1, 2. 1) ¿Tlake moiljuiaj miakej maseualmej? 2) ¿Tlake kiijtoua Biblia, uan tlake tlajtlanili tijnankilisej?

KEMA se siuatl monekiyaya kitlapejpenis tlake kichiuas, kiiljuik iuampo: “Amo nijneki nimoiljuis tlake nijchiuas, san xinechiljui tlake nijchiuas. Kiampa amo niouijtis”. Kinekiyaya ma kiiljuikaj tlake kichiuas uan amo kinejki moiljuis o kitlapejpenis ya iselti tlake ueliskia kichiuas. Amo kitekiuik se tlamantli tlen tlauel kuali katli toTeotsij techmakatok, se tlamantli tlen kichiua toselti ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej. ¿Tlake tijchiuaj tojuantij? ¿Toselti tijtlapejpeniaj tlake tijchiuasej, o nochipa tijkauaj sekinok ma techiljuikaj tlake tijchiuasej? ¿Kenijkatsa tikitaj nopa tlamantli tlen toTeotsij techmakatok?

² Amo nochi maseualmej sanse moiljuiaj. Se keskij kiijtouaj toselti amo uelis tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej pampa toTeotsij ya kiijtojtok tlake tijchijtiasej mojmostla. Uan sekinok kiijtouaj ueliskia toselti tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej tlaj techkauaskiaj ma tijchiuakaj nochi tlen tojuantij tijnekij. Biblia kiijtoua kema Jehová techchijchijki, kichijki  toselti ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej (xijpoua Josué 24:15). Uan Biblia nojkia kinankilia ni tlajtlanili: ¿Uelis tijtlapejpenisej nochi tlen tojuantij tijnekisej? ¿Kenijkatsa moneki tijtlapejpenisej se tlenijki? ¿Kenijkatsa tijnextiaj ika tlen tijtlapejpeniaj nelia tikikneliaj Jehová? ¿Kenijkatsa uelis tijnextisej tijtlepanitaj tlen sekinok kinekij kichiuasej?

3. ¿Tlake kinextia Jehová kema kitlapejpenia kichiuas se tlenijki maske ya kinamiki kichiuas nochi tlen kineki?

³ San Jehová uelis kichiuas nochi tlen ya kitlapejpenis. Uan tojuantij uelis tijyekosej miak tlamantli tlaj tikitasej kenijkatsa kitlapejpenia kichiuas se tlenijki. Ma tikitakaj kenijkatsa kichiua. Jehová kinejki kitlapejpenis altepetl Israel uan kiampa eliskia ialtepe (Deut. 7:6-8). Kitlapejpenik pampa kinejki kichiuas tlen kiiljuijtoya Abraham (Gén. 22:15-18). Nojkia, kema Jehová kitlapejpenia kichiuas se tlenijki, kichiua ika tlaiknelili uan xitlaualistli. Ni kinextik kema kintlatsakuiltiyaya israeleuanij kema amo kineltokayayaj. Kema moyolkuepayayaj, Jehová kinikneliyaya uan kintlasojtlayaya. Yeka kiijtok: “Na niinmechiknelis ika nochi noyolo pampa nokualankayo ya inmechtlalkauijtok para nochipa” (Os. 14:4). Kema Jehová kitlapejpenia kichiuas se tlenijki, nochipa kichiua tlen sekinok kinpaleuis. Tojuantij nojkia uelis tijchiuasej kej ya.

4, 5. 1) ¿Ajkia achtoui kikajkej iselti ma kitlapejpeni tlake kichiuas, uan tlake kitlapejpenik? 2) ¿Tlake moneki timotlajtlanisej nochi tojuantij?

⁴ Kema Jehová kinchijchijki iluikaeuanij uan maseualmej, kichijki ininselti ma kitlapejpenikaj tlake kichiuasej. Jesús yaya katli achtoui kichijchijkej, uan elki sanse kej itata pampa ueliskia iselti kitlapejpenis tlake kichiuas (Col. 1:15). ¿Kichijki san tlen ya kinekiyaya san pampa iselti ueliskia kitlapejpenis tlake kichiuas? Kema itstoya iluikak, ya kitlapejpenik amo kitlauelkauas Jehová, uan amo kinejki kiijixnamikis kej kichijkej Satanás uan sekinok iluikaeuanij. Uan kema ualajki ipan Tlaltipaktli, amo kinejki kichiuas tlen Satanás kiiljuik (Mat. 4:10). Ipan nopa youali kema nechka kimiktiskiaj, momaijtok uan kiiljuik iTata kinekiyaya kichiuas tlen ya kinauatijtoya. Ya kiiljuik: “Papá, intla ta mopakilis, xinechkixtili ni ueyi tlaijiyouilistli tlen uala, pero amo xijchiua tlen na nijneki, san xijchiua tlen ta mopakilis” (Luc. 22:42). ¿Uelis tojuantij nojkia tijtlapejpenisej san Jehová tijueyichiuasej uan tijchiuasej tlen ya kineki kej Jesús kichijki?

⁵ Tojuantij uelis tijchiuasej kej Jesús pampa toTeotsij nojkia techchijchijki kej ‘itlachialis’ (Gén. 1:26). Maske uelis tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej, moneki tikilnamikisej amo uelis tijchiuasej nochi tlen tojuantij tijnekij kej Jehová kichiua. Biblia kiijtoua uelis tijtlapejpenisej tijchiuasej san se keski  tlamantli, uan Jehová kineki ma tijtlepanitakaj tlen ya technauatia, kej kema kiijtoua siuamej moneki kintlepanitasej ininueuejuaj pampa kipiaj “tlanauatili”, uan konemej moneki kinneltokasej inintatauaj (Efes. 5:22; 6:1). Yeka nochi moneki timotlajtlanisej: “¿Nijtlepanita tlen toTeotsij nechnauatijtok uan nijtlapejpenia nijchiuas san tlen kinamiki?”. Tlen tijchiuasej ipan ni tonali kinextis tlaj teipa tiitstosej nochipa o timikisej.

6. Ika se neskayotl xikixtoma kenke kinamiki amo tijchiuasej nochi tlen tojuantij tijnekij.

⁶ Kej tikitstokej, tojuantij amo uelis tijchiuasej nochi tlen tijnekij. Uajka, ¿uelis tikijtosej toTeotsij nelnelia techkaua tojuantij ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej? Kena. Ma tikitakaj kenke. Ximoiljui tia ipan se carretera uan amo kiijtoua kenijkatsa kinamiki tijuikas mocarro. Nochi chikauak kiuikaj inincarro uan maske kinamiki yasej ika ininnejmak, inijuantij mokalakijtiauij kampa inijuantij kinekij, uan katli ualauij nojkia kiampa kichiuaj. ¿Timajmauiskia pampa timoiljuia ueliskia mitspanos tlen amo kuali? Uajka, moneki ma onka se keski tlanauatili uan kiampa amo tijchiuasej se keski tlamantli. Kej kinextia ni neskayotl, Jehová amo techkaua ma tijchiuakaj se keski tlamantli pampa kineki techmokuitlauis. Ma tikitakaj tlen kinpanok se keskij toTeotsij itekipanojkauaj, kiampa tikitasej kenijkatsa techpaleuia tijchiuasej san tlen kinamiki uan tijtlepanitasej tlen Jehová tlanauatia.

7. 1) ¿Kenke Adán amo kichijchijkej sanse kej tlapialmej? 2) ¿Kenijkatsa kinextik Adán kuali kitlapejpeniyaya tlen kichiuas?

⁷ Kema Jehová kichijchijki Adán, kikajki iselti ma kitlapejpeni tlake kichiuas, kej nojkia kichiuayayaj iluikaeuanij. Uan tlapialmej amo kiampa kinchijchijki. ¿Kenijkatsa kinextik Adán kuali kitlapejpeniyaya tlen kichiuas? Ya kinejki kichiuas tlen kiiljuijkej uan kintokaxtlalik tlapialmej. Biblia kiijtoua toTeotsij kichijki tlapialmej ma yakaj kampa Adán, kiampa kema kintlachiliskia, ueliskia kintokaxtlalis kej kinamiki. Jehová amo kintokaxpatlak nopa tlapialmej tlen Adán kintokaxtlalik. Ya kitlepanitak tlen Adán kitlapejpenijtoya, yeka “ya nopa elki inintoka” (Gén. 2:19).

8. ¿Kenijkatsa Adán amo kuali kitlapejpenik tlen kichiuas, uan tlake panotok pampa kiampa kichijki?

⁸ Jehová kinauatik Adán ma kichiua nochi Tlaltipaktli se xochimili. Kiiljuik: “Xikinpiakaj miak inmokoneuaj para inijuantij itstosej kampa ueli ipan nochi Tlaltipaktli para ma tlanauatikaj. Nojkia niinmechtlalia xikinnauatikaj nochi michimej, totomej uan nochi tlen nemij ipan Tlaltipaktli” (Gén. 1:28). Adán amo kitlepanitak Jehová pampa kichijki tlen amo kinamikiyaya uan kikuajki tlen kiiljuijtoyaj amo ma kikua. Pampa kichijki san tlen ya kinekiyaya, nama nochi maseualmej tlauel tlaijiyouiaj (Rom. 5:12). Nochipa ma tikilnamiktokaj tlake panotok san pampa Adán kitlapejpenik kichiuas tlen amo kinamikiyaya. Ni  techpaleuis ma tijtlapejpenikaj tijchiuasej san tlen kinamiki uan nochipa tijtlepanitasej tlen Jehová technauatia.

9. ¿Tlake kinkajki Jehová ma kitlapejpenikaj israeleuanij, uan tlake kitlapejpenijkej inijuantij?

⁹ Maske Adán uan Eva techpanoltilijkej tlajtlakoli uan mikilistli, tojuantij nojua tiuelij toselti tijtlapejpeniaj tlake tijchiuasej. Ni tijmatij kema tikitaj kenijkatsa Jehová kinkajki israeleuanij ininselti ma kitlapejpenikaj tlake kichiuaskiaj. Kiniljuik ma kitlapejpenikaj tlaj kinekiyayaj elisej ialtepe o amo (Éx. 19:3-6). Inijuantij kinejkej elisej itekipanojkauaj uan kinejkej kitlepanitasej tlen ya kinnauatik. Kiijtojkej: “Nochi tlen toTeko tlanauatijtok, tijchiuasej” (Éx. 19:8). Maske kiampa kiijtojkej, teipa amo kichijkej tlen kiijtojtoyaj. Tlen kichijkej techmachtia se tlamantli tlen tlauel ipati. Moneki tijpatiitasej tlen toTeotsij techmakatok pampa techkaua ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej. Uan nojkia moneki nochipa kuali timouikasej iuaya Jehová uan tijneltokasej tlen technauatia (1 Cor. 10:11).

10. Ipan Hebreos 11, ¿ajkia inijuantij kinextijkej uelis tijueyichiuasej Jehová tlen ika tijtlapejpenisej tijchiuasej? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

¹⁰ Ipan Hebreos, capítulo 11, nesi inintoka 16 tlakamej uan siuamej katli nochipa kichijkej tlen Jehová kinnauatik. Inijuantij kuali kitlapejpenijkej tlake kichiuaskiaj, yeka tlauel kinteochijkej, uan teipa nojkia moyolkuisej. Noé elki se tlen nopa tlakatl. Ya nochipa kuali tlaneltokak uan kichijki nochi tlen toTeotsij kiiljuik kema kinauatik ma kichijchiua se ueyi akali uan kiampa momanauiskiaj ichampoyouaj (Heb. 11:7). Abraham uan Sara nojkia kineltokakej Jehová ika nochi ininyolo uan yajkej kampa ya kiniljuik. Uan maske ueltoskiaj ‘mokuepasej’ ipan altepetl Ur, inijuantij mosentlalijkej ipan tlen toTeotsij kintenkauilijtoya. Biblia kiijtoua inijuantij kinekiyayaj kiselisej tlen nelia kuali (Heb. 11:8, 9, 13, 15, 16, TNM). Uan Moisés amo kinejki tlapijpias ipan altepetl Egipto, ya kitlapejpenik “tlaijiyouis ininuaya itlakauaj toTeko” uan “axkinejki mopakilismakas ika tlajtlakoli tlen san temaka pakilistli para se tlalochtli” (Heb. 11:24-26). Ma tijchiuakaj kej inijuantij uan ma tijchiuakaj san tlen toTeotsij kineki, kiampa tijnextisej tijpatiitaj toselti tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej.

11. 1) ¿Tlake uelis tijchiuasej tlaj nochipa san tojuantij tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej? 2) ¿Tlake mitsyololinia kuali tijtlapejpenis tlen tijchiuas?

¹¹ Uelis timoiljuiaj tlauel kuali tlaj seyok kitlapejpenis tlake tijchiuasej uan kiampa tojuantij amo tiouijtisej. Tlaj kiampa tijchiuaskiaj amo kema tiueliskiaj tijtlapejpenisej tlen kiijtoua Deuteronomio 30:19, 20 (xijpoua). Versículo 19 kiijtoua Jehová kiniljuik israeleuanij ma kitlapejpenikaj tlake kinekiyayaj kichiuasej. Uan versículo 20 kiijtoua ika tlen kichiuaskiaj, ueliskiaj kinextisej kenijkatsa tlauel kiikneliyayaj Jehová. Tojuantij nojkia uelis tijtlapejpenisej tijtekipanosej Jehová. Tlaj kiampa tijchiuasej, uajka ika nochi tlen tijtlapejpenisej uelis tijueyichiuasej Jehová uan tijnextisej kenijkatsa tlauel tikikneliaj.

12. ¿Tlake amo tijnekij tijchiuasej ika tlen Jehová techmakatok?

¹² Ximoiljui tijmakak se mouampo se tlamantli tlen tlauel ipati. ¿Kenijkatsa tijyolmatiskia tlaj kitlauisoskia o tlaj ika nopa tlamantli tlen tijmakak kinchiuiliskia sekinok  tlen amo kuali? Nelia tlauel mitsyolkokoskia. Jehová techmakatok se tlamantli tlen tlauel kuali, ya techkaua ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej. Yeka tlauel moyolkokoua kema kiita maseualmej san kitlapejpeniaj kichiuasej tlen amo kuali o kinchiuilisej sekinok tlen amo kuali. Biblia kiijtoua ipan “itlamia tonali” maseualmej amo tetlaskamatiliskiaj (2 Tim. 3:1, 2). Tojuantij amo tijnekij tijchiuasej kej inijuantij. Uajka, ¿kenijkatsa uelis tijnextisej tijtlaskamatiliaj Jehová pampa techkaua tojuantij ma tijtlapejpenikaj tlake tijchiuasej? ¿Kenijkatsa uelis kuali tijtekiuisej tlen techmakatok?

13. ¿Tlake amo kinamiki timoiljuisej?

¹³ Nochi tojuantij tijmatij ajkia tikintlapejpenisej kej touampoyouaj, kenijkatsa timoyoyontisej uan tinesisej, uan kenijkatsa timoyolpakiltisej. Maske tojuantij tijtlapejpeniaj tlake tijchiuasej, amo kinamiki timoiljuisej uelis tijchiuasej tlen toTeotsij amo kipaktia o tijchiuasej kej maseualmej kichiuaj, yeka tlauel moneki timomokuitlauisej (xijpoua 1 Pedro 2:16). Tijnekij tijueyichiuasej toTeotsij ika nochi tlen tijtlapejpenisej, yeka amo kema tijnekiskiaj tijchiuasej tlen amo kuali (1 Cor. 10:31; Gál. 5:13).

14. ¿Kenke moneki timotemachisej ipan Jehová kema tijtlapejpenisej tijchiuasej se tlenijki?

¹⁴ Jehová techiljuia: “Na [...] niinmoTeko tlen niinmechmachtia para inkimatisej tlen kuali para inkichiuasej. Uan niinmechyakanas ipan nopa ojtli tlen kinamiki inkitokilisej” (Is. 48:17). Tlaj timotemachiaj ipan Jehová, uajka nochipa tijneltokasej tlen ya technauatia uan kuali tijtlapejpenisej  tlen tijchiuasej. Amo timoueyimatisej uan tikilnamikisej “se tlakatl axiaxka iyolis, niyon axyajaya tlen kinauatis tlen panos ipan iojui” (Jer. 10:23). Adán uan israeleuanij amo kineltokakej tlen Jehová kinnauatijtoya uan kitlapejpenijkej kichiuasej tlen amo kinamikiyaya. Amo motemachijkej ipan Jehová uan kichijkej ‘tlen inintlalnamikilis kiniljuik’. Tojuantij amo ma tijchiuakaj kej inijuantij, moneki timotemachisej ipan Jehová ika nochi toyolo uan amo tijchiuasej san tlen tojuantij tijnekij (Prov. 3:5).

15. ¿Tlake kinextia tlen techtlajtolmaka Gálatas 6:5?

¹⁵ ¿Kenke moneki tijtlepanitasej tlen sekinok kitlapejpeniaj kichiuasej? Pampa nochi tiuelij toselti tijtlapejpeniaj tlake tijchiuasej ipan tonemilis. Yeka toikniuaj amo kema kitlapejpenisej kichiuasej sanse tlamantli. Uan ni nojkia uelis panos kema kitlapejpenisej kenijkatsa monejnemiltisej uan kenijkatsa kitekipanosej toTeotsij. Kema panos ni moneki tikilnamikisej tlen techtlajtolmaka Gálatas 6:5 (xijpoua). Ni texto techmachtia “sejse tojuantij tijpiaj toteki” tijtlapejpenisej tlake tijchiuasej ipan tonemilis. Tlaj kuali tijkuamachilisej ni, uajka tijtlepanitasej tlen sekinok kitlapejpenisej kichiuasej.

16, 17. 1) ¿Kenke mokualanijkej se keskij Cristo itokilijkauaj? 2) ¿Kenijkatsa kinpaleuik Pablo, uan tlake techmachtia?

¹⁶ Ma tikitakaj tlen kinpanok se keskij Cristo itokilijkauaj, uan nopa techpaleuis ma tijkuamachilikaj kenke moneki tijtlepanitasej tlen toikniuaj kitlapejpeniaj kichiuasej. Ipan altepetl Corinto, toikniuaj mokualaniyayaj pampa amo sanse kiitayayaj nopa nakatl tlen kitlaliyayaj ininixpa teteyomej uan teipa kinamakayayaj ipan tianguis. Sekij amo kinyolkokouayaya kikuasej nopa nakatl pampa kimatiyayaj nopa teteyomej amo tleno ininpati. Uan sekinok, katli achtouia kinueyichiuayayaj teteyomej moiljuiyayaj tlaj kikuaskiaj nopa nakatl eliskia kejuak nojua kinueyichiuaskiaj teteyomej (1 Cor. 8:4, 7). Ni kuesoli tlauel moueyilik uan yeka toikniuaj pejkej moxelouaj. ¿Kenijkatsa kinpaleuik Pablo ma kisenkauakaj ni kuesoli?

¹⁷ Achtoui, Pablo kinilnamikilik toikniuaj se tlakualistli amo kichiuaskia nojua kuali ma mouikakaj iuaya toTeotsij (1 Cor. 8:8). Uan kiniljuik maske sejse maseuali kitlapejpenia tlake kichiuas, monekiyaya amo kinyolkokoskiaj sekinok katli ayamo kuali tlaneltokayayaj (1 Cor. 8:9). Uan teipa kiniljuik katli kinyolkokouayaya inintlalnamikilis amo ma kinijilnamikikaj sekinok katli kena kikuayayaj nopa nakatl (1 Cor. 10:25, 29, 30). Uajka, sejse toikni monekiyaya kitlapejpenis tlake kichiuaskia uan kenijkatsa kitekipanoskia toTeotsij. Ni techmachtia tojuantij nojkia moneki tijtlepanitasej tlen kitlapejpeniaj kichiuasej sejse toikniuaj, maske kemantika timoiljuiskiaj tlen kinekij kichiuasej amo tlauel ipati (1 Cor. 10:32, 33).

18. ¿Kenijkatsa tijnextiaj tlauel tijpatiitaj tlen Jehová techmakatok?

¹⁸ Tlen Jehová techmakatok nelia tlauel ipati, pampa tojuantij uelis tijtlapejpenisej toselti tlake tijchiuasej ipan tonemilis (2 Cor. 3:17). Tlauel tijpatiitaj tlen techmakatok pampa techpaleuia ma tijnextikaj tlauel tikikneliaj ika tlen tijtlapejpeniaj tijchiuasej. Yeka, ma tijueyichiuakaj Jehová ika tlen tijchiuaj uan nochipa ma tijtlepanitakaj tlen sekinok kitlapejpeniaj kichiuasej.