinisotla nopa okuilimej o kisaj ipan itlakayo kema miki. Se amochtli kiijtoua Lucas eliyaya se tepajtijketl, yeka xitlauak kiixtonki kenijkatsa mijki Herodes.
