1. ¿Kenke amo tielij sanse kej tlapialmej?

TOJUANTIJ tijpiaj totlalnamikilis, se tlamantli tlen tlapialmej amo kipiaj, yeka amo tielij sanse kej inijuantij. Adán uan Eva nojkia kipixtoyaj inintlalnamikilis, pampa motlatijkej kema kiixpanokej Jehová. Nopa kinextia inintlalnamikilis kinyolkokouayaya.

2. ¿Kenke totlalnamikilis eli sanse ika tlen kiyakanaj se barco? (Xikita nopa achtoui tlaixkopinkayotl).

² Totlalnamikilis techiljuia tlake kuali uan tlake amo kuali, yeka tlauel techpaleuia pampa techyakana ipan tonemilis. Uelis tikijtosej eli sanse ika tlen kiyakanaj se barco. Tlaj nopa tepostli tlen ika kiyakanaj kuali eltok, kipaleuia nopa tlakatl katli kinemiltia amo ma mokuapolo uan ma yaui kampa kinamiki. ¿Tlake panoskia tlaj amo kuali tekitiskia? Pampa tlauel chikauak tlaajaka uan tlauel mokojkoxonia nopa atl, ueliskia kichiuas ma chikokisa uan ayokmo yaskia kampa kinamiki. Nojkia kiampa pano ika totlalnamikilis, tlaj kuali tekiti, techpaleuis ma timonejnemiltikaj kej kinamiki, uan tlaj amo kuali tekitiskia, ueliskia kichiuas ma techpano tlen amo kuali.

3. ¿Tlake panos tlaj totlalnamikilis amo kuali tekiti?

³ Kema totlalnamikilis amo kuali tekiti, amo techiljuia tlake tlamantli amo kuali yon techiljuia amo kinamiki tijchiuasej  (1 Tim. 4:1, 2). Uan ueliskia kichiuas ma timoiljuikaj “kuali tlen axkuali” (Is. 5:20). Jesús kiniljuik itokilijkauaj: “Asis se tonal kema tlakamej tlen inmechmiktisej moiljuisej kitekipanouaj toTeko” (Juan 16:2). Kiampa moiljuijkej nopa maseualmej katli kimiktijkej Esteban, uan sekinok katli kichiuaj tlen amo kuali nojkia kiampa moiljuiaj (Hech. 6:8, 12; 7:54-60). Ipan miak xiuitl tlen panotok, miakej maseualmej kichijtokej tlamantli tlen tlauel amo kuali uan kiijtouaj kichijtokej tlen toTeotsij kineki. Maske kiampa moiljuiaj, nopa maseualmej kiixpanotokej toTeotsij itlanauatiljuaj (Éx. 20:13). ¡Inintlalnamikilis tlauel kinkajkayajtok!

4. ¿Tlake techpaleuis amo ma techkajkayaua totlalnamikilis?

⁴ ToTeotsij itlanauatiljuaj uan tlen Biblia tetlajtolmaka kichiua totlalnamikilis amo ma techkajkayaua, pampa “techmachtia tlen melauak uan techtlakaualtia kema tijchiuaj tlen axmoneki. [...] Techtlalnamiktia uan technextilia kejatsa ma timonejnemiltikaj xitlauak” (2 Tim. 3:16). Nojkia, tlaj tijnekij totlalnamikilis kuali ma techyakana uan timoiljuisej kej toTeotsij moiljuia, moneki kuali timomachtisej Biblia, timoyoliljuisej ipan tlen kiijtoua uan tijchiuasej ipan tonemilis tlen timomachtiaj. Yeka, ma tikitakaj kenijkatsa toTeotsij itlanauatiljuaj uan tlen Biblia tetlajtolmaka uelis techpaleuis ma tijpiakaj kuali totlalnamikilis.

5, 6. ¿Kenijkatsa techpaleuia tijneltokasej toTeotsij itlanauatiljuaj?

⁵ Tlaj tijnekij toTeotsij itlanauatiljuaj ma techpaleui, amo san moneki tijpouasej o tijmajtosej tlake kiijtoua, moneki tijpatiitasej uan tijtlepanitasej. ToTeotsij iTlajtol kiijtoua: “Axtleno xijpiakaj ika tlen axkuali. Xikiknelikaj tlen kuali uan xijchiuakaj” (Amós 5:15). ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej? Moneki tikitasej se keski tlamantli kej Jehová kiita. Ximoiljui ya uejkajtok amo kuali tikochtok. Yeka, se tepajtijketl mitsiljuia tlake tijkuas, xijchiua ejercicio uan xijpatla se keski tlamantli tlen tijchiua. Tlaj tikitas nelia mitspaleuia, uelis tlauel tijpatiitas nochi tlen nopa tepajtijketl mitsiljuik uan tlauel tijtlaskamatilis.

⁶ Nojkia kiampa pano ika toTeotsij, yaya techmakatok itlanauatiljuaj tlen techpaleuia amo ma techpano tlen amo kuali uan kuali ma tiitstokaj. Ma timoiljuikaj kenijkatsa techpaleuia kema tijneltokaj tlen Biblia kiijtoua uan amo tiistlakatij, amo titekajkayauaj, amo titlachtekij, amo timomekatiaj, amo timosisiniaj yon titetlajchiuiaj (xijpoua Proverbios 6:16-19; Apoc. [Rev.] 21:8). Kema tikitaj kenijkatsa tlauel techpaleuia, kichiua nojua tlauel ma tikiknelikaj uan ma tijpatiitakaj Jehová, uan nojkia itlanauatiljuaj.

7. ¿Kenijkatsa techpaleuia kema tijpouaj ipan Biblia tlen kinpanok katli tlaixpanokej?

⁷ Ipan Biblia kiijtoua kenijkatsa tlaijiyouijkej katli amo kineltokakej toTeotsij itlanauatiljuaj, uan tojuantij amo kinamiki kiampa techpanos. Yeka, tlaj tijpouasej ipan Biblia uan timoyoliljuisej tlake kinpanok katli mokuapolojkej, uelis tikitasej tlake techpanos tlaj tikixpanosej toTeotsij itlanauatiljuaj. Proverbios 9:9 kiijtoua: “Xijmachti se tlakatl tlen tlalnamiki, uan achi más mochiuas tlalnamiki”. Se akajya motlalnamiktia pampa kitlakakilia tlen toTeotsij tlamachtia, pampa san ya tlauel kuali techmachtia. Ma timoiljuikaj ipan David. Ya tlauel tlaijiyouik pampa kiixpanok toTeotsij itlanauatiljuaj uan momekatik iuaya Betsabé (o Bat-seba) (2 Sam. 12:7-14). Kema tijpouaj tlen kipanok, kualtiaskia timotlajtlanisej: “¿Tlake kipaleuijtoskia David amo ma tlaijiyoui? Tlaj nojkia  nechka nijtlajtlakolchiuaskia kej David, ¿tlake nijchiuaskia? ¿Nijchiuaskia kej José, katli amo tlaixpanok, o nijtlajtlakolchiuaskia kej David?” (Gén. 39:11-15). Tlaj timoyoliljuisej tlake pano kema titlajtlakolchiuaj, techpaleuis amo ma tijnekikaj tijchiuasej yon se kentsi tlen amo kuali.

8, 9. 1) ¿Kenijkatsa techpaleuia totlalnamikilis? 2) ¿Kenijkatsa tlen Biblia tetlajtolmaka kipaleuia totlalnamikilis?

⁸ Maske nochi tojuantij amo tijnekij tijchiuasej tlen toTeotsij kikualankaita, ¿tlake tijchiuaj ika se keski tlamantli kema ipan Biblia amo kiijtoua tlaj amo kuali tijchiuasej? ¿Kenijkatsa uelis tijmatisej tlake kineki Jehová ma tijchiuakaj? Tlaj totlalnamikilis kuali tijmachtijtokej ika tlen Biblia kiijtoua, uajka kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej.

⁹ Jehová tlauel techiknelia, yeka techtlajtolmaka, kiampa kipaleuia totlalnamikilis kuali ma techyakana. Jehová kiijtoua: “Na niDios niinmoTeko tlen niinmechmachtia para inkimatisej tlen kuali para inkichiuasej. Uan niinmechyakanas ipan nopa ojtli tlen kinamiki inkitokilisej” (Is. 48:17, 18). Kema timoyoliljuiaj ipan tlen Biblia techtlajtolmaka uan tijkauaj ma asi ipan toyolo, tijpaleuiaj, tijkualchijchiuaj uan tijmachtiaj totlalnamikilis. Kiampa nochipa kuali tijtlapejpenisej tlen tijchiuasej.

10. ¿Tlake kiijtosneki tlen Biblia tetlajtolmaka, uan kenijkatsa kitekiuik Jesús?

¹⁰ ¿Tlake kiijtosneki tlen Biblia tetlajtolmaka? Eli “se keski tlajtoli tlen melauak tlen kiyakana nochi tlen timoiljuiaj uan tlen tijchiuaj”. Kema tijkuamachiliaj tlake techtlajtolmaka Biblia, techpaleuia ma tijmatikaj kenijkatsa moiljuia Jehová uan ma tijkuamachilikaj kenke kitlalijtok se keski tlanauatili. Kema Jesús tlajtolmoyajki, kinmachtik itokilijkauaj se keski tlamantli tlen melauak pampa kinekiyaya kinpaleuis ma kiitakaj tlake panoskia tlaj kichiuaskiaj o moiljuiskiaj se keski tlamantli. Kiniljuik tlaj tekualankaitaskiaj, teipa tlateuiskiaj, uan tlaj moiljuiskiaj tlen amo kuali, teipa momekatiskiaj (Mat. 5:21, 22, 27, 28). Tlaj tijkauasej ma techyakana tlen Biblia tetlajtolmaka, uajka kuali tijmachtijtosej totlalnamikilis. Uan nojkia tlen tijtlapejpenisej, kiueyichiuas toTeotsij (1 Cor. 10:31).

11. ¿Sanse inintlalnamikilis nochi toikniuaj?

¹¹ Maske nochi kimachtijtokej inintlalnamikilis ika tlen Biblia tetlajtolmaka, amo nochi toikniuaj kitlapejpenisej sanse tlamantli. Ma timoiljuikaj ipan nopa tlaili. Maske Biblia kiijtoua amo kuali timoiuintisej, nojkia kiijtoua amo kenijki tlaj tikisej se kentsi (Prov. 20:1; 1 Tim. 3:8). Uajka, kema monekis tijtlapejpenisej tlaj tikisej o amo, ¿kinamiki san tikilnamiktosej amo tlajtlakoli tlaj tikisej se kentsi? Amo, pampa nojkia onka sekinok tlamantli tlen moneki tikilnamiktosej. Maske totlalnamikilis amo techyolkokoskia, moneki tijtlepanitasej inintlalnamikilis sekinok.

12. ¿Kenijkatsa kinamiki techpaleuis Romanos 14:21?

¹² Apóstol Pablo kiniljuik Cristo itokilijkauaj ma kitlepanitakaj inintlalnamikilis sekinok. Kiijtok: “Más kuali ma axtijkuakaj nakatl, o ma axtikikaj xokomekaatl tlen chikauak, niyon axtleno ma tijchiuakaj, intla kichiuas ma uetsi se toikni” (Rom. 14:21). ¿Nojua tijnekiskia tikis se kentsi tlaili tlaj tijmati se toikni amo kineki kiijis pampa itlalnamikilis amo kikaua? Maske motlalnamikilis amo mitsyolkokoua, ta amo tikiskia. Sekij toikniuaj tlauel tlaiyayaj kema ayamo kitekipanouayayaj Jehová, uan nama mosentlalijtokej amo kiisej yon se kentsi. Tojuantij amo tijnekiskiaj tijchiuasej sampa ma tlaikaj uan ma kinpano tlen amo kuali (1 Cor. 6:9, 10). Yeka, tlaj tijmakaj se toikni  uan ya amo kineki kiselis, tijnextiskiaj amo tikikneliaj tlaj tijchiualtiskiaj ma kiiji.

13. ¿Tlake kichijki Timoteo pampa kinekiyaya kinpaleuis sekinok maseualmej?

¹³ Ma tikitakaj tlen kichijki Timoteo. Kema kipixtoya se 20 xiuitl, ya kinejki mochiuilis nopa circuncisión, maske tlauel kikokoskia. Ya kichijki nopa pampa amo kinekiyaya ma moyolkokokaj judíos katli kinkamanaljuiskia. Kiampa nojkia kichijki kej Pablo (Hech. 16:3; 1 Cor. 9:19-23). ¿Nojkia tijnekij tijchiuasej tlen kinpaleuis sekinok kej Timoteo kichijki?

14, 15. 1) ¿Tlake moneki tijchiuasej tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej? 2) ¿Kenke kema titeikneliaj tijnextiaj kuali titlaneltokaj?

¹⁴ Nochi Cristo itokilijkauaj moneki tijnekisej tijkauasej “tlaika nopa achtoui tlamachtili” uan tijchiuasej kampeka ‘timoskaltisej’ o nojua kuali titlaneltokasej (Heb. 6:1). Ni amo nimantsi pano, moneki nochipa tijchijtosej se ueyi kampeka. Tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej, moneki nojua timomachtisej uan tijmatisej sekinok tlamantli. Yeka, tlauel moneki mojmostla tijpouasej Biblia (Sal. 1:1-3). ¿Timosentlalijtokej tijchiuasej nopa? Tlaj tijpouasej Biblia mojmostla, techpaleuis kuali ma tijkuamachilikaj toTeotsij itlanauatiljuaj uan tlen techtlajtolmaka.

¹⁵ Se tlanauatili tlen tlauel ipati eli nopa tlaiknelili. Jesús kiniljuik itokilijkauaj: “Nochi tlakamej kimachilisej para nelia innomomachtijkauaj intla nelia inmoiknelisej” (Juan 13:35). Uan Santiago, itepotsikni Jesús, kiijtok tlaiknelili eliyaya “nopa ueyi tlanauatili” (Sant. 2:8). Uan Pablo kiijtok: “Ajkeya nelia kiniknelia sekinok kitlamichiua nochi tlen kiijtoua nopa tlanauatili” (Rom. 13:10). Ipan Biblia tlauel moijtoua tlen nopa tlaiknelili pampa toTeotsij “yajaya teiknelijkayotl” (1 Juan 4:8). Jehová amo san kineki ma tijyolmatikaj nopa tlaiknelili, kineki ma tijnextikaj ika tlen tijchiuaj. Juan kiijkuilok: “ToTeko technextilik hasta kanke techiknelia pampa techtitlanilik iKone iyojtsi para ma uala ipan ni Tlaltipaktli para ma tijpiakaj yolistli yankuik ipampa ya” (1 Juan 4:9). Uajka, kema tijnextiaj tikikneliaj Jehová uan Jesús, toikniuaj uan sekinok maseualmej, tijnextiaj nelia kuali titlaneltokaj (Mat. 22:37-39).

16. ¿Kenke kema kuali titlaneltokatiauij nojua tlauel tijpatiitaj tlen Biblia tetlajtolmaka?

¹⁶ ToTeotsij itlanauatiljuaj techpaleuia  san ipan se keski tlamantli, uan tlen tetlajtolmaka Biblia techpaleuia ipan nochi tlamantli tlen tijchiuaj mojmostla ipan tonemilis. Yeka, kema kuali titlaneltokatiauij, nojua tlauel tijpatiitaj nochi tlen Biblia techtlajtolmaka. Uelis tikijtosej techpano sanse kej konemej. Kema nojua konetsitsij, amo kikuamachiliaj kenke amo kinamiki mouikasej ininuaya sekinok katli amo kuali monejnemiltiaj, uan inintatauaj moneki kinmakasej se keski tlanauatili uan kiampa kinmokuitlauisej (1 Cor. 15:33). Kema moskaltijtiauij, yolik kikuamachilijtiauij tlen Biblia tetlajtolmaka uan kimatij moneki kuali kintlapejpenisej ininuampoyouaj (xijpoua 1 Corintios 13:11; 14:20). Nojkia kiampa pano ika tojuantij, kema kuali tijkuamachiliaj tlen Biblia tetlajtolmaka, totlalnamikilis eli sanse kej toTeotsij moiljuia uan yeka timotemachiaj nelia kuali techyakanas.

17. ¿Kenke uelis tikijtosej nochi uelis tijtlapejpenisej tlen Jehová kipaktis?

¹⁷ Nochi uelis tijtlapejpenisej tlen toTeotsij kipaktis. ¿Kenke tikijtouaj nopa? Pampa nochi nopa tlanauatili tlen ijkuilijtok ipan Biblia uan tlen tetlajtolmaka ‘kikualtlalia’ se Cristo itokilijka uan kiampa uelis kichiuas “nochi tlen kuali” (2 Tim. 3:16, 17). Yeka, tlaj tijnekij tijmatisej “tlen toTeko kineki”, moneki tijchiuasej kampeka (Efes. 5:17). Moneki kuali tijtekiuisej tlen tijpiaj, kej nopa Índice de las publicaciones Watch Tower, Tlen ika momachtiaj Jehová itlajtoltemakauaj, nopa Watchtower Library, AMATLAJKUILOLI IPAN INTERNET Watchtower, uan aplicación JW Library. Nochi nopa tlamantli techpaleuis kuali ma timomachtikaj toselti uan ika tochampoyouaj.

18. ¿Kenijkatsa techpaleuis tlaj tijneltokasej Jehová itlanauatiljuaj uan tlen techtlajtolmaka?

¹⁸ Tlauel techpaleuis tijtlepanitasej Jehová itlanauatiljuaj uan tlen techtlajtolmaka. Salmo 119:97-100 kiijtoua: “¡Tlauel nikiknelia moley! San tlen ya nimoyoliljuijtinemi se tonal. Motlanauatiljuaj nechchijtokej más nitlalnamiki que nokualankaitakauaj. Pampa motlanauatiljuaj nechyakantiauij mojmostla. Kena, achi más nitlalnamiki hasta nikintlani inijuantij tlen notlamachtijkauaj, pampa na nimoyoliljuijtinemi tlen motlajtol. Na más nijmachilia que nopa ueuejtlakamej, pampa nijchiua tlen kiijtoua motlanauatiljuaj”. Tlaj “se tonal” timoyoliljuijtinemisej ipan toTeotsij itlanauatiljuaj uan ipan tlen techtlajtolmaka, techpaleuis ma titlalnamikikaj, ma tijmatikaj uan ma tijyekokaj sekinok tlamantli. Uan tlaj tijchiuaj kampeka tijmachtisej totlalnamikilis ika toTeotsij itlanauatiljuaj uan ika tlen techtlajtolmaka, uajka “timoskaltijtiasej hasta tijpiasej se nemilistli keja Cristo kipia” (Efes. 4:13).