1, 2. 1) ¿Kenijkatsa pejkej mosenkauaj maseualmej? 2) ¿Tlake kikuamachilijkej Adán uan Eva? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

MASKE nochi maseualmej kinekij mosenkauasej, ¿kenijkatsa pejkej mosenkauaj uan kenke mosenkauaj? Tlaj tijkuamachilisej ni, techpaleuis tikinitasej kej kinamiki katli mosenkajtokej uan nojkia tikitasej tlake kuajkuali tlamantli kiseliaj. Kema toTeotsij kichijchijki Adán uan kiiljuik ma kintokaxtlali tlapialmej, Adán kiitak nochi tlapialmej itstoyaj ojomej uan amo aka itstoya katli ya kipaleuiskia. Yeka toTeotsij kichijki tlauel ma kochi uan kikixtilik se ielchikiomiyo. Ika nopa ielchikiomiyo “kisenkajki se siuatl uan kiuikak” kampa Adán uan ya elki isiua (xijpoua Génesis 2:20-24). Uajka, toTeotsij kichijki maseualmej ma mosenkauakaj.

² Teipa, kema Jesús itstoya ipan Tlaltipaktli, kiijtok tlen Jehová kiijtojtoya ipan Xochimili Edén: “Se tlakatl kikauas itata uan inana uan mosejkotilis iuaya isiua uan nopa omej itstosej keja san se inintlakayo” (Mat. 19:4, 5). ToTeotsij kichijchijki Eva ika se ielchikiomiyo Adán, yeka inijuantij kikuamachilijkej toTeotsij kinekiyaya nochipa ma itstokaj sansejko. Jehová amo kema kinejki ma mokauakaj katli mosenkajtokej o ma kinpiakaj sekinok ininsiua o ininueue.

3. ¿Kenke toTeotsij kichijki ma mosenkauakaj maseualmej?

³ Adán tlauel kuali kiyolmatiyaya itstos iuaya isiua Eva. Yaya kipaleuiyaya iueue. Ni kiijtosneki Eva kinextiyaya kuajkuali tlamantli tlen Adán amo kinextiyaya, uan nopa kichiuayaya kuali ma itstokaj. Omej itstoskiaj sansejko ika pakilistli (Gén. 2:18). ToTeotsij kichijki ma mosenkauakaj pampa kinekiyaya maseualmej ma kitemitikaj ni Tlaltipaktli (Gén. 1:28). Maske ininkoneuaj kinikneliskiaj inintatauaj, teipa kinkauaskiaj pampa nojkia mosenkauaskiaj uan kinpiaskiaj ininchampoyouaj. Kiampa maseualmej kitemitiskiaj ni Tlaltipaktli uan kichiuaskiaj ma eli se xochimili.

4. ¿Tlake kinpanok Adán uan Eva?

⁴ Adán uan Eva amo kineltokakej Jehová, yeka pejkej kipiaj miak kuesoli. Nopa “kouatl” Satanás kikajkayajki Eva uan kiiljuik tlaj kikuaskia itlajka nopa “kuauitl tlen temachiltia tlen kuali uan tlen axkuali”, uajka ueliskia kimatis nochi uan ya ueliskia kiijtos tlake kuali uan tlake amo kuali. Kema kikuajki nopa kuauitl itlajka kinextik amo kitlepanitayaya iueue, pampa amo tleno kiiljuik uan iselti kitlapejpenik tlake kichiuas. Teipa, Adán nojkia amo kineltokak toTeotsij kema kikuajki nopa kuauitl itlajka tlen isiua kimakak (Apoc. [Rev.] 12:9; Gén. 2:9, 16, 17; 3:1-6).

5. ¿Tlake techmachtia tlen kinpanok Adán uan Eva?

⁵ Kema Jehová kintlatsintokik Adán uan Eva tlake kichijtoyaj, Adán kitlajtlakoltik isiua. Kiijtok: “Nopa siuatl tlen tinechmakak para notlauikal, yajaya nechmakak se itlajka nopa kuauitl uan yeka nijkuajki”. Uan Eva kitlajtlakoltik nopa “kouatl” pampa yaya kikajkayajki (Gén. 3:12, 13). Maske pejkej motechtiaj, Adán uan Eva amo tlaneltokakej, yeka Jehová kintlatsakuiltik pampa kiijixnamijkej. ¿Tlake techmachtia tlen kinpanok? Tlaj kinekij kuali itstosej katli mosenkajtokej, uajka moneki kineltokasej tlen Jehová tlanauatia, uan kema mokuapolosej amo kinamiki kiijtosej seyok kipixki tlajtlakoli.

6. ¿Kenijkatsa tikixtomaskia Génesis 3:15?

⁶ Maske Satanás kichijki ma tlaixpanokaj nopa achtoui maseualmej, Jehová nima kichijki tlen monekiyaya uan kiampa teipa maseualmej ueliskia kuali itstosej. Nopa achtoui tlajtolpanextili kiijtoua tlake kichijki Jehová (xijpoua Génesis 3:15, TNM). Ni tlajtolpanextili kiijtok ika “ikoneuaj” se “siuatl”, Jehová kitsontlamiltiskia Satanás. Nopa “siuatl” kinixnextia nopa miakej iluikaeuanij katli tlauel kuali mouikaj iuaya toTeotsij, yeka Biblia kiijtoua kejuak eliskiaj isiua. Jehová kitlapejpeniskia se tlen nopa miakej iluikaeuanij, uan nopa iluikaejketl kitsontlamiltiskia Satanás uan kichiuaskia maseualmej katli kineltokaj toTeotsij ma itstokaj ika pakilistli, kej Adán uan Eva itstoyaj kema ayamo tlaixpanotoyaj. Nopa maseualmej katli tlaneltokaskiaj ueliskiaj motemachisej itstosej nochipa ipan Tlaltipaktli kej Jehová kinekiyaya (Juan 3:16).

7. 1) ¿Tlake kinpano katli mosenkajtokej pampa Adán uan Eva tlaixpanokej? 2) ¿Tlake kiijtoua Biblia moneki kichiuasej tlakamej uan siuamej?

 ⁷ Adán uan Eva tlauel kipixkej miak kuesoli pampa tlaixpanokej, uan yeka katli teipa mosenkajkej nojkia kipixkej kuesoli. Eva uan nochi siuamej tlauel kuajkualoskiaj kema konepiaskiaj. Nojkia tlauel kinekiskiaj ininueue nochipa ma kiniknelikaj uan ma kinmokuitlauikaj. Uan tlakamej tlauel amo kinpatiitaskiaj uan kemantika sekij kintlaijiyouiltiskiaj ininsiua, kej panotok ipan ni tonali (Gén. 3:16). Biblia kiijtoua Jehová kineki tlakamej ma kinyakanakaj ininchampoyouaj ika tlaiknelili, uan siuamej ma kintlepanitakaj ininueue (Efes. 5:33). Kema toikniuaj katli mosenkajtokej omej mopaleuiaj, amo tlauel kipiaj kuesoli.

8. Xikixtoma tlake panok kema itstoya Adán uan tlanki kema itstoya Noé.

⁸ Adán uan Eva kinpixkej miakej ininkoneuaj (Gén. 5:4). Nopa achtouiejketl kitokaxtijkej Caín. Ya mosiuajtik iuaya se siuatl tlen ichampoyouaj. Lamec elki se tlen Caín ichampoyouaj, uan ipan Biblia nesi yaya katli achtoui mosiuajtik ika omej siuamej (Gén. 4:17, 19). Kema itstoya Adán uan tlanki ipan nopa tonali kema itstoya Noé, san se keskij maseualmej kiueyichijkej Jehová, kej Abel, Enoc, uan Noé ika ichampoyouaj. Biblia kiijtoua kema itstoya Noé, sekij iluikaeuanij “kinitakej para yejyektsitsij ininichpokauaj tlakamej ipan ni Tlaltipaktli”, uan yeka “kintlapejpenijkej tlen kinixtokayayaj” uan mosiuajtijkej ininuaya. Pampa iluikaeuanij amo kinamikiyaya itstosej ika siuamej, kinpixkej uejueyij ininkoneuaj tlen kintokaxtijkej nefilim. Yeka ipan nopa tonali maseualmej tlauel tlajtlakolchiuayayaj uan san “moiljuiyayaj tlen axkuali kichiuasej” (Gén. 6:1-5).

9. 1) ¿Tlake kichijki Jehová ika nopa maseualmej katli itstoyaj kema itstoya Noé? 2) ¿Tlake techmachtia tlen panok ipan nopa tonali?

⁹ Jehová kiijtok kichiuaskia ma uetsi tlauel miak atl uan kiampa kintsontlamiltiskia nochi maseualmej katli amo kualmej. Uan Noé “kinyolmelauayaya sekinok” tlake panoskia uan kenijkatsa ueliskiaj itstosej “xitlauak iixtla toTeko” (2 Ped. 2:5). Nopa maseualmej amo kitlakakilijkej pampa tlauel motekiuijtoyaj, uan san kinekiyayaj mosenkauasej. Jesús kiijtok ni tonali eliskia kej kema itstoya Noé (xijpoua Mateo 24:37-39). Ipan ni tonali, miakej amo techtlakakiliaj kema titlajtolmoyauaj uan tikiniljuiaj tlen toTeotsij iTlanauatijkayo kichiuas, uan amo kinekij kitlakakilisej kema tikiniljuiaj toTeotsij kintsontlamiltis katli amo kualmej. ¿Tlake techmachtia tlen panok ipan nopa tonali kema tlauel uetski atl? Amo kinamiki san timosentlalisej timosenkauasej uan tikinpiasej tokoneuaj, pampa nopa uelis kichiuas ma tikilkauakaj toTeotsij nechka kitlamiltis nochi tlen amo kuali.

10. 1) ¿Kenijkatsa kiitayayaj miakej maseualmej kema momekatiyayaj? 2) ¿Kenijkatsa Abraham uan Sara kinextijkej amo kichiuayayaj kej sekinok maseualmej?

¹⁰ Noé uan eyij ikoneuaj san kipixkej sejse ininsiua. Teipa, kema ya uetstoya miak atl, miakej tlakamej amo san setsi ininsiua kipixkej. Uan miakej maseualmej amo kenijki kiitayayaj tlaj momekatiskiaj o kichiuaskiaj tlamantli ika tlen axininnamik. Sekij momekatiyayaj ininixpa teteyomej kema kinueyichiuayayaj. Kema Abraham uan Sara yajkej ipan altepetl Canaán, kiitakej nopaya tlauel momekatiyayaj uan amo kintlepanitayayaj ininsiua o  ininueue. Teipa Jehová kitsontlamiltik Sodoma uan Gomorra pampa maseualmej katli nopaya itstoyaj tlauel momekatiyayaj uan kichiuayayaj tlen tlauel amo kuali. Abraham amo kema kichijki kej nopa maseualmej. Ya nochipa kuali kinyakanki ichampoyouaj. Uan Sara nojkia nochipa kitlepanitak iueue, kiampa kinextik tlake kinamiki kichiuasej siuamej (xijpoua 1 Pedro 3:3-6). Abraham nojkia kitemolik Isaac se siuatl katli kiueyichiuayaya Jehová. Teipa Isaac nojkia kiampa kichijki iuaya ikone Jacob. Nopa 12 pilaltepetsitsij tlen altepetl Israel ualajkej tlen Jacob ichampoyouaj.

11. ¿Kenijkatsa kinpaleuik israeleuanij nopa tlanauatili tlen kimakakej Moisés?

¹¹ Kema panok miak xiuitl, Jehová kichijki se tlajtolsenkaualistli ininuaya israeleuanij. Nopa Tlanauatili tlen kimakakej Moisés kinpaleuik israeleuanij nojua kuali ma kiueyichiuakaj Jehová. Se keski tlanauatili kiijtouayaya amo kinamikiyaya kinpiasej miakej ininsiuajuaj. Nojkia se tlanauatili kiijtouayaya amo kinamikiyaya mosenkauasej iuaya se akajya katli amo kiueyichiuayaya Jehová (xijpoua Deuteronomio 7:3, 4). Kema katli mosenkajtoyaj kipiayayaj kuesoli, ueuejtlakamej kinpaleuiyayaj. Uan se keski tlanauatili kiijtouayaya tlake kinamikiyaya kichiuasej kema se akajya kiixpanoskia isiua o iueue, kema se akajya kualaniskia pampa amo kineki isiua o iueue ma monojnotsa iuaya seyok o kema ayokmo motemachiskia ipan isiua o iueue. Nojkia eltoya tlanauatili tlen kiijtouayaya ueliskiaj mokauasej uan kiampa momanauiskia se tlakatl o se siuatl. ¿Kema ueliskiaj mokauasej? Tlaj se tlakatl kipantiskia se tlamantli “tlen axkuali” ipan isiua, uajka ueliskia kikauas (Deut. 24:1). Biblia amo kiijtoua tlake eliyaya nopa tlamantli “tlen axkuali”. Uajka se tlakatl amo ueliskia kikauas isiua san pampa amo kuali mouikaskia iuaya o pampa amo kipaktiskia se keski tlamantli (Lev. 19:18).

12,  13. 1) ¿Tlake kichiuayayaj miakej tlakamej kema itstoya Malaquías? 2) ¿Tlake panoskia tlaj se toikni katli moatsonpoliuiltijtok kiixpano isiua o iueue uan kikaua pampa kineki mosenkauas iuaya seyok?

¹² Kema itstoya tlajtolpanextijketl Malaquías, miakej judíos san motechtiyayaj ika tlen ueli tlamantli uan kiampa kinkauayayaj ininsiuajuaj. Kinkauayayaj pampa kinekiyayaj mosiuajtisej ika sekinok siuamej katli nojua ichpokamej o siuamej katli amo kitekipanouayayaj Jehová. Uan kema itstoya Jesús, miakej tlakamej nojua kinkauayayaj ininsiuajuaj san pampa inijuantij kinekiyayaj (Mat. 19:3). Jehová nelia tlauel kualaniyaya kema kiampa kichiuayayaj (xijpoua Malaquías 2:13-16).

¹³ Ipan ni tonali, yon se toikni amo kinamiki kiixpanos isiua o iueue. Maske amo kinamiki, kemantika sekij kiampa kichiuaj. ¿Tlake panoskia tlaj se toikni katli moatsonpoliuiltijtok kiixpano isiua o iueue uan kikaua pampa kineki mosenkauas iuaya seyok? Tlaj amo moyolkuepa, uajka moneki kikixtisej tlen tlanechikoli, kiampa toikniuaj kuali itstosej uan maseualmej amo kiijilnamikisej toTeotsij (1 Cor. 5:11-13). Tlaj sampa kineki kuali kitekipanos Jehová, uajka moneki kinextis ika tlen kichiua tlaj ‘nelia ya moyolpatlatok uan kikajtejtok itlajtlakoljuaj’ (Luc. 3:8; 2 Cor. 2:5-10). ¿Keski tonali moneki panos uan kiampa sampa kitekipanos Jehová ininuaya toikniuaj? Amo uelis tikijtosej keski moneki uejkauas. Kemantika uelis uejkauas se o miak xiuitl, kiampa katli tlajtlakolchijtok uelis kinextis tlaj nelia moyolkueptok. Uan maske uelis sampa kitekipanos toTeotsij ininuaya toikniuaj, kinamiki kiilnamiktos “moneki [kichiuas] cuentas  ika toTeko Dios” (Rom. 14:10-12; xikita La Atalaya, febrero 15, xiuitl 1980, iamayo 29 uan 30).

14. ¿Kenijkatsa nopa Tlanauatili kinpaleuik israeleuanij?

¹⁴ Israeleuanij kineltokakej nopa tlanauatili tlen kimakakej Moisés kipano 1,500 xiuitl, uan nelia tlauel kinpaleuik. Kiijtouayaya kenijkatsa kinamikiyaya kisenkauasej se kuesoli ika ininchampoyouaj. Nojkia kinpaleuik ma kiixmatikaj Mesías (Gál. 3:23, 24). Nopa Tlanauatili tlanki kema Jesús mijki, pampa toTeotsij kichijki se yankuik tlajtolsenkaualistli ika itekipanojkauaj (Heb. 8:6). Ni yankuik tlajtolsenkaualistli kichijki Cristo itokilijkauaj ayokmo ma kichiuakaj se keski tlamantli tlen kiijtouayaya nopa tlanauatili tlen kimakakej Moisés.

15. 1) ¿Tlake moneki kimajtosej katli mosenkajtokej? 2) ¿Kema se akajya uelis kiixpolos itoka kampa nesi mosenkajtokej?

¹⁵ Se tonali, katli tlayakanayayaj ipan religión judía kitlajtlanijkej Jesús tlaj se tlakatl ueliskia kikauas isiua. Jesús kiniljuik achtouia toTeotsij amo kinekiyaya ma mokauakaj katli mosenkajtokej, uan teipa ipan nopa Tlanauatili toTeotsij kiijtok se tlakatl kena ueliskia kikauas isiua (Mat. 19:6-8). Jesús kinextik katli mosenkajtokej moneki kimajtosej amo kinamiki mokauasej, moneki itstosej nochipa kej toTeotsij kinekiyaya (1 Tim. 3:2, 12). Katli mosenkajtokej kinamiki nochipa itstosej sansejko, pampa kema mosenkajkej mochijkej kejuak “san se inintlakayo”. Tlaj kinekij nochipa itstosej sansejko, moneki kiiknelisej Jehová uan nojkia moiknelisej inijuantij. Tlaj katli mosenkajtokej kiixpoloskiaj inintoka ipan nopa amatl kampa nesi mosenkajtokej maske amo moixpanotokej, uajka amo uelis sampa mosenkauasej iuaya seyok (Mat. 19:9). Se akajya uelis kinekis kitlapojpoljuis isiua o iueue maske kiixpanok. Ya nopa kichijki tlajtolpanextijketl Oseas ika isiua Gómer. Uan Jehová nojkia kiampa kichijki ininuaya israeleuanij katli moyolkuepkej (Os. 3:1-5). Kema se akajya kimati iueue o isiua kiixpanotok uan nojua moteka iuaya, kiijtosneki ya kitlapojpoljuijtok, yeka ayokmo uelis kiixpolos itoka ipan nopa amatl kampa nesi mosenkajtokej.

16. ¿Tlake kiijtok Jesús tlen katli amo kinekij mosiuajtisej o monamiktisej?

¹⁶ Jesús kiijtok se Cristo itokilijka uelis kiixpolos itoka ipan nopa amatl kampa nesi mosenkajtok tlaj isiua o iueue kiixpanok. Teipa nojkia kiijtok tlake uelis kichiuasej katli “kipiaj nopa yajatili para mokauasej ininseltsitsij”, kiijtok: “Intla se tlakatl kimachilia para uelis mokauas iselti, ma mokaua iselti” (Mat. 19:10-12). Miakej toikniuaj amo mosiuajtiaj o monamiktiaj pampa san kinekij mosentlalijtosej kitekipanojtosej Jehová. Yeka, moneki tikiniljuisej kuali tlen kichiuaj.

17. ¿Tlake kipaleuis se toikni ma kitlapejpeni tlaj kineki itstos iselti o mosenkauas?

¹⁷ ¿Tlake kipaleuis se toikni ma kitlapejpeni tlaj kineki itstos iselti o mosenkauas? Achtoui moneki moiljuis tlaj uelis itstos iselti. Apóstol Pablo kiijtok tlauel kuali tlaj se akajya mokauaskia iselti. Uan nojkia kiijtok miakej maseualmej tlauel “kichiuaj tlen ueli [tlamantli] ika tlen axininnamik”, yeka tetlajtolmakak: “Achi kuali intla sejse tlakatl kipias isiua, uan sejse siuatl kipias iueue”. Uan teipa kiijtok: “Intla ouij para monejnemiltisej xitlauak pampa ininseltsitsij, uajka ma monamiktikaj. Kena, achi más kuali ma monamiktikaj para axkinekisej tlajtlakolchiuasej”. Uajka, tlaj se akajya mosenkauas, uelis tlauel kipaleuis, pampa kiampa amo  kichiuas tlen ueli tlamantli ika tlen axinamik o amo moijitskis kampa amo kinamiki. Katli amo mosenkajtokej moneki kuali moiljuisej tlaj nelia kuali tlalnamiktokej uan kiampa uelis mosiuajtisej o monamiktisej. Pablo kiijtok: “Tlaj se akajya katli amo mosenkajtok moiljuia kichiua tlamantli tlen amo kuali ika itlakayo, uan ya kuali tlalnamiktok, uajka moneki kichiuas ni: ma kichiua tlen ya kinekis; amo tlajtlakolchiua. Ma mosenkauakaj” (1 Cor. 7:2, 9, 36, TNM; 1 Tim. 4:1-3). Ni amo kiijtosneki kinamiki tikiljuisej se telpokatl o ichpokatl ma mosiuajti o ma monamikti san pampa tlauel kineki motekas iuaya se akajya. ¿Kenke amo kinamiki kiampa tijchiuasej? Pampa uelis nopa telpokatl o ichpokatl ayamo kuali tlalnamiki uan amo kimatis kenijkatsa kinyakanas ichampoyouaj.

18, 19. 1) ¿Tlake moneki kichiuasej se tlakatl uan se siuatl tlaj kinekij kuali itstosej kema mosenkauasej? 2) ¿Tlake tikitasej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁸ Tlaj kinekij kuali itstosej kema mosenkauasej, uajka se tlakatl uan se siuatl moneki moatsonpoliuiltijtosej uan moneki tlauel kiiknelisej Jehová ika nochi ininyolo. Nojkia moneki tlauel moiknelisej, pampa ipan nochi ininnemilis itstosej sansejko. Jehová tlauel kinteochiuas tlaj mosenkauasej iuaya se akajya “tlen nojkia kineltoka toueyiTeko” (1 Cor. 7:39). Tlaj katli mosenkauaj nochipa kichiuasej tlen Biblia tetlajtolmaka, tlauel kuali itstosej.

¹⁹ Tiitstokej ipan “itlamia tonali”, uan miakej maseualmej amo kinextiaj kuajkuali tlamantli ipan ininnemilis, yeka amo kuali itstokej ininuaya ininsiua o ininueue o nima mokauaj (2 Tim. 3:1-5). Ipan nopa seyok tlamachtili tikitasej kenijkatsa tlen Biblia tetlajtolmaka uelis kinpaleuis toikniuaj katli mosenkajtokej ma itstokaj ika pakilistli maske kemantika kipiasej kuesoli. Uan nojkia kinpaleuis nojua ma kichiuakaj kampeka uan kiampa uelis itstosej nochipa (Mat. 7:13, 14).