TLAMACHTILI 12
Nochipa ma tikijtokaj ‘tlen teyolchikaua’
“Amo tlen ueli xik[ijto]kaj. San xikijtokaj tlamantli tlen kuali [uan] tlen kinyolchikauas [sekinok].” (EFESIOS 4:29.)
1-3. 1) ¿Kenijkatsa techchijtok Jehová, uan tlake kichiuaj maseualmej? 2) ¿Kenijkatsa moneki tikamanaltisej tlaj tijnekij nojua ma techiknelijto toTeotsij?
XIMOILJUI tijmaka mouampo se carro, uan ya amo kitekiuia kej kinamiki, pampa amo kuali kinemiltia uan san kinkokoua sekinok. ¿Kenijkatsa tijyolmatiskia? Tlauel mitsyolkokoskia.
2 Jehová nojkia techmakatok “nochi tlen yejyektsi uan tlen kuali” (Santiago 1:17). Ya amo techchijki sanse kej tlapialmej pampa tojuantij tiuelij tikamanaltij. Yeka tiuelij tikijtouaj tlen timoiljuiaj uan tlen tijyolmatij. Maske tlauel kuali techchijtok, uelis amo tikamanaltij kej kinamiki. Miakej maseualmej san kinyolkokouaj sekinok ika tlen kiijtouaj. Ximoiljui kenijkatsa tlauel moyolkokoua Jehová pampa amo kamanaltij kej kinamiki.
3 Tlaj tijnekij nojua ma techiknelijto toTeotsij, uajka moneki tikamanaltisej kej ya kineki. Moneki tijchiuasej kej techtlajtolmaka Biblia: “Amo tlen ueli xik[ijto]kaj. San xikijtokaj tlamantli tlen kuali [uan] tlen kinyolchikauas [sekinok] uan kinualikilis tlateochiuali tlen kikakisej” (Efesios 4:29). Yeka, ma tikitakaj tlake amo kinamiki tikijtosej uan kenijkatsa uelis tikinyolchikauasej sekinok ika tlen tikijtouaj. Achtoui ma tikitakaj kenke tlauel moneki kuali tikamanaltisej o titenojnotsasej.
¿KENKE TLAUEL MONEKI KUALI TIKAMANALTISEJ?
4, 5. ¿Tlake uelis panos kema tikamanaltisej kej kiijtoua pilamochtsi Proverbios?
4 Tlauel moneki kuali tikamanaltisej pampa ika tlen tikijtouaj uelis titeyolkokosej o titeyolchikauasej. Yeka Proverbios 15:4 kiijtoua: “Se tlakatl tlen kama[nal]ti ika tlajtoli tlen yamanik temaka se yolistli tlen kuali. Pero tlen kiijtoua tlajtoli tlen tekajkayaua nelia teyolkokoua”. Kema se akajya kamanalti “yamanik” o ika miak tlaiknelili, tlauel teyolseseltia kej nopa ajuechtli, uan tlauel teyolchikaua kej se pajtli. Uan kema se akajya teiljuia tlen amo kuali, san teyolkokoua. Uajka, tlen tikijtouaj uelis teyolkokos o teyolchikauas (Proverbios 18:21).
5 Proverbios 12:18 nojkia kiijtoua sekij “tekokouaj ika inintlajtol” kej kema tekokouaj ika “se machete tlen tlateki”. Kema se akajya san kej ueli kamanalti, tlauel teyolkokoua uan kichiua ayokmo kuali ma mouikakaj. Kemantika tlen techiljuiaj tlauel techyolkokoua kej techkokoskiaj ika “se machete tlen [tlauel] tlateki”. Maske kej nopa pano, Proverbios 12:18 nojkia kiijtoua “inintlajtol tlalnamikinij eltok keja se pajtli tlen teyolchikaua”. Kema se akajya tlalnamiki, amo san kej ueli kamanalti. Kema teiljuia se tlenijki ika tlaiknelili, tlauel teyolchikaua uan kichiua kuali ma mouikakaj iuaya. Nochi tikitstokej kenijkatsa tepaleuia kema se akajya kuali kamanalti (xijpoua Proverbios 16:24). Uajka, ma titeyolchikauakaj uan amo ma titeyolkokokaj kema tikamanaltij.
Kema kamanaltij ika tlaiknelili, teyolseseltiaj kej nopa ajuechtli
6. ¿Kenke tlauel ouij tijmatij tikamanaltisej kej kinamiki?
6 Maske tijchiuasej kampeka amo tikijtosej tlen uelis teyolkokos, kemantika amo tiuelisej pampa nochi titlajtlakolejkej. Yeka, tijmatij ouij amo tikijtosej tlen amo kuali, pampa kej kiijtoua Biblia, nochipa san “[timoyoliljuiaj] tlen axkuali” (Génesis 8:21; Lucas 6:45; xijpoua Santiago 3:2-4). Maske tlauel ouij pampa titlajtlakolejkej, kena uelis tikamanaltisej kej kinamiki, yeka nochipa moneki tijchiuasej kampeka kej se akajya kichiua kampeka ajkis maske temotok miak atl.
7, 8. ¿Kenke moneki tikilnamiktosej kenijkatsa kiita Jehová kema tikamanaltij?
7 Nojkia moneki kuali tikamanaltisej pampa Jehová kiita kenijkatsa tikamanaltij. Tlen tikijtouaj uelis kichiuas ma timouikakaj kuali ininuaya sekinok uan nojkia iuaya toTeotsij Jehová. Kej nopa kiijtoua Santiago 1:26: “Intla se akajya kiijtoua kineltoka toTeko, pero axmomokuitlauia ika tlen kiijtoua [...], uajka yajaya san moyolkajkayaua. Axtleno ipati itlaneltokilis”. * Kej tikitakej ipan tlamachtili 11, tlen tikijtouaj uelis kinextis tlaj kuali tijtekipanouaj toTeotsij o amo. Uan maske tijtekipanosej toTeotsij, ya amo kipatiitas tlaj san kej ueli tikamanaltisej uan tikinyolkokosej sekinok ika tlen tikiniljuiaj. Yeka kinamiki timoiljuisej kenijkatsa tikijtouaj se tlenijki (Santiago 3:8-10).
8 Kej tikitakej, tlauel moneki tikamanaltisej kej kinamiki. Nama ma tikitakaj tlake tlajtoli amo kinamiki tikijtosej uan kenijkatsa uelis tikinyolchikauasej sekinok ika tlen tikijtouaj.
AMO MA TITEYOLKOKOKAJ IKA TLEN TIKIJTOUAJ
9, 10. 1) ¿Kenijkatsa kamanaltij miakej maseualmej? 2) ¿Kenke amo kinamiki tikijtosej tlen amo kuali uan tlen sokiyo? (Nojkia xikita nopa nota.)
9 Tlajtoli tlen sokiyo. Ipan ni tonali, miakej maseualmej tlatelchiuaj, teistlakauiaj, tetlaijiljuiaj uan kiijtouaj miak tlamantli tlen amo kuali. Uan ni kichiuaj pampa kinekij kinextisej nelia tlen kiijtouaj o pampa moueyimatij. Maske ipan radio uan ipan televisión miakej maseualmej tetlauetskiltiaj kema kiijtouaj tlen tlauel amo kuali uan tlen sokiyo, tojuantij amo kinamiki timoyolpakiltisej ika nopa tlamantli. Uekajkia, apóstol Pablo kiniljuik katli itstoyaj ipan altepetl Colosas: “Ayok xik[ijto]kaj fiero tlajtoli” (Colosenses 3:8). Uan katli itstoyaj ipan altepetl Éfeso kiniljuik: “Axkinamiki [...] xiauilkamatikaj” (Efesios 5:3, 4).
10 ToTeotsij Jehová tlauel kikualankamaka kema kiijtouaj tlen amo kuali uan sokiyo. Yeka, tojuantij nojkia tijkualankaitaj uan amo kej nopa tikamanaltij pampa tijmatij nopa nojkia se “tlamantli tlen [tlauel sokiyo, TNM]” tlen kichiuaj maseualmej “kema kitokiliaj tlen kineki inintlakayo” (Gálatas 5:19-21). Nelia amo kinamiki tikijtosej tlen amo kuali uan tlen sokiyo. Tlaj se akajya nochipa kiijtoua o tetlauetskiltia ika tlen kichiuaj katli momekatiaj, achtoui uelis kitlajtolmakasej, uan tlaj amo kinekis moyolkuepas uajka uelis kikixtisej ipan tlanechikoli. *
11, 12. 1) ¿Kema amo kinamiki tikijtosej tlen sekinok kichiuaj? 2) ¿Kenke amo kinamiki titeistlakauisej?
11 Kema teijilnamikij uan teistlakauiaj. Kema tikilnamikij tlen kichiuaj sekinok, amo kenijki tlaj tikijtouaj tlen kuali kichijtokej o tlaj tijnekij tikinpaleuisej o tikinyolchikauasej. Kema itstoyaj nopa achtoui Cristo itokilijkauaj nojkia kintekipachouayaya tlen kinpanoyaya sekinok, yeka kinilnamikiyayaj (Efesios 6:21, 22; Colosenses 4:8, 9). Tlaj tikinijilnamikij uan tikijtouaj tlen amo nelia kichijtokej sekinok o tlen kichiuaj ipan ininnemilis, uajka kiijtosneki titeistlakauiaj. Ni amo kinamiki tijchiuasej, pampa kema se akajya teistlakauia kiijtosneki “kineki kichiuilis [seyok] tlen amo kuali uan amo kineki ma kitlepanitakaj” (Diccionario del español usual en México). Kej nopa kiistlakauijkej Jesús nopa fariseos pampa amo kinekiyayaj ma kineltokakaj (Mateo 9:32-34; 12:22-24). Kema teistlakauiaj kichiua tlauel ma mokualanikaj (Proverbios 26:20).
12 Jehová amo kineki kinitas katli teistlakauiaj. Biblia kiijtoua Jehová kikualankaita “se tlen kipeualtia kualantli ika iknimej” (Proverbios 6:16-19). Nopa tlajtoli “teistlakauia” ika griego kiijtosneki diábolos, uan Satanás nojkia kej nopa kiixmatij, kej Diablo, pampa yaya kiistlakauia toTeotsij (Apocalipsis 12:9, 10). Uelis amo aka kinekiskia ma kiixmatikaj kej se “diablo” o se teistlakauijketl. Cristo itokilijkauaj amo kinamiki teistlakauisej pampa kema maseualmej “kitokiliaj tlen kineki inintlakayo”, “monajnankiliaj [uan] motlajkoxelouaj” (Gálatas 5:19-21). Yeka, kema tikilnamikisej se akajya, moneki timoiljuisej: “¿Nelia melauak tlen nikijtos? ¿Amo kenijki tlaj niteiljuis? ¿Kinamiki ma kimatikaj sekinok?” (xijpoua 1 Tesalonicenses 4:11).
13, 14. 1) ¿Kenijkatsa kiyolmatij maseualmej kema kintlaijiljuiaj? 2) ¿Kenke katli tetlaijiljuiaj tlauel tlajtlakolchiuaj?
13 Kema teyolkokouaj. Kej timomachtijkej, tlen tikijtouaj uelis teyolkokos. Uan pampa titlajtlakolchiuanij, kemantika tikijtouaj se tlenijki tlen amo tijnektoskiaj tikijtosej. Biblia kiijtoua tlake tlamantli amo kinamiki tijchiuasej ika toikniuaj yon ika tochampoyouaj. Pablo kiijtok: “Ayok ximoyolkuitlamakakaj. [...] Ayok xikualanikaj. Ayok xikualankatlauejchiuakaj. Ayok xitetlaijiljuikaj. Ayok xitekokolikaj” (Efesios 4:31). Katli tetlaijiljuiaj uan tepinajtiaj, tlauel teyolkokouaj uan kichiuaj ma moiljuikaj amo tleno ininpati. Uan konemej tlauel kinyolkokouaj pampa inijuantij nojua yolkentsitsij (Colosenses 3:21).
14 Biblia kiijtoua katli tetlaijiljuiaj tlauel tlajtlakolchiuaj. Yeka tlaj se akajya nochipa tetlaijiljuia uan tepinajtia, achtoui uelis kitlajtolmakasej, uan tlaj amo kinekis kichiuas tlen kitlajtolmakasej, uajka uelis kikixtisej ipan tlanechikoli. Uan nojkia uelis ayokmo itstos ipan Xochimili kampa Tlanauatis toTeotsij (1 Corintios 5:11-13; 6:9, 10). Uajka, tlaj tijnekij nojua ma techiknelijto toTeotsij, amo kinamiki tikijtosej tlen sokiyo, titeistlakauisej yon amo titetlaijiljuisej.
MA TITEYOLCHIKAUAKAJ IKA TLEN TIKIJTOKAJ
15. ¿Kenijkatsa uelis tikinyolchikauasej sekinok?
15 ¿Kenijkatsa kineki Jehová ma tikamanaltikaj? Biblia kiijtoua kema tikamanaltisej moneki tikijtosej “tlamantli tlen kuali [uan] tlen kinyolchikauas [sekinok]” (Efesios 4:29). Jehová tlauel yolpaki kema kiita tijchiuaj kampeka tikinyolchikauasej sekinok ika tlen tikijtouaj. Biblia amo kiijtoua tlake tlajtoli tijtekiuisej uan kej nopa “[to]tlajtol elis temachtli [o senkistok kuali]” (Tito 2:8). Tlaj tlen titeiljuisej senkistok kuali, temachtli uan amo teyolkokoua, uajka tlen tikijtosej tlauel teyolchikauas. Ma tikitakaj kenijkatsa uelis titeyolchikauasej (ipan iamayo 140, xikita nopa recuadro “ ¿Niteyolchikaua kema nikamanalti?”).
16, 17. 1) ¿Kenke moneki tikinyolchikauasej sekinok? 2) ¿Kenijkatsa uelis tikinyolchikauasej toikniuaj uan tochampoyouaj?
16 Ma tikiniljuikaj ika nochi toyolo kuali tlen kichijkej. Jehová uan Jesús kiniljuijkej sekij maseualmej kuali tlen kichijtoyaj uan kinyolchikajkej (Mateo 3:17; 25:19-23; Juan 1:47). Uan katli tijtekipanouaj toTeotsij nojkia kinamiki kej nopa tijchiuasej. Biblia kiijtoua: “Nelia yejyektsi kema se akajya kimati kejatsa kikama[nalj]uis [seyok] [...] uan kiiljuis tlen kinamiki [...] kema moneki” (Proverbios 15:23). Kema se akajya techyolchikaua ika nochi iyolo pampa tijchijkej tlen kuali, tlauel kuali tijyolmatij uan tiyolpakij pampa tikitaj techiknelia uan kitekipachoua tlen tijchiuaj. Uan nojkia techpaleuia nojua ma tijchiuakaj kampeka titlatekipanosej ika nochi toyolo. Uajka, tlaj techpaktia ma techyolchikauakaj kema tijchiuaj tlen kuali, nojkia kinamiki kej nopa titeyolchikauasej (xijpoua Mateo 7:12).
17 Tlaj tijnekij tikinyolchikauasej toikniuaj, nochipa moneki tikitasej tlen kuali kichiuaj. Uelis tikitstokej kenijkatsa kuali tlamachtia se toikni, kema se telpokatl kichiua kampeka kuali kitekipanojtias toTeotsij o kema se toikni kichiua kampeka monechikos maske kipia kokolistli. Tlaj tikiniljuisej kuali tlen kichiuaj, inijuantij tlauel moyolchikauasej uan mosentlalisej kuali kitekipanosej Jehová. Tlaj tijpia mosiua o moueue, moneki tijyolchikauas uan tijtlaskamatilis tlen kichiua (Proverbios 31:10, 28). Uan tlaj tikinpia mokoneuaj nojkia moneki tikinpatiitas uan tikinyolchikauas kema kichiuaj tlen kuali. Ni tlauel kinpaleuis kej Tonati uan atl kipaleuia se xochitl kuali ma moskalti. Yeka, tetajmej nochipa moneki kiitasej kema uelis kinyolchikauasej. Kej nopa ininkoneuaj kiyolmatisej kichiuaj tlen kuali, uan nojua kichiuasej kampeka kuali monejnemiltisej.
18, 19. ¿Kenke moneki tijchiuasej kampeka tikinyolchikauasej toikniuaj tlen mokuesouaj, uan kenijkatsa uelis tijchiuasej?
18 Ma tikinyoltlalikaj uan ma tikinyolchikauakaj. Biblia kiijtoua Jehová “kinyoltlalia” katli mokuesojtokej pampa kitekipachoua tlen kinpano (Isaías 57:15). Yeka, techtlajtolmaka: “Más ximoyolchikauakaj [...] se ika sekinok” uan “xikinyolchikauakaj inijuantij tlen [...] axkipiaj tetili [o mokuesouaj]” (1 Tesalonicenses 5:11, 14). Jehová tlauel yolpaki kema kiita tijchiuaj kampeka tikinyolchikauasej katli mokuesouaj.
Jehová kineki ma titeyolchikauakaj ika tlen tikijtouaj
19 ¿Kenijkatsa uelis tijyolchikauasej se toikni katli mokuesoua? Maske amo uelis tijkixtilisej nopa kuesoli, uelis tijyolchikauasej tlaj kiitas tiitstokej iuaya uan techtekipachoua tlen kipano. Nojkia uelis timomaijtosej iuaya uan tijtlajtlanisej Jehová ma kipaleui ma kiita kenijkatsa ya uan tojuantij tlauel tijpatiitaj (Santiago 5:14, 15). Nochi moneki tikiljuisej tlauel tikikneliaj uan tijnekij ma itsto touaya ipan tlanechikoli (1 Corintios 12:12-26). Nojkia uelis tijpouilisej Biblia kampa kinextia kenijkatsa Jehová tlauel kitekipachoua tlen kipano (Salmo 34:18; Mateo 10:29-31). Tlaj tijchiuaj kampeka nochipa tijyolchikauasej ika “se kuali tlajtoli” ika nochi toyolo, kiitas tijpatiitaj uan tikikneliaj (xijpoua Proverbios 12:25).
20, 21. ¿Kenijkatsa kinamiki titetlajtolmakasej?
20 Kuali ma titetlajtolmakakaj. Kemantika moneki ma techtlajtolmakakaj pampa nochi timokuapolouaj. Yeka Biblia techiljuia: “Xijtlakakili nochi [tlen mitstlajtolmakaj] uan xijseli inintlajtol tlen mitstlakaualtiaj, uan tijpias miak tlalnamikilistli tlen uejkauas [ipan] nochi mo[nemi]lis” (Proverbios 19:20). Maske ueuejtlakamej kintekimakatokej ma techtlajtolmakakaj ipan tlanechikoli, tetajmej nojkia uelis kintlajtolmakasej ininkoneuaj (Efesios 6:4). Tosiuaikniuaj tlen kuali tlaneltokatokej nojkia uelis kintlajtolmakasej ichpokamej (Tito 2:3-5). Yeka, tlaj amo tijnekij tikinyolkokosej toikniuaj kema tikintlajtolmakasej, moneki timoiljuisej kenke tijnekij tijchiuasej, tikintlajtolmakasej ika Biblia uan tijchiuasej ika tlaiknelili. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej ni?
21 Moneki titetlajtolmakasej kej kinamiki. Tlaj tijmatij techtlajtolmakasej pampa techikneliaj uan motekipachouaj ika tlen techpano, uan amo kichiuaj san pampa techkualankaitaj, uajka tijchiuaj tlen techtlajtolmakaj. Tojuantij nojkia kej nopa kinamiki titetlajtolmakasej. Moneki tijtekiuisej toTeotsij iTlajtol (2 Timoteo 3:16). Nochi tlen tikijtosej moneki mokixtis ipan Biblia, maske kemantika amo tikijtosej kanke eltok nopa textos. Yeka ueuejtlakamej amo kiijtouaj san tlen inijuantij moiljuiaj, yon amo kipatlaj tlen kiijtoua Biblia pampa kinekij ma kinneltokakaj. Uan nojkia kema titetlajtolmakasej moneki tijchiuasej ika tlaiknelili, ni kiijtosneki tikintlepanitasej uan amo tikualanisej. Tlaj kej nopa tijchiuasej, katli tikintlajtolmakasej kichiuasej tlen tikiniljuiaj (Colosenses 4:6).
22. ¿Kenijkatsa tijnekij tikamanaltisej?
22 Uajka, Jehová nelia tlauel kuali techchijtok pampa tiuelij tikamanaltij. Uan pampa tlauel tikikneliaj Jehová tijnekij tikamanaltisej kej kinamiki. Moneki tikilnamiktosej tlen tikiniljuisej sekinok, uelis kinyolkokos o kinyolchikauas. Yeka, nochipa ma tikamanaltikaj kej Jehová kineki, ma tikijtokaj tlen “kinyolchikauas [sekinok]”. Uan kej nopa sekinok tlauel techpatiitasej, uan nojkia nojua techiknelijtos toTeotsij.
^ párr. 7 Nopa tlajtoli “axtleno ipati” ika griego nojkia kiijtosneki “san tlapik” (1 Corintios 15:17).
^ párr. 10 Kema Biblia kiijtoua kichiuaj tlen “sokiyo”, kiijtosneki miak tlajtlakoli. Maske amo nochipa tetlalnamiktiaj ueuejtlakamej kema kichiuaj ni, katli tlajtlakolchiuas ika tlen tlauel sokiyo uan amo moyolkuepas uelis kikixtisej ipan tlanechikoli (2 Corintios 12:21; Efesios 4:19; xikita “Preguntas de los lectores” ipan La Atalaya, julio 15, xiuitl 2006).
