1, 2. 1) ¿Kenke tijmatij kena uelis timouampojchiuasej iuaya toTeotsij? 2) ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

“TOJUANTIJ nochipa tijnekij ma techiknelikaj”. Kiampa motokaxtik se tlamachtili tlen kiski ipan ¡Despertad! ipan septiembre 1986. Maske kuali tijyolmatij pampa tijpiaj tosiua o toueue katli tlauel techiknelia, nojkia tijnekij sekinok ma techiknelikaj, yeka tikintemouaj touampoyouaj. Nopa pilamochtsi kiijtok nojkia moneki timouampojchiuasej iuaya toTeotsij uan ma techikneli. Miakej moiljuiaj amo kema uelis tijnechkauisej toTeotsij pampa amo tikitaj uan pampa tlauel kipia miak chikaualistli. ¡Tojuantij tijmatij kena uelis timouampojchiuasej iuaya Jehová!

² Biblia kiijtoua miakej maseualmej mouampojchijkej iuaya toTeotsij. ¿Kenke moneki tijchiuasej kej inijuantij? Pampa tlauel ipati timouampojchiuasej iuaya toTeotsij. Yeka ipan ni tlamachtili tikitasej tlen  Abraham kichijki (xijpoua Santiago 2:23). ¿Kenke Abraham elki iuampo toTeotsij? Pampa tlauel kuali tlaneltokak. Yeka Biblia kiijtoua ya “mochijki keja totata” pampa “yajaya tlen achtoui tlaneltokak” (Rom. 4:11). Kema timomachtijtiasej, uelis timotlajtlanisej: “¿Kenijkatsa uelis kuali nitlaneltokas kej Abraham uan kiampa kuali nimouampojchiuas iuaya Jehová?”.

3, 4. 1) ¿Kema monejki kinextis Abraham tlaj kuali tlaneltokayaya? 2) ¿Tlake kimatiyaya Abraham pampa tlaneltokayaya?

³ Abraham tlejkotiauiyaya ipan se tepetl, kipixtoya 125 xiuitl ^[1] (xikita nopa nota kampa tlami ni tlamachtili). Iika yauiyaya Isaac, katli kipixtoya se 25 xiuitl. Isaac kiuikayaya kuauitl uan Abraham kiuikayaya se cuchillo uan sekinok tlamantli tlen ika tlipitsaskiaj. Maske Abraham nojua tetik eliyaya, tlauel ouij kimatki yas ipan nopa tepetl, pampa nopaya kichiuaskia tlen Jehová kinauatijtoya, kimaktiliskia ikone (Gén. 22:1-8).

⁴ Uelis san ipan nopa tonali, Abraham monejki kinextis tlaj nelia kuali tlaneltokayaya. Sekij kiijtouaj toTeotsij amo teiknelia uan yeka kinauatik Abraham ma kimaka ikone kej se tlakajkaualistli. Uan sekinok kiijtouaj Abraham amo kiikneliyaya ikone, yeka kinejki kimiktis. Katli kiampa kiijtouaj amo tlaneltokaj uan amo kimatij tlake kiijtosneki kuali se tlaneltokas yon kenijkatsa se kinextia (1 Cor. 2:14-16). Abraham kichijki tlen toTeotsij kinauatik pampa kuali tlaneltokayaya. Kimatiyaya Jehová amo kema kinauatiskia ma kichiua se tlamantli tlen kitlaijiyouiltiskia. Abraham kimajtoya tlaj kineltokaskia, Jehová kiteochiuaskia ya iuaya ikone. ¿Tlake kipaleuik Abraham kuali ma tlaneltoka? Tlen kimatiyaya uan tlen kipanotoya ipan inemilis.

5. ¿Kenijkatsa Abraham kiixmatki Jehová, uan kenijkatsa kipaleuik?

⁵ Tlen kimatiyaya. Abraham tlakatki  ipan altepetl Ur. Nopaya kinueyichiuayayaj miakej teotsitsij uan Abraham itata nojkia kinueyichiuayaya (Jos. 24:2). Uajka, ¿kenijkatsa Abraham kiixmatki Jehová? Biblia kiijtoua Abraham eliyaya se tlen Sem ichampoyouaj, katli eliyaya Noé ikone. Kema Sem mijki, Abraham kipixtoya se 150 xiuitl. Sem nojkia kuali tlaneltokayaya, uan uelis kinmachtik ichampoyouaj tlen Jehová, uajka uelis Abraham kiampa kiixmatki Jehová. Nochi tlen kiyekok kichijki ma kiikneli uan kuali ma kineltoka Jehová.

6, 7. ¿Tlake kipanok Abraham uan kiampa kuali tlaneltokak?

⁶ Tlen kipanok. ¿Tlake kipanok Abraham uan kiampa kuali tlaneltokak? Sekij kiijtouaj peua tikikneliaj se akajya pampa tikixmatij, uan kema ya tikikneliaj, nojkia peua tijchiuaj miak tlamantli. Kiampa kipanok Abraham, achtoui kiixmatki Jehová uan tlen kiyekok kipaleuik tlauel ma kitlepanita “toTeko tlen kichijki iluikaktli uan Tlaltipaktli” (Gén. 14:22). Abraham amo kinekiyaya kiixpanos Jehová pampa tlauel “kitlepanitayaya [...] ika nochi iyolo” (Heb. 5:7). Yeka nochipa kineltokak Jehová. Tlaj tojuantij nojkia tijnekij nochipa timouampojchijtosej iuaya toTeotsij, moneki tlauel tijtlepanitasej (Sal. 25:14).

⁷ ToTeotsij kinnauatik Abraham uan Sara ma kikajteuakaj ininchaj ipan Ur uan ma yakaj ipan seyok altepetl tlen amo kiixmatiyayaj. Inijuantij ya ueuejtixtoyaj uan nama nochipa itstoskiaj ipan yoyonkali. Maske Abraham kimatiyaya kipiaskia tlaouijkayotl, mosentlalik kineltokas toTeotsij. Yeka Jehová kiteochijki uan kimokuitlauik. Se tonali, se tlanauatijketl kiuikak Sara pampa tlauel yejyektsi eliyaya. Abraham ueliskia kimiktisej. Maske kiampa kinpanok, Jehová kinmanauik (Gén. 20:2-7, 10-12, 17, 18). Tlen kipanok, kipaleuik kuali ma tlaneltoka.

8. ¿Kenijkatsa Biblia techpaleuia kuali ma timouampojchiuakaj iuaya toTeotsij?

⁸ ¿Uelis tojuantij nojkia kuali timouampojchiuasej iuaya toTeotsij? Kena. Kej Abraham, moneki tijyekosej miak tlamantli tlen Jehová. Abraham amo kipixtoya Biblia, uan tojuantij kena tijpiaj, yeka uelis tikixmatisej Jehová uan tijmatisej tlen kinpanok itekipanojkauaj (Dan. 12:4; Rom. 11: 33). Biblia techmachtia miak tlamantli tlen Jehová. Tlen timomachtijtiasej kichiuas tlauel ma tikiknelikaj uan ma tijtlepanitakaj, uan ni techpaleuis ma tijneltokakaj. Kema tijneltokasej, tikitasej kenijkatsa techmokuitlauis uan techteochiuas, uan nopa techpaleuis kuali titlaneltokasej. Kema tijtekipanouaj Jehová ika nochi toyolo, tlauel tiyolpakij uan tiitstokej ika tlaseuilistli (Sal. 34:8; Prov. 10:22). Uajka tlaj nojua kuali tikixmatisej Jehová uan tikitasej kenijkatsa nochipa techpaleuia, techpaleuis nojua kuali ma timouampojchiuakaj iuaya.

9, 10. 1) ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij nochipa timouampojchijtosej iuaya se akajya? 2) ¿Tlake kichijki Abraham pampa kinekiyaya nochipa mouampojchijtos iuaya Jehová?

⁹ Kema tijpiaj se kuali touampo, tlauel tijpatiitaj kejuak eliskia se tlamantli tlen tlauel patiyo (xijpoua Proverbios 17:17). Se kuali touampo amo kinamiki tikitasej kej se tlenijki tlen tlauel patiyo tlen tijtlaliaj kema tijnekij ma nesi tlayejyektsi. Eli kejuak se yejyektsi xochitl, tlaj tijnekij ma xochiyoua moneki tikatekisej. Nojkia, tlaj tijnekij nochipa timouampojchijtosej iuaya se akajya moneki kejuak tikatekijtosej. Abraham kimatiyaya tlauel ipati mouampojchijtos iuaya Jehová, yeka ika tlen kichijki kinextik kinekiyaya nochipa ma eli iuampo. ¿Tlake kichijki?

¹⁰ Abraham nochipa kineltokak uan kitlepanitak toTeotsij. Kema yauiyaya Canaán ininuaya ichampoyouaj uan itlatekipanojkauaj, nochipa kikajki toTeotsij ma kiyakana. Kema Abraham kipixtoya 99 xiuitl uan Isaac ayamo tlakatiyaya, Jehová kinauatik ma kintekili “iyakapa nopa kuetlaxtli ipan ininpiltlakayouaj” (circuncisión) nochi tlakamej. ¿Motechti Abraham ika se tlamantli pampa amo kinekiyaya kichiuas nopa? Amo, ya motemachik ipan Jehová uan ipan nopa tonali kichijki tlen kinauatijkej (Gén. 17:10-14, 23).

11. ¿Kenke motekipachok Abraham, uan kenijkatsa kipaleuik toTeotsij?

¹¹ Abraham nochipa motemachiyaya ipan Jehová, yeka kuali mouampojchijtoya iuaya. Kimajtoya nochipa ueliskia kinojnotsas Jehová uan kiiljuis tlen amo kikuamachiliyaya. Kema Jehová kiiljuik kitsontlamiltiskia Sodoma uan Gomorra, Abraham motekipachok, pampa moiljuiyaya nochi mikiskiaj maske sekij kuali ininyolo. Uelis moiljuik tlake ipantiskia imachkone Lot uan ichampoyouaj, katli itstoyaj Sodoma. Abraham tlauel motemachiyaya ipan Jehová, ipan nopa ‘Juez tlen más ueyi ipan nochi ni Tlaltipaktli’, yeka kiiljuik tlen kitekipachouayaya. Jehová kipixki ueyi iyolo ika iuampo uan kinextilik  yaya tetlasojtla. Kiixtomilik kema tetlajtolsenkaua kintlapejpenia uan kinmanauia katli kuali ininyolo (Gén. 18:22-33).

12, 13. 1) ¿Kenke Abraham tlaneltokak kema Jehová kinauatik ma kimikti ikone? 2) ¿Kenke tijmatij Abraham tlaneltokayaya ipan Jehová?

¹² Nochi tlen Abraham kimatiyaya uan tlen kipanotoya kipaleuik kuali ma mouampojchiua iuaya toTeotsij. Ya tlauel kuali kiixmatiyaya Jehová, yeka kema kinauatik ma kimaktili ikone, kimajtoya Jehová kuali iyolo, teiknelia uan kipia ueyi iyolo. ¡Temachtli kimajtoya Jehová amo moyolpatlatoya! ¿Kenke tikijtouaj ni?

¹³ Kema Abraham yaskia iuaya Isaac ipan nopa tepetl, kiniljuik itekipanojkauaj: “Ximokauakaj nikaj ika ni pilburrojtsi. Nookichpil uan na tiasej achi nepa uan tijueyichiuatij toTeko Dios uan teipa timokuepasej” (Gén. 22:5). Tlaj Abraham kimajtoya yauiyaya kimiktiti ikone, ¿kenke kiniljuik itekipanojkauaj tlakuepiliskia iuaya Isaac? ¿Kinkajkayajki itekipanojkauaj? Amo. Biblia kiijtoua Abraham kimatiyaya Jehová ueliskia kiyolkuis Isaac (xijpoua Hebreos 11:19). Abraham kimajtoya Jehová kichijtoya ma kipiakaj se ininkone maske ya ueuejtixtoyaj (Heb. 11:11, 12). Yeka kimatiyaya Jehová nochi ueli kichiua. Maske amo kimatiyaya tlake panoskia ipan nopa tonali, kena kimatiyaya tlaj Isaac mikiskia, Jehová ueliskia kiyolkuis uan kiampa mochiuaskia nochi tlen kiijtojtoya. Yeka Abraham “mochijki keja totata” pampa “yajaya tlen achtoui tlaneltokak”.

14. ¿Tlake tlamantli kimatij ouij kichiuasej sekij toikniuaj, uan kenijkatsa uelis kinpaleuis tlen Abraham kichijki?

¹⁴ Ipan ni tonali, Jehová amo techiljuia ma tijmakakaj tokoneuaj kej se tlakajkaualistli, ya san kineki ma tijneltokakaj itlanauatiljuaj. Kemantika uelis amo tijkuamachiliaj kenke technauatia ma tijchiuakaj se tlamantli, uan timoiljuiaj amo uelis tijchiuasej. Sekij toikniuaj tlauel pinauaj, yeka kimatij tlauel ouij tlajtolmoyauasej uan kinnojnotsasej katli amo kinixmatij. Sekinok kimatij ouij amo monejnemiltisej kej katli ininuaya tekitij o katli ininuaya momachtiaj (Éx. 23:2; 1 Tes. 2:2). Tlaj kemantika kiampa tijyolmatij, tlauel techpaleuis tikilnamikisej kenijkatsa Abraham tlaneltokak uan amo majmajki. Tlaj timoyoliljuisej ipan tlen kichijkej tlakamej uan siuamej katli uejkajkia kitekipanojkej Jehová, nojkia tijnekisej tijchiuasej kej inijuantij uan kuali timouampojchiuasej iuaya Jehová (Heb. 12:1, 2).

15. ¿Kenke tikijtouaj Abraham kuali kiyolmatki pampa nochipa kineltokak Jehová?

¹⁵ Abraham tlauel kuali kiyolmatki pampa nochipa kineltokak Jehová.  Kema eliyaya “nelueuentsi” uan nechka mikiskia, tlauel kuali kiyolmatiyaya (Gén. 25:8). Kema Abraham kipixtoya 175 xiuitl, kiilnamikiyaya nochi tlen kichijtoya uan kuali kiyolmatiyaya pampa tlauel kipatiitak nochipa mouampojchijtos iuaya Jehová. Yeka, kema Biblia kiijtoua eliyaya “nelueuentsi” uan kuali kiyolmatiyaya, amo kiijtosneki ayokmo kinekiyaya itstos.

16. ¿Kenke tlauel yolpakis Abraham kema itstos ipan Xochimili?

¹⁶ Biblia kiijtoua Abraham “motemachiyaya kiselis nopa altepetl tlen kichijchijtokej ika kuajkuali tlamantli”, nopa “altepetl [tlen] kichijtok toTeotsij” (Heb. 11:10, TNM). Nopa “altepetl” kiixnextia toTeotsij iTlanauatijkayo. Abraham motemachiyaya kiitas kema toTeotsij iTlanauatijkayo tekichiuas ipan Tlaltipaktli. ¡Uan teipa nelia kiitas! Tlauel yolpakis kema itstos ipan Xochimili uan nojua kuali mouampojchijtias iuaya Jehová. Uan tlauel kuali kiyolmatis kema kimatis kinpaleuik miakej toTeotsij itekipanojkauaj kuali ma tlaneltokakaj ika tlen kichijki. Nojkia kimatis tlake kiixnextik tlen kichijki ika Isaac ipan nopa tepetl (Heb. 11:19). Uan kimatis tlen ya kiyolmatki kema kimiktiskia Isaac kinpaleuik miakej maseualmej ma kikuamachilikaj kenijkatsa Jehová tlauel moyolkokok kema kititlanki iKone Jesucristo ma mikiki uan ma techmakixtiki (Juan 3:16). Tlen Abraham kichijki techpaleuia ma tijpatiitakaj Jesús imikilis, pampa amo aka seyok kinextik tlauel techiknelia.

17. ¿Tlake kinamiki timosentlalisej tijchiuasej, uan tlake tikitasej ipan seyok tlamachtili?

¹⁷ Ma timosentlalikaj kuali titlaneltokasej kej Abraham. Tlen kimatiyaya uan tlen kipanok tlauel kipaleuik, uan tojuantij nojkia techpaleuis. Tlaj nojua tikixmatisej Jehová uan tijneltokasej, tikitasej kenijkatsa techteochiuas uan techmokuitlauis (xijpoua Hebreos 6:10-12). ¡Kiampa Jehová nochipa elis toUampo! Ipan nopa seyok tlamachtili tikitasej tlen kichijkej sekinok eyij Jehová iuampoyouaj.