1. ¿Tlake kiixnamikiyaya David?

 DAVID cholouayaya, pampa Saúl katli tlanauatiyaya Israel mosentlalijtoya kimiktis. David amo kipixtoya tlen kikuas, yeka yajki ipan altepetl Nob, kampa tlajtlanki ma kimakakaj san makuili pantsi (1 Sam. 21:1, 3). Teipa, David uan itlateuijkauaj motlatitoj ipan se tlakoyoktli (1 Sam. 22:1). ¿Kenke David kiampa itstoya?

2. Kej kiijtoua 1 Samuel 23:16, 17, ¿kenke tikijtouaj Saúl motemolik kuesoli?

² Saúl pejki kikualankaita David pampa tlauel kiixmatiyayaj uan pampa miakpa tlatlantoya ipan tlateuilistli. Nojkia, Saúl kimatiyaya Jehová ayokmo kikauaskia ma tlanauati ipan Israel, uan nama David kitekipatlaskia (xijpoua 1 Samuel 23:16, 17). Saúl nojua tlanauatiyaya uan kinpiayaya miakej itlateuijkauaj uan katli kipaleuiyayaj, yeka David monejki mochololtis uan kiampa amo kimiktiskiaj. ¿Ueliskia Saúl kitsakuilis tlen Jehová mosentlalijtoya kichiuas ika David? (Is. 55:11). Maske Biblia amo kiijtoua, nochi tlen Saúl moiljuijtoya kichiuas san kichiuayaya ma motemoli kuesoli. Kej tikitaj, katli kiijixnamikij toTeotsij amo kema tlatlanij.

3. ¿Kenijkatsa kiyolmatiyaya David maske kiixnamikiyaya tlaouijkayotl?

³ Jehová kitlapejpenik David ma tlanauati. Ya nochipa moechkapantlalik, yeka amo kitlapejpenik elis se tlanauatijketl (1 Sam. 16:1, 12, 13). Yeka, Saúl pejki tlauel kikualankaita. Maske David kipanoyaya tlen amo kuali, ya amo kema kitlajtlakoltik Jehová. Nojkia, amo kema kualanki pampa amo kipiayaya tlen kikuas o pampa itstoya ipan se  tlakoyoktli. Uan uelis kema itstoya ipan nopa tlakoyoktli kichijchijki se yejyektsi uikatl. Ipan ni uikatl nojkia kiijkuilok tlen kiijtoua nopa texto tlen ni xiuitl: ‘Katli kitemouaj toTeko Jehová kipiasej nochi tlen kualiʼ (Sal. 34:10).

4. ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej, uan kenke tlauel ipati?

⁴ Ipan ni tonali, miakej toikniuaj amo kipiaj tlen kikuasej o tlen ika mopanoltisej. * Uan nojua kiampa kinpanotok pampa onkatok ni ueyi kokolistli. Teipa, nojua tlauel miakej amo kipiasej tlen ika mopanoltisej pampa nechka mochiuas nopa “ueyi tlaijiyouilistli” (Mat. 24:21). Yeka, ma tikitakaj kenijkatsa monankilia ni naui tlajtlanili: ¿Kenijkatsa David kipixki “nochi tlen kuali”? ¿Kenke moneki tiyolpakisej ika tlen tijpiaj? ¿Kenke timotemachiaj Jehová techmakas tlen techpolos? ¿Kenijkatsa uelis timokualchijchiuasej nama uan kiampa uelis tikixnamikisej tlen panos teipa?

5, 6. ¿Kenijkatsa techpaleuia Salmo 23:1-6 tijkuamachilisej kema David kiijtok itekipanojkauaj Jehová kipiasej “nochi tlen kuali”?

⁵ ¿Tlake kinekiyaya kiijtos David kema kiijtok Jehová itekipanojkauaj kipiaskiaj “nochi tlen kuali”? Salmo 23 kiijtoua se keski tlamantli tlen uelis techpaleuis ma tijkuamachilikaj (xijpoua Salmo 23:1-6). David pejki kiijtoua ni salmo: “Keja se tlamokuitlauijketl kinmokuitlauia pilborregojtsitsij, toTeko nechmokuitlauia. Uan yeka axtleno nechpoloua”. Uan ipan sekinok versículos, David kiijtok se keski tlamantli tlen nelnelia tlauel ipati: tlateochiualistli tlen kiselik pampa kikajki Jehová ma kimokuitlaui. ToTeotsij kiyakanki ipan nopa “ojtli xitlauak” uan amo kema kitlauelkajki. David kiitak maske itstoya kejuak kampa onka “yejyektsi sakatl tlen xoxouik”,  nojua kipiaskia kuesoli pampa kemantika nojua moyolkokouayaya, kejuak itstoya ipan “tsintlayouilotl”, uan kinpiayaya ikualankaitakauaj. Maske kiampa kiyolmatki, motemachik Jehová kimokuitlauijtoya, yeka kiijtok: “Axtleno nikimakasis”.

⁶ Uajka, ¿kenke tikijtouaj David kipixki “nochi tlen kuali”? Ya kipixtoya tlen kipaleuiyaya nojua ma itsto inechka Jehová. Nopa kichiuayaya ma yolpaki uan amo sekinok tlamantli. David yolpakiyaya ika tlen Jehová kimakayaya. Ya tlauel kipatiitayaya itlateochiualis Jehová uan pampa kuali kimokuitlauiyaya.

7. Kej kiijtoua Lucas 21:20-24, ¿tlake tlaouijkayotl kiixnamijkej Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj Judea ipan achtoui siglo?

⁷ Tlen David kiijtok techmachtia moneki tikitasej se keski tlamantli kej kinamiki. Maske tlauel tiyolpakij kema timotlakojkouiaj, moneki tijchiuasej kampeka amo tikachtouitlalisej. Ipan achtoui siglo, se keskij Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj Judea, kiitakej monekiyaya amo tlauel tlapijpiasej (xijpoua Lucas 21:20-24). Jesús kiniljuik “ma cholokaj ipan tepetinij” kema kiitaskiaj ininkualankaitakauaj kiyaualoskiaj Jerusalén. Ipan nopa tonali monekiyaya kikajteuasej nochi tlen kipixtoyaj uan kiampa momanauiskiaj. Kipia se keski xiuitl ipan pilamochtsi Tlen Tematiltia kiijtok: “Kikajtejkej ininchaj, ininmil uan amo kiuikakej tlen kipixtoyaj. Motemachijkej Jehová kinmokuitlauiskia, yeka kiachtouitlalijkej kiueyichiuasej uan amo sekinok tlamantli tlen amo ipati”.

8. ¿Tlake tlamantli tlen tlauel ipati techmachtia tlen kinpanok Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj Judea?

⁸ Tlen kinpanok Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj Judea techmachtia se tlamantli tlen tlauel ipati. Nopa Tlen Tematiltia tlen tikijtojkej ipan párrafo 7, kiijtok: “Teipa, uelis tikixnamikisej se keski tlaouijkayotl tlen kinextis tlaj tikitaj kej kinamiki tlen tijpiaj. Ma timotlatsintokikaj: ‘¿Tlauel nijpatiita nitlapijpias o nijchiua kampeka amo nijtlauelkauas toTeotsij uan kiampa nimomanauis?’. Ipan nopa tonali, uelis nojkia monekis tijkajteuasej tlen tijpiaj. Yeka, kej toikniuaj katli kiskej Judea, moneki timokualchijchijtosej uan kiampa tijchiuasej tlen moneki”. *

9. ¿Kenijkatsa mitspaleuia tlen Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj?

⁹ Uelis tlauel ouij kimatkej Cristo itokilijkauaj kema kikajtejkej nochi tlen kipixtoyaj uan sejkanok mochantitoj. Monekiyaya kuali tlaneltokasej uan motemachisej Jehová kinmakaskia tlen moneki. Kema poliuiyaya makuili xiuitl romaeuanij ayamo moaxkatiyayaj Jerusalén, apóstol Pablo kiniljuik se keski tlamantli tlen kinpaleuiskia. Ya kiniljuik: “Amo xikixtokakaj inkipiasej miak tomij. Más kuali xipakikaj ika tlen inkipiaj pampa toTeko Dios kiijtojtok: ‘Axkema niinmechkajteuas, nochipa niitstos inmouaya’. Uajka ika miak pakilistli sejse tojuantij ueli kiijtos: ‘ToTeko nechpaleuia. Axnikimakasis tlen tlakamej uelisej nechchiuilisej’” (Heb. 13:5, 6). ¿Kenijkatsa kinpaleuik katli kichijkej tlen Pablo kiijtok? Uelis nima momatkej ipan nopa altepetl kampa asitoj, maske amo kipixtoyaj miak tlamantli. Inijuantij motemachiyayaj Jehová kinmakaskia tlen monekiskia. Tlen Pablo kiijtok techpaleuia nojkia ma timotemachikaj Jehová techpaleuis.

10. ¿Tlake tlamantli tlen Pablo kiijtok techpaleuia nama?

¹⁰ Pablo nojkia kiiljuik Timoteo amo tlauel ma tlapijpia, uan ipan ni tonali nojkia tlauel techpaleuia tlen kiiljuijkej. Ya kiiljuik: “Intla tijpiaj tlen tijkuasej uan tlen timokentisej, ma tipakikaj” (1 Tim. 6:8). ¿Kiijtosneki amo uelis tijkuasej se ajuiyak tlakualistli, tijpiasej kampa tiitstosej o kemantika timokouisej toyoyo? Pablo amo ya nopa kinejki kiijtos. Ya kinekiyaya kiijtos moneki tiyolpakisej ika tlen tijpixtokej (Filip. 4:12). Pablo tlauel kipaleuik nopa. Kej tikitaj, tlauel ipati kuali timouampojchijtosej ika Jehová uan amo tlauel titlapijpiasej (Hab. 3:17, 18).

11. ¿Tlake tijyekouaj tlen Moisés kiniljuik israeleuanij?

¹¹ Maske uelis timoiljuiaj techpoloua miak tlamantli, Jehová amo kiampa kiita. Kema israeleuanij ya itstoyaj se 40 xiuitl ipan nopa uaktok tlali, Moisés kiniljuik: “[Jehová] techteochijtoya ipan nochi tlamantli tlen tijchijtoyaj. Techmokuitlauijtoya ipan toojui ipan uaktok tlali uan ipan nochi nopa 40 xiuitl yajaya mokajtoya touaya uan axtleno techpolojtoya” (Deut. 2:7). Ipan nopa 40 xiuitl, Jehová kintlamakatoya ika maná uan amo kema tsayanki ininyoyo tlen ika kistejkej Egipto (Deut. 8:3, 4). Uelis se keskij israeleuanij amo kipatiitayayaj tlen kipixtoyaj, yeka Moisés nochipa kinilnamikiliyaya kipixtoyaj tlen moneki.  Jehová tlauel yolpakis tlaj tiyolpakij ika tlen tijpiaj o tlaj tijpatiitaj tlen techmaka, tijtlaskamatij maske amo tlauel ueyi uan tlaj nochipa tikitaj kej se tlateochiualistli.

12. ¿Kenke tikijtouaj David motemachiyaya ipan Jehová uan amo ipan tlen ueliyaya kichiua?

¹² David kimatiyaya Jehová amo tetlauelkaua uan tlauel motekipachoua ika itekipanojkauaj katli tlauel kiikneliaj. Maske kema kiijkuilok Salmo 34 kinekiyayaj kimiktisej, pampa tlauel kuali tlaneltokayaya kejuak kimatiyaya se iluikaejketl itstoya kampa motlatiyaya (Sal. 34:7). Uan David uelis nojkia kiijtok nopa iluikaejketl eliyaya kej se soldado katli tlauel kuali tlamokuitlauijtoya. Maske David kuali tlateuiyaya uan Jehová kiiljuijtoya tlanauatiskia, ya amo motemachik san ipan ya pampa kuali kitekiuiyaya teuitlatstli uan espada (1 Sam. 16:13; 24:12). David motemachik ipan Jehová uan nojkia kimatiyaya iiluikaejka kinmanauia katli kimakasij. Maske ipan ni tonali amo tijchiaj Jehová ma kichiua se ueyi tlamantli uan kiampa techmanauis, timotemachiaj ya amo kikauas se itekipanojka nochipa ma tlaijiyouijtok.

13. Kema Gog tlen tlali Magog kinekis techteuis, ¿kenke nesis nima techtlanis, uan kenke amo timajmauisej? (Xikita tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka).

¹³ Nechka monekis tijnextisej tlaj nelia timotemachiaj Jehová techmanauis. Kema Gog tlen tlali Magog, katli elij miakej altepemej, kinekisej techteuisej, uelis timoiljuisej techtsontlamiltisej. Ipan nopa tonali nojua moneki timotemachisej Jehová uelis techmanauis uan nelia kiampa kichiuas. Maseualmej techitasej kej pilborregojtsitsij katli amo kipiaj ajkia kinmanauis (Ezeq. 38:10-12). Moiljuisej nima uelis techtlanisej pampa amo tijtekiuiaj tlen ika timomanauiaj yon amo titlateuiaj. Inijuantij amo kimatij tlaj iluikaeuanij techmanauisej. Tojuantij tijmatij kiampa kichiuasej pampa kuali titlaneltokaj. ¿Kenijkatsa uelis kiitasej tlaj amo tlaneltokaj ipan Jehová? Nelia tlauel momajmatisej kema tlauel miakej iluikaeuanij techmanauisej ipan nopa tonali (Apoc. 19:11, 14, 15).

14. ¿Tlake uelis tijchiuasej nama uan kiampa techpaleuis teipa?

¹⁴ Tlauel techpaleuis tlaj tikitaj kej kinamiki nochi tlen tijpixtokej uan tlaj tikilnamikij se tonali tijkajteuasej ni tlamantli. Nojkia, amo tlauel ma tijpatiitakaj titlapijpiasej uan ma tiyolpakikaj pampa tielij Jehová iuampoyouaj. Tlaj kuali tikixmatij toTeotsij, techpaleuis ma timotemachijtokaj ya techmanauis kema Gog tlen Magog kinekis techteuis.

15. ¿Tlake kipaleuik David ma kiita Jehová amo kema kitlauelkauaskia?

¹⁵ Nojua ma tikitakaj tlake kipaleuik David kiijiyouis kuesoli. Ya kiijtok: “Xijyejyekokaj toTeko uan inkiitasej para melauak kuali iyolo touaya. Ueyi pakilistli kipiaj nochi tlakamej tlen ipan ya motemachiaj” (Sal. 34:8). Ni texto kinextia kenke David motemachiayaya ipan Jehová. Ya nochipa motemachiyaya ipan toTeotsij, uan ya amo kema kitlauelkajki. Kema nojua eliyaya telpokatl moteuik iuaya Goliat, katli eliyaya tlauel uejkapantik. David kiiljuik: “Nama ni tonal toTeko mitstemaktilis nomako” (1 Sam. 17:46). Teipa, maske kitekipanouayaya  tlanauatijketl Saúl, ya miakpa kinekiyaya kimiktis, uan Jehová nochipa itstoya iuaya (1 Sam. 18:12). David nochipa kiitak kenijkatsa Jehová kipaleuiyaya, yeka kimatiyaya nojua kiampa kichiuaskia. Ni nojkia techpaleuis ika tlen uelis tikixnamikisej teipa.

16. ¿Kenijkatsa uelis tikitasej Jehová nelnelia tlauel kuali iyolo?

¹⁶ Tlaj ipan ni tonali tijkauaj Jehová ma techyakana, teipa nojua timotemachisej ya techpaleuis. Se neskayotl, tlauel moneki timotemachisej ipan Jehová kema tikiljuiaj katli techtekimaka, ma techkaua tiasej ipan se ueyi tlanechikolistli o tijpatlasej tonali kema titekitij uan kiampa uelis tiasej tlanechikoli uan nojua tlauel titlajtolmoyauasej. Nama, ma timoiljuikaj katli techtekimaka amo kichiua tlen tijtlajtlanijkej uan ayokmo kineki nopaya ma titekitikaj, ¿timotemachisej Jehová amo kema techtlauelkauas uan nochipa techmakas tlen moneki? (Heb. 13:5). Miakej toikniuaj katli senkistok tlatekipanouaj, kiijtojtokej kenijkatsa Jehová kinpaleuijtok kema kinpolouayaya se tlenijki. Kej tikitaj, Jehová amo kema tetlauelkaua.

17. ¿Tlake texto tikilnamiktosej ipan 2022, uan kenke tlauel ipati?

¹⁷ Uelis timotemachisej amo timajmauisej ika tlen panos teipa pampa Jehová itstok touaya. Tlaj timosentlaliaj san ya tijtekipanosej, ya amo kema techtlauelkauas. Katli kinyakanaj Jehová itlajtoltemakauaj kitlapejpenijkej ma motekiui Salmo 34:10 ipan xiuitl 2022, kampa kiijtoua: ‘Katli kitemouaj toTeko Jehová kipiasej nochi tlen kualiʼ. Ni texto techpaleuis nojua ma tikitakaj tlake moneki tijchiuasej, kiampa uelis tikijiyouisej tlen panos teipa uan timotemachisej Jehová amo kema techtlauelkauas.