1. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jehová, toTata katli tlauel teiknelia?

JEHOVÁ nelia tlauel techiknelia (Juan 3:16). Uan tojuantij tijnekij tijchiuasej kej toTata, yeka tijchiuaj kampeka tijkuamachilisej tlen sekinok kiyolmatij, tikiniknelisej uan tikintlasojtlasej, uan tlauel tijnekij tijnextisej nopa kuajkuali tlamantli ika toikniuaj (Gál. 6:10; 1 Ped. 3:8). Tijnekij tikinpaleuisej toikniuaj, katli elij kejuak tochampoyouaj, kema kipiasej kuesoli.

2. ¿Tlake tikitasej ipan ni tlamachtili?

² Nochi katli kinekij elisej tlen Jehová ichampoyouaj, kiixnamikij tlaouijkayotl (Mar. 10:29, 30). Uan kej monechkauijtias itlamia nochi tlen amo kuali, nojua tlauel tikixnamikisej miak tlaouijkayotl. ¿Kenijkatsa uelis nochi timopaleuisej? Ma tikitakaj achtoui tlen kinpanok Lot, Job uan Noemí. Teipa, tikitasej tlake tlaouijkayotl kiixnamikij toikniuaj uan kenijkatsa uelis tikinpaleuisej ma kiixnamikikaj.

3. Kej kiijtoua 2 Pedro 2:7, 8, ¿tlake tlamantli amo kuali kitlapejpenik Lot, uan tlake kipanok?

³ Lot tlauel mokuapolok kema kinejki mochantiti Sodoma, kampa tlauel momekatiyayaj (xijpoua 2 Pedro 2:7, 8). Maske nopaya tlatominpiayayaj, kipanok tlen amo kuali pampa nopaya mochantito (Gén. 13:8-13; 14:12). Isiua tlauel kipatiitayaya tlen nopaya kipixtoya o uelis kinpatiitayaya katli nopaya itstoyaj, yeka amo kineltokak Jehová. Mijki kema nopa altepetl kitsontlamiltijkej ika tlitl tlen toTeotsij kiualtitlanki tlen iluikak. Uan ma timoiljuikaj kenijkatsa kiyolmatkej omej iichpokauaj katli mosenkauaskiaj ininuaya omej tlakamej katli mijkej nopaya.  Uajka, Lot kipolok tlen kipixtoya, ichaj uan isiua (Gén. 19:12-14, 17, 26). Ipan nochi nopa tonali, Jehová nochipa kipixki iyolo ika Lot.

4. ¿Kenijkatsa Jehová kinextik kipixtoya iyolo ika Lot? (Xikita tlaixkopinkayotl ipan ipantsajka).

⁴ Maske elki Lot katli kitlapejpenik yas mochantiti Sodoma, Jehová kinextik kitlasojtlayaya uan kintitlanki omej iluikaeuanij ma kimakixtitij iuaya ichampoyouaj. Lot amo nimantsi kineltokak uan nojua tlauel “uejkauayaya”. Yeka, iluikaeuanij kimaitskijkej ya, isiua uan omej iichpokauaj uan kinpaleuijkej ma mochololtikaj (Gén. 19:15, 16). Maske kiniljuijkej ma yakaj tepeixko, Lot amo kinejki kichiuas tlen kiiljuijkej uan kiiljuik toTeotsij ma kikaua yas ipan se altepetl katli nechka eltoya (Gén. 19:17-20). Jehová kipixki iyolo, kitlakakilik uan kikajki ma kichiua tlen kitlajtlanijtoya. Teipa, Lot majmajki mokauas ipan nopa altepetl uan yajki tepeixko, kampa Jehová ipa kiiljuijtoya ma yaui (Gén. 19:30). Jehová kinextik nelia kipixtoya ueyi iyolo. Ma tikitakaj kenijkatsa uelis tijchiuasej kej Jehová.

5, 6. ¿Kenijkatsa 1 Tesalonicenses 5:14 techpaleuia ma tijchiuakaj kej Jehová?

⁵ Sanse kej Lot, uelis se toikni tlen tlanechikoli amo kuali kitlapejpenis tlen kichiuas uan yeka teipa kipias kuesoli o tlaijiyouis. ¿Tlake tijchiuasej tlaj kiampa kipano se toikni? Uelis tijnekiskiaj tikiljuisej ya iselti motemolik nopa kuesoli, pampa nelia kiampa panok (Gál. 6:7). Maske tijnekiskiaj tijchiuasej nopa, uelis tikixkopinasej tlen Jehová kichijki kema kipaleuik Lot. ¿Kenijkatsa uelis tijchiuasej nopa?

⁶ Jehová amo san kintitlanki iluikaeuanij ma kimatiltikaj Lot kenijkatsa kitsontlamiltiskiaj Sodoma, nojkia kintitlanki ma kinpaleuikaj mochololtisej. Uelis tojuantij monekis tijtlalnamiktisej se toikni kema tikitasej kichiua se tlamantli tlen teipa kikuesolmakas. Uan amo san tijtlalnamiktisej, nojkia moneki tijpaleuisej. Maske uelis amo nima kichiuas tlen Biblia tetlajtolmaka, moneki tijpiasej toyolo. Ma tijchiuakaj kej nopa iluikaeuanij. Amo kinamiki timoiljuisej san tlapik tlen tijchiuaj o tijtlalkauisej nopa toikni, moneki nojua tijtemolisej kenijkatsa tijpaleuisej (1 Juan 3:18). Uelis monekis kejuak tijmaitskisej uan kiampa tijpaleuisej ma kichiua ipan inemilis tlen Biblia tetlajtolmaka (xijpoua 1 Tesalonicenses 5:14).

7. ¿Ipan tlake moneki timosentlalisej, sanse kej Jehová kichijki ika Lot?

⁷ Lot miakpa mokuapolok, uan maske Jehová ueltoskia mosentlalis san ipan nopa tlamantli, ya amo kiampa kichijki. Miak xiuitl teipa, kiyakanki apóstol Pedro kema kiijkuilok Lot eliyaya “se tlakatl tlen itstoya xitlauak iixtla” toTeotsij. Tlauel tiyolpakij tijmatisej Jehová amo mosentlalia ipan tlamantli tlen tijchiuaj kema timokuapolouaj (Sal. 130:3). Ma tijchiuakaj kej ya uan ma timosentlalikaj ipan kuajkuali tlamantli tlen toikniuaj kinextiaj ipan ininnemilis. Tlaj kiampa tijchiuasej, tijpiasej toyolo, uan nopa kichiuas ma techkauakaj ma tikinpaleuikaj.

8. ¿Tlake techyololinis ma titetlasojtlakaj?

⁸ Job nojkia kipanok miak tlaouijkayotl. Ya amo kipanok nopa pampa amo kuali kitlapejpenik tlen kichijki, kej kipanok Lot. Tijmatij Job kipanok miak tlamantli: kipolok tlen kipixtoya ipan nopa altepetl, ayokmo tlatominpixki uan tlauel mokokok. Uan nojkia kipanok tlen tlauel amo kuali kema mijkej nochi ikoneuaj. Nojkia eyij iuampoyouaj san kitlaijiljuijkej uan amo kiyolchikajkej. ¿Kenke amo kitlasojtlakej? Pampa amo kichijkej kampeka kikuamachilisej tlen Job kipanoyaya. Yeka, moiljuijkej tlen amo kinamikiyaya uan amo kitlajtolsenkajkej ika tlaiknelili. ¿Tlake techpaleuis tojuantij  amo kiampa ma tijchiuakaj? Achtoui, moneki tikilnamikisej san Jehová kimati nochi tlen kipano se maseuali. Nojkia, moneki kuali titlakakisej se toikni katli techiljuia tlen kipano. Uan amo san ma tijtlakakilikaj, moneki ma tijyolmatikaj tlen ya kikuesoua. Tlaj kiampa tijchiuasej, tijnextisej nelnelia tijkuamachiliaj tlen kipano.

9. ¿Tlake amo tijchiuasej tlaj titetlasojtlaj, uan kenke amo kiampa tijchiuasej?

⁹ Tlaj titetlasojtlaj, uajka amo aka tikijilnamikisej o tikiniljuijtinemisej sekinok tlen kipano se toikni o tlake kuesoli kipia. Se akajya katli teijilnamiki, kichiua ipan tlanechikoli toikniuaj ma moxelokaj uan amo tlapaleuia nochi kuali ma mouikakaj (Prov. 20:19; Rom. 14:19). Kinextia amo kipia kuali iyolo uan amo kitekipachoua tlen kinpano sekinok, uan tlen kiijtoua uelis nojua tlauel kiyolkokos se akajya katli ya tlaijiyouijtok (Prov. 12:18; Efes. 4:31, 32). Yeka, tlauel kuali tlaj timosentlaliaj ipan kuajkuali tlamantli tlen kinextia se toikni ipan inemilis, uan ma timonejneuilikaj kenijkatsa uelis tijpaleuisej ma kiixnamiki ikuesoljuaj.

10. ¿Tlake tijyekouaj kema tikitaj tlen kiijtoua Job 6:2, 3?

¹⁰ (Xijpoua Job 6:2, 3). Kemantika Job amo kiijtok tlen kinamikiyaya o kiijtok ika kualantli. Teipa moyolkuepki uan kipatlak tlen moiljuiyaya (Job 42:6). Sanse kej Job, katli kipia se ueyi kuesoli uelis kemantika kiijtojtiuetsis se keski tlamantli tlen amo kinamiki uan uelis teipa monejneuilis amo kuali tlen kiijtok. ¿Tlake tijchiuasej tlaj kiampa kichiuas? Moneki tijtlasojtlasej uan amo ma tikijilnamikikaj. Uan ma tikilnamikikaj Jehová amo kinekiyaya yon se maseuali ma kipia kuesoli yon ma tlaijiyoui kej nama panotok. Uajka, moneki tijkuamachilisej se toikni kema kiijtos se tlenijki tlen amo kinamiki pampa tlauel mokuesojtok.  Maske amo melauak tlen kiijtos kema techijilnamikis tojuantij o Jehová, moneki amo nimantsi tikualanisej uan amo tijtlajtolsenkauasej pampa kiampa kiijtoua (Prov. 19:11).

11. ¿Kenijkatsa ueuejtlakamej uelis kichiuasej kej Eliú kema kitlajtolmakasej se toikni?

¹¹ Kemantika, se toikni katli tlaijiyouia pampa kipia se ueyi kuesoli, moneki ma kitlalnamiktikaj uan ma kitlajtolmakakaj (Gál. 6:1). ¿Kenijkatsa uelis kipaleuisej ueuejtlakamej? Moneki kichiuasej kej Eliú, katli kikuamachilik tlen kiyolmatiyaya Job kema kitlakakilijtoya (Job 33:6, 7). Ya kichijki kampeka achtoui kikuamachilis tlen Job moiljuiyaya, uan teipa kitlajtolmakak. Ueuejtlakamej uelis kichiuasej kej Eliú tlaj kuali kitlakakilisej se akajya katli tlaijiyouia uan kichiuasej kampeka kikuamachilisej tlen kipano. Kiampa, ya kuali kintlakakilis kema kitlajtolmakasej uan asis ipan iyolo tlen kiiljuisej.

12. ¿Kenijkatsa kiyolmatki Noemí kema mijkej iueue uan omej ikoneuaj?

¹² Noemí eliyaya se siuatl katli tlauel kiikneliyaya Jehová uan amo kema kitlauelkajki. Teipa, kema mijkej iueue uan omej ikoneuaj, kinejki ma kitokaxtikaj Mara, tlen kiijtosneki “chichik” (Rut 1:3, 5, 20, 21). Rut, se tlen Noemí iyex, nochipa itstoya iuaya kema kiixnamikiyaya tlaouijkayotl. Uan amo san kipaleuik ika tlen kichijki, nojkia kiyolchikajki ika tlen kiiljuik. Kinextilik iyexna tlauel kiikneliyaya ika tlen kiiljuik (Rut 1:16, 17).

13. ¿Kenke tlauel moneki tikinyolchikauasej katli mijki ininnamik?

¹³ Kema se toikni miki isiua o iueue, moneki tlauel ma tijyolchikauakaj. Kema omej mosenkajtokej elij kejuak ome uejueyi kuauitl tlen sansejko moskaltijtokej. Kej panotia tonali, ininneljuayo moijilpia. Yeka, kema se tlen nopa kuauitl uetsi uan uaki, nopa seyok tlen mokaua pilini imajmakuayo. Nojkia kiampa kipano kema se akajya miki isiua o iueue, katli mokaua tlauel tlaijiyouia uan uejkaua moyolkokojtok. Ma tikitakaj tlen kipanok Paula, * katli sanima miktiuetski iueue. Ya kiijtoua: “Nochi nonemilis mopatlatiuetski, nijmatki noselti nimokajki. Polijki katli eliyaya tlauel kuali nouampo. Kema nikamanaltiyaya iuaya, nochi nikiljuiyaya. Nikiljuiyaya tlake nechyolpakiltiyaya uan ya nojkia yolpakiyaya nouaya, uan nochipa kuali nechtlakakiliyaya kema nikiljuiyaya tlen nechkuesouayaya uan nechpaleuiyaya. Kuali nijyolmatiyaya kema niitstoya iuaya uan nimochokiliyaya. Nijmatki kejuak nechyoltejkej kema mijki”.

14, 15. ¿Kenijkatsa uelis tijyolchikauasej se akajya katli mijki iueue o isiua?

¹⁴ ¿Kenijkatsa uelis tijyolchikauasej katli mijki iueue o isiua? Achtoui uelis tikamanaltisej iuaya maske amo kuali tijyolmatisej o amo tijmatisej tlake tikiljuisej. Paula kiijtoua: “Nijmati miakej maseualmej kimatij ouij kamanaltisej tlen mikilistli. Maske kimakasij teyolkokosej ika tlen kiijtosej, tlaj amo tleno kiijtosej uelis nojua tlauel teyolkokosej”. Uelis katli tlauel moyolkokojtokej amo kichiaj ma tikiniljuikaj miak tlamantli. Paula kiijtoua: “Tlauel nikintlaskamatilik nouampoyouaj maske san nechiljuijkej kinyolkokouayaya tlen nechpanotoya”.

¹⁵ William, katli namanok mijki isiua, kiijtoua: “Tlauel nechpaktia nijkakis toikniuaj kiilnamikij nochi nopa kuajkuali tlamantli tlen kichiuayaya o kinextiyaya nosiua. Kiampa nijmati tlauel kiikneliyayaj uan kipatiitayayaj. Tlauel nechpaleuia tlen kichiuaj. Uan tlen kiijtouaj tlauel nechyolchikaua, pampa na nikikneliyaya nosiua ika nochi noyolo uan tlauel nijpatiitayaya ma itsto nouaya”.  Bianca kiijtoua: “Tlauel nechyolchikaua kema sekinok momaijtouaj nouaya uan nechpouiliaj se keski textos. Uan tlauel nechpaleuia kema nechkamanaljuiaj tlen noueue uan kema nechtlakakiliaj kema na nikiniljuia tlen ya”.

16. 1) ¿Kenijkatsa nojua uelis tikinpaleuisej katli mijki ininsiua o ininueue? 2) Kej kiijtoua Santiago 1:27, ¿tlake kinamiki tijchiuasej?

¹⁶ Rut amo kema kitlauelkajki Noemí, tojuantij nojkia kiampa uelis tijchiuasej ika se akajya katli mijki isiua o iueue. Paula, katli ya tikijtojtoyaj, kiijtoua: “Kema mijki noueue, miakej nechitakoj, nechpaleuijkej uan nechyolchikajkej. Kej panotiajki tonali, miakej ayokmo ualajkej, kejuak amo tleno panotoya. Nochi nonemilis mopatlatoya, yeka maseualmej tlauel moneki ma kikuamachilikaj kema miki se akajya katli tikikneliaj, moneki miak metstli o xiuitl ma techpaleuikaj”. Amo nochi maseualmej elij sanse uan yeka amo nochi sanse uejkauaj moyolkokojtokej. Sekij nesi nimantsi kikuamachiliaj ininnemilis mopatlatok uan momatij kiampa itstokej. Uan sekinok nojua tlauel tlaijiyouiaj kema kichiuaj se tlamantli tlen kichiuayayaj ininuaya ininueue o ininsiua. Moneki tikilnamikisej Jehová techmakatok se tlateochiualistli: tikinmokuitlauisej katli ayokmo kipiaj ininueue o ininsiua. Uan tijmatij kinamiki tojuantij tikinmokuitlauisej (xijpoua Santiago 1:27).

17. ¿Kenke tlauel moneki ma tikinpaleuikaj katli ininueue o ininsiua kinkajki?

¹⁷ Seyok tlamantli tlen kichiua se maseuali tlauel ma mokueso uan ma motekipacho eli kema iueue o isiua kikaua. Ma timoiljuikaj ipan Joyce, katli iueue kikajki pampa yajki ika  seyok siuatl. Ya kiijtoua: “Tlauel nechyolkokok kema tikixpolojkej totoka ipan nopa amatl kampa nesiyaya timosenkajtoyaj, nimoiljuia amo kiampa nimoyolkokojtoskia tlaj miktoskia, pampa amo ya kitlapejpenijtoskia ma kipano se tlamantli o ma kiasi se kokolistli. Uan kema nechkajki, ya iselti kitlapejpenik kichiuas nopa. Nelia tlauel amo nechpatiitak”.

18. ¿Tlake uelis tijchiuasej uan kiampa tikinpaleuisej katli ayokmo kipiaj ininueue o ininsiua?

¹⁸ Katli ayokmo kipiaj ininueue o ininsiua, moneki ma kinpiakaj kuali ininuampoyouaj (Prov. 17:17). ¿Kenijkatsa uelis tikinnextilisej tielij ininuampoyouaj? Ika se keski tlamantli tlen kinextis tikintlasojtlaj uan tikinikneliaj. Uelis tikintlaneuisej ma tlakuakaj touaya, tiitstosej ininuaya o sansejko tiasej titlajtolmoyauatij. Nojkia kemantika uelis tikintlaneuisej ma momachtikaj touaya kema timomachtiaj ininuaya tochampoyouaj. Tlaj tijchiuasej nopa, tlauel tijyolpakiltisej Jehová, pampa ya kipaktia itstos ininnechka katli moyolkokouaj uan kinmokuitlauia katli ayokmo kipiaj ininueue (Sal. 34:18; 68:5).

19. Kej kiijtoua 1 Pedro 3:8, ¿tlake timosentlalijtokej tijchiuasej?

¹⁹ Kema toTeotsij iTlanauatijkayo tekichiuas ipan Tlaltipaktli, tikilkauasej tlen techkuesok. Tlauel tijnekij ma asi nopa tonali kema “axaka [kiilnamikis] nopa [...] Tlaltipaktli tlen eltoya” (Is. 65:16, 17). Maske ayamo asi nopa tonali, nama nojua tlauel moneki ma timopaleuikaj uan ma tijnextikaj tikinikneliaj nochi toikniuaj ika tlen tikijtouaj (xijpoua 1 Pedro 3:8).