1. ¿Tlake tlamantli ueliskia kichiuas se tlakatl amo kuali ma kinyakana ichampoyouaj?

¿TLAKE timoiljuia kema tijkaki “se tlakatl kipia tekiuejkayotl”? Se keskij tlakamej kema itstokej ininuaya ininsiua uan ininkoneuaj nojua kichiuaj kej kiniskaltijkej, kej kampa euaj o kej momajtokej kichiuaj. Se tosiuaikni tlen Europa, katli itoka Yanita, kiijtoua: “Ipan noaltepe, maseualmej amo kinpatiitaj siuamej uan yeka kinitaj kej tlatekipanouanij”. Uan se toikni tlen Estados Unidos, katli itoka Luke, kiijtoua: “Se keskij tetajmej kinmachtiaj ininkoneuaj tlen kiijtoua se siuatl amo eli ipati, yeka tlakamej amo kinamiki kichiuasej tlen kiijtoua se siuatl”. Maske se keskij tlakamej kiampa kichiuaj, Jehová amo kineki kej nopa ma kinitakaj siuamej (nojkia xikita Marcos 7:13). ¿Kenijkatsa se tlakatl uelis kiyekos kuali kinyakanas ichampoyouaj?

2. ¿Tlake moneki kimatis se tlakatl katli kinyakana ichampoyouaj, uan kenke?

² Tlaj se tlakatl kineki kuali kinyakanas ichampoyouaj, achtoui moneki kiitas tlake kineki Jehová ma kichiua. Nojkia, moneki kimatis kenke Jehová kitlalik nopa tlanauatili uan kenijkatsa uelis kichiuas kej Jehová uan Jesús. ¿Kenke se tlakatl moneki kimatis nochi ni tlamantli? Pampa Jehová kimakatok se kentsi tlanauatili uan kineki kuali ma kinyakana ichampoyouaj (Luc. 12:48).

3. ¿Tlake techmachtia 1 Corintios 11:3 kema kiijtoua se akajya “kipia tekiuejkayotl”?

³ Xijpoua 1 Corintios 11:3. Ipan ni versículo kinextia kenijkatsa Jehová kinyakana ikoneuaj katli itstokej ipan iluikak  uan ipan Tlaltipaktli. Ni tlanauatili kipia ome tlamantli: kema se akajya kimakaj se kentsi tlanauatili uan kenijkatsa kinamiki kitekiuis. Jehová kipia nochi tlanauatili, nochi katli itstokej iluikak uan ipan Tlaltipaktli ‘moixpantisej iixpa’ uan kiampa ‘yajaya kintlajtolsenkauas’ (Rom. 14:10; Efes. 3:14, 15). Jehová kitekimakatok Jesús ma kinyakana tlanechikolmej, yeka ya nojkia moneki kuali kichiuas iteki uan kuali techyakanas (1 Cor. 15:27). Nojkia, Jehová kintekimakatok tlakamej kuali ma kinyakanakaj ininsiua uan ininkoneuaj, yeka nojkia moneki kuali kichiuasej ininteki uan kuali kinyakanasej ininchampoyouaj pampa nojkia ‘moixpantisej ininixpa’ Jehová uan Jesús (1 Ped. 3:7).

4. ¿Tlake uelij kichiuaj Jehová uan Jesús pampa kipiaj tlanauatili?

⁴ Pampa Jehová eli katli kinyakana nochi ikoneuaj katli itstokej ipan iluikak uan ipan Tlaltipaktli, kinamiki kiijtos kenijkatsa moneki monejnemiltisej uan kichiuasej tlen ya kiijtoua (Is. 33:22). Uan pampa Jesús kinyakana tlanechikolmej, kinamiki kiijtos tlen mochiuas uan kiitas ma mochiua (Gál. 6:2; Col. 1:18-20).

5. ¿Tlake tlanauatili kipia se katli kinyakana ichampoyouaj, uan tlake amo ueli kichiua?

⁵ Kej Jehová uan Jesús, se katli kinyakana ichampoyouaj kipia tlanauatili kitlapejpenis se tlamantli tlen kinpaleuis ichampoyouaj (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Maske kiampa kichiua, ya amo kipia nochi tlanauatili. Yeka, kema kichiua se tlamantli moneki moyakanas ika tlen Biblia tetlajtolmaka (Prov. 3:5, 6). Nojkia, se tlakatl amo uelis kiniljuis katli amo elij ichampoyouaj tlake moneki kichiuasej (Rom. 14:4). Uan kema ikoneuaj ayokmo itstokej iuaya, nojua kitlepanitaj maske inintata ayokmo kinamiki kinnauatis (Mat. 19:5).

6. ¿Kenke Jehová kitlalik se katli tlayakanas?

⁶ Jehová kitlalijtok nopa tlanauatili, uan ni eli se nemaktli tlen kimakatok se tetaj ika ichampoyouaj. Yeka, nochi Jehová ichampoyouaj uelis kuali itstosej uan ika tlaseuilistli (1 Cor. 14:33, 40). Tlaj amo itstoskia se katli tlayakanaskia, nochi amo kuali itstoskiaj uan amo aka yolpakiskia pampa kema kitlapejpeniskiaj se tlamantli amo aka kiijtoskia tlake mochiuaskia uan amo itstoskia katli peuaskia kichiuas tlen kitlapejpenijkej.

7. Kej kiijtoua Efesios 5:25, 28, ¿kenijkatsa Jehová kineki se tlakatl ma kiita isiua?

⁷ Tlaj nopa tlanauatili tlen Jehová kitlalik nelia tlauel techpaleuia, ¿kenke miakej siuamej tlauel kintlaijiyouiltiaj uan kinchiualtiaj ma kichiuakaj tlen iueue kiniljuia? Kiampa pano pampa miakej tlakamej amo kitlepanitaj tlen Jehová kiniljuia katli mosenkajtokej uan pampa kichiuaj san tlen momajtokej kichiuaj ipan ininaltepe. Nojkia, kinchiuiliaj tlen amo kuali ininsiua pampa san inijuantij kinekij moyolpakiltisej. Uelis se tlakatl kichiualtia isiua ma kitlepanita pampa kineki kinextis san ya kipia tlanauatili o “amo kikaua se siuatl ma kinauati”. Nojkia, uelis moiljuia maske amo uelis kichiualtis isiua ma kiikneli, kena uelis kichiuas ma kimakasi uan ma kitlepanita. Uan se keskij tlakamej kiampa kichiuaj pampa kinekij ininsiua ma kichiua san tlen inijuantij kiijtouaj. * Yeka, kema tlakamej kiampa kichiuaj, sekinok nojkia ayokmo kintlepanitakaj siuamej yon kinpatiitaj. Uan Jehová tlauel amo kuali kiita ni tlamantli (xijpoua Efesios 5:25, 28).

8. ¿Kenijkatsa se tetaj uelis kiyekos kuali kinyakanas ichampoyouaj?

⁸ Se tetaj uelis kiyekos kenijkatsa kuali kinyakanas ichampoyouaj tlaj kichiuas kej Jehová uan Jesús, katli kuali kitekiuiaj nopa tlanauatili. Ma tikitakaj ome kuajkuali tlamantli tlen Jehová uan Jesús kinextiaj, uan tikitasej kenijkatsa se tlakatl uelis kichiuas kema itstos iuaya isiua uan ininuaya ikoneuaj.

9. ¿Kenijkatsa Jehová kinextia amo moueyimati?

⁹ Amo moueyimati. Maske Jehová tlauel tlalnamiki, ya kintlakakilia tlen kiijtouaj itekipanojkauaj (Gén. 18:23, 24, 32). Nojkia, kichijtok se keski tlamantli tlen itekipanojkauaj kiiljuijtokej (1 Rey. 22:19-22). Uan maske ya nochi kichiua xitlauak, amo kinchiualtia itekipanojkauaj nojkia kiampa ma kichiuakaj. Jehová kinpaleuia maske tlajtlakolejkej pampa kineki kuali ma itstokaj (Sal. 113:6, 7). Ipan Biblia, David kiiljuik Jehová: “San ta tlen tinechpaleuia” (Sal. 27:9; Heb. 13:6). David kimatiyaya nochi uelki kichiua pampa Jehová amo moueyimatiyaya uan kipaleuiyaya (2 Sam. 22:36).

10. ¿Kenijkatsa Jesús kinextik amo moueyimati?

¹⁰ Ma tikitakaj tlen Jesús kichijki. Maske ya eliyaya ‘inintlamachtijka uan ininTeko’, kinikxipajpajki itokilijkauaj. ¿Kenke Jehová kikajki ipan Biblia tlen Jesús kichijki? Pampa kinekiyaya ma tijyekokaj amo kinamiki timoueyimatisej, maske titetajmej o amo. Jesús kiijtok: “Niinmechnextilijtok [...] inkichiuasej keja na niinmechchiuilijtok” (Juan 13:12-17). Maske ya kipia miak tlanauatili, amo ualajki pampa kinekiyaya ma kitekipanokaj, ualajki pampa kintekipanoko sekinok (Mat. 20:28).

11. ¿Tlake kiyekouaj tetajmej pampa Jehová uan Jesús amo moueyimatij?

¹¹ ¿Tlake tijyekouaj? Se katli kinyakana ichampoyouaj uelis kinextis amo moueyimati. ¿Kenijkatsa? Kema amo kinchiualtia isiua yon ikoneuaj ma kichiuakaj nochi xitlauak. Kuali kintlakakilia tlen kiijtouaj ichampoyouaj maske uelis amo tlauel kipaktia tlen kiijtouaj. Marley katli eua Estados Unidos kiijtoua: “Noueue uan na kemantika amo sanse timoiljuiaj. Maske kiampa pano, nijmati nechpatiita pampa nochipa kineki kimatis kenijkatsa nikita tlen kitlapejpenis”. Nojkia, kema se  tlakatl amo moueyimati kipaleuia isiua ipan ichaj, maske uelis kampa euaj moiljuiaj san siuamej kichiuaj nopa tekitl. Kema kiampa pano, uelis kichiuas tlakamej ouij ma tlapaleuikaj. ¿Kenke? Se tosiuaikni katli itoka Rachel, kiijtoua: “Kampa nieua tlaj se tlakatl kipaleuia isiua tlapajpakas o tlachpanas, ikalnechkauaj uan ichampoyouaj peuaj moiljuiaj ‘tlaj nelia eli se tlakatl’. Nojkia, uelis moiljuisej isiua kinauatia”. Tlaj kampa tieua maseualmej nojkia kiampa moiljuiaj, xikilnamiki Jesús kinikxipajpajki itokilijkauaj maske miakej moiljuiyayaj nopa tekitl san kichiuayaya se tlatekipanojketl. Se kuali tetaj kichiua tlen ichampoyouaj kinpaleuis uan amo tlen maseualmej kiijtouaj. Nama, ma tikitakaj tlake seyok kuali tlamantli moneki kinextisej katli kinyakanaj ininchampoyouaj.

12. ¿Tlake kichiuaj Jehová uan Jesús pampa techikneliaj?

¹² Tlaiknelili. Jehová tlauel techiknelia, yeka kichijtok se keski tlamantli (1 Juan 4:7, 8). Ya techpaleuia ika tlaiknelili kuali ma titlaneltokakaj, uan kichiua ika iTlajtol uan itlanechikol. Nojkia kineki nochipa kuali ma tijyolmatikaj, yeka nochipa techilnamikilia tlauel techiknelia. Uan nojkia techmaka nochi tlen moneki pampa kineki “ma tipaktokaj” (1 Tim. 6:17). Uan kema timokuapolouaj, Jehová techtlalnamiktia, uan nojua techiknelia. Nojkia, pampa tlauel techiknelia kititlanki iKone ma techmakixtiki, uan Jesús nojkia kinextik techiknelia pampa kinejki motemaktilis (Juan 3:16; 15:13). Yon se tlamantli uelis kichiuas Jehová uan Jesús ayokmo ma kiniknelikaj itekipanojkauaj katli amo kitlauelkauaj (Juan 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Kenke se tlakatl moneki kinextis tlauel kiniknelia ichampoyouaj? (Nojkia xikita nopa recuadro “ ¿Tlake uelis kichiuas katli namanok mosiuajtijtok tlaj kineki isiua ma kitlepanita?”).

¹³ ¿Tlake tijyekouaj? Nochi tlen kichiuas se tlakatl katli kinyakana ichampoyouaj, moneki kichiuas pampa kiniknelia. ¿Kenke? Apóstol Juan kiijtok: “Aki axkiiknelia se iikni [o ichampoyouaj] tlen kiitstok, axuelis kiiknelis toTeko  tlen axkiitstok” (1 Juan 4:11, 20). Yeka, se tlakatl katli kiniknelia ichampoyouaj uan kineki kichiuas kej Jehová uan Jesús, moneki kiitas kenijkatsa uelis kinpaleuis kuali ma tlaneltokakaj, kuali ma kiyolmatikaj uan kinmakas tlen moneki (1 Tim. 5:8). Nojkia, kintlalnamiktia uan kintlakaualtia ikoneuaj. Uan nojua kiyekojtia kenijkatsa kitlapejpenis se keski tlamantli tlen kichiuas ma moueyichiua Jehová itoka uan tlen kinpaleuis ichampoyouaj. Nama, ma tikitakaj sejse tlen ni tlamantli uan kenijkatsa se tlakatl uelis kichiuas kej Jehová uan Jesús.

14. ¿Kenijkatsa se tlakatl moneki kinpaleuis ichampoyouaj kuali ma tlaneltokakaj?

¹⁴ Kinpaleuis kuali ma mouikakaj iuaya Jehová. Jesús kinpaleuik itokilijkauaj kuali ma tlaneltokakaj, kej iTata kichijki (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34). Yeka, se tlakatl moneki kuali kiitas kenijkatsa kinpaleuis ichampoyouaj kuali ma mouikakaj iuaya Jehová (Deut. 6:6-9). Nojkia, moneki momachtis Biblia uan kiitas tlaj ichampoyouaj nojkia kiampa kichiuaj, yasej tlanechikoli, tlajtolmoyauasej uan kichiuasej kampeka kuali mouampojchiuasej iuaya Jehová.

15. ¿Kenijkatsa se tlakatl uelis kinpaleuis ichampoyouaj kuali ma kiyolmatikaj?

¹⁵ Moneki kinpaleuis kuali ma kiyolmatikaj. Jehová kiiljuik Jesús ininixpa sekinok tlauel kiiknelia (Mat. 3:17). Tlen Jesús kichiuayaya uan tlen kiijtouayaya kinextiyaya tlauel kinikneliyaya itokilijkauaj, uan inijuantij nojkia kiiljuijkej kiikneliaj (Juan 15:9, 12, 13; 21:16). Se tlakatl kinextia kiiknelia isiua uan ikoneuaj ika tlen kichiua, kej kema sansejko momachtiaj Biblia. Nojkia, moneki kiniljuis kiniknelia uan kinpatiita, uan kema kinamiki uelis kiniljuis ininixpa sekinok (Prov. 31:28, 29).

16. 1) ¿Tlake seyok tlamantli moneki kichiuas se tlakatl? 2) ¿Kenijkatsa uelis kiitas tekitl kej kinamiki?

¹⁶ Kinmakas tlen moneki. Jehová kinmakak israeleuanij nochi tlen monekiyaya, maske kiixpanouayayaj (Deut. 2:7; 29:5). Ipan ni tonali Jehová nojkia kinmaka itekipanojkauaj tlen moneki (Mat. 6:31-33; 7:11). Uan Jesús nojkia kiampa kichijki, kintlamakak itokilijkauaj uan kiitak kuali ma itstokaj (Mat. 4:24; 14:17-20). Tlaj se tlakatl kineki kiyolpakiltis Jehová, moneki kinmakas ichampoyouaj tlen moneki. Maske kiampa kichiuas, moneki kiitas tekitl kej kinamiki. Pampa tlaj tlauel kipatiitas tekitl, ayokmo uelis kinpaleuis ichampoyouaj kuali ma tlaneltokakaj uan kuali ma kiyolmatikaj.

17. ¿Kenijkatsa Jehová uan Jesús techtlalnamiktiaj uan techtlakaualtiaj?

¹⁷ Kintlalnamiktia uan kintlakaualtia. Jehová techtlalnamiktia uan techtlakaualtia pampa kineki kuali ma tiitstokaj (Heb. 12:7-9). Jesús nojkia kichijki kej Jehová, ika tlaiknelili  kintlalnamiktik uan kintlakaualtik itokilijkauaj (Juan 15:14, 15). Maske ya techtlalnamiktia kej kinamiki, nochipa kichiua ika tlaiknelili (Mat. 20:24-28). Nojkia, kimati tielij titlajtlakolejkej uan nochipa timokuapolouaj (Mat. 26:41).

18. ¿Tlake nochipa kiilnamiki se katli kuali kinyakana ichampoyouaj?

¹⁸ Se tetaj katli kichiua kej Jehová uan Jesús, nochipa kiilnamiki isiua uan ikoneuaj elij tlajtlakolejkej, uan amo mokualania ininuaya (Col. 3:19). Ya, kichiua tlen kiijtoua Gálatas 6:1, yeka ‘ika yamanik kinnojnotsa’ kema kintlalnamiktia, uan kiilnamiki ya nojkia tlajtlakole. Kej Jesús, se tlakatl kimati ika tlen kichiuas uelis kinpaleuis ichampoyouaj (1 Ped. 2:21).

19, 20. ¿Kenijkatsa se tlakatl kichiua kej Jehová uan Jesús kema kitlapejpenia se tlamantli?

¹⁹ Kema kitlapejpenia tlen kinpaleuis ichampoyouaj. Jehová nochipa kitlapejpenia se tlamantli tlen kinpaleuis sekinok. Ma timoiljuikaj kema techmakak tonemilis, amo kichijki san pampa ya kinekiyaya moyolpakiltis, kichijki pampa kinekiyaya ma tiyolpakikaj. Nojkia, amo aka kichiualtik ma kititlani iKone ma mikiki topampa, kichijki pampa kinekiyaya techpaleuis. Jesús nojkia kitlapejpenik se keski tlamantli tlen kinpaleuik sekinok (Rom. 15:3). Ma tikilnamikikaj ya kinmachtik miakej maseualmej, maske tlauel siajtoya (Mar. 6:31-34).

²⁰ Kemantika, se tlakatl kimati ouij kitlapejpenis tlen nelia kinpaleuis ichampoyouaj, yeka achtoui kuali kiita tlen kichiuas. Kema monekis kitlapejpenis se tlamantli, kichiua kampeka amo nimantsi kitlapejpenis yon kichiuas san pampa kinekis kinyolpakiltis ichampoyouaj. Yeka, kikaua Jehová ma kimachti kenijkatsa kuali kitlapejpenis se tlamantli, uan kiampa uelis kichiuas tlen kinpaleuis sekinok uan amo san tlen ya kineki (Prov. 2:6, 7; Filip. 2:4). *

21. ¿Tlake tikitasej ipan seyok tlamachtili?

²¹ Jehová kinmakatok tlakamej se tekitl tlen tlauel ouij, uan ya kintlajtlanis ininixpa kenijkatsa kichijkej nopa tekitl. Yeka, tlaj se tlakatl kichiua kampeka kichiuas kej Jehová uan Jesús, uajka kuali kinyakanas ichampoyouaj. Uan tlaj isiua kichiua tlen moneki, uajka itstosej ika pakilistli. ¿Kenijkatsa moneki kiitas se siuatl nopa tlanauatili tlen Jehová kitlalijtok? Uan, ¿kenke kemantika kimati ouij kichiuas? Ni tikitasej ipan tlamachtili 6.