Danièle tlauel tlalnamikiyaya, yeka nimantsi nechiljuik: “Ayokmo moneki tikinnojnotsas policías, ya itstokej nika”. Kema nechiljuik nopa, policías asitoj ipan hotel, teipa techitskijkej uan techuikakej. Pampa nosiua nechiljuik kema asitoj policías, uelki nijmakak se toikni nopa amatl tlen nijuikayaya.

Kema techuikayayaj nopa policías, nimoiljuik: “¡Tlauel kuali pampa nijpia nosiua katli kuali tlaneltoka uan amo majmaui!”. Ni elki se tlen nopa miak tlaouijkayotl tlen Danièle uan na tikixnamijkej sansejko. Nama niinmechpouilis kenke tiajkej ipan nopa altepemej kampa amo kikauayayaj ma titlajtolmoyauakaj.

Nitlakatki ipan 1930 ipan Croix, se pilaltepetsi tlen eltok ipan norte tlen Francia. Nochampoyouaj eliyaya católicos, yeka sejse chikueyi tiauiyayaj misa uan notata tlapaleuiyaya ipan nopa iglesia. Kema nijpixtoya se 14 xiuitl, panok se tlamantli tlen kichijki ma nikita nopaya amo kuali tlamachtiyayaj.

Kema nopa ejército alemán kiteuik Francia, ipan nopa Ompa Ueyi Tlauilankayotl, katli tlayakanayaya ipan iglesia pejki kiijtoua kema tlamachtiyaya ma kipaleuikaj nopa régimen de Vichy, katli kipaleuiyaya nazis. Nopa tlamachtili tlauel techmajmatiyayaj. Nochampoyouaj, kej sekinok franceses, ichtakatsi kitlakakiliyayaj radio ipan BBC, nopaya kiijtouayayaj tlen kichiuayayaj nopa sekinok tlateuianij. Ipan septiembre 1944, katli tlayakanayaya ipan iglesia pejki kinpaleuia nopa sekinok tlateuianij, uan ipan se tlamachtili kitlaskamatilik toTeotsij ika tlen kichiuayayaj. Nopa kichijki ayokmo ma nimotemachi ipan katli tlayakanayaya ipan iglesia.

Kema tlanki nopa tlauilankayotl, mijki notata, uan Simone, nosiuaikni katli achtouiejketl, ya monamiktijtoya uan mochantijtoya ipan Bélgica, yeka na monejki nijmokuitlauis nonana. Nijpantik tekitl ipan se empresa textil uan nesiyaya nopaya kuali nijtlaniskia. Maske kiampa nimoiljuiyaya, teipa nijpixki tlaouijkayotl pampa katli nijpaleuiyaya uan ikoneuaj eliyayaj católicos.

Ipan 1953, nosiuaikni Simone, katli mochijtoya se Jehová itlajtoltemajka, techpaxaloko. Ika  iBiblia, xitlauak technextilik amo melauak nopa tlamachtili tlen nopa infierno, Trinidad uan nopa tlamachtili tlen kiijtoua tijpiaj se alma tlen amo kema miki. Maske nikiljuik iBiblia amo eliyaya católica, nima nijmatki eliyaya melauak tlen technextilik. Teipa, nechualikilik miak pilamochtsitsij La Atalaya, uan ika tlayoua nijtlamipouayaya nochi nopa pilamochtsitsij. Maske nijmatiyaya nopa eliyaya melauak, nimajmauiyaya nimochiuas se Jehová itlajtoltemajka pampa nimoiljuiyaya nijpolos noteki.

Se keski metstli noselti nimomachtik Biblia uan nopa pilamochtsitsij La Atalaya. Teipa nimosentlalik nias ipan nopa kali kampa mosentiliyayaj. Tlauel nechpaktik nikitas kenijkatsa toikniuaj tlauel teikneliyayaj. Se toikni katli kuali tlaneltokayaya nechmachtik chikuasej metstli, uan nimoatsonpoliuiltik ipan septiembre, 1954. Teipa, nonana uan nosiuaikni tlen teipa eua, nojkia mochijkej Jehová itlajtoltemakauaj.

Nonana mijki ipan 1958, kema nechka mochiuaskia nopa ueyi tlanechikolistli internacional ipan Nueva York, kampa na niajki. Kema nitlakuepilik, ayokmo monekiyaya nijmokuitlauis nonana, yeka nijkajtejki noteki uan nimochijki precursor. Teipa nikixmatki Danièle, se precursora katli tlauel yolpakiyaya, nikiljuik ma mosiuajti nouaya, uan ipan mayo, 1959, timosenkajkej.

Danièle tlatekipanouayaya kej precursora ipan se pilaltepetsi tlen eltoya Bretaña. Maske nopaya nochi eliyayaj católicos, ya amo majmauiyaya tlajtolmoyauas uan yauiyaya ipan bicicleta kema tlajtolmoyauayaya. Sanse kej na, ya tlauel kipatiitayaya tlajtolmoyauas, pampa timoiljuiyayaj nechka toTeotsij kitsontlamiltiskia tlen amo kuali (Mat. 25:13). Nopa techpaleuik ma senkistok titlatekipanokaj kej precursores.

Teipa, kema timosenkajkej, techiljuijkej ma tikinpaxalokaj tlanechikoli chijchikuasej metstli. Monejki tijchiuasej kampeka amo titlapijpiasej. Ipan nopa achtoui tlanechikoli kampa tiajkej, itstoyaj 14 tlajtolmoyauanij, uan pampa toikniuaj amo kipixtoyaj kampa ueliskia tikochisej, timokauayayaj ipan nopa kali kampa timosentiliyayaj uan tikochiyayaj tlaixpa kampa tlamachtiyayaj. Maske amo tlauel tlatsotsolka kampa tikochiyayaj, tlauel kuali timosiajkauayayaj.

Maske tlauel timotekiuijtoyaj, Danièle nochipa nechpaleuiyaya. Kema monekiyaya nimosentilis ininuaya ueuejtlakamej, Danièle nochipa nechchiayaya ipan tocarro uan amo kema kualanki. Maske san ome xiuitl titlatekipanojkej ipan circuito, tikitakej katli timosenkajtokej moneki kuali timonojnotsasej uan timopaleuisej (Ecl. 4:9).

Ipan 1962, tiajkej Brooklyn (Nueva York), pampa techtlanejkej ma timomachtitij Galaad, clase 37, nopa uejkauayayaj matlaktli metstli. Maske tieliyayaj 100 katli timomachtiskiaj, amo nochi katli mosenkajtoyaj uelkej yauij sansejko. San 13 katli timosenkajtoyaj tiitstoyaj nopaya. ¡Elki se ueyi tlateochiualistli  pampa uelki nia iuaya nosiua! Nojua tlauel nikinilnamiki toikniuaj katli kuali tlaneltokayayaj, kej Frederick Franz, Ulysses Glass, uan Alexander Macmillan.

Ipan Galaad techilnamikilijkej moneki kuali ma titlajtlachiakaj. Kemantika, kema titlamiyayaj timomachtiaj sábados ika tiotlak, techuikayayaj ipan altepetl Nueva York. Teipa, lunes techiljuiyayaj ma tikijkuilokaj tlen tikitstoyaj. Maske tlauel tisiauiyayaj, katli kititlaniyaya Betel ma techyakana, techiuiliyaya se keski tlajtlanili tlen techpaleuiyaya ma tikilnamikikaj tlen teipa tikijkuiloskiaj. Se sábado ika tiotlak tiajkej ipan nopa altepetl uan tiajkej ipan se observatorio, nopaya techmachtijkej kenke amo elij sanse meteoros uan meteoritos, uan ipan museo de historia natural techmachtijkej kenijkatsa uelis tikixmatisej se caimán uan se cocodrilo. Kema tiitstoyaj Betel, toikni techtlatsintokilik: “¿Inkiilnamikij kenke amo sanse eli se meteoro uan se meteorito?”. Danièle tlauel tlaxikojtoya, yeka tlanankilik: “Kena, nopa meteoritos kipiaj uejueyi inintlankoch”.

Kema tlanki timomachtiaj ipan Galaad, techtitlankej ipan kali Betel tlen Francia, nopaya titlatekipanojkej kipano 53 xiuitl. Ipan 1976, nechiljuijkej ma nieli coordinador tlen katli kinyakanaj Kali Betel. Nojkia, kemantika nechtitlaniyaya ma nikinpaxalo toikniuaj tlen itstoyaj ipan altepemej tlen África uan Oriente Medio, kampa amo kikauayayaj ma titlajtolmoyauakaj. Yeka tiasitoj Gabón, kampa panok tlen tikijtojkej achtouia. Maske kemantika nimoiljuiyaya amo ueliskia nijchiuas se keski tlamantli, nosiua Danièle, nochipa nechpaleuik.

Tlauel tiyolpajkej titlatekipanosej Betel. Kema ayamo techtlanejtoyaj Galaad, Danièle san ipan makuili metstli momachtik tlajtoli inglés, uan teipa uelki kuali kitlajtolkuepa amatlajkuiloli. Titekitisej ipan Betel uan tikinpaleuisej toikniuaj ipan tlanechikoli kichiuayaya tlauel ma tiyolpakikaj. Kema Danièle uan na tiauiyayaj titlamachtitij ika Biblia, tiauiyayaj ipan metro. Nikilnamiki titlakuepiliyayaj tlayoua uan maske tlauel tisiajtoyaj, tlauel tipakiyayaj pampa tikinpaleuijkej maseualmej ma kiixmatikaj Jehová. Maske tlauel tiyolpakiyayaj, mopatlak se keski tlamantli, Danièle mokokok uan nopa kichijki ayokmo ma tlatekipano kej ya kinekiskia.

Ipan 1993, kiiljuijkej kipixtoya cáncer de mama. Tlauel tlaijiyouik pampa monejki kitekise uan kichiuilise quimioterapia. Kema panotoya 15 xiuitl, sampa kipixki cáncer uan nopa tlauel kitlanauik. Danièle tlauel kipatiitayaya tlatekipanos ipan Betel, yeka maske mokokouayaya nojua kichiuayaya kampeka kitlajtolkuepas amatlajkuiloli.

Maske Danièle tlauel mokokouayaya, amo kema timoiljuijkej ayokmo titlatekipanosej ipan Betel. Tlaj timokokoua uan tiitstok Betel, uelis ouij tijmatis titlatekipanos nopaya, uan nojkia kiampa eli kema sekinok amo kimatij tlaj tlauel timokokouaj (Prov. 14:13). Maske Danièle tlauel mokokouayaya uan kipixtoyaj nechka 80 xiuitl, amo nesiyaya tlaj mokokouayaya, pampa nochipa ixuetskayaya. Nochipa mosentlalik kinpaleuis sekinok uan amo mosentlalik ipan tlen ya kipanoyaya. Tijyolmatis tlen  sekinok kiyolmatij uan tikintlakakilis sekinok tlauel teyolchikaua, Danièle kimatiyaya nopa (Prov. 17:17). Danièle kimatiyaya tlen kipanok ueliskia kinpaleuis toikniuaj katli nojkia kipiaj cáncer, kiampa amo majmauisej.

Nojkia tikixnamijkej sekinok tlaouijkayotl. Maske Danièle ayokmo uelki tlatekipanok kej achtouia kichiuayaya, nochipa nechpaleuiyaya. Tlajkotona kichiuayaya kampeka sansejko ma titlakuakaj uan ma timosiajkauakaj se tlalochtli. Nopa nechpaleuik nojua ma nitlatekipano 37 xiuitl kej coordinador tlen katli kinyakanaj Kali Betel (Prov. 18:22).

Maske Danièle nochipa kichijki kampeka yolpakis uan amo tlauel mokuesos, kema ika expa kipixki cáncer, tlauel timotekipachojkej. Nopa quimioterapia uan radioterapia kichiuayaya amo ma kipia chikaualistli, ouij kimatiyaya nejnemis uan pampa tlauel mokuesouayaya kimatiyaya ouij kamatis. ¡Ayokmo ueliskia kitlajtolkuepas amatlajkuiloli! Tlauel nechyolkokouayaya kiampa nikitas.

Nochipa timomaijtouayayaj kema amo tijmatiyayaj tlake tijchiuasej. Timotemachiyayaj Jehová amo kema kikauaskia ma tikixnamikikaj tlen amo ueliskia tikijiyouisej (1 Cor. 10:13). Nochipa tikitakej kenijkatsa Jehová techmokuitlauiyaya ika iTlajtol, ipan kali Betel uan ika nochi toikniuaj.

Kema amo tijmatiyayaj tlake pajtli tijtlapejpenisej, tikiljuiyayaj Jehová ma techyakanaj. Kemantika, kema Danièle kichiuiliyayaj quimioterapia, teipa amo tleno kiilnamikiyaya. Nopa tepajtijketl katli 23 xiuitl kitlachilijtoya amo kimatiyaya kenke kiampa kipano uan amo kimatiyaya tlake kichiuas. Timoiljuijkej amo tleno ueliskia tijchiuasej. Maske kiampa timoiljuiyayaj, tikitakej kenijkatsa Jehová techpaleuik pampa tijpantijkej seyok oncólogo katli mosentlalik kipajtis Danièle.

Tlauel techpaleuik amo timotekipachosej ika tlen panos teipa. Nelia melauak tlen Jesús kiijtok: “Mojmostla achi kuali san timoiljuisej tlen nopa kuesoli tlen nopa tonal kiualikak” (Mat. 6:34). Tiyolpakis uan amo tlauel timotekipachos nojkia tlauel mitspaleuis. Kema Danièle ome metstli amo kichiuilijke quimioterapia, nechixuetskiliyaya uan nechiluiyaya: “¡Kuali nimomachilia!” (Prov. 17:22). Uan maske tlauel tlaijiyouiyaya, tlauel kipaktiyaya uikas chikauak nopa yankuik uikatl tlen ika titlaueyichiuaj.

Tlen kichijki tlauel nechyolchikajki uan nechpaleuik ma nikita se keski tlaouijkayotl kej kinamiki. Danièle kuali nechmokuitlauik 57 xiuitl kema tiitstoyaj sansejko. ¡Yon amo kinejki nechmachtis ma nitlakualchiua! Yeka kema mokokok monejki nimomachtis nijpajpakas platos, nitlachikuenis uan nojkia nitlakualchiuas. Maske nijtlapanki se keski vasos, tlauel niyolpaki pampa nijmokuitlauik. *

Maske Danièle uan na ayokmo uelki tijchiuaj se keski tlamantli pampa timokokouayayaj, nimomachtik miak tlamantli. Maske tlauel timotekiuijtos, moneki nojkia tiitstos ika monamik uan tijnextilis tlauel tikiknelia. Tlaj amo mopatlatok monemilis, xijchiua kampeka tiitstos ika mochampoyouaj (Ecl. 9:9). Tlaj tlauel timotekipachos ika tlen panos teipa, uajka ayokmo tijpatiitas tlateochiualistli tlen Jehová mitsmakatok (Prov. 15:15).

Kema nimoiljuia kenijkatsa Danièle uan na senkistok tijtekipanojkej Jehová, nikita ya tlauel techteochijki, uan amo kej na nimoiljuijtoya. Sanse kej katli kiijkuilok Salmo 116, nikitstok kenijkatsa Jehová tlauel nechiknelijtok (Sal. 116:7).