1. ¿Tlake moneki kichiuasej Cristo itokilijkauaj tlaj kinekij tlatlanisej?

CRISTO itokilijkauaj kejuak timotlalouaj pampa tijnekij tijtlanisej se tlamantli tlen tlauel ipati: nopa nemilistli tlen axkema tlamis. Tlaj namanok o ya uejkaj tijpeualtijkej, moneki nojua tijchijtosej kampeka uan kiampa titlatlanisej. Tlen Pablo kintlajtolmakak toikniuaj tlen Filipos techyololinis ma tijtlamiltikaj tlen tijpeualtijkej. Sekij toikniuaj tlen achtoui siglo miak xiuitl kitekipanojtoyaj Jehová kema kiselijkej nopa amatlajkuiloli tlen Pablo kintitlanilik. Maske kuali kitekipanojtoyaj toTeotsij, Pablo kinilnamikilik monekiyaya kiijiyouisej nochi. Kinekiyaya ma kichiuakaj kej ya, katli “motlaloua[yaya] hasta itlamia” (Filip. 3:14).

2. ¿Kenke tlauel kinpaleuik tlen Pablo kintlajtolmakak toikniuaj tlen Filipos?

² Tlen Pablo kintlajtolmakak tlauel kinpaleuik, pampa nopa tlanechikoli tlen Filipos nimantsi tlauel kitlatsakuiltijkej. Ipan xiuitl 50, Pablo uan Silas asitoj ipan nopa altepetl pampa toTeotsij kiniljuik ma panokaj Macedonia (Hech. 16:9). Nopaya kipantijkej se siuatl katli motokaxtiyaya Lidia, uan ya kuali kintlakakilik pampa Jehová kipaleuik ma asi ipan iyolo nopa kuali tlamachtili (Hech. 16:14). Se keski tonali teipa, Lidia uan ichampoyouaj moatsonpoliuiltijkej. Diablo amo kipaktik nopa, yeka se keskij tlakamej tlen nopa altepetl kinitskijkej Pablo uan Silas uan kinuikakej ininixpa tekichiuanij uan kinistlakauijkej. Yeka kinuijuitejkej, kintsajkej uan kiniljuijkej ma yakaj tlen nopa altepetl (Hech. 16:16-40). ¿Ayokmo tlajtolmoyajkej? Amo, inijuantij nojua kichijkej nopa tekitl. Uan, ¿tlake kichijkej toikniuaj tlen itstoyaj ipan nopa yankuik tlanechikoli? Inijuantij nojkia kiijiyouijkej nochi tlen panoyaya. Ni kinextia tlauel kinpaleuik tlen kichijkej Pablo uan Silas.

3. ¿Tlake kimajtoya Pablo, uan tlake tlajtlanili tijnankilisej?

 ³ Pablo mosentlalijtoya amo kema kikuesiuilis o kikauas iteki (2 Cor. 4:16). Uan kimajtoya tlaj kinekiyaya kitlamiltis tlen kipeualtik, monekiyaya mosentlalijtos ipan tlen kiseliskia. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Pablo? Uan ipan ni tonali, ¿ajkia inijuantij techmachtiaj uelis tikijiyouisej nochi maske tikixnamikij miak tlaouijkayotl? ¿Uan kenijkatsa tlen timotemachiaj tijselisej teipa techpaleuia amo kema ma tijtlauelkauakaj Jehová?

4. ¿Tlake kichijki Pablo maske kitsaktoyaj?

⁴ Ma tikitakaj tlake kipanotoya Pablo kema kintlajkuiljuilik toikniuaj tlen Filipos uan kenijkatsa kichiuayaya kampeka. Ya itstoya Roma uan kitsaktoyaj ipan ichaj, yeka amo ueliyaya tlajtolmoyaua kajkalpa. Maske tsaktoya, ya nochipa kiniljuiyaya nopa kuali tlamachtili katli yauiyayaj kipaxalouaj uan kintlajkuiljuiliyaya toikniuaj katli itstoyaj uejka. Ipan ni tonali, nojkia itstokej toikniuaj katli amo uelij kisaj tlajtolmoyauaj, yeka kema se akajya kinpaxaloua, nimantsi kinojnotsaj tlen toTeotsij iTlajtol. Uan nojkia kintitlaniliaj cartas maseualmej katli amo uelij kinpaxalouaj.

5. Kej kiijtoua Filipenses 3:12-14, ¿tlake kipaleuik Pablo amo tleno ma kitsakuili?

⁵ Pablo amo tleno kikajki ma kitsakuili, yeka amo moiljuik ipan tlen ueltoskia kichiuas o ipan tlamantli tlen amo kinamikiyaya kichiuas. Kiijtok monekiyaya kiilkauas tlen kichijtoya achtouia tlaj kinekiyaya kiselis tlen kichiayaya, o kiijiyouis nochi uan kiampa tlatlanis (xijpoua Filipenses 3:12-14). ¿Tlake tlamantli ueltoskia kitsakuilis? Se, nochi tlen kipixtoskia tlaj itstoskia ipan judaísmo. Ya kiitak “nochi nopa tlamantli san keja tlasoli” (Filip. 3:3-8). Ome, amo kikajki ma kitsakuili tlen kiyolmatiyaya pampa kintlatsakuiltijtoya Cristo itokilijkauaj. Uan eyi, tlen kichijtoya ipan nopa tekitl tlen toTeotsij kimakatoya. Maske kitsajkej, kiuijuitejkej, kitetemijkej, nechka misauiskia, uan kemantika amo kipixtoya tlen kikuas o tlen mokentis, ya tlauel kuali kichijki iteki uan amo kema moiljuik ayokmo monekiyaya kichiuas sekinok tlamantli (2 Cor. 11:23-27). Maske kichijki miak kuajkuali tlamantli uan tlaijiyouik, ya kimajtoya nojua monekiyaya kichiuas kampeka kuali kitekipanojtos Jehová. Uan tojuantij nojkia kinamiki kiampa tijchiuasej.

6. ¿Tlake tlamantli tlen panok “yaljuaya” uelis moneki tikilkauasej?

⁶ ¿Kenijkatsa uelis tikilkauasej tlen achtouia tijchijkej sanse kej Pablo? Uelis sekij moneki kichiuasej kampeka ayokmo ma kinyolkokojto tlen kichijkej uejkajkia. Tlaj nojua timoyolkokouaj, tlauel techpaleuis timomachtisej tlen nopa tlaxtlauili. Tlaj timomachtisej uan timonejneuilisej ipan nopa tlamantli, uan nojkia timomaijtosej, techpaleuis ayokmo tlauel ma timoyolkokojtokaj, pampa tijneltokasej uan tijkuamachilisej Jehová ya techtlapojpoljuik totlajtlakoljuaj. Ma tikitakaj tlake seyok tlamantli techmachtia tlen Pablo kichijki. Sekij toikniuaj kikajtokej tekitl kampa kuali kintlaxtlauijtoskiaj pampa kinejkej senkistok kitekipanosej toTeotsij. Tlaj tojuantij kiampa tijchijkej, amo ma timoiljuikaj ipan tlamantli tlen ueltoskia tijpiasej, kiampa tijnextiaj tikilkauaj nochi tlen panok “yaljuaya” (Núm. 11:4-6; Ecl. 7:10). ‘Tikilkauasej tlen tijchijkej yaljuaya’ nojkia eli nochi tlen tijchijtokej ipan toTeotsij itlanechikol uan tlaouijkayotl tlen tikixnamiktokej. Maske techpaleuia nojua kuali ma timouampojchiuakaj iuaya Jehová kema timoiljuiaj ipan nochi nopa tlateochiualistli tlen techmakatok uan kenijkatsa tlauel techmokuitlauijtok, amo kinamiki timoiljuisej ya tijchijtokej miak tlamantli uan  yeka ayokmo moneki tijchiuasej kampeka nojua tlauel tijtekipanosej toTeotsij (1 Cor. 15:58).

7. Kej kiijtoua 1 Corintios 9:24-27, ¿tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij titlatlanisej? Xikijto se neskayotl.

⁷ Pablo kuali kikuamachiliyaya tlen Jesús kiijtok: “Xijchiuakaj kampeka” (Luc. 13:23, 24). Kimajtoya tlaj ayamo mikiyaya, monekiyaya kichiuas se ueyi kampeka, sanse kej Cristo kichijki. Yeka, kiijtok inemilis se Cristo itokilijka eli sanse kej kema se akajya motlaloua pampa kineki kitlanis se tlenijki (xijpoua 1 Corintios 9:24-27). Katli motlalouaj mosentlaliaj asitij kampa tlami ininojui uan kiampa tlatlanisej, uan amo kikauaj yon se tlamantli ma kintsakuili. Uelis kema motlalojtiauij, panoj kampa tlanamakaj uan sekinok tlamantli tlen ueliskia kinyoltilanas. Yon se motlalojketl moketsaskia uan kitlachiliskia tlake kinamakaj, pampa san mosentlalijtok tlatlanis. Nojkia, tojuantij kejuak timotlalouaj pampa tijnekij tijselisej nopa nemilistli tlen axkema tlamis, yeka amo kinamiki tijkauasej yon se tlamantli ma techtsakuili o ma techyoltilana. Tlaj timosentlaliaj tijtlamiltisej tlen tijpeualtijkej uan tijchiuaj se ueyi kampeka kej Pablo kichijki, uajka titlatlanisej uan tijselisej tlen tijchiaj.

8. ¿Tlake eyi tlamantli tikitasej?

⁸ Nama ma tikitakaj eyi tlamantli tlen ueliskia kichiuas ayokmo tlauel ma tijchiuakaj kampeka. 1) Kema amo nima moaxitia tlen tijchiaj, 2) kema ayokmo tijpiaj miak chikaualistli uan 3) kema se tlaouijkayotl tlauel uejkaua. Tlen sekinok kichijtokej technextilis se keski tlamantli (Filip. 3:17).

9. ¿Tlake ueliskia techpanos pampa amo nima moaxitia tlen tijchiaj?

⁹ Kema amo nima moaxitia tlen tijchiaj. Amo kenijki tlaj tijnekij ma moaxiti nochi nopa yejyektsitsij tlamantli tlen toTeotsij kitenkajtok. Se tonali, kema tlajtolpanextijketl Habacuc kiijtok tlauel kinekiyaya ma tlami nochi tlen amo kuali ipan Judá, Jehová kiiljuik kuali ma tlachixto uan ma kichixto nopa tonali (Hab. 2:3). Maske tijmatij nopa, uelis ayokmo kuali titlachixtosej uan ayokmo tijchiasej nopa  tonali pampa tikitaj amo nima moaxitia. Uan uelis teipa nojkia timoyolkokosej (Prov. 13:12). Kiampa panok ipan ipejya siglo 20. Ipan nopa tonali miakej toikniuaj katli kintlapejpenijtoyaj moiljuiyayaj yaskiaj iluikak ipan 1914. Kema amo panok nopa, ¿tlake kichijkej katli kuali tlaneltokayayaj?

10. ¿Tlake kichijki se toikni iuaya isiua kema amo panok tlen kichiayayaj?

¹⁰ Ma tikitakaj tlake kichijkej Royal uan Pearl Spatz kema panok nopa tlamantli. Toikni Royal moatsonpoliuiltik ipan 1908, kema kipixtoya 20 xiuitl. Ya temachtli kimajtoya nechka yaskia iluikak. Yeka, ipan 1911, kema kiiljuik Pearl ma mosenkaua iuaya, kiiljuik: “Ya tijmati tlake panos ipan 1914, yeka moneki nima ma timosenkauakaj”. ¿Kitlauelkajkej toTeotsij pampa amo yajkej iluikak ipan 1914? Amo, pampa inijuantij mosentlalijtoyaj kitekipanosej Jehová, uan amo ipan tlen kiseliskiaj. Mosentlalijtoyaj kiijiyouisej nochi, uan kiampa kichijkej pampa ipan miak xiuitl kuali kitekipanojkej toTeotsij kema itstoyaj ipan Tlaltipaktli. Nochi tijnekij ma asi nopa tonali kema Jehová kiuejkapantlalis itoka uan san ya kinamiki tlanauatis, uan nojkia kichiuas nochi tlen kitenkajtok. Temachtli tijmatij kichiuas ipan nopa tonali tlen ya kiixtlalijtok. Tlaj ayamo asi nopa tonali, nojua ma tijtekipanojtokaj toTeotsij uan amo ma timoyolkokokaj o ma timoiljuikaj ayokmo kinamiki tijchiuasej kampeka tijtekipanosej toTeotsij san pampa amo nima moaxitia tlen tijchiaj.

11, 12. ¿Kenke moneki nojua timosentlalijtosej kuali tijtekipanojtosej Jehová maske timokokouaj? Xikijto se neskayotl.

¹¹ Kema ayokmo tijpiaj miak chikaualistli. Se motlalojketl moneki kipias chikaualistli tlaj kineki motlalos, uan tojuantij amo moneki tijpiasej nopa chikaualistli tlaj tijnekij nojua kuali titlaneltokatiasej. Miakej katli ayokmo kipiaj miak chikaualistli nojua mosentlalijtokej kuali kitekipanojtosej Jehová (2 Cor. 4:16). Ma tikitakaj tlen kichijki toikni Arthur Secord. * Se tonali, kema kipixtoya 88 xiuitl uan tlatekipanojtoya ipan Betel 55 xiuitl, se tepajtijketl katli kimokuitlauiyaya kitlachilik uan kiiljuik ika miak tlaiknelili: “Noikni Secord, motlakayo ya tlantok pampa tlauel tijtekipanojtok Jehová”. Arthur amo mosentlalijtoya ipan tlen kichijtoya ipan inemilis. Ya kiixtlachilik, kiixuetskilik uan kiiljuik: “Kena, maske nelia tlen tikijtoua, nimoiljuia amo ipati tlen tijchijtokej, san ipati tlen nojua tijchijtiasej ipan tonemilis”.

¹² ¿Tlauel miak xiuitl tijtekipanojtokej Jehová uan nama ayokmo tlauel tiuelij pampa timokokouaj? Tlaj kiampa techpano, amo ma timokuesokaj.  Uelis timotemachisej Jehová kipatiita nochi tlen tijchijkej (Heb. 6:10). Uan ipan ni tonali, ma tikilnamikikaj Jehová amo kiita tlauel tikikneliaj san pampa tijchiuaj miak tlamantli ipan itlanechikol. Tojuantij tijnextiaj tlauel tikikneliaj kema timosentlaliaj tijchiuasej nochi tlen tiuelij uan kema tijchiuaj ika pakilistli (Col. 3:23). Jehová kimati ayokmo tiuelij tijchiuaj miak tlamantli uan yeka amo kema techtlajtlanis se tlenijki tlen amo tiuelisej tijchiuasej (Mar. 12:43, 44).

13. ¿Tlake kinpanok Anatoly uan Lidiya, uan kenijkatsa tlen kichijkej techpaleuia ma tikijiyouikaj nochi maske uejkaua tikixnamikij se tlaouijkayotl?

¹³ Kema se tlaouijkayotl tlauel uejkaua. Miakej toikniuaj miak xiuitl kiixnamiktokej tlaouijkayotl uan kintlatsakuiltijtokej. Ma tikitakaj tlen kipanok toikni Anatoly Melnik, * katli eua Moldavia. Kema kipixtoya 12 xiuitl, tekichiuanij kiitskijkej itata, kitsajkej uan kititlankej Siberia, tlen mokauayaya 7,000 kilómetros iuejkaka. Kema panok se xiuitl, Anatoly, inana uan iueyitatauaj nojkia kintitlankej Siberia. Teipa, uelkej yajkej tlanechikoli uan monekiyaya nejnemisej 30 kilómetros uan ipan ojtli tlauel onkayaya hielo uan tlauel tlaseseyayaya. Teipa, Anatoly nojkia kitsajkej eyi xiuitl uan amo kinitak isiua Lidiya yon isiuapil, katli kipixtoya se xiuitl. Maske ya uan ichampoyouaj kiixnamijkej miak tlaouijkayotl ipan miak xiuitl, amo kema kitlauelkajkej Jehová. Nama toikni kipia 82 xiuitl, uan eli se tlen katli kiyakana kali Betel tlen Asia central. Sanse kej Anatoly uan Lidiya, ma tijchijtokaj kampeka tijtekipanojtosej Jehová uan ma tikijiyouijtokaj nochi kej ipa tijchijtokej (Gál. 6:9).

14. ¿Tlake kimajtoya Pablo monekiyaya kichiuas tlaj kinekiyaya kiselis tlen kitlaniskia?

¹⁴ Pablo kimajtoya kitlamiltiskia tlen kipeualtijtoya uan kiseliskia tlen kichiayaya. Ya kitlapejpenijtoyaj, yeka motemachiyaya yas iluikak. Maske kitlapejpenijtoyaj, kimajtoya monekiyaya kichijtos kampeka uan kiampa ueliskia yas iluikak (Filip. 3:14). Pablo kinekiyaya kinpaleuis toikniuaj tlen Filipos ma mosentlalijtokaj ipan tlen kiseliskiaj, yeka ika se neskayotl kinnextilik se tlenijki tlen tlauel ipati.

15. ¿Kenijkatsa Pablo kinpaleuik toikniuaj tlen Filipos?

¹⁵ Pablo kinilnamikilik toikniuaj tlen Filipos teipa itstoskiaj iluikak (Filip. 3:20). ¿Kenke tlauel monekiyaya amo ma kiilkauakaj nopa? Ipan nopa tonali, maseualmej tlauel kinekiyayaj ma kinixmatikaj kej romaeuanij. *  Uan yeka monejnemiltiyayaj kej kiijtouayaya Roma itlanauatiljuaj. Cristo itokilijkauaj tlauel kipatiitayayaj seyok tlamantli, pampa tlauel kinpaleuiyaya ipan ininnemilis. Inijuantij amo kipatiitayayaj elisej romaeuanij pampa motemachiyayaj yasej iluikak. Yeka, Pablo kinilnamikilik: “Ximonejnemiltikaj nelia kuali keja tlen kiijtoua iTlajtol toTeko” (Filip. 1:27). Ipan ni tonali, katli kintlapejpenijtokej nojkia kichiuaj kampeka monejnemiltisej kej kiijtoua toTeotsij itlanauatiljuaj uan kiampa uelis yasej iluikak.

16. Tlaj tiitstosej iluikak o ipan Tlaltipaktli, ¿tlake kiijtoua Filipenses 4:6, 7 nojua moneki tijchijtosej?

¹⁶ Moneki nojua tijchiuasej kampeka uan kiampa uelis tijselisej nopa nemilistli ipan Tlaltipaktli o ipan iluikak. Uan amo ma tikilnamikikaj tlen tijkajkej uan tlen tijchijkej achtouia, uan amo ma tijkauakaj yon se tlamantli ma kichiua ayokmo kuali ma tijtekipanokaj Jehová (Filip. 3:16). Uelis kemantika timoiljuisej amo nima moaxitia tlen tijchiaj o uelis ayokmo tijpiaj miak chikaualistli. Nojkia uelis tikixnamijkej miak tlaouijkayotl uan uejkajki titlaijiyouijkej. Tlaj techpanok nopa o amo, ma tikiljuikaj Jehová nochi tlen tijyolmatij uan amo ma timotekipachokaj. Ya techmakas miak tlaseuilistli (xijpoua Filipenses 4:6, 7).

17. ¿Tlake tikitasej ipan nopa seyok tlamachtili?

¹⁷ Kej se motlalojketl kichiua kampeka nojua motlalos pampa ya nechka asiti kampa tlami iojui, tojuantij nojkia ma timosentlalikaj tijtlamiltisej toojui uan kiampa tijselisej nochi nopa yejyektsitsij tlamantli tlen tijchiaj. Nojua ma tijchijtokaj kampeka kuali tijtekipanojtosej toTeotsij uan ma tijchijtokaj nochi tlen tiuelij. ¿Tlake techpaleuis ma timosentlalijtokaj uan nochipa ma tikijiyouijtokaj nochi? Ipan tlamachtili 32 tikitasej tlake moneki tikachtouitlalisej ipan tonemilis uan kenijkatsa uelis “tijtlapejpenisej tlen nelia kuali” o tlen tlauel ipati (Filip. 1:9, 10).