1, 2. ¿Kenke tikijtouaj tielij sanse kej nopa ueyi kali tlen kichijchijkej ipan Tokio? (1 Corintios 15:58).

 KEMA nechka peuaskia xiuitl 1980, ipan Tokio (Japón) kichijchijkej se ueyi kali tlen kipixki 60 pisos. Kema maseualmej kiitayayaj, moiljuiyayaj ueloniskia kema mojmoliniskia tlali. Pero, ¿kenijkatsa kichijchijkej? Kuali kiketskej yeka maske mojmoliniskia se kentsi, amo ueloniskia. Tojuantij tielij kej nopa ueyi kali. ¿Kenke?

² Katli tijtekipanouaj Jehová, moneki timosentlalijtosej ipan tlen ya technauatia, pero kemantika nojkia monekis tijpatlasej tlen timoiljuiaj. Uajka moneki tiitstosej titemachmej iixpa Jehová uan timosentlalisej tijneltokasej (xijpoua 1 Corintios 15:58). Moneki nochipa tijchiuasej tlen technauatia uan amo kema tikixpanosej. Nojkia, maske kiampa moneki tijchiuasej, kemantika monekis tijpatlasej tlen timoiljuiaj (Sant. 3:17, TNM). Tlaj tijchiuaj ni tlamantli, techpaleuis amo ma tijnekikaj ma mochiua san tlen tojuantij tijnekij yon tijkauasej sekinok ma kichiuakaj tlen amo kinamiki. Ipan ni tlamachtili tikitasej ipan tlake tlamantli moneki amo tijpatlasej tlen timoiljuiaj. Nojkia tikitasej makuili tlamantli tlen Satanás kitekiuia uan kiampa kichiua ayokmo ma tijneltokakaj Jehová uan tlake techpaleuis amo ma tijchiuakaj tlen ya kineki.

3. ¿Tlake technauatia Jehová ipan Hechos 15:28, 29?

³ San Jehová kinamiki techmakas tlanauatili pampa ya eli toueyiTeko, uan ya nochipa kiniljuijtok itekipanojkauaj tlake moneki kichiuasej (Is. 33:22). Nopa cuerpo gobernante tlen achtoui siglo, kiijtok eyi tlamantli tlen Cristo itokilijkauaj moneki amo tijchiuasej. Kiijtok moneki 1) amo tikinueyichiuasej maseualmej yon sekinok tlamantli uan san tijueyichiuasej  Jehová, 2) moneki tijpatiitasej estli uan 3) amo timomekatisej yon tiauilnemisej (xijpoua Hechos 15:28, 29). ¿Tlake techpaleuis amo ma tijpatlakaj tlen timoiljuiaj ipan ni eyi tlamantli?

4. ¿Kenijkatsa uelis tijnextisej san Jehová tijueyichiuaj? (Apocalipsis 4:11).

⁴ Amo tikinueyichiuaj maseualmej yon sekinok tlamantli, san tijueyichiuaj Jehová. Ya kinnauatik israeleuanij san ya ma kiueyichiuakaj (Deut. 5:6-10). Uan kema Satanás kiyejyekok Jesús, ya kiijtok moneki tijueyichiuasej san Jehová (Mat. 4:8-10). Yeka amo tikinueyichiuaj santojmej. Nojkia amo tikinueyichiuaj maseualmej, katli tlayakanaj ipan se religión, políticos, katli mauiltiaj o katli nesij ipan televisión. San Jehová tijneltokaj uan tijueyichiuaj pampa ya kichijchijki nochi tlen onka (xijpoua Apocalipsis 4:11).

5. ¿Kenke tlauel tijpatiitaj nemilistli uan estli?

⁵ Tlauel tijpatiitaj nemilistli uan estli. ¿Kenke? Pampa Jehová kiijtoua estli kiixnextia tonemilis, uan Jehová techmakatok tonemilis (Lev. 17:14). Uejkajkia, maske Jehová kiijtok ueliskia tijkuasej nakatl, nojkia kiijtok amo ma tijkuakaj estli (Gén. 9:4). Teipa, kema Jehová kimakak Moisés nopa Tlanauatili, sampa kinilnamikilik amo ma kikuakaj estli (Lev. 17:10). Uan ipan achtoui siglo, Jehová kiiljuik nopa cuerpo gobernante ma kiniljui toikniuaj amo ma kitekiuikaj estli (Hech. 15:28, 29). Tojuantij timoyakanaj ika ni tlanauatili kema timopajtiaj. b

6. ¿Tlake techpaleuis amo ma tikixpanokaj Jehová itlanauatiljuaj?

⁶ Tijchiuaj kampeka amo tiauilnemisej yon timomekatisej (Heb. 13:4). Apóstol Pablo kiijtok: “Amo xijchiuakaj tlen inmoyolo inmechnotsa xijchiuakaj”. Ika tlen kiijtok techiljuia ma timosentlalikaj amo tijchiuasej tlen totlakayo kineki. Amo kinamiki tikitasej yon tijchiuasej se tlamantli tlen uelis kichiuas ma timomekatikaj (Col. 3:5; Job 31:1). Uan tlaj se tlamantli uelis kichiuas ma timomekatikaj, nima ma tijpatlakaj totlalnamikilis o nopa tlamantli tlen ueliskia kichiuas ayokmo kuali ma timouikakaj iuaya Jehová.

7. ¿Tlake moneki timosentlalijtosej tijchiuasej, uan kenke?

⁷ Jehová kineki ma tijneltokakaj ika nochi toyolo (Rom. 6:17). Nochi tlen Jehová technauatia techpaleuia ipan tonemilis uan amo uelis tijpatlasej ika sekinok tlamantli (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Nochipa tijnekij tijchiuasej tlen Jehová kipaktia sanse kej katli kiijkuilok se salmo, ya kiijtok: “Ika nochi noyolo nijchiuas tlen kiijtoua motlanauatiljuaj nochipa hasta nimikis” (Sal. 119:112). Maske kiampa tijnekij tijchiuasej, Satanás kichiuas kampeka ma tikixpanokaj Jehová. ¿Tlake tlamantli kitekiuia?

8. ¿Kenke Satanás kichiua ma techtlatsakuiltikaj?

⁸ Kema techtlatsakuiltiaj. Satanás kichiua ma techteuikaj uan ma techtetsopakaj pampa kineki ma tijtlauelkauakaj Jehová (1 Ped. 5:8). Cristo itokilijkauaj tlen achtoui siglo mosentlalijtoyaj kichiuasej tlen Jehová kineki, yeka kiniljuijkej kinchiuiliskiaj tlen amo kuali, kinuijuitejkej uan se keskij kinmiktijkej (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Ipan ni tonali, Satanás nojkia kichiua ma techtlatsakuiltikaj. Ma timoiljuikaj kenijkatsa kintlatsakuiltiaj toikniuaj tlen Rusia uan tlen sekinok altepemej. Nojkia, ipan nochi Tlaltipaktli miakej toikniuaj amo kinkauaj ma tlaueyichiuakaj.

9. Xikijto ika se neskayotl kenke moneki kuali timoiljuisej tlen tijchiuasej kema techtetsopaj ichtakatsi.

⁹ Kema techtetsopaj ichtakatsi. Satanás  amo san techtlatsakuiltia, nojkia kitekiuia sekinok tlamantli pampa kineki “techkajkayauas” (Efes. 6:11). Ma tikitakaj tlen kipanok Bob, ya itstoya ipan hospital pampa tepajtianij kitekiskiaj. Ya kiniljuik tepajtianij amo kiseliskia estli. Katli kitekiskia kiiljuik amo kitlaliliskiaj, pero se youali achtoui, kema ifamilia ayokmo itstoya iuaya, katli tetlalilia anestesia yajki kiitato. Kiiljuik maske uelis amo kitlaliliskiaj estli, nopaya kipixtoskiaj pampa kitekiuiskiaj tlaj monekiskia. Uelis nopa tepajtijketl moiljuik Bob kena kiseliskia estli pampa ifamilia ayokmo itstoya iuaya. Pero Bob mosentlalijtoya kichiuas tlen Jehová kineki, uan kiijtok amo kiseliskia estli maske kipanoskia tlen amo kuali.

10. ¿Tlake uelis techpanos tlaj timoiljuiaj kej katli amo kitekipanouaj Jehová? (1 Corintios 3:19, 20).

¹⁰ Tlen maseualmej moiljuiaj. Tlaj peua timoiljuiaj kej maseualmej, uelis timouejkatlalisej tlen Jehová uan tikixpanosej (xijpoua 1 Corintios 3:19, 20). Maseualmej moiljuiaj moneki tijchiuasej san tlen tojuantij tijnekij. Ma tikitakaj tlen kinpanok toikniuaj tlen Pérgamo uan Tiatira. Se keskij pejkej moiljuiaj kej maseualmej katli auilnemiyayaj uan katli kinueyichiuayayaj sekinok teotsitsij. Jesús xitlauak kintlajtolmakak ni toikniuaj pampa ayokmo kenijki kiitayayaj tlaj se akajya momekatiyaya o auilnemiyaya (Apoc. 2:14, 20). Ipan ni tonali, maseualmej nojkia kinekij ma timoiljuikaj kej inijuantij. Uelis se keskij tofamiliares o toteixmatkauaj techiljuisej ma tijchiuakaj tlen tojuantij tijnekij uan amo tlen Jehová technauatia. Uelis techiljuisej tlen Biblia kiijtoua ayokmo techpaleuia ipan ni tonali uan amo kenijki tlaj tijchiuaj san tlen tojuantij techpaktia.

11. ¿Tlake amo kinamiki tijchiuasej?

¹¹ Uelis kemantika timoiljuiaj Jehová moneki xitlauak techiljuis kenijkatsa moneki tijchiuasej sejse tlamantli. Uelis kemantika tijnekij tijchiuasej sekinok tlamantli tlen amo uala ipan Biblia (1 Cor. 4:6). Kema itstoya Jesús, katli tlayakanayayaj ipan religión, kiampa kichijkej. Kiijtojkej monekiyaya kichiuasej sekinok tlamantli tlen amo ualayaya ipan nopa Tlanauatili tlen Jehová kinmakatoya, yeka maseualmej kimatiyayaj ouij kineltokasej nopa Tlanauatili (Mat. 23:4). Jehová xitlauak techiljuia ika iTlajtol uan ika itlanechikol tlake moneki tijchiuasej. Yeka ayokmo moneki tijpiuilisej sekinok tlamantli (Prov. 3:5-7). San timoyakanaj ika tlen Biblia kiijtoua uan amo tikiniljuiaj sekinok tlake moneki kichiuasej.

12. ¿Kenijkatsa Satanás kimoyaua istlakatili?

¹² Istlakatili. Satanás kitekiuia “inintlalnamikilis tlakamej” uan sekinok istlakatili pampa kineki techkajkayauas uan techxelos (Col. 2:8). Ipan achtoui siglo, kitekiuik tlen kimoyauayayaj filósofos uan sekinok maseualmej. Nojkia kitekiuik tlen judíos tlamachtiyayaj, maske amo mokixtijtoya ipan Biblia uan kichijki Cristo itokilijkauaj ma moiljuikaj nojua monekiyaya kichiuasej tlen kiijtouayaya nopa Tlanauatili. Nochi ni tlamantli eliyaya istlakatili pampa kichijki maseualmej ayokmo ma kitlakakilikaj Jehová. Ipan ni tonali, Satanás kitekiuia televisión, radio, internet uan kiampa kimoyaua istlakatili tlen kiijtouaj políticos uan sekinok maseualmej. Kema momoyajki COVID-19, nojkia momoyajki miak istlakatili. c Katli kineltokakej nopa istlakatili tlauel mokuesojkej uan toikniuaj katli kichijkej tlen Jehová itlanechikol kiijtok amo kiampa kinpanok (Mat. 24:45).

13. ¿Kenke amo kinamiki timosentlalisej ipan tlamantli tlen san techtonalpoloua?

¹³ Tlamantli tlen san techtonalpoloua.  Moneki tikitasej tlake tlamantli “nelia kuali” (Filip. 1:9, 10). Tlaj san timosentlaliaj ipan tlen tijkuasej, tikisej, ika tlen timoyolpakiltisej o ipan toteki, uelis kichiuas san ma timotonalpolokaj uan ayokmo tijchiuasej tlen tlauel ipati (Luc. 21:34, 35). Uan maske maseualmej uan políticos mojmostla mokamaijixnamikij, amo kinamiki timotonalpolosej ika nopa tlamantli, pampa tlaj kiampa tijchiuaj uelis peuas tikinpaleuisej o timoiljuisej kej inijuantij. Satanás kitekiuia ni makuili tlamantli pampa kineki ma tikixpanokaj Jehová. Ma tikitakaj tlake uelis techpaleuis amo tiuetsisej imako Satanás uan nojua timosentlalijtosej tijtekipanosej Jehová.

14. ¿Tlake techpaleuis amo kema tijtlauelkauasej Jehová?

¹⁴ Ma timoiljuikaj kenke tijmaktilijkej Jehová tonemilis uan timoatsonpoliuiltijkej. Tijchijkej ni tlamantli pampa tijnekiyayaj tijyolpakiltisej Jehová. Xikilnamiki tlake mitspaleuik ximotemachi tijpantijtoya tlen melauak. Pejki tikixmati Jehová, tikitak kej motata, tijtlepanitak uan tikiknelik. Pejki kuali titlaneltoka uan timoyolkuepki tlen motlajtlakoljuaj. Ayokmo tijchijki tlen Jehová kikualankaita uan pejki tijchiua tlen kipaktia. Nojkia uelis tlauel tiyolpajki kema tikitak Jehová mitstlapojpoljuia (Sal. 32:1, 2). Timosentlalik nochipa tias tlanechikoli uan nojkia tikiniljuis sekinok tlen timomachtiyaya. Nama ya tijmaktilik Jehová monemilis uan timoatsonpoliuiltik, yeka tinemi ipan nopa ojtli tlen mitsuikas kampa tijselis nemilistli tlen amo kema tlamis uan timosentlalijtok nochipa tinemis nopaya (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Kenijkatsa techpaleuia kema timomachtiaj uan timoyoliljuiaj ipan toTeotsij iTlajtol?

¹⁵ Ma timomachtikaj uan ma timoyoliljuikaj ipan toTeotsij iTlajtol. Se kuauitl amo uetsi tlaj kuali tlatskitok ineljuayo. Uan tlaj tojuantij amo tijnekij tikixpanosej Jehová, moneki kejuak kuali moneljuayotijtos totlaneltokilis. Kema se kuauitl moskaltia, nojkia moskaltia ineljuayo, uan nopa kipaleuia más  kuali ma motlatskili ipan tlali. Kema timomachtiaj uan timoyoliljuiaj, techpaleuia más kuali ma titlaneltokakaj uan ma timotemachikaj tlen Jehová techmachtia tlauel techpaleuia ipan tonemilis (Col. 2:6, 7). Uelis timoyoliljuisej kenijkatsa toTeotsij itekipanojkauaj katli itstoyaj uejkajkia, tlauel kinpaleuik pampa kichijkej tlen Jehová kintlajtolmakak. Ma timoiljuikaj ipan tlen kipanok Ezequiel. Ya kiitak kejuak ipan se temiktli kenijkatsa se iluikaejketl kuali kiyejyekouayaya nopa teokali. Tlen Ezequiel kiitak kipaleuik kuali ma tlaneltoka uan nojkia techmachtia kenijkatsa kinamiki tijueyichiuasej Jehová (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12). d Tojuantij nojkia tlauel techpaleuis tlaj timomachtiaj uan timoyoliljuiaj ipan tlamachtili tlen ouij, tlen uala ipan Biblia.

16. ¿Kenijkatsa kipaleuik Bob pampa motemachik ipan Jehová ika nochi iyolo? (Salmo 112:7).

¹⁶ Ma timosentlalijtokaj tijchiuasej tlen Jehová kipaktia ika nochi toyolo. Ipan se uikatl, tlanauatijketl David kiijtok mosentlalijtoya nochipa kitekipanos uan kiiknelis Jehová ika nochi iyolo (Sal. 57:7, TNM). Tojuantij nojkia uelis timosentlalisej nochipa tijtekipanosej uan timotemachisej ipan Jehová (xijpoua Salmo 112:7). Sampa ma tikitakaj tlen kichijki Bob, katli tikijtojkej ipan párrafo 9. ¿Tlake kipaleuik ma mosentlali amo kiixpanos Jehová? Ya kiniljuik tepajtianij tlaj kinekiyayaj kitlalilisej estli, uajka nima kisaskia tlen nopa hospital. Bob kiijtoua: “Nimosentlalijtoya kiampa nijchiuas uan amo nimajmajki”.

17. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Bob? (Nojkia xikita tlaixkopinkayomej).

¹⁷ Bob ipa mosentlalijtoya amo kiixpanos Jehová maske ayamo kiuikayayaj hospital. Tlauel kipaleuik pampa mosentlalijtoya kiyolpakiltis Jehová uan pampa momachtik Biblia uan amatlajkuiloli kampa kiijtoua moneki tijpatiitasej tonemilis uan estli. Nojkia motemachiyaya Jehová kiteochiuaskia tlaj kichiuaskia tlen kiijtoua itlanauatiljuaj. Sanse kej Bob, ma timosentlalikaj tijneltokasej Jehová ipan tlen ueli tlamantli tlen tikixnamikisej.

18. ¿Tlake techmachtia tlen kichijki Barac? (Xikita tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka).

¹⁸ Ma timotemachikaj ipan Jehová. Ma tikitakaj kenijkatsa Jehová kiteochijki  Barac pampa kichijki tlen kinauatik. Ipan nopa tonali, israeleuanij amo kipiayayaj miak tlamantli tlen ika tlateuisej. Amo kipiayayaj ininyolixtsajka uan yon se kuatlamintli. Maske amo tleno kipiayayaj, Jehová kinauatik Barac ma kinteuiti Sísara uan itlateuijkauaj, katli kipiayayaj miak tepostli tlen ika tlateuisej (Juec. 5:8). Nopa siuatlajtolpanextijketl Débora, kiiljuik Barac ma temo tlen tepetl Tabor uan ma yaui kampa tlamayamitl, pampa nopaya moteuiskia iuaya Sísara uan nopa 900 ikuacarrojuaj. Barac tlaneltokak maske nesiyaya amo tlatlaniskiaj. Uan kema israeleuanij temotiauiyayaj tlen tepetl Tabor, Jehová kichijki tlauel chikauak ma uetsi atl uan nopa kuacarrojmej pejkej mosokitokaj, kiampa Jehová kichijki ma tlatlani Barac (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Ipan ni tonali, Jehová nojkia techpaleuis tlaj timotemachiaj ipan ya uan tijchiuaj tlen technauatia itlanechikol (Deut. 31:6).

19. ¿Kenke tijneki timosentlalijtos amo tijtlauelkauas Jehová?

¹⁹ Ayamo tlami tlen amo kuali, yeka moneki nochipa tijchijtosej kampeka amo tijtlauelkauasej Jehová (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Ma timosentlalijtokaj amo kema tijtlauelkauasej Jehová maske maseualmej techtlatsakuiltisej, techtetsopasej o kinekisej ma timoiljuikaj kej inijuantij. Nojkia amo ma tijneltokakaj kema kimoyauaj istlakatili uan amo san ma timotonalpolokaj ika tlamantli tlen amo ipati (Efes. 4:14). Ma timosentlalijtokaj nochipa tikiknelisej Jehová uan tijneltokasej itlanauatiljuaj. Maske kiampa kinamiki tijchiuasej, kemantika nojkia monekis tijpatlasej tlen timoiljuiaj. Ipan tlamachtili 32 tikitasej kenijkatsa Jehová uan Jesús kemantika kipatlaj tlen moiljuiaj uan nojkia tikitasej kenijkatsa uelis tijchiuasej kej inijuantij.