Ir al contenido

Ir al índice

SEKINOK TLAMACHTILI

¿Tijpiaj ipan totlakayo se tlamantli tlen amo miki?

¿Tijpiaj ipan totlakayo se tlamantli tlen amo miki?

¿TLAKE timoiljuia kema tijkaki nopa tlajtoli alma uan tonaltsi? Miakej moiljuiaj eltok ipan totlakayo, amo tiuelij tikitaj uan amo miki. Uan kiijtouaj kema timikij, kisa ipan totlakayo uan nojua yoltok. Miakej kineltokaj, yeka kema kiitaj Biblia amo tlamachtia nopa, kimatij ouij kineltokasej. Uajka, ¿tlake nelnelia techpano kema timikij?

¿TLAKE KIIJTOSNEKI NOPA TLAJTOLI NÉFESCH UAN PSYKJÉ?

Biblia moijkuilok ika tlajtoli hebreo uan griego. Ipan sekij Biblias, nopa tlajtoli néfesch ika hebreo uan psykjé ika griego kitlajtolkueptokej kej “alma”. Uan ipan Biblia ika nauatl, psykjé kitlajtolkueptokej kej “tonemilis”, “inijuantij”, “tojuantij”, uan “tlakamej o maseualmej”. Yeka ni kitekiuiaj kej 1) tlakamej o maseualmej, 2) tlapialmej o 3) tonemilis o tlapialmej ininnemilis. Ma tikitakaj se keski textos kampa nesi ni eyi tlamantli.

Tlakamej o maseualmej. Kema itstoya Noé “momakixtijkej san chikueyij tlakamej [psykjé] kema nopa atl kitlejkoltik ininkuakanaua” (1 Pedro 3:20). Nikaj nesi tlajtoli psykjé motlajtolkuepki kej maseualmej: Noé, isiua, eyi ikoneuaj uan iyexuaj. Ipan Éxodo 16:16 israeleuanij kinnauatijkej: “Xijsentilikaj [maná] [...] keja ome litros para sejse tlakatl [néfesch] ipan inmofamilia”. Ni kiijtosneki kisentiliskiaj san tlen ininchampoyouaj kikuaskiaj. Ipan Génesis 46:18, Josué 11:11, Hechos 27:37 uan ipan Romanos 13:1, nopa tlajtoli néfesch uan psykjé nojkia kiijtosneki “tlakamej o maseualmej”.

Tlapialmej. Kema toTeotsij tlachijchijki, Biblia kiijtoua: “ToTeko Dios kiijtok: ‘Ma temi nopa atl ika miak tlamantli tlen yoltokej [néfesch]. Uan ma temi nochi iluikaktli ika miak tlamantli totomej tlen patlanij’. Uan toTeko Dios kiijtok: ‘Ma onka ipan Tlaltipaktli nochi tlamantli tlapialmej [...] tlen mosisiniaj uan tlen maxojtsitsij uan nojkia tlen mouauatatsaj tlalchi’” (Génesis 1:20, 24). Ipan ni texto, néfesch kiijtosneki michimej, kuatitlatlapialmej uan tlen se kiniskaltia kalijtik. Ipan Génesis 9:10, Levítico 11:46 uan Números 31:28 nojkia kej nopa kiijtoua.

Tonemilis o tlapialmej ininnemilis. Kemantika tlajtoli néfesch uan psykjé kiijtosneki se akajya inemilis. Ni nesi kema Jehová kiiljuik Moisés: “Ya mijkej nochi tlen kinekiyayaj mitsmiktisej [néfesch]” (Éxodo 4:19). Moisés kinekiyayaj kimiktisej. Kema Raquel kipixki Benjamín, Biblia kiijtoua: “Raquel ya mikiyaya [néfesch] uan [...] tlantinemiyaya iijiyo” (Génesis 35:16-19). Uan Jesús kiijtok: “Na niitstok nopa kuali tlamokuitlauijketl tlen nimotemaktilia [psykjé] ininpampa noborregojuaj” (Juan 10:11). Ni kinextia kema Jesús techmakixtik temaktilik psykjé o inemilis. Ipan nochi ni textos, néfesch uan psykjé kiijtosneki maseualmej ininnemilis. Nojkia kej nopa nesi ipan Mateo 10:39, Juan 15:13 uan ipan Hechos 20:10.

Tlaj nojua timomachtijtias Biblia, amo kema tikitas tlaj néfesch uan psykjé kiijtosneki se tlamantli tlen “amo kema miki” o “nochipa yoltok”. Biblia kiijtoua nopa néfesch kena miki (Ezequiel 18:4, 20). Uajka, kema Biblia kiijtoua “se mijkatsi”, kiijtosneki se néfesch katli ya mijki (Levítico 21:11).

¿TLAKE KIIJTOSNEKI NOPA TLAJTOLI RÚAJ UAN PNÉUMA?

Ipan sekij Biblias nopa tlajtoli rúaj ika hebreo uan pnéuma ika griego, kitlajtolkueptokej kej “iijiyo” o “itonal”. Ipan Job 34:14 uan 15 kiijtoua: “Intla toTeko Dios kikixtiliskia itonaltsi ipan Tlaltipaktli uan ayok techmakaskia iijiyo [rúaj] para ma titlaijiyotilanakaj, nochi tlakamej mikiskiaj uan mokuepaskiaj tlaltejpoktli”. Biblia nojkia kiijtoua kema “se tlakatl axkipia itonal [pnéuma] ipan itlakayo” ayokmo yoltok (Santiago 2:26). Ipan ni textos, nopa tlajtoli rúaj uan pnéuma kiijtosneki tlen kichiua ma yolto se akajya. Yeka kitlajtolkueptokej kej “iijiyo”, uan kej chikaualistli tlen kichiua ma tiitstokaj. Kema itstoya Noé uan tlauel uetski atl, Biblia kiijtoua: “Nochi tlen itstoyaj ipan Tlaltipaktli tlen tlaijiyotilanayayaj [rúaj] mijkej” (Génesis 7:22). Uajka, rúaj uan pnéuma, kiijtosneki chikaualistli katli amo nesi uan kichiua ma timolinikaj.

Kej se radio moneki kipias tlauili uan kiampa uelis kakistis, totlakayo uelis molinis tlaj kipias nopa chikaualistli [rúaj uan pnéuma]. Tlaj nopa radio tijtlalilis pilas, o nopa enchufe tijtlalis kampa eltok tlauili, kakistis, uan tlaj amo, amo kakistiskia. Ika nopa chikaualistli nojkia kej nopa pano, tlaj tijpiaj kichiua ma yolto totlakayo. Kej nopa tlauili amo yoltok, tlen kichiua ma tiitstokaj o toijiyo [rúaj uan pnéuma] nojkia amo tleno kiyolmati yon amo tlalnamiki, pampa nopa san se chikaualistli. Uan tlaj amo tijpiaj nopa chikaualistli o toijiyo, pano kej kiijtoua ipan Salmo 104:29: ‘Timikij uan timokuepaj tlaltejpoktli’.

Ipan Eclesiastés 12:7 kiijtoua kema se akajya miki, ‘itlakayo mokuepa tlaltejpoktli uan itonal mokuepa ika toTeko’. Uajka, kema ayokmo tijpixtokej nopa chikaualistli o toijiyo, totlakayo miki uan sampa mokuepa tlali. Uan nopa chikaualistli sampa yaui kampa toTeotsij (Job 34:14, 15; Salmo 36:9). Ni amo kiijtosneki yaui iluikak nopa chikaualistli, kiijtosneki kema se akajya miki, san Jehová kiijtoua tlaj teipa nojua itstos o amo. San ya uelis kichiuas sampa ma kipia chikaualistli o iijiyo se akajya, uan kej nopa sampa ma itsto.

¡Nelia techyolchikaua kema Biblia kiijtoua mijkatsitsij sampa “pankisasej”! (Juan 5:28, 29.) Kema Jehová kinyolkuis, kipiasej kuali inintlakayo uan kipiasej chikaualistli o ininijiyo, uan sampa itstosej. ¡Tlauel tiyolpakisej ipan nopa tonali!