1. ¿Tlake uelis timotlajtlaniaj kema tijkakij Abraham kuali tlaneltokak?

 MASKE miakej kikajtokej tlen Abraham, amo kimatij nochi tlen kichijki. Pero tojuantij kena tijmatij, pampa Biblia kiijtoua “Abraham mochijki keja totata, o yajaya tlen achtoui tlaneltokak tlen nochi tlaneltokanij” (Rom. 4:11). Pero uelis timotlajtlania: “¿Nojkia uelis nijchiuas kej Abraham uan kuali nitlaneltokas?” Kena uelis tijchiuas.

2. ¿Kenke moneki timomachtisej tlen Abraham kichijki? (Santiago 2:22, 23).

² Tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej kej Abraham, moneki tikitasej tlen kichijki. Ya nochipa kichijki tlen toTeotsij kinauatik, yeka yajki uejka, itstoya miak xiuitl san ipan yoyonkali uan mosemakak temakas ikone Isaac kej tlakajkaualistli. Ika tlen kichijki, kinextik kuali tlaneltokayaya, yeka Jehová kuali kiitak uan mouampojchijki iuaya (xijpoua Santiago 2:22, 23). Jehová kineki ta uan nochi tojuantij ma timouampojchiuakaj iuaya. Yeka kichijki Pablo uan Santiago ma kiijkuilokaj tlen Abraham kichijki. Nama tikitasej se keski tlamantli tlen ya ipan Romanos capítulo 4 uan Santiago capítulo 2.

3. ¿Tlake texto kitekiuijkej Pablo uan Santiago?

³ Pablo uan Santiago kitekiuijkej tlen kiijtoua Génesis 15:6, nopaya kiijtoua Abraham kineltokak Jehová uan ya kiitak “itstoya xitlauak iixpa”. ¿Tlake kiijtosneki kema Biblia kiijtoua Jehová kiita xitlauak se akajya? Kiijtosneki Jehová tlauel yolpaki ika tlen kichiua nopa maseuali uan kiita kejuak amo kipia tlajtlakoli. Nelia tlauel timosentlachiliaj kema tikitaj Jehová kiampa kiita se akajya maske tlajtlakole. Jehová nojkia uelis mitsitas tiitstok xitlauak iixpa. Ma tikitakaj kenke  Jehová kiijtok Abraham eliyaya xitlauak, uan tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij nojkia kiampa ma techita.

4. ¿Kenke maseualmej amo tielij tixitlauakej?

⁴ Ipan amatlajkuiloli Romanos, Pablo kiijtok nochi titlajtlakolejkej (Rom. 3:23). Uajka, ¿kenke toTeotsij uelis techitas tixitlauakej uan yolpakis ika tlen tijchiuaj? Pablo kitekiuik tlen kipanok Abraham pampa kinekiyaya techpaleuis ma tijkuamachilikaj kenke toTeotsij uelis kiampa techitas.

5. ¿Kenke Jehová kiijtok Abraham eliyaya xitlauak? (Romanos 4:2-4).

⁵ Kema Abraham nojua itstoya Canaán, Jehová kiijtok kiitayaya xitlauak. Ya amo kiampa kiijtok pampa Abraham kineltokak nochi iTlanauatil Moisés (Rom. 4:13). ¿Kenijkatsa tijmatij? Pampa israeleuanij kiselijkej nopa tlanauatili kipano 400 xiuitl teipa. Uajka, ¿kenke Jehová kiijtok Abraham eliyaya xitlauak? Pampa tlauel kiikneliyaya uan pampa tlauel kuali tlaneltokayaya (xijpoua Romanos 4:2-4).

6. ¿Kenke Jehová kiita xitlauak se akajya maske tlajtlakole?

⁶ Teipa, Pablo kiijtok maseualmej ueliskia kinitasej “xitlauakej iixpa [toTeotsij] intla motemachisej ipan ya” (Rom. 4:5). Nojkia kiijtok: “Tlanauatijketl David [ . . . ] kamatki tlen kejatsa tlauel pakij tlakamej tlen Toteko kinchiua ma itstokaj xitlauakej iixpa, yonke axuelij kichiuaj tlen senkistok kuali. Kiijtok: ‘Nelia pakij nochi tlakamej tlen Toteko kintlapojpoluijtok inintlaixpanoljuaj uan inintlajtlakoljuaj. Nelia pakij inijuantij tlen Toteko kiijtoua para ayok kiuikaj tlajtlakoli iixpa’” (Rom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2). Jehová kintlapojpoljuia uan ayokmo kiilnamiki inintlajtlakoljuaj pampa tlaneltokaj ipan ya uan yeka kinita xitlauakej.

7. ¿Kenke Jehová kinitak xitlauakej se keskij itekipanojkauaj?

⁷ Maske Jehová kinitak xitlauakej Abraham, David uan sekinok itekipanojkauaj, nojua eliyayaj tlajtlakolejkej. Jehová kinitak xitlauakej iixpa pampa kuali tlaneltokakej, uan amo monejnemiltijkej kej sekinok maseualmej (Efes. 2:12). Ipan Romanos, Pablo kiijtok moneki kuali titlaneltokasej tlaj tijnekij timouampojchiuasej iuaya Jehová. Abraham uan David kuali tlaneltokakej uan tojuantij nojkia uelis kiampa tijchiuasej.

8, 9. ¿Tlake tlamantli moiljuiaj se keskij, uan kenke?

⁸ Ipan miak xiuitl, katli tlayakanaj ipan religiones amo kimatij tlake kichiuasej: se keskij kiijtouaj moneki san titlaneltokasej uan sekij kiijtouaj moneki tijchiuasej se keski tlamantli. Uan kiijtouaj tlaj tijnekij timomakixtisej, moneki san titlaneltokasej ipan Jesucristo. Uelis tijkaktok kiijtouaj: “Xijseli Jesús uan timomakixtis”. Uelis kiampa kiijtouaj pampa moyakanaj ika tlen kiijtoua Romanos 4:6: “Toteko kinchiua ma itstokaj xitlauakej iixpa, yonke axueli kichiuaj tlen senkistok kuali”. Uan sekinok kiijtouaj tlaj tijnekij timomakixtisej moneki tiasej kampa tlaueyichiuaj uan tijchiuasej se keski tlamantli. Uelis kiampa kiijtouaj pampa moyakanaj ika tlen kiijtoua Santiago 2:24: “[Se akajya] axmochiua xitlauak iixpa pampa san kiijtoua kineltoka Toteko”.

⁹ Maseualmej amo kineltokaj sanse tlamantli, yeka sekij katli kiitaj Biblia kiijtouaj Pablo uan Santiago amo kiijtojkej sanse tlamantli.  Kiijtouaj Pablo kiijtok san moneki kuali titlaneltokasej tlaj tijnekij kuali ma techita toTeotsij uan Santiago kiijtok moneki san tijchiuasej se keski tlamantli. Se teólogo kiijtok: “Santiago amo kikuamachiliyaya kenke Pablo kiijtouayaya monekiyaya san titlaneltokasej uan amo tijchiuasej sekinok tlamantli tlaj tijnekij toTeotsij ma techita tixitlauakej”. Pero Pablo uan Santiago san kiijkuilouayayaj tlen Jehová kinnauatiyaya (2 Tim. 3:16). Uelis tijmachilisej tlen kiijtojkej tlaj tikitaj sekinok tlamantli ipan sekinok versículos.

10. ¿Kenke Pablo kiijtok ayokmo monekiyaya kichiuasej se keski tlamantli? (Romanos 3:21, 28; nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

¹⁰ ¿Tlake kinejki kiijtos Pablo ipan Romanos 3 uan 4? Ya kamanaltiyaya tlen iTlanauatil Moisés, katli kinmakakej israeleuanij (xijpoua Romanos 3:21, 28). Se keskij Cristo itokilijkauaj nojua kichiuayayaj tlen kiijtouayaya nopa tlanauatili uan ouij kimatiyayaj kikauasej. Yeka Pablo kiijtok tlen kichijki Abraham, pampa kinekiyaya kinextis amo monekiyaya kichiuasej sekinok tlamantli tlaj kinekiyayaj toTeotsij kuali ma kinita. San monekiyaya kuali tlaneltokasej. Tlen kiijtok tlauel techyolchikaua pampa technextilia toTeotsij uelis kuali techitas tlaj titlaneltokaj ipan ya uan ipan Jesucristo.

11. ¿Tlake kinejki kiijtos Santiago ipan capítulo 2?

¹¹ Tlen kiijtok Santiago ipan capítulo 2, amo eli sanse ika tlen kiijtok Pablo, pampa Pablo kamanaltik tlen itlanauatiljuaj Moisés uan Santiago kiijtok tlen moneki kichiuas se Cristo itokilijka ipan inemilis. Uajka tlen kichiua se Cristo itokilijka ipan inemilis, kinextia tlaj nelia kineltoka toTeotsij o amo. Ma tikitakaj ome neskayotl tlen kiijtok Santiago.

12. ¿Kenijkatsa Santiago kiixtonki amo san moneki titlaneltokasej? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

 ¹² Ipan nopa achtoui neskayotl, Santiago kiniljuik Cristo itokilijkauaj amo ma techikoitakaj. Kiniljuik tlaj san kiikneliyayaj se akajya katli tlatominpia pero kichikoitayayaj katli teikneltsi, ika tlen kichiuayayaj kinextiyayaj amo nelia tlaneltokayayaj (Sant. 2:1-5, 9). Ipan nopa seyok neskayotl, kiijtok tlaj se akajya kiijtouayaya tlaneltoka pero amo kipaleuiyaya se iikni katli amo kipiayaya tlen mokentis o tlen kikuas, kinextiyaya amo kuali tlaneltoka. Santiago kiijtok: “Axtleno ipati itlaneltokilis pampa miktok uan axueli kipia itlajka” (Sant. 2:14-17).

13. ¿Tlen ajkia kamanaltik Santiago pampa kinejki kinextis amo san moneki titlaneltokasej? (Santiago 2:25, 26).

¹³ Santiago kiijtok tlen kichijki Rahab pampa kinejki kinixtomilis Cristo itokilijkauaj monekiyaya kichiuasej sekinok tlamantli uan amo san tlaneltokasej (xijpoua Santiago 2:25, 26). Rahab kikaktoya ajkia eliyaya Jehová uan kenijkatsa kinpaleuijtoya israeleuanij (Jos. 2:9-11). ¿Tlake kichijki uan kiampa kinextik kuali tlaneltokayaya? Kintlatik omej israeleuanij katli yajkej tlachiatoj ipan ialtepe uan kiampa kinmanauik. Yeka, Jehová kiitak xitlauak sanse kej Abraham maske eliyaya tlajtlakole uan amo eliyaya israelejketl. Tlen kichijki techmachtia moneki tijchiuasej se keski tlamantli uan amo san tikijtosej titlaneltokaj.

14. ¿Kenke Pablo uan Santiago amo kiijtojkej sanse tlamantli?

¹⁴ Kej tikitstokej, kema Pablo uan Santiago kamanaltikej tlen totlaneltokilis amo kiijtojkej sanse tlamantli. Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj katli eliyayaj judíos, Jehová  amo kema kuali kinitaskia tlaj nojua kichiuaskiaj tlen kiijtoua iTlanauatil Moisés. Uan Santiago kiijtok Cristo itokilijkauaj moneki kichiuasej sekinok tlamantli uan kiampa kinextiskiaj kuali tlaneltokaj.

15. Xikijto se keski tlamantli tlen uelis tijchiuasej uan kiampa tijnextisej kuali titlaneltokaj (nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

¹⁵ Kema Jehová techiljuia ma tijchiuakaj sanse kej Abraham uan kiampa techitas tixitlauakej, amo kiijtosneki moneki tijchiuasej nochi tlen ya kichijki. Onka miak tlamantli tlen uelis tijchiuasej uan kiampa tijnextisej kuali titlaneltokaj. Uelis kuali tikinselisej katli pejtokej yauij tlanechikoli, tikinpaleuisej toikniuaj katli amo kipiaj tlen ika mopanoltisej uan uelis tikinpaleuisej tochampoyouaj, pampa nopa tlauel kipaktia Jehová (Rom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Juan 3:18). Nojkia uelis tijnextisej kuali titlaneltokaj tlaj titlajtolmoyauaj ika pakilistli (1 Tim. 4:16). Nochi uelis tijnextisej ika tlen tijchiuaj nelia timotemachiaj Jehová temachtli kichiuas tlen kitenkajtok uan san ya kuali kichiua se tlamantli. Tlaj kiampa tijchiuaj, Jehová techitas tixitlauakej uan techitas kej iuampoyouaj.

16. ¿Tlake motemachiyaya kiselis Abraham uan kenke monekiyaya kuali tlaneltokas?

¹⁶ Romanos capítulo 4 kiijtoua seyok tlamantli tlen techmachtia tlen kichijki Abraham moneki timotemachisej nelia tijselisej tlen Jehová techtenkauilijtok. Jehová kiiljuijtoya Abraham kitekiuiskia uan kiampa kinteochiuaskia “tlauel miakej tlakamej tlen itstosej ipan tlauel miak tlaltinij”. ¡Abraham  kiseliskia se yejyektsi tlateochiualistli! (Gén. 12:3; 15:5; 17:4; Rom. 4:17). Maske Jehová kitenkauilijtoya ni tlamantli, kema Abraham ya kipiayaya 100 xiuitl uan Sara 90 xiuitl, ayamo kipiayayaj yon se ininkone. Tlaj amo kuali tlaneltokatoskiaj, uelis ayokmo motemachijtoskiaj ipan tlen kitenkauilijtoyaj. Maske elki ouij motemachis “Abraham kineltokak para temachtli panoskia tlen Toteko kiiljuik” (Rom. 4:18, 19). Uan kema panok miak xiuitl, Jehová kimakak Abraham se ikone, motokaxtik Isaac uan tlauel kiiknelik (Rom. 4:20-22).

17. ¿Kenke timotemachiaj Jehová uelis techitas tixitlauakej uan kej iuampoyouaj?

¹⁷ Jehová uelis techitas tixitlauakej uan kej iuampoyouaj, sanse kej Abraham. Yeka Pablo kiijtok ni tlamantli: “Ijkuilijtok ipan Itlajtol Toteko para Toteko kiselik Abraham uan kiijtok para xitlauak iixpa. Ijkuilijtok nojkia para tojuantij ma tijmatikaj para Toteko nojkia techselis, uan kiijtos tlamiakapa para tixitlauakej iixpa intla timotemachiaj ipan ya tlen kiyolkuik Toueyiteko Jesucristo” (Rom. 4:23, 24). Tojuantij nojkia moneki tijchiuasej kej Abraham: moneki kuali titlaneltokasej, tijchiuasej se keski tlamantli uan timotemachisej ipan tlen tijselisej teipa. Ipan tlamachtili 51 tikixtomasej moneki timotemachisej ipan tlen tijselisej teipa kej Pablo kiijtok ipan Romanos capítulo 5.