1-3. 1) ¿Tlake nojkia eli se tlamachtili tlen tlauel ipati? 2) ¿Kenke nojkia tlauel ipati? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

TLAJ ta mitstlajtlaniskiaj: “¿Ipan tlake tlamachtili tlen tlauel ipati titlaneltoka?”, ¿tlake titlanankiliskia? Uelis tikijtoskia Jehová yaya kichijchijki nochi tlen onka uan yaya techmakatok nemilistli. Uelis nojkia tikijtoskia titlaneltoka ipan Jesucristo, katli techmakixtik tlen tlajtlakoli ika imikilis. Uan ika miak pakilistli tikiljuiskia teipa tiitstosej ipan se xochimili. Maske tikiljuiskia nochi nopa tlamantli, ¿tikiljuiskia nojkia timotemachia moyolkuisej katli miktokej?

² Maske uelis timotemachiaj amo timikisej kema panos ueyi tlaijiyouilistli uan teipa tiitstosej nochipa ipan Tlaltipaktli, kinamiki tikixtomasej moyolkuisej katli miktokej pampa nojkia eli se tlamachtili tlen tlauel ipati. Apóstol Pablo kiijtok kenke tlauel ipati: “Intla tlakamej tlen ya miktokej axuelis moyolkuisej, uajka axueltoskia moyolkuitoskia Cristo”. Tlaj Jesús amo moyolkuitoskia, uajka ipan ni tonali amo eliskia se tlanauatijketl uan san tlapik titlamachtiskiaj tlen itlanauatijkayo (xijpoua 1 Corintios 15:12-19). Tojuantij tijmatij temachtli moyolkuik. Uan amo tielij kej saduceos, katli tlayakanayayaj ipan religión judía, inijuantij  kiijtouayayaj amo aka ueliskia moyolkuis. Maske sekinok techpinajtiaj, tojuantij titlamachtiaj moyolkuisej mijkatsitsij pampa tijmatij melauak nopa tlamachtili (Mar. 12:18; Hech. 4:2, 3; 17:32; 23:6-8).

³ Pablo kiijtok ipan “nopa achtoui tlamachtili tlen Cristo” tlamachtik nojkia uala nopa tlamachtili tlen kiijtoua “moyolkuisej nochi mijkatsitsij” (Heb. 6:1, 2). Uan kiijtok ya tlauel motemachiyaya moyolkuisej katli miktokej (Hech. 24:10, 15, 24, 25). Maske eli se tlen “nopa tlamantli tlen axmás ouij ipan iTlajtol toTeko”, amo kiijtosneki amo tlauel ipati (Heb. 5:12). ¿Kenijkatsa tijmatij nopa?

4. ¿Tlake ueliskiaj techtlajtlanisej?

⁴ Kema tijpeualtijkej timomachtiaj Biblia, tijyekojkej kenijkatsa Lázaro moyolkuik. Nojkia tijyekojkej se keskij tlakamej kej Abraham, Job uan Daniel, motemachiyayaj teipa sampa moyolkuiskiaj katli miktokej. Maske tijmatij nopa, ¿kenijkatsa tijnankiliskiaj se akajya katli kineki kimatis tlaj nelia moyolkuisej katli miktokej tlaj toTeotsij tlauel ya uejkaj kitenkajki nopa? ¿Nelia kiijtoua Biblia kema moyolkuisej katli miktokej? Tlaj tijmatisej ni, techpaleuis nojua kuali ma titlaneltokakaj. Yeka, ma tikitakaj tlake kiijtoua Biblia.

5. ¿Tlake tikixtomasej achtoui?

⁵ Uelis nima tijneltokaj se akajya moyolkuis pampa uelis amo uejkajtok miktok (Juan 11:11; Hech. 20:9, 10). Uan tlaj ya panotok tlauel miak xiuitl kema kitenkajkej se akajya moyolkuiskia, ¿uelis timotemachisej nelia moaxitis tlen kitenkajkej ya uejkaj? ¿Nelia uelis moyolkuis se maseuali maske namanok o tlauel ya uejkaj mijki? Nochi tijneltokaj se akajya moyolkuik maske panotoya tlauel miak xiuitl kitenkajtoyaj nopa. ¿Ajkia moyolkuik? ¿Uan kenijkatsa techpaleuia ma timotemachikaj teipa moyolkuisej katli miktokej?

6. ¿Kenijkatsa moaxitik Salmo 118?

⁶ Ipan Salmo 118, katli uelis kiijkuilok David, kiijtoua kenijkatsa kitenkajkej se akajya moyolkuiskia. Nopaya kiijtoua: “Nijtlajtlania toTeko ama ma techmakixti [...]. ¡Ma toTeko mitsteochiua ta tlen tiuala ika itekiuejkayo!”. Ipan tonali 9, metstli nisán, maseualmej katli kiitakej Jesús kalajki ipan altepetl Jerusalén, kiijtojkej ni tlajtolpanextili tlen Mesías (Sal. 118:25, 26; Mat. 21:7-9). ¿Kenke tikijtouaj ni salmo kiijtoua se akajya moyolkuiskia miak xiuitl teipa? Nopaya nojkia kiijtoua: “Kalchiuanij kiuejkamajkajkej se ueyi tetl tlen axkinejkej kitekiuisej” (Sal. 118:22).

7. ¿Kenijkatsa judíos “kiuejkamajkajkej” Jesús?

⁷ Nopa “kalchiuanij” katli “kiuejkamajkajkej” Jesús elkej nopa tlanauatianij judíos. Amo kinejkej kiselisej kej Cristo, uan miakej judíos kinejkej ma kimiktikaj (Luc. 23:18-23). Uajka inijuantij kimiktijkej Jesús.

8. ¿Kenijkatsa Jesús eliskia nopa “ueyi tetl”?

⁸ Tlaj amo kinejkej kiitasej Jesús uan kimiktijkej, ¿kenijkatsa eliskia nopa “ueyi tetl”? Monekiyaya moyolkuis. Ipan se tlapoualistli, kiijtok se tlakatl kintitlanki se keskij tlakamej ma kinitatij katli tekitiyayaj ipan imil. Inijuantij amo kuali kinselijkej uan kinchiuilijkej tlen amo kuali. Nojkia kiampa panok ika israeleuanij, inijuantij kinchiuilijkej tlen amo kuali nopa tlajtolpanextianij tlen toTeotsij kintitlanki. Teipa, nopa tlakatl kititlanki ikone, katli tlauel kiikneliyaya uan katli kiseliskia nochi tlen iaxka, pampa moiljuik ya kena kitlakakiliskiaj. Uan kema asito, nopa tlakamej kimiktijkej. Kema Jesús kiijtok nopa tlapoualistli, nojkia kiijtok tlen kiijtoua Salmo 118:22 (Luc. 20:9-17). Apóstol Pedro nojkia kipojki ni texto kema kinkamanaljuik tlanauatianij, ueuejtlakamej uan sekinok katli  mosentilijtoyaj Jerusalén. Kinkamanaljuik tlen “Jesucristo tlen ejki altepetl Nazaret”, katli inijuantij kikuapilojkej ipan se kuauitl uan “toTeko kiyolitik kema ya miktoya”. Uan teipa kiniljuik: “Jesús yajaya nopa ueyi tetl tlen inkalchiuanij axinkinejkej inkitekiuisej ipan inmochaj. Pero teipa yajaya elki tlen senkistok kuali para yas kalnakastla uan ipan kiketsasej nopa kali tlen toTeko kichiua. Uan ama inmoixtla toTeko kimakatok Jesús nopa tlanauatili tlen más ueyi” (Hech. 3:15; 4:5-11; 1 Ped. 2:5-7).

9. Kej kiijtoua Salmo 118:22, ¿tlake tlamantli tlen tlauel ipati panoskia teipa?

⁹ Kej tikitstokej, ipan Salmo 118:22 moijtok se akajya moyolkuiskia maske nojua poliuiyaya miak xiuitl ika moaxitiskia. Maske Mesías amo kuali kiseliskiaj uan kimiktiskiaj, teipa moyolkuiskia uan eliskia nopa “kalnakastla uan ipan [tlen] kiketsasej nopa kali tlen toTeko kichiua”. Kema Jesucristo moyolkuik, toTeotsij kitlapejpenik kej totlamakixtijka, pampa “axaka seyok [...] uelis techmakixtis tlen totlajtlakoljuaj, san ipan ya ueliskia timomanauisej, pampa toTeko Dios axkitlalijtok seyok tlen kipia tekiuejkayotl ipan ni Tlaltipaktli para techmakixtis, san Jesucristo” (Hech. 4:12; Efes. 1:20).

10. 1) ¿Tlake moijtok ipan Salmo 16:10? 2) ¿Kenke tijmatij ni texto amo moaxitik ipan David?

¹⁰ Ma tikitakaj seyok texto kampa nojkia moijtoua se akajya moyolkuiskia. Ni moijkuilok kema nojua poliuiyaya se mil xiuitl ika moaxitiskia. Tlen tikitasej techpaleuis ma timotemachikaj se akajya kena uelis moyolkuis maske ya uejkaj kiiljuijkej o kitenkauilijkej. Ipan Salmo 16, tlen David kiijkuilok, kiijtoua: “Pampa axtijkauas notlakayo ipan tlakoyoktli, niyon axtijkauas ma palani itlakayo” (Sal. 16:10). Ni texto amo kiijtosneki David amo kema mikiskia yon amo kitlalpachoskiaj, pampa Biblia kiijtoua nojkia ueuejtixki, “mijki uan kitlalpachojkej” (1 Rey. 2:1, 10). Uajka, ¿tlen ajkia kamanalti Salmo 16:10?

11. ¿Kema kiixtonki Pedro tlen kiijtoua Salmo 16:10?

¹¹ Se mil xiuitl teipa kema David miktoya, apóstol Pedro kiijtok ipan ajkia moaxitik Salmo 16:10. Kema panotoya se semana ika Jesús miktoya uan ika moyolkuitoya, Pedro kinnojnotski miakej judíos uan sekinok katli amo eliyayaj judíos, uan kinmachtik tlen kiijtoua Salmo 16:10 (xijpoua Hechos 2:29-32). Katli kitlakakilijtoyaj Pedro, kuali kimatiyayaj David miktoya uan kitlalpachojtoyaj. Pedro kiijtok David “kiita[k] para nochi ya ni panoskia teipa uan yeka kiijkuilok [kenijkatsa] toTeko Dios kiyolitiskia Cristo” o Mesías. Yon se maseuali kiijtok san istlakatiyaya.

12. 1) ¿Kenijkatsa moaxitik Salmo 16:10? 2) ¿Tlake kinextia pampa moaxitik nopa tlajtolpanextili?

¹² Pampa kinekiyaya kinextis nelia tlen kiijtojtoya, nojkia kiixtonki tlen David kiijtok ipan Salmo 110:1 (xijpoua Hechos 2:33-36). Miakej maseualmej kineltokakej Jesús eliyaya “toueyiTeko” uan “Cristo” pampa Pedro kiixtonki tlen kiijtouayaya Biblia. Nochi kiitakej tlen kiijtoua Salmo 16:10 moaxitik kema Jesús moyolkuik. Teipa, Pablo nojkia kiampa kiixtonki kema kinkamanaljuik se keskij judíos ipan Antioquía de Pisidia. Inijuantij tlauel kinpaktik uan yeka kinejkej nojua ma kinixtomili sekinok tlamantli (xijpoua Hechos 13:32-37, 42). Nochi ni nojkia kinamiki kichiuas ma timotemachikaj nelia moaxitik nopa tlajtolpanextili tlen kiijtouayaya se akajya moyolkuiskia, maske tlauel uejkajkia kiijtojkej nopa tlajtolpanextili.

13. ¿Tlake ueliskia motlajtlanis se akajya?

¹³ Tlauel techyolchikaua tijmatisej kena  moyolkuisej katli miktokej maske uejkajkia kitenkajkej nopa. Maske tijmatij nopa, se akajya uelis motlajtlanis: “¿Uajka moneki nimochias tlauel miak xiuitl uan kiampa sampa nikinitas katli tlauel nikiniknelia? ¿Kema sampa moyolkuisej?”. Moneki tikilnamikisej Jesús kiniljuik iapóstoles onkayaya se keski tlamantli tlen inijuantij amo kimatiyayaj uan tlen amo ueliskia kimatisej. Onka “tlamantli tlen san [Jehová] kipia tekiuejkayotl para kichiuas” uan san ya kimati “tlake tonali” kichiuas (Hech. 1:6, 7; Juan 16:12). Ni amo kiijtosneki yon se kentsi amo tijmatij kema moyolkuisej katli miktokej.

14. ¿Kenke kej Jesús moyolkuik amo sanse kej katli moyolkuikej achtoui?

¹⁴ Techpaleuis ma tijkuamachilikaj ni kema tijmatisej ajkia inijuantij kiijtoua Biblia moyolkuisej. Uan tlauel ipati kema Jesús moyolkuik, pampa tlaj amo panotoskia nopa, tojuantij amo tiueliskiaj timotemachisej sampa tikinitasej katli tikinikneliaj. Nochi maseualmej katli moyolkuikej achtoui kema Jesús ayamo moyolkuitoya, kej katli kinyolkuikej Elías uan Eliseo, amo nochipa itstoyaj. Inijuantij sampa mijkej, kintlalpachojkej uan mokuepkej tlali. Jesús amo kipanok nopa, pampa ya “moyolkuik kema miktoya” uan “ayok kema mikisok pampa mikistli ayok tleno ueli kichiuilia”. Ya itstos iluikak “para nochipa” (Rom. 6:9; Apoc. [Rev.] 1:5, 18; Col. 1:18; 1 Ped. 3:18).

15. ¿Kenke Jesús kiiljuiaj nopa “achtoui pixkistli”?

¹⁵ Jesús yaya katli achtoui moyolkuik kej se tonaltsi uan yajki iluikak. Uan maske tlauel ipati pampa kiampa moyolkuik, amo san ya kiampa moyolkuiskia (Hech. 26:23). Jesús kiniljuik iapóstoles yaskiaj iluikak uan tlanauatiskiaj iuaya (Luc. 22:28-30). Inijuantij monekiyaya mikisej uan teipa, kej Jesús kipanok, moyolkuiskiaj kej tonaltsitsij. Pablo kiijtok: “Cristo nelia moyolkuik kema ya miktoya keja nopa achtoui pixkistli tlen tenextilia para teipa onkas se ueyi pixkistli”. Teipa kiijtok sekinok nojkia moyolkuiskiaj uan yaskiaj iluikak, kiijtok: “Sejse moyolkuis kema kitocaros. Kena, achtoui Cristo moyolitik keja nopa achtoui tlakatl para moyolitis, uan teipa kema Cristo mokuepas, nochi tlen iaxkauaj moyolitisej” (1 Cor. 15:20, 23).

16. ¿Kenijkatsa Biblia kinextia ipan tlake tonali moyolkuiskiaj katli yasej iluikak?

¹⁶ Nopa tlajtoli technextilia katli yasej iluikak moyolkuiskiaj kema “Cristo mokuepas”. ¿Kema panoskia nopa? Tlauel miak xiuitl Jehová itlajtoltemakauaj tlamachtijtokej ika Biblia nopa tonali pejki ipan xiuitl 1914. Nojua tiitstokej ipan nopa tonali, uan tijmatij toTeotsij nechka kitlamiltis tlen amo kuali.

17, 18. ¿Tlake kinpanos katli kintlapejpenijtokej kema mochijtos nopa ueyi tlaijiyouilistli?

¹⁷ Biblia nojkia techiljuia sekinok tlamantli  tlen katli moyolkuisej uan yasej iluikak. Kiijtoua: “Tojuantij tijnekij xijmachilikaj tlake panos ika tlaneltokanij tlen ya miktokej [...]. Tojuantij tijmatij para Jesús mijki uan sampa moyolkuik, yeka nojkia tijneltokaj para toTeko Dios kichiuas para toikniuaj tlen ya miktokej ma ualakaj iuaya Jesús [...]. Tojuantij tlen noja tiitstosej uan timokajtosej ipan Tlaltipaktli kema sampa ualas toueyiTeko, axtitlejkosej uan tikintlayakankuilisej nopa tlaneltokanij tlen ya miktokej. Pampa yajaya toueyiTeko tsajtsis ika ueyi tlanauatili uan ualtemos tlen iluikak. [...] Uan achtoui moyolitisej inintlakayouaj nopa tlaneltokanij tlen ya miktokej. Teipa toTeko techkixtis uan techtlejkoltis tojuantij tlen noja tiitstosej ipan Tlaltipaktli uan sansejko ika inijuantij para timopantisej iuaya toueyiTeko nepa kampa mixtli ipan iluikaktli. Uan keja nopa tiitstosej para nochipa iuaya toueyiTeko” (1 Tes. 4:13-17).

¹⁸ Katli kintlapejpenijtokej pejkej moyolkuij se kentsi teipa ‘kema Cristo mokuepki’. Uan katli nojua itstosej ipan Tlaltipaktli kema mochiuas ueyi tlaijiyouilistli, toTeotsij ‘kintlejkoltis’ “kampa mixtli” (Mat. 24:31). Biblia kiijtoua katli ‘kintlejkoltisej’ amo uejkauas miktosej, pampa miktiuetsisej uan moyolkuitiuetsisej. Nochi “nimantsi [kinpatilisej inintlakayo], kej kema tiijkopij uan titlachiaj, kema kipitsasej nopa trompeta tlen mokajtos” (1 Cor. 15:51, 52, TNM).

19. ¿Kenke “kiselisej tlen nelkuali” katli moyolkuisej?

¹⁹ Ipan ni tonali, miakej toTeotsij itekipanojkauaj amo kintlapejpenijtokej yasej iluikak yon tlanauatisej iuaya Cristo. Inijuantij kichixtokej ma kitlamiltikaj nochi tlen amo kuali ipan “nopa tonal tlen iaxka toueyiTeko [Jehová]”. Maske amo aka kimati kema asis nopa tonali, kena tijmatij nechka panos (1 Tes. 5:1-3). Teipa panos seyok tlamantli tlen tlauel kuali: moyolkuisej tlauel miakej maseualmej uan itstosej nochipa ipan Xochimili. Uelis motemachisej elisej xitlauakej uan ayokmo kema mikisej. Kema moyolkuisej “kiselisej tlen nelkuali”, uan amo kej katli uejkajkia moyolkuikej, pampa inijuantij sampa mijkej (Heb. 11:35).

20. ¿Kenke uelis tikijtosej katli miktokej moyolkuitiasej kej kinamiki?

²⁰ Biblia kiijtoua “sejse moyolkuis” kema kinamikis (1 Cor. 15:23). Tlaj katli yasej iluikak kiampa moyolkuisej, uajka katli itstosej ipan Tlaltipaktli nojkia kiampa kinpanos uan moyolkuitiasej kema kinamikis. Ni ueliskia kichiuas ma timotlajtlanikaj: “¿Kema moyolkuisej katli namanok mijkej? ¿Moyolkuisej kema pejtos Cristo iTlanauatijkayo tlen Mil Xiuitl uan kiampa uelis kinselisej ininchampoyouaj uan ininuampoyouaj? Uan toTeotsij itekipanojkauaj katli uejkajkia itstoyaj uan kuali tlayakanayayaj, ¿moyolkuisej achtoui uan kiampa uelis kinyakanasej toTeotsij itekipanojkauaj ipan Xochimili? ¿Uan tlake kinpanos katli amo kitekipanojkej Jehová? ¿Kema uan kanke moyolkuisej?”. Maske ueliskia timotlajtlanisej miak tlamantli, namantsi amo moneki tijmatisej nopa. Kualtiaskia timochiasej uan tikitasej tlake panos. Tlauel techpaktis tikitasej kenijkatsa Jehová kichiuas nopa tlamantli.

21. ¿Ipan tlake timotemachiaj?

²¹ Ipan ni tonali kinamiki nojua tlauel titlaneltokasej ipan Jehová. Ika Jesús, ya technextilik temachtli kinyolkuis katli kinilnamiktok (Juan 5:28, 29; 11:23). Uan Jesús nojkia kinextik toTeotsij uelis kinyolkuis katli miktokej kema kiijtok toTeotsij kinita kejuak yoltokej Abraham, Isaac uan Jacob (Luc. 20:37, 38). Uajka, onka miak tlamantli tlen kichiua nojkia ma tikijtokaj kej Pablo: “Nijneltoka toTeko kinyolitia tlakamej tlen ya miktokej” (Hech. 24:15).