1. ¿Kenijkatsa Jehová kinyolchikajki maseualmej kema kiijixnamijkej ipan Edén?

KEMA maseualmej pejkej kipiaj tlajtlakoli uan ayokmo elkej xitlauakej, Jehová nojkia pejki kinextia eli nopa toTeotsij katli teyolchikaua. Kema kiijixnamijkej ipan Edén, nimantsi kiijtok se tlajtolpanextili tlen kinyolchikauaskia Adán ikoneuaj. Tlen ijkuilijtok ipan Génesis 3:15 nojkia kichiua maseualmej ma motemachikaj teipa kiselisej se kuali tlamantli. Nopaya Jehová kitenkajki kitsontlamiltiskia Satanás uan nochi tlen amo kuali katli kichijtok (Apoc. [Rev.] 12:9; 1 Juan 3:8).

2. ¿Kenijkatsa Jehová kiyolchikajki Noé?

² Kema Noé itstoya, nochi maseualmej amo kuali monejnemiltiyayaj, san ya uan ichampoyouaj kiueyichiuayayaj Jehová. Kampa ueli san kichiuayayaj tlen ueli tlamantli ika tlen axininnamik, uan tlauel kinpaktiyaya tlasisinijkayotl, yeka uelis Noé moyolkuesok (Gén. 6:4, 5, 11; Jud. 6). Jehová kipaleuik  nochipa ma kitekipanojto uan amo ma kitlauelkaua (Gén. 6:9). Kiiljuik kintsontlamiltiskia nochi katli amo kualmej, uan nojkia kiiljuik tlake monekiyaya kichiuas uan kiampa ichampoyouaj momakixtiskiaj (Gén. 6:13-18). Ika tlen kiiljuik, Jehová tlauel kiyolchikajki Noé.

3. ¿Kenijkatsa Jehová kiyolchikajki Josué? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

³ Kema panok miak xiuitl, kitekimakakej Josué, uan yaya kinyakanaskia israeleuanij kema moaxkatiskiaj nopa tlali tlen kintenkauilijtoyaj. Monekiyaya kintlanis tlauel miakej tlateuianij katli itstoyaj ipan nopa tlali. Jehová kuali kimatiyaya kenke Josué motekipachouayaya. Yeka kiiljuik Moisés ma kiyolchikaua. Ya kiijtok tlen toTeotsij kiiljuik: “Nechiljuik ma nijtekimaka Josué keja nopatlaka uan ma nijyolchikaua uan ma nijfuerzajmaka pampa yajaya inmechyakanas nochi ininisraelitatlakauaj para inapanosej nopa atemitl. Yajaya tlen inmechmaktilis nopa kuali tlali tlen nijtlachilis” (Deut. 3:28). Uan Jehová nojkia kiyolchikajki Josué kema kinojnotski: “Nimitsnauatia ximoyoltetili uan ximosemaka. Amo ximajmaui, niyon amo ximokueso, pampa na, nimoTeko Dios, niitstos mouaya kampa ueli kampa tinentinemis” (Jos. 1:1, 9).

4, 5. 1) ¿Kenijkatsa uejkajkia Jehová kiyolchikajki nochi ialtepe? 2) ¿Kenijkatsa kiyolchikajki iKone?

⁴ Jehová amo san kinyolchikajki se keskij itekipanojkauaj, nojkia kiyolchikajki nochi ialtepe. Ya kimajtoya judíos monekiyaya ma kinyolchikauakaj kema kinuikaskiaj Babilonia, yeka kintenkauilik: “Amo ximajmauikaj pampa na niitstok inmouaya. Amo ximokuesokaj pampa na niinmoTeko. Nimechfuerzajmakas. Niinmechpaleuis uan niinmechmaitskitos ika nonejmatl tlen ika nitlatlani” (Is. 41:10). Nopa achtoui Cristo itokilijkauaj nojkia temachtli kimajtoyaj Jehová kichiuaskia tlen kitenkajtoya, uan tojuantij nojkia timotemachiaj kiampa kichiuas (xijpoua 2 Corintios 1:3, 4, [NHWBI]).

⁵ Jehová nojkia kiyolchikajki iKone, Jesús. Kema moatsonpoliuiltik, kikajki ni: “Ya ni noKone tlen nikiknelia. Nipaki miak ika tlen kichiua” (Mat. 3:17). Ni tlajtoli nelia tlauel kiyolchikajki ipan nochi iteki.

6. ¿Kenijkatsa techyolchikaua nopa tlapoualistli tlen talentos?

⁶ Jesús kichijki sanse kej iTata. Ma tikitakaj san se neskayotl. Kema kiijtok nopa tlapoualistli tlen talentos, kinyolchikajki itokilijkauaj nochipa ma kitekipanojtokaj Jehová uan amo ma kitlauelkauakaj. Ipan nopa tlapoualistli, nopa tlakatl katli kintekimakak kiniljuik sejse itekipanojkauaj: “Nelia kuali. Ta tinotlatekipanojka tlen temachtli. Kuali tinechtekipanok ika nopa kentsi tlen nimitsmakak. Uajka nama miak más nimitskauilis momako. Xikalaki nochaj nouaya uan nochipa ma tipakikaj sansejko” (Mat. 25:21, 23). ¡Nelia tlauel techyolchikaua nochipa ma tijtekipanojtokaj Jehová ika nochi toyolo!

7. 1) ¿Kenijkatsa Jesús kinyolchikajki iapóstoles? 2) ¿Kenijkatsa kiyolchikajkej Pedro?

⁷ Nopa apóstoles nochipa mokualaniyayaj pampa kinekiyayaj kinextisej ajkia tlauel ipati. Jesús kipixki iyolo, kinyolchikajki uan kiniljuik monekiyaya amo moueyimatisej uan monekiyaya tlatekipanosej uan amo moiljuisej inijuantij tlayakanaskiaj (Luc. 22:24-26). Pedro miakpa kiyolkokok Jesús (Mat. 16:21-23; 26:31-35, 75). Maske kiampa kichijki, Jesús amo kitlauelkajki Pedro, nochipa kiyolchikajki uan kiiljuik ma kinyolchikaua iikniuaj (Juan 21:16).

8. ¿Kenijkatsa Ezequías kinyolchikajki katli kinyakanayayaj tlateuianij uan nochi judíos?

⁸ Kema Jesús ayamo ualayaya uan ayamo tenextiliyaya moneki titeyolchikauasej, toTeotsij itekipanojkauaj kimajtoyaj tlauel monekiyaya kinyolchikauasej sekinok. Ma tikitakaj tlake kichijki tlanauatijketl Ezequías. Kema asiriaeuanij kiteuiskiaj Judá, kinsentilik katli kinyakanayayaj tlateuianij uan nochi judíos, uan ika tlen kiniljuik, “nelia moyolchikajkej” (xijpoua 2 Crónicas 32:6-8).

9. Kej kinextia pilamochtsi Job, ¿kenijkatsa kinamiki titeyolchikauasej?

⁹ Nama ma tikilnamikikaj Job. Ya tlauel mokuesojtoya, uan katli yajtoyaj kiyolchikauaj san kiyolkokojkej ika tlen kiiljuijkej. Maske kiampa kichijkej, ya kinnextilik kenijkatsa kinamikiyaya kinyolchikauasej sekinok. Kiniljuik ya amo kichiuaskia kej inijuantij, uan kichiuaskia kampeka kinyolchikauas uan ma kiilkauakaj ininkuesoljuaj (Job 16:1-5). Teipa, Eliú uan Jehová kiyolchikajkej Job (Job 33:24, 25; 36:1, 11; 42:7, 10).

10, 11. 1) ¿Kenke Jefté iichpoka monekiyaya ma kiyolchikauakaj? 2) ¿Ajkia inijuantij nojkia kinamiki ma tikinyolchikauakaj?

¹⁰ Jefté iichpoka nojkia monekiyaya ma kiyolchikauakaj. Jefté moteuiskia ininuaya amóneuanij, uan kiiljuik Jehová tlaj kipaleuiskia ma tlatlani, uajka kikauaskia ma tlatekipano ipan tabernáculo katli achtouia yaskia kinamikiti. Kema tlakuepiliyaya, iichpoka yajki kinamiki. Maske Jefté tlauel mokuesok pampa amo kinpixtoya sekinok ikoneuaj, ya kichijki tlen kitenkajtoya, uan kititlanki iichpoka ipan Silo, kampa nochipa tlatekipanoskia ipan tabernáculo (Juec. 11:30-35).

¹¹ Maske Jefté kimatki ouij, uelis san iichpoka tlauel ouij kimatki. Maske tlauel moyolkokok, kinejki kichiuas tlen itata kitenkajtoya (Juec. 11:36, 37). Kimajtoya amo monamiktiskia, amo kinpiaskia ikoneuaj, uan itata ichampoyouaj amo momiakiliskiaj uan seyok moaxkatiskia tlen itata eliyaya iaxka. Biblia kiijtoua: “Pampa iichpoka Jefté motemakak kichiuas tlen itata kitenkauilijtoya toTeko, ama nopa israelita ichpokamej yauij iyoka [uan kiyolchikauaj] uan kiilnamikij para naui tonali sejse xiuitl” (Juec. 11:39, 40). Ipan ni tonali, toikniuaj katli amo mosenkajtokej uan mosentlaliaj ipan “iteki toTeko” nojkia kinamiki ma tikinyolchikauakaj uan ma tikiniljuikaj tlauel kuali tlen kichiuaj (1 Cor. 7:32-35).

12, 13. ¿Kenijkatsa Pedro kinyolchikajki iikniuaj?

¹² Ipan nopa youali kema nechka mikiskia, Jesús kiiljuik Pedro: “Simón, Simón, ximomokuitlaui. Axkualtlakatl [...] mitsyejyekos uan mitstsejtselos keja se tlen kitsejtseloua trigo, pero nimomaijtojtok ika toTeko para axtijkauas tinechneltokilis. Uan teipa kema timoyolpatlas ika tlen axkuali tijchijtok, xikinyolchikaua ni moikniuaj uan xikinmaka tetili” (Luc. 22:31, 32).

¹³ Pedro nelia tlauel kinpaleuik Cristo itokilijkauaj ipan achtoui siglo (Gál. 2:9). Kema kinextik ipan Pentecostés amo majmauiyaya, uan nojkia teipa, tlauel kinpaleuik uan kinyolchikajki toikniuaj. Kema nechka tlamiskia kitekipanoua toTeotsij, kintlajkuiljuilik uan kiniljuik: “Niinmechtlajkuiljuijtok para niinmechyolchikauas uan niinmechiljuis para melauak ueyi iyolo toTeko ika tojuantij yonke tlen ueli tlaouijkayotl techpanotiuala” (1 Ped. 5:12). Ipan nochi nopa xiuitl tlen panotok, nopa ome  amatlajkuiloli tlen Pedro kiijkuilok tlauel kinyolchikajtok Cristo itokilijkauaj. Ipan ni tonali, nojkia tlauel techyolchikaua pampa nechka tiitstosej ipan Xochimili kej Jehová kitenkajtok (2 Ped. 3:13).

14, 15. ¿Kenke tlen Juan kiijkuilok tlauel kinyolchikajtok Cristo itokilijkauaj ipan nochi nopa xiuitl tlen panotok?

¹⁴ Apóstol Juan nojkia tlauel kinpaleuik nopa achtoui Cristo itokilijkauaj. Nochi tlen kiijkuilok tlen Jesús tlauel kinyolchikajki, uan ipan ni tonali nojkia tlauel techyolchikaua. Ipan nopa pilamochtsi Juan, san ya kiijkuilok kema Jesús kiijtok tlaiknelili kinextiskia ajkia nelnelia elij itokilijkauaj (xijpoua Juan 13:34, 35).

¹⁵ Uan nopa eyi amatlajkuiloli tlen kiijkuilok nojkia kipia miak tlamachtili tlen tlauel ipati. Kema tlauel timoyolkokouaj pampa timokuapolouaj, tlauel techyolchikaua kema tijpouaj “ieso Jesucristo, iKone toTeko, techyolpajpaktinemis tlen nochi tlajtlakoli” (1 Juan 1:7). Uan tlaj amo kuali tijyolmatij pampa nojua tlauel timoyolkokouaj, asi ipan toyolo kema tikitaj katli “toTeko kiijtoua tlen tojuantij” tlauel ipati uan amo “tlen toyolo techiljuia” (1 Juan 3:20). Uan Juan kiijkuilok “toTeko yajaya teiknelijkayotl”, san ya kiijkuilok ni tlajtoli (1 Juan 4:8, 16). Uan ipan nopa ompa uan expa iamatlajkuilol, kinyolchikaua toikniuaj katli nojua “nemij ipan tlen melauak” (2 Juan 4; 3 Juan 3, 4).

16, 17. ¿Kenijkatsa Pablo kinyolchikajki Cristo itokilijkauaj?

¹⁶ Uelis Pablo yaya katli kichijki miak tlamantli pampa kinekiyaya kinyolchikauas toikniuaj. Kema ayamo momiakiliyayaj Cristo itokilijkauaj, miakej apóstoles itstoyaj ipan Jerusalén, kampa itstoya nopa cuerpo gobernante (Hech. 8:14; 15:2). Toikniuaj katli itstoyaj ipan Judea kinkamanaljuiyayaj tlen Cristo nochi maseualmej katli kineltokayayaj itstoya san setsi toTeotsij,  pampa ya nopa kinmachtijtoyaj ipan nopa judaísmo. Uan toTeotsij itonal kichijki apóstol Pablo ma kinkamanaljui greciaeuanij uan romaeuanij, katli kinueyichiuayayaj miakej teotsitsij (Gál. 2:7-9; 1 Tim. 2:7).

¹⁷ Pablo nenki ipan miak altepemej tlen nama tikixmatij kej Turquía, uan nojkia ipan Grecia uan Italia, uan nopaya kipeualtik miak tlanechikoli kampa mosentiliyayaj katli amo eliyayaj judíos. Nopa Cristo itokilijkauaj monekiyaya tlauel ma kinyolchikauakaj pampa tlauel kintlatsakuiltiyayaj (1 Tes. 2:14). Ipan nopa amatlajkuiloli tlen kititlanilik nopa tlanechikoli tlen Tesalónica, uelis ipan xiuitl 50, Pablo kiniljuik iikniuaj: “Ajachika tijtlaskamatij toTeko inmopampa inmojuantij uan tijtlajtlaniaj ma inmechteochiua. Nochipa kema timomaijtouaj ika toTeko toTata ipampa inmojuantij, tikilnamikij kejatsa intekitij chikauak pampa inkineltokaj, uan kejatsa inkitekipanouaj pampa inkiikneliaj, yonke tlauel insiauij” (1 Tes. 1:2, 3). Uan nojkia kiniljuik: “Noja más ximoyolchikauakaj ipan toTeko uan ximofuerzajmakakaj se ika sekinok” (1 Tes. 5:11).

18. ¿Kenijkatsa nopa cuerpo gobernante kiyolchikajki Felipe?

¹⁸ Ipan achtoui siglo, ika nopa cuerpo gobernante Jehová kinyolchikajki Cristo itokilijkauaj, uan nojkia katli kiyakanayayaj tlanechikoli. Kema Felipe kinkamanaljuik tlen Cristo nopa samaritanos, nopa cuerpo gobernante tlauel kipaleuik Felipe. Uan kintitlanki omej tlen katli itstoyaj ipan nopa cuerpo gobernante, Pedro uan Juan. Inijuantij kitlajtlaniskiaj Jehová ma kinmaka itonal nopa maseualmej katli mochijtoyaj Cristo itokilijkauaj (Hech. 8:5, 14-17). Felipe uan nopa Cristo itokilijkauaj tlauel moyolchikajkej kema kiitakej tlen kichijki nopa cuerpo gobernante.

19. ¿Kenijkatsa kinpaleuik Cristo itokilijkauaj nopa amatlajkuiloli tlen cuerpo gobernante kititlanki ipan nochi tlanechikoli?

¹⁹ Teipa, kitlajtlanijkej cuerpo gobernante tlaj nopa maseualmej katli amo eliyayaj judíos monekiyaya mochiuilisej nopa circuncisión, kej kiijtouayaya nopa Tlanauatili tlen Moisés kimakakej (Hech. 15:1, 2). Katli itstoyaj ipan nopa cuerpo gobernante momaijtojkej uan kiiljuijkej toTeotsij ma kinyakana ika itonal, kiitakej tlen iTlajtol kiijtoua uan kiijtojkej amo monekiyaya ma mochiuilikaj nopa circuncisión. Kinekiyayaj ipan nochi tlanechikoli ma kimatikaj nopa, yeka ika se keskij toikniuaj tlen kinpaleuiyayaj kititlankej amatlajkuiloli. ¿Tlake panok kema Cristo itokilijkauaj kipojkej? “Nelia pajkej ika tlen kiijkuilojtoyaj” (Hech. 15:27-32).

20. 1) ¿Kenijkatsa Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj kinyolchikauaj nochi toikniuaj? 2) ¿Tlake tikitasej ipan nopa seyok tlamachtili?

²⁰ Ipan ni tonali, Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj nojkia kinyolchikauaj katli itstokej Betel uan sekinok katli senkistok tlatekipanouaj, uan nojkia toikniuaj katli itstokej ipan nochi Tlaltipaktli. Kej ipan achtoui siglo, nochi tojuantij nojkia tlauel tiyolpakij pampa techyolchikauaj. Uan ipan 2015, Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj kichijchijkej nopa pilamochtsi Sampa xijtekipano Jehová pampa kinekij kinyolchikauasej nochi maseualmej sampa ma kinechkauikaj toTeotsij. Ika nochi tlen tikitstokej, ¿kinamiki timoiljuisej san toikniuaj katli techyakanaj kinamiki kichiuasej kej Jehová uan kinyolchikauasej sekinok? Ni tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili.