1. Maske tlauel yolpakij kema mosenkauaj, ¿nochipa kiampa itstosej? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

IPAN nopa tonali kema se tlakatl uan se siuatl mosenkauaj, nelia tlauel yolpakij. Nopa tlakatl kiita kenijkatsa tlauel yejyektsi nesi katli iuaya mosiuajtik. Kema moixmatiyayaj, nojua tlauel moiknelijkej uan yeka kinejkej mosenkauasej uan nochipa sansejko itstosej. Kema ya mosenkauasej, monekis kipatlasej miak tlamantli uan kiampa uelis itstosej sansejko. Jehová kichijki maseualmej ma mosenkauakaj, uan ya kineki ma itstokaj ika pakilistli uan nochipa kuali ma itstokaj. Yeka ipan Biblia toTeotsij kiijtoua tlake moneki kichiuasej (Prov. 18:22). Maske tlauel kuali kintlajtolmaka, Biblia nojkia kiijtoua katli mosenkauasej “kipiasej más kuesoli” (1 Cor. 7:28). ¿Tlake kinpaleuis katli mosenkajtokej amo tlauel ma kipiakaj kuesoli? ¿Tlake moneki kichiuasej tlaj kinekij nochipa kuali itstosej?

2. ¿Ipan tlake tlamantli moneki kinextisej moikneliaj katli mosenkajtokej?

² Biblia kiijtoua tlauel moneki tijnextisej tlaiknelili. Nopa tlaiknelili uelis tijnextisej ipan miak tlamantli. Se tlakatl uan se  siuatl moneki kinextisej moikneliaj pampa mosenkajtokej. Uan tlaj kinpiaj ininkoneuaj, uajka tlauel moneki kinextisej kinikneliaj ininchampoyouaj. Uan tlaj kinekij nochipa kuali itstosej, uajka moneki moiknelisej kej kinamiki moiknelisej Cristo itokilijkauaj. Apóstol Pablo kiijtok kenijkatsa kinamiki tijnextisej nopa tlaiknelili ipan Efesios 5:33: “Sejse tlakatl ma kiikneli isiua keja moiknelia, uan se siuatl moneki kitlepanitas iueue”.

3. ¿Kenijkatsa kinextiaj tlauel moikneliaj katli mosenkajtokej?

³ Pablo kintlajtolmakak tlakamej: “Xikikneli mosiua keja Cristo kiiknelijtok iteopa uan mijki para kimakixtis” (Efes. 5:25). Ipan ni tonali, Cristo itokilijkauaj tlauel moikneliaj kej Jesús kiniknelik itokilijkauaj (xijpoua Juan 13:34, 35; 15:12, 13). Katli mosenkajtokej moneki nochipa tlauel moiknelisej, maske monekis temakasej ininnemilis pampa kinekisej kimanauisej ininsiua o ininueue. Maske kiampa kinamiki kichiuasej, uelis kema kipiasej kuesoli moiljuisej amo tlauel moikneliaj. ¿Tlake uelis kinpaleuis? Moneki kinextisej moikneliaj kej Biblia kiijtoua, pampa “se tlen teiknelia kiijiyouia nochi tlamantli tlen uala uan motemachia para asis tlen kuali [...] uan mokaua temachtli yonke tlen ueli kipanotiuala”, pampa “teiknelijkayotl nochipa eltos uan axkema tlamis” (1 Cor. 13:7, 8). Nojkia moneki kiilnamikisej kema mosenkajkej kiijtojkej moikneliskiaj uan amo kema motlauelkauaskiaj. Nochi ni moneki kinyololinis ma kiiljuikaj Jehová ma kinpaleui uan sentik kiitasej kenijkatsa kisenkauasej se kuesoli.

4, 5. 1) ¿Tlake moneki kichiuas se tlakatl? 2) ¿Kenijkatsa se siuatl moneki kiitas tlen kinamiki kichiuas ika ichampoyouaj? 3) ¿Tlake moneki kipatlasej katli mosenkajtokej?

⁴ Pablo kiijtok tlake moneki kichiuas se tlakatl uan se siuatl: “Xijtlakakilikaj insiuamej tlen inkipiaj inmoueue. Xijkauili moueue ma kipia tlanauatili ika ta keja nochi tojuantij moneki ma tijkauilikaj toueyiTeko ma kipia tlanauatili ika tojuantij. Pampa se tlakatl kipia tlanauatili ika isiua keja Cristo kipia tlanauatili ika iteopa” (Efes. 5:22, 23). Se tlakatl kinamiki tlauel teiknelis kej Jesús kiiknelia tlanechikoli. Se siuatl amo moiljuia ya amo tlauel ipati pampa iueue kipia tlanauatili. Jehová kiijtok ya nojkia kipia se tekitl tlen tlauel ipati, kiijtok: “Axkuali para itstos iselti ni tlakatl. Para ma axkuesiuis, nijchiuilis se akajya tlen kinamikis uan tlen kipaleuis” (Gén. 2:18). Se siuatl moneki kipaleuis iueue kuali ma kinyakana ichampoyouaj. Kema se tlakatl kinextia tlauel teiknelia, isiua kuali kiyolmati uan amo ouij kimati kinextis kitlepanita uan kipaleuis kema kiijtos moneki kichiuasej se tlenijki.

⁵ Se toikni tlen itoka Cathy kiijtoua: “Kema ayamo nimonamiktiyaya, nimomajtoya noselti nikijtos tlake nijchiuas uan noselti nimomokuitlauis. Uan kema nimonamiktik, monejki nimomatis nijkauas noueue ma nechyakana uan sentik timoiljuisej tlake tijchiuasej. Maske achi ouij nijmatki, nikitstok tlauel techpaleuijtok kuali ma timouikakaj pampa tijchiuaj tlen Jehová kineki” ^[1] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili). Fred kiijtoua: “Nochipa nijmajtok ouij nikijtos tlake moneki nijchiuas. Uan nama nojua tlauel ouij nijmati, pampa moneki nimoiljuis ipan nosiua kema nikijtos tlake tijchiuasej. Maske kiampa nechpano, kej panotia tonali  ayokmo tlauel ouij nijmati, pampa nikiljuia Jehová ma nechpaleui. Nojkia kuali nijtlakakilia tlen nosiua kiijtoua, kiampa nijmati tiomej timopaleuiaj”.

6. ¿Kenijkatsa nopa tlaiknelili “techilpia sansejko para ma tijpiakaj sanse toyolo” kema tijpiaj se kuesoli?

⁶ ¿Tlake kinpaleuis kuali ma mouikakaj katli mosenkajtokej? Biblia kintlajtolmaka: “Xijpiakaj inmoyolo ika tlen inmechchiuiliaj tlen axkuali uan xikintlapojpoljuikaj”. Pampa omej tlajtlakolejkej, nochipa mokuapolosej uan kipiasej kuesoli. Kema kiampa kinpanos, moneki motlapojpoljuisej uan kinextisej moikneliaj kej Biblia kiijtoua, uan nojkia ayokmo mokuapolosej ika nopa tlamantli. Nopa tlaiknelili tlen Biblia kiijtoua moneki tijnextisej, “techilpia sansejko para ma tijpiakaj sanse toyolo” (Col. 3:13, 14). Katli mosenkajtokej uelis kinextisej nopa tlaiknelijkayotl kema kipiasej ininyolo uan nojkia kema “axkichiuili[sej] cuenta kema seyok kichiuilia tlen axkuali” (1 Cor. 13:4, 5). Moneki nima kisenkauasej se kuesoli, ni kiijtosneki tlaj se tonali mokualanisej, moneki ipan nopa tonali moyoltlalisej (Efes. 4:26, 27). Tlaj se akajya kineki kiijtos: “Xinechtlapojpoljui, amo nijnekiyaya nimitsyolkokos”, uajka moneki amo moueyimatis uan amo pinauas. Kema kiampa kichiuaj, kinpaleuia nima ma kisenkauakaj ininkuesol uan nojua tlauel kuali ma mouikakaj.

7, 8. 1) ¿Kenijkatsa Biblia kinpaleuia katli mosenkajtokej ma kiitakaj kej kinamiki kema motekasej sansejko? 2) ¿Kenke katli mosenkajtokej moneki kinextisej moikneliaj ika tlen moiljuiaj uan ika tlen kichiuaj?

⁷ Biblia tlauel kuali tetlajtolmaka uan kinpaleuia katli mosenkajtokej ma kiitakaj kej kinamiki kema motekasej sansejko (xijpoua 1 Corintios 7:3-5). Katli mosenkajtok tlauel moneki nochipa moiljuis tlake kiyolmati isiua o iueue uan kiitas tlake kipoloua. Tlaj se tlakatl amo kinextis kiiknelia isiua ika tlen kiiljuia uan ika tlen kichiua, uajka isiua amo yolpakis kema motekas iuaya. Tlakamej moneki kimajtosej tlake kinekij ininsiuajuaj (1 Ped. 3:7). Se tlakatl amo kema kinamiki kiseniljuijtos isiua ma moteka iuaya o kichiualtis ma moteka iuaya. Maske tlakamej nochipa kinekij motekasej iuaya ininsiua, moneki kimajtosej siuamej amo nochipa kinekij. Yeka tlaj motekasej, moneki kichiuasej kema omej kinekisej.

⁸ Maske Biblia amo kiijtoua sejse tlamantli tlen uelis kichiuasej uan kiampa monextilisej moikneliaj kema motekasej, kena kiijtoua moneki nochipa kinextisej moikneliaj (Cant. de Cant. 1:2; 2:6). Uajka, toikniuaj katli mosenkajtokej moneki nochipa kinextisej moikneliaj ika tlen moiljuiaj uan ika tlen kichiuaj.

9. ¿Kenke tlauel amo kinamiki tikixtokasej seyok katli amo eli tosiua o toueue?

⁹ Tlaj tojuantij tlauel tikikneliaj Jehová uan tlauel tikinikneliaj maseualmej, uajka amo tijkauasej yon se tlamantli o se akajya ma kichiua ayokmo kuali ma tiitstokaj ika tosiua o toueue. Sekij ayokmo kuali mouikaj o mokajtokej pampa tlauel momajtokej kitlachiliaj pornografía o pampa kiixtokaj seyok. Yeka,  moneki tijchiuasej kampeka amo tijtlachilisej pornografía o tikixtokasej seyok katli amo eli tosiua o toueue. Amo kinamiki tikijtosej o tijchiuasej se tlenijki tlen kinextiskia tikajasij o tikixtokaj seyok. Tlaj tijchiuaskiaj ni, tijnextiskiaj amo tikikneliaj tosiua o toueue. Moneki tikilnamikisej toTeotsij kimati nochi tlen timoiljuiaj uan tlen tijnekij tijchiuasej. Tlaj tikilnamiktosej ni, techpaleuis ma tijnekikaj tijyolpakiltisej ya uan nojkia katli iuaya timosenkajtokej (xijpoua Mateo 5:27, 28; Hebreos 4:13).

10, 11. 1) ¿Tlake kichiuaj miakej kema kipiaj kuesoli? 2) Kej kiijtoua Biblia, ¿kinamiki mokauasej katli mosenkajtokej? 3) ¿Tlake kinpaleuis katli mosenkajtokej amo nima ma mokauakaj?

¹⁰ Kema amo uelij kisenkauaj se kuesoli, sekij mokauaj o kiixpolouaj inintoka kampa nesi mosenkajtokej. Ipan se keski altepemej, tlajko tlen nochi katli mosenkajtokej kiixpolouaj inintoka ipan nopa amatl kampa nesi mosenkajtokej. Maske san se keskij Jehová itlajtoltemakauaj kiampa kichiuaj, kej panotia tonali, miakej toikniuaj katli mosenkajtokej tlauel kipiaj kuesoli.

¹¹ Biblia kiijtoua: “Se siuatl ma axkikaua iueue uan se tlakatl ma axkikaua isiua. Nelia axsan na niinmechiljuia, pero toTeko inmechnauatia ni tlamantli. Pero intla se siuatl ya kikajtejtok iueue, ma axmonamikti sampa. Ma mokaua iselti o ma mosejkotili sampa ika tlen ipa iueue. Uan se tlakatl sanse ma axkikaua isiua” (1 Cor. 7:10, 11). Sekij moiljuiaj nopa kuesoli tlen kipiaj tlauel ueyi uan yeka kinamiki mokauasej. Jesús kiijtok tlauel amo kuali tlaj kiampa kichiuasej kema kiijtok tlen toTeotsij kiijtojtoya: “ToTeko kinsejkotilia se tlakatl iuaya isiua; uajka ma axaka kiniyokatlalis” (Mat. 19:3-6; Gén. 2:24). Ni kinextia Jehová amo kineki ma mokauakaj katli mosenkajtokej (1 Cor. 7:39). Tlaj nochipa tikilnamiktosej Jehová techtlajtolsenkauas ika tlen tijchiuaj, techpaleuis nima ma tijsenkauakaj se kuesoli, kiampa amo moueyilis.

12. ¿Kenke sekij moiljuiaj kinamiki mokauasej?

¹² ¿Kenke sekij tlauel kipiaj kuesoli? Pampa amo itstokej kej moiljuiyayaj itstoskiaj, uan yeka tlauel mokualaniaj. Nojkia pampa amo sanse kiniskaltijkej o pampa amo sanse tlen moiljuiaj. Uan kemantika onka kuesoli pampa amo kuali mouikaj ika ininuikaljuaj, amo kuali kitekiuiaj inintomij o amo sanse kinekij kiniskaltisej ininkoneuaj. Maske maseualmej kiampa kinpano, tlauel kuali kema tikitaj kenijkatsa toikniuaj uelij kisenkauaj se kuesoli pampa kikauaj Jehová ma kinyakana.

13. ¿Kema uelis mokauasej katli mosenkajtokej?

¹³ Kemantika kena uelis mokauasej katli mosenkajtokej. Sekij siuamej kena kinkajtokej ininueue pampa amo kinekij kinmakasej ininchampoyouaj tlen ika mopanoltisej, o uelis pampa tlauel kinmakiliaj o pampa amo kinkauaj ma kitekipanokaj Jehová. Kema kipiasej uejueyi kuesoli, katli mosenkajtokej moneki kiniljuisej ueuejtlakamej ma kinpaleuikaj. Inijuantij kuali tlalnamiktokej uan uelis kinpaleuisej ma kichiuakaj tlen toTeotsij tetlajtolmaka. Tlaj katli mosenkajtokej  kiiljuiaj Jehová ma kinmaka itonal, uelis kichiuasej tlen Biblia tetlajtolmaka uan kinextisej kuajkuali tlamantli ipan ininnemilis (Gál. 5:22, 23) ^[2] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili).

14. ¿Tlake kiniljuia Biblia katli mosenkajtokej iuaya se akajya katli amo kitekipanoua Jehová?

¹⁴ Biblia kiijtoua amo kinamiki mokauasej katli mosenkajtokej maske kemantika se tlen inijuantij amo kitekipanoua Jehová (xijpoua 1 Corintios 7:12-14). Jehová kejuak “kiiyokaka[jtok]” nopa tlakatl o siuatl maske amo kitekipanoua pampa isiua o iueue kena kitekipanoua. Uan nojkia “kiniyokakajtok” ipilkoneuaj, yeka Jehová kinmokuitlauia. Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj: “Se siuatl tlen kineltoka toTeko, axkimati intla uelis kipaleuis iueue para momakixtis tlen itlajtlakoljuaj. Uan se tlakatl tlen kineltoka toTeko, axkimati intla uelis kipaleuis isiua para momakixtis tlen itlajtlakoljuaj” (1 Cor. 7:16). Miakej toikniuaj kinpaleuijtokej ininsiua o ininueue ma mochiuakaj Jehová itlajtoltemakauaj.

15, 16. 1) ¿Tlake moneki kichiuasej toikniuaj siuamej katli monamiktijtokej iuaya se akajya katli amo kitekipanoua Jehová? 2) ¿Tlake moneki kichiuas se toikni tlaj isiua o iueue kineki kikauas?

¹⁵ Apóstol Pedro kintlajtolmaka siuamej: “Xijtlakakilikaj insiuamej. Intla se siuatl kipia iueue, ma kikauili iueue para ma kiyakana. Uan intla kej nopa kichiua, yonke se kipia iueue tlen axkineltoka itlajtol toTeko, iueue kiitas para kuali iyolis isiua, uan ika yolik kineltokas toTeko yonke axtleno isiua kiiljuia. Kiitasej senkistok kuali tlen inkichiuaj uan kenijkatsa tlauel intlatlepanitaj” (1 Ped. 3:1-4). Uajka se toikni amo kinamiki kiseniljuijtos iueue tlen ya kineltoka. Tlaj toikniuaj kinekij kinpaleuisej ininueue nojkia ma mochiuakaj se tlen Jehová itlajtoltemakauaj, uajka moneki ma kinextikaj tlaiknelili uan ‘nochipa ma moechkapanokaj uan kej nopa kipiasej ininyejyejka tlen axkema tlamis, pampa ya nopa tlen tlauel ipati iixtla toTeko’.

 ¹⁶ ¿Tlake uelis kichiuas se toikni tlaj isiua o iueue katli amo tlaneltoka kineki kikauas? 1 Corintios 7:15 kiijtoua tlake uelis kichiuas nopa toikni: “[Tlaj] moueue o mosiua tlen axkineltoka toTeko kineki mitskajteuas uan ayok itstos mouaya, uajka ma yaui. Nopa tlakatl o nopa siuatl tlen kineltoka toTeko mokaua malakantok pampa toTeko kineki ma tiitstokaj sansejko ika tlaseuilistli”. Kej kiijtoua ni texto, se toikni amo moneki kichiualtis iueue o isiua ma mokaua iuaya. Uan maske uelis kena achi kuali itstosej tlaj mokauaj, Biblia kiijtoua nopa toikni amo uelis mosiuajtis o monamiktis iuaya seyok. Uelis teipa katli amo kitekipanoua toTeotsij sampa kinekis mosejkotilis iuaya isiua o iueue, uan teipa ueliskia mochiuas se tlen Jehová itlajtoltemakauaj.

17. ¿Tlake moneki tlauel kipatiitasej katli mosenkajtokej?

¹⁷ Tiitstokej “ipan itlamia tonali” tlen “nelia fiero”, yeka tlauel ouij tiitstokej (2 Tim. 3:1-5). Yeka tlauel moneki kuali timouampojchiuasej iuaya Jehová uan kiampa kuali tiitstosej. Pablo kiijtok: “Axmokaua miak tonali”. Uan teipa kiijtok katli “kipiaj ininsiua” ma kichiuakaj kejuak amo kipiaskiaj ininsiua uan “nochi tlen [ki]tekiuiaj tlamantli ipan ni Tlaltipaktli” kejuak ayokmo kiampa kichiuaskiaj (1 Cor. 7:29-31). Ni amo kiijtosneki se Cristo itokilijka amo moneki kimokuitlauis isiua o iueue. Pablo kinekiyaya kiijtos moneki tlauel tijpatiitasej tijueyichiuasej Jehová pampa tiitstokej ipan itlamia tonali (Mat. 6:33).

18. ¿Tlake kinpaleuis katli mosenkajtokej ma itstokaj ika pakilistli?

¹⁸ Miakej katli mosenkajtokej ayokmo kuali itstokej uan sekij mokauaj pampa nelia tlauel ouij tiitstokej ipan ni tonali. ¿Uelis kuali itstosej katli mosenkajtokej uan nochipa yolpaktosej? Kena, yeka moneki kuali mouampojchiuasej iuaya Jehová, nochipa itstosej ipan itlanechikol, kineltokasej tlen Biblia kiijtoua uan kikauasej ma kinyakana toTeotsij itonal. Tlaj kiampa kichiuasej, kiueyichiuasej toTeotsij katli “kinsejkotilijtok” (Mar. 10:9).